☀️1) از امام صادق ع روایت شده است که درباره این سخن خداوند متعال که «وَ امْرَأَتُهُ قائِمَةٌ فَضَحِكَتْ» فرمودند:
«ضحکت» یعنی حیض شد؛ و او در آن روز نود ساله بود و حضرت ابراهیم ع صد و بیست ساله.
سپس فرمودند:
و همانا قوم ابراهیم به اسحاق نگاه کردند و گفتند: عجب از این و این – منظورشان حضرت ابراهیم ع و ساره بود – که نوزادی را در بغل دارند و میگویند این پسر ماست – ومنظورشان اسحاق بود.
پس چون وی بزرگ شد این [اسحاق] را از او [ابراهمی] تشخیص نمیدادند از فرط شباهتی که به هم داشتند، جز اینکه حضرت ابراهیم به ریش سفیدش شناخته میشد...
📚قصص الأنبياء عليهم السلام (للراوندي)، ص109
عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ الْحَجَّاجِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ص فِي قَوْلِهِ تَعَالَى «وَ امْرَأَتُهُ قائِمَةٌ فَضَحِكَتْ» يَعْنِي حَاضَتْ وَ هِيَ يَوْمَئِذٍ ابْنَةُ تِسْعِينَ سَنَةً وَ إِبْرَاهِيمُ ابْنُ مِائَةٍ وَ عِشْرِينَ سَنَةً.
قَالَ وَ إِنَّ قَوْمَ إِبْرَاهِيمَ ع نَظَرُوا إِلَى إِسْحَاقَ ع قَالُوا مَا أَعْجَبَ هَذَا وَ هَذِهِ يَعْنُونَ إِبْرَاهِيمَ ع وَ سَارَةَ أَخَذَا صَبِيّاً وَ قَالا هَذَا ابْنُنَا يَعْنُونَ إِسْحَاقَ فَلَمَّا كَبِرَ لَمْ يُعْرَفْ هَذَا وَ هَذَا لِتَشَابُهِهِمْ [لِتَشَابُهِهِمَا] حَتَّى صَارَ إِبْرَاهِيمُ يُعْرَفُ بِالشَّيْبِ ...
@Yekaye
☀️2) فضل بن ابی قره می گوید از امام صادق ع شنیدم که فرمود:
خداوند به حضرت ابراهیم ع وحی کرد که بزودی فرزندی برایت متولد خواهد شد. حضرت این خبر را به ساره داد. ساره گفت: آیا من فرزند میآورم در حالی که پیرزنی هستم.
پس خداوند به او وحی کرد که همانا او فرزندی خواهد آورد ولی فرزندانش به خاطر اینکه او سخن مرا برگرداند تا چهارصد سال سختی خواهند کشید.*
پس چون سختی ها بر بنیاسرائیل طولانی شد چهل روز به درگاه خداوند ضجه زدند و گریستند، پس خداوند به موسی و هارون علیهما السلام وحی فرمود که آنان را از فرعون نجات دهد و صد و هفتاد سال را بر آنان بخشید.
💢و امام صادق ع فرمود: شما هم اگر این گونه میکردید خداوند فرج ما را میرساند؛ اما وقتی که این گونه نیستید امر باید به نهایت خودش برسد.
📚تفسير العياشي، ج2، ص154
عَنِ الْفَضْلِ بْنِ أَبِي قُرَّةَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ يَقُولُ أَوْحَى اللَّهُ إِلَى إِبْرَاهِيمَ أَنَّهُ سَيُولَدُ لَكَ فَقَالَ لِسَارَةَ فَقَالَتْ «أَ أَلِدُ وَ أَنَا عَجُوزٌ» فَأَوْحَى اللَّهُ إِلَيْهِ أَنَّهَا سَتَلِدُ وَ يُعَذَّبُ أَوْلَادُهَا أَرْبَعَمِائَةِ سَنَةٍ بِرَدِّهَا الْكَلَامَ عَلَيَّ.
قَالَ فَلَمَّا طَالَ عَلَى بَنِي إِسْرَائِيلَ الْعَذَابُ ضَجُّوا وَ بَكَوْا إِلَى اللَّهِ أَرْبَعِينَ صَبَاحاً فَأَوْحَى اللَّهُ إِلَى مُوسَى وَ هَارُونَ عَلَيْهِمَا السَّلَامُ أن يُخَلِّصَهُمْ مِنْ فِرْعَوْنَ فَحَطَّ عَنْهُمْ سَبْعِينَ وَ مِائَةَ سَنَةٍ.
💢قَالَ وَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ هَكَذَا أَنْتُمْ لَوْ فَعَلْتُمْ لَفَرَّجَ اللَّهُ عَنَّا فَأَمَّا إِذْ لَمْ تَكُونُوا فَإِنَّ الْأَمْرَ يَنْتَهِي إِلَى مُنْتَهَاه.
✳️* پینوشت
این تعبیر که به خاطر عمل ساره فرزندانش به سختی افتادند ناظر به این حقیقت قرآنی است که اعمال دنیوی ما، نه فقط در خودمان، بلکه در اطرافیانمان و حتی در آینده فرزندانمان موثر است (مثلا: نساء/9) و این منافاتی با عدالت خداوند ندارد؛ بلکه پیچیدگیهای تدبیر الهی را نشان میدهد؛ به علاوه که هر سختیای که در دنیا به کسی میرسد، به معننای خوبی یا بدی برای او نیست، بلکه مواجهه صبورانه او با همین سختی میتواند زمینهای برای رشد بسیار بیشتر او باشد؛ و این گونه مقدرات هم قابل برطرف شدن است چنانکه در ادامه فرمود که بر اثر دعای خود آنان مدت عظیمی از آن برطرف شد.
@Yekaye
یک آیه در روز
859) 📖 قالَتْ يا وَيْلَتى أَ أَلِدُ وَ أَنَا عَجُوزٌ وَ هذا بَعْلي شَيْخاً إِنَّ هذا لَشَيْءٌ عَجيبٌ
.
1⃣ «قالَتْ يا وَيْلَتى أَ أَلِدُ وَ أَنَا عَجُوزٌ وَ هذا بَعْلي شَيْخاً إِنَّ هذا لَشَيْءٌ عَجيبٌ»
ساره وقتی از جانب کسانی که فرشته خدا بودن آنها را فهمیده بود بشارت فرزنددار شدن را شنید، گفت: ای وای! مگر میشود من پیرزن با این شوهر پیرمردم بچهدار شویم؟! این که خیلی عجیب است!
با توجه به اینکه ساره (همسر حضرت ابراهیم ع) بقدری مقام داشت که توانست فرشتگان الهی را ببیند و با آنان همسخن شود و آنان مستقیما به خود بشارتی بدهند، مفسران نتیجه گرفتهاند که این سوال و ابراز تعجب وی از باب شک در قدرت خداوند نبوده است.
📚(مجمعالبیان، ج5، ص274)
پس چرا این اندازه تعجب کرد؟
🍃الف. گاه ذهن انسان بقدری با روابط عادی مانوس میشود که حتی با داشتن چنان مقامی و بشارت مستقیم فرشتگان، باز هم باورش نمیشود که خداوند ممکن است کاری چنین خلاف عادت انجام بدهد.
📚(اقتباس از مجمعالبیان، ج5، ص274)
🍃ب. در قدرت خداوند شک نداشت اما چنان متواضع بود که خودش را کسی نمیدید و باورش نمیشد که خداوند روال عادی عالم را به خاطر او تغییر دهد.
🍃ج. سوالش تردید در قدرت خدا نبود، بلکه ناظر به این بود که آیا او و شوهرش جوان میشوند و فرزند میآورند یا در همین حال پیری فرزنددار میشوند؛ که هر کدام باشد بسیار جای تعجب دارد.
📚 (به نقل از مجمعالبیان، ج5، ص274)
🍃د. ...
@Yekaye
یک آیه در روز
859) 📖 قالَتْ يا وَيْلَتى أَ أَلِدُ وَ أَنَا عَجُوزٌ وَ هذا بَعْلي شَيْخاً إِنَّ هذا لَشَيْءٌ عَجيبٌ
.
2⃣ «أَ أَلِدُ وَ أَنَا عَجُوزٌ وَ هذا بَعْلي شَيْخاً»
قدرت خدا را در امكانات محدود خود محصور نسازيم.
در واقع، هميشه اسباب و علل ظاهرى، كارساز نيست.
📚(تفسير نور، ج4، ص92)
@Yekaye
یک آیه در روز
859) 📖 قالَتْ يا وَيْلَتى أَ أَلِدُ وَ أَنَا عَجُوزٌ وَ هذا بَعْلي شَيْخاً إِنَّ هذا لَشَيْءٌ عَجيبٌ
.
3⃣ «قالَتْ يا وَيْلَتى ... إِنَّ هذا لَشَيْءٌ عَجيبٌ»
اظهار تعجّب از اعمال قدرت الهى، منافاتى با ايمان به خداوند ندارد.
📚(تفسير نور، ج4، ص92)
@Yekaye
860) 📖 قالُوا أَ تَعْجَبينَ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ رَحْمَتُ اللَّهِ وَ بَرَكاتُهُ عَلَيْكُمْ أَهْلَ الْبَيْتِ إِنَّهُ حَميدٌ مَجيدٌ 📖
💢ترجمه
گفتند آیا از امر خدا تعجب میکنی؟! رحمت خداوند و برکاتش بر شما اهل بیت [باد/است]؛ همانا او ستوده و ارجمند است.
سوره هود (11) آیه 73
1397/9/29
12 ربیعالثانی 1440
@Yekaye
🔹رَحْمَتُ
قبلا بیان شد که
▪️ماده «رحم» در اصل دلالت بر معانیای همچون رقت و و عطوفت و مهربانی (= رأفت) میکند؛ و به تعبیر دیگر، دلالت بر «رقت قلب همراه با احسان کردن» میکند که گاه ممکن است در مورد «احسان کردن بدون لحاظ رقت قلب» به کار رود (مثلا وقتی در مورد خداوند به کار میرود) و یا «رقت قلب بتنهایی». درواقع، رحمت، تجلی رأفت، و ظهور شوق و شفقت است، و مربوط به مقام ابراز نسبت به چیز خاصی است که در آن خیر و صلاح مخاطب لحاظ میشود، ولو خود مخاطب آن را خوش ندارد، مانند خوراندن دوای تلخ به مریض.
▪️همچنین در تفاوت «رأفت» (مهربانی) با «رحمت» هم گفتهاند در «رأفت» رقت قلب بیشتری از «رحمت» وجود دارد؛ لذا کلمه رأفت هیچگاه در موردی که با کراهت توام باشد به کار نمیرود؛ اما «رحمت» گاه با کراهت توام است. (آنچه در پزشک است، «رحمت» است؛ نه «رأفت» وگرنه هیچگاه آمپول تجویز نمیکرد!)
▪️مصدر معروف این ماده «رحمت» است که در نگارش قرآنی هم با «ت» (ِ أُولئِكَ يَرْجُونَ رَحْمَتَ اللَّه، بقره/۲۱۸؛ إِنَّ رَحْمَتَ اللَّهِ قَريبٌ مِنَ الْمُحْسِنينَ، اعراف/۵۶؛ ذِكْرُ رَحْمَتِ رَبِّک، مریم/۲) و هم با «ة» (كَتَبَ عَلى نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ، انعام/۱۲؛ وَ رَبُّكَ الْغَنِيُّ ذُو الرَّحْمَةِ، انعام/۱۳۳) نوشته میشود؛ اما علاوه بر آن، کلمه «مَرْحَمَةِ» هم به عنوان مصدر میمی این ماده به کار رفته است است (تَواصَوْا بِالْمَرْحَمَةِ؛ بلد/۱۷) که آن هم به معنای «رحمت» میباشد. (در زبان فارسی نیز تعبیر «مرحمت فرمایید» متداول است.)
🔖جلسه 762 http://yekaye.ir/ya-seen-36-15/
@Yekaye
🔹بَرَكاتُهُ
▪️ماده «برک» از موادی است که در معانی بسیار متعددی به کار رفته است و درباره اینکه اصل این معانی چه بوده بین اهل لغت اختلاف است.
▫️برخی اصل همه آن معانی را «ثبات چیزی» می دانند
📚(معجم المقاييس اللغة، ج1، ص227)
و البته میپذیرند که برکت به معنای زیادت و نمو است و «تبریک» به معنای دعا کردن به برکت است؛ و گفته اند «تبارک الله» چه بسا به معنای «تعالی الله: خداوند متعالی است» باشد
📚(همان، ص230-231)
▫️برخی اصل این ماده را از کاربرد کلمه «بَرْك» که به معنای سینه شتر است دانسته و بر این باورند که به مناسبتهایی این کلمه در موارد دیگر به کار رفته است. «بَرَكَ البعير» به معنای آن است که سینه را جلو انداخت و به معنای ثابت شد و در جای خود محکم ایستاد، به کار رفته و به همین مناسبت تعبیر «ابْتَرَكُوا» برای ثابتقدم ماندن در میدان جنگ به کار رفته است.
📚(مفردات ألفاظ القرآن، ص119)
▫️برخی هم اصل این ماده را فضل و فیض و خیر و زیادت می دانند و معتقند «مبارک» آن چیزی است که در آن خیر باشد و مورد فیض و فضل قرار گرفته باشد؛ و «بَرَکة» (جمعِ آن: «برکات») هم خیر و فضل و زیادت است و «بِرکه» هم آبی است که در جایی جمع شده و مایه خیر و زیادت است. به سینه شتر هم «بَرَک» گویند چون سینه جلوی بدن و در مقام اظهار تشخص و وجود و شجاعت میباشد بویژه که شتر مهمترین وسیله زندگی در میان بیاباننشینان عرب بوده است.
📚(التحقيق في كلمات القرآن الكريم، ج1، ص259)
▪️از آنجا که وزن «فاعَلَ» دلالت بر امتداد دارد «بارک» دلالت بر امتداد برکت و استمرار آن دارد؛ و وزن «تفاعل» نیز دلالت بر قبول نسبتِ مذکور و تحقق آن دارد؛ پس فعل «تبارک» دلالت بر تحقق امتداد برکت دارد
📚 (التحقيق في كلمات القرآن الكريم، ج1، ص259)
و هرجا کلمه «تبارک» در قرآن به کار رفته اشارهای است به خیراتی که به طور خاص از جانب خداوند میباشد: «تَبارَكَ الَّذِي جَعَلَ فِي السَّماءِ بُرُوجاً» (فرقان/61) ، «فَتَبارَكَ اللَّهُ أَحْسَنُ الْخالِقِينَ» (مؤمنون/14) ، «تَبارَكَ الَّذِي نَزَّلَ الْفُرْقانَ»(فرقان/1) ، «تَبارَكَ الَّذِي إِنْ شاءَ جَعَلَ لَكَ خَيْراً مِنْ ذلِكَ جَنَّاتٍ» (فرقان/10) و ...
📚 (مفردات ألفاظ القرآن، ص119)
▫️در هر صورت، «برکت» به معنای امری است که خیر فراوانی در آن ثابت و مستقر است؛ که احتمالا از باب تشبیه به «بِرکه» بوده است؛
و
▫️مُبارَک» آن چیزی است که آن خیر در آن جمع شده است؛ چنانکه «وَ هذا ذِكْرٌ مُبارَكٌ أَنْزَلْناهُ» (انبياء/50) اشاره است به خیرات الهی که در قرآن هست و «وَ جَعَلَنِي مُبارَكاً» (مريم/31)
📚 (مفردات ألفاظ القرآن، ص119)
و برخی هم گفتهاند «مبارک» محل نزول برکت است.
📚(التحقيق في كلمات القرآن الكريم، ج1، ص260)
📿ماده «برک» و مشتقات آن 32 بار در قرآن کریم به کار رفته است.
@Yekaye
🔹رَحْمَتُ اللَّهِ وَ بَرَكاتُهُ عَلَيْكُمْ أَهْلَ الْبَيْتِ
▪️عبارت «رَحْمَتُ اللَّهِ ... عَلَيْكُمْ» را عموما مبتدا و خبر دانستهاند که کل جمله میتواند جمله خبری یا جمله دعایی باشد؛
▪️و عبارت «أَهْلَ الْبَيْتِ» به لحاظ نحوی میتواند:
▫️منادا باشد، یعنیرحمت و برکات خدا بر شما باد ای اهل بیت!
▫️از باب تخصیص ویا تعظیم باشد یعنی: رحمت خدا بر شما باد، منظورم شما اهل بیت است.
▫️بدل از ضمیر «کم» باشد. رحمت خدا و برکاتش بر شما اهل بیت است.
(البته برخی بدل دانستن آن را چندان روا ندانستهاند، زیرا ضمیر مخاطب در غایت وضوح است؛ اما به نظر میرسد این اشکال چندان وارد نباشد.]
📚التبيان في إعراب القرآن، ص204
@Yekaye
🔹حَميدٌ
درباره ماده «حمد» قبلا بیان شد که
▪️«حمد» در فارسی معادل ندارد؛ و در آن معنای «ستایش» (= مدح) و «سپاس» (= شکر) با هم جمع شده است.
▫️مدح (ستایش) عکسالعمل در برابر مشاهده زیبایی و عظمت است که میتواند در امور غیراختیاری هم باشد (مثلا مدح قامت رعنا)؛ در حالی که «حمد» فقط در مواردی است که اقدامی اختیاری رخ داده باشد؛
▪️و «شکر» (سپاس) در جایی است که نعمت در کار باشد؛ اما «حمد» منحصر به این نیست؛ زیرا شکر فقط بر افعال است؛ اما حمد هم در مورد افعال و هم در مورد صفات است؛ در واقع، شکر بر اساس نعمت است و حمد بر اساس حکمت؛ همچنین، نقطه مقابل حمد، «ذم» (سرزنش و مذمت کردن) است؛ ولی نقطه مقابل شکر، «کفران» و ناسپاسی است. پس «حمد» اعم از «شکر»، و اخص از «مدح» است
▪️همچنین توضیح داده شد که «حمید» صفت مشبهه از ماده «حمد» است که اگرچه غالبا آن را در معنای مفعولی (محمود، ستوده شده، کسی که مورد حمد قرار گرفته) دانستهاند؛ ولی برخی احتمال این را که گاه در معنای اسم فاعل (حامد: ستاینده، حمد کننده) منتفی ندانستهاند.
🔖جلسه 715 http://yekaye.ir/al-fater-35-15/
@Yekaye
🔹مَجيدٌ
▪️ماده «مجد» در اصل دلالت دارد بر «به نهایت چیزی رسیدن» که البته این فقط در مورد امور پسندیده و خوب به کار میرود؛ چنانکه کلمه «مَجْد» برای «به نهایت کَرَم رسیدن» به کار می رود و به همین جهت است که خداوند را ماجد و مجید میخوانند.
📚(معجم المقاييس اللغة، ج5، ص297)
بر همین اساس برخی این ماده را به معنای سعه در کرم وجلالت
📚(مفردات ألفاظ القرآن، ص761)
و به تعبیر دیگر، عظمتی همراه با سعه و علو، که عزت و شرف و کرامت و رفعت از ثمرات آن است
📚(التحقيق في كلمات القرآن الكريم، ج11، ص33)
دانستهاند.
▪️خداوند بدین جهت «مجید» شمرده شده (إِنَّهُ حَميدٌ مَجيدٌ؛ هود/73) که در گستره بذل فضل و خیرات بینظیر است؛ و قرآن نیز «مجید» شمرده شده به خاطر کثرت مکارم دنیوی و اخروی که در بردارد «ق وَ الْقُرْآنِ الْمَجِيدِ» (ق/1)
📚(مفردات ألفاظ القرآن، ص761)
▪️در تفاوت «رفیع» و «مجید» گفتهاند که مجید اخص از رفیع است؛ و این کلمه را در جایی به کار میبرند که خود آن چیز اقتضای رفعت و علو و بزرگی را داشته باشد؛ و رفعت، اقتضای شأن خودش باشد.
(الفروق في اللغة، ص179)
📚
📿ماده «مجد» فقط به صورت کلمه «مجید» و 4 بار در قرآن کریم به کار رفته است.
@Yekaye
☀️1) از امام باقر ع روایت شده است که
امیرالمومنین علی ع بر قومی گذشت و بدانان سلام گفت.
آنان پاسخ دادند: عَلَيْكَ السَّلَامُ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكَاتُهُ وَ مَغْفِرَتُهُ وَ رِضْوَانُهُ. (سلام بر تو رحمت خدا و برکاتش و مغفرتش و رضوانش)
امیرالمومنین ع فرمود: در مورد ما از آنچه فرشتگان به پدرمان حضرت ابراهیم ع گفتند تجاوز نکنید؛
آنان گفتند: «رَحْمَتُ اللَّهِ وَ بَرَكاتُهُ عَلَيْكُمْ أَهْلَ الْبَيْتِ: رحمت خدا و برکاتش بر شما باد، ای اهل البیت.»
📚الكافي، ج2، ص646؛ تفسير العياشي، ج2، ص154 ؛ معاني الأخبار، ص283
أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ جَمِيلٍ عَنْ أَبِي عُبَيْدَةَ الْحَذَّاءِ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ:
مَرَّ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ عَلِيٌّ ع بِقَوْمٍ فَسَلَّمَ عَلَيْهِمْ. فَقَالُوا عَلَيْكَ السَّلَامُ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكَاتُهُ وَ مَغْفِرَتُهُ وَ رِضْوَانُهُ.
فَقَالَ لَهُمْ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع لَا تُجَاوِزُوا بِنَا مِثْلَ مَا قَالَتِ الْمَلَائِكَةُ لِأَبِينَا إِبْرَاهِيمَ ع إِنَّمَا قَالُوا «رَحْمَتُ اللَّهِ وَ بَرَكاتُهُ عَلَيْكُمْ أَهْلَ الْبَيْتِ.»
@Yekaye
☀️2) از امام باقر ع حدیثی در تفسیر آیاتی از قرآن کریم درباره ضرورت پیروی کردن مومن از اهل بیت ع روایت شده است که در فرازی از آن فرمودند:
سپس رسول الله ص علمی که نزدش بود نزد وصی خود گذاشت و این همان سخن خداوند عز و جل است که: «خداوند نور آسمانها و زمین است» (نور/35) میفرماید: من هدایتگر آسمانها و زمین هستم
«مَثَلِ» علمی که به او بخشیدم که همان «نور من» است که بواسطه آن هدایت میشوند. «مَثَلِ چراغدانی است که در آن چراغی است» پس آن چراغدان، قلب حضرت محمد ص است و چراغ نوری است که در آن علم است
و اینکه فرمود «چراغ در شیشهای است» میفرماید من میخواهم تو را قبض روج کنم، پس آنچه که نزدت است نزد وصی خود بگذار، همان گونه که چراغ میگذارد [نورش] را در «آن شیشه که گویی ستاره درخشانی است» پس آنان را از فضل و برتری وصی آگاه کرد؛
«افروخته میشود از درختی مبارک»، که اصل آن درخت مبارک حضرت ابراهیم ع است و این همان سخن خداوند عز و جل است که « رحمت خداوند و برکاتش بر شما اهلبیت؛ همانا او ستوده و ارجمند است.» (هود/73) ...
📚الكافي، ج8، ص380-381
عَلِيُّ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْعَبَّاسِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ حَمَّادٍ عَنْ عَمْرِو بْنِ شِمْرٍ عَنْ جَابِرٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع ...
ثُمَّ إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص وَضَعَ الْعِلْمَ الَّذِي كَانَ عِنْدَهُ عِنْدَ الْوَصِيِّ وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ «اللَّهُ نُورُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ» يَقُولُ أَنَا هَادِي السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ «مَثَلُ» الْعِلْمِ الَّذِي أَعْطَيْتُهُ وَ هُوَ «نُورِ»يَ الَّذِي يُهْتَدَى بِهِ مَثَلُ «الْمِشْكَاةِ فِيهَا الْمِصْبَاحُ» فَالْمِشْكَاةُ قَلْبُ مُحَمَّدٍ ص وَ الْمِصْبَاحُ النُّورُ الَّذِي فِيهِ الْعِلْمُ وَ قَوْلُهُ «الْمِصْباحُ فِي زُجاجَةٍ» يَقُولُ إِنِّي أُرِيدُ أَنْ أَقْبِضَكَ فَاجْعَلِ الَّذِي عِنْدَكَ عِنْدَ الْوَصِيِّ كَمَا يُجْعَلُ الْمِصْبَاحُ فِي «الزُّجَاجَةِ كَأَنَّها كَوْكَبٌ دُرِّيٌّ» فَأَعْلَمَهُمْ فَضْلَ الْوَصِيِّ «يُوقَدُ مِنْ شَجَرَةٍ مُبارَكَةٍ» فَأَصْلُ الشَّجَرَةِ الْمُبَارَكَةِ إِبْرَاهِيمُ ع وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ «رَحْمَتُ اللَّهِ وَ بَرَكاتُهُ عَلَيْكُمْ أَهْلَ الْبَيْتِ إِنَّهُ حَمِيدٌ مَجِيد.» ...
@Yekaye
☀️3) الف.
روایت شده است که یکبار مجلس مامون در مرو، با حضور حضرت امام رضا ع و جماعتی از علمای عراق و خراسان تشکیل شده بود که فرازهایی از این روایت قبلا گذشت. در آن مجلس ابتدا آن علما بسیاری از آیات و احادیث در فضیلت اهل بیت را بر کل امت تطبیق میکردند و حضرت یکایک آنها را پاسخ داد و خود شروع به برشمردن آیاتی کردند که به طور خاص در فضیلت اهل بیت ع وارد شده و قابل انطباق بر کل امت نیست. در فرازی از پاسخهای امام رضا ع آمده است:
و اما هفتم، خداوند میفرماید «همانا خداوند و فرشتگانش بر پیامبر ص صلوات می فرستند؛ ای کسانی که ایمان آوردید بر او صلوات بفرستید و سلام دهید در حالی که کاملا تسلیم هستید» (احزاب/56) و حتی معاندان از آنان هم میدانند که هنگامی که این آیه نازل شد به پیامبر ص گفتند: یا رسول الله! ما سلام کردن بر تو را میدانیم؛ اما صلات بر تو چگونه است؟
فرمود: بگویید: « اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ كَمَا صَلَّيْتَ عَلَى إِبْرَاهِيمَ وَ آلِ إِبْرَاهِيمَ إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ: خدایا بر محمد و آل محمد صلوات بفرست همان گونه که بر ابراهیم ع و آل ابراهیم ع صلوات فرستادی که همانا تو ستوده و ارجمندی»
سپس امام رضا ع فرمود: و آیا در میان شما کسی هست که در این باره کسی اختلافی داشته باشد؟!
گفتند: خیر.
📚عيون أخبار الرضا عليه السلام، ج1، ص236
☀️ب. روایتی که مورد اشاره امام رضا ع بود در بسیاری از منابع شیعه (مثلا: الأمالي( للصدوق)، ص386) و اهل سنت آمده است. از باب نمونه، مطلب را با عباراتی که در بسیاری از کتب اهل سنت آمده روایت میکنیم:
ابن ابی لیلی میگوید: کعب بن عُجرَة را ملاقات کردم. به من گفت: آیا دلت میخواهد هدیهای به تو بدهم؟!
گفتم: بله.
گفت: پیامبر ص بر ما وارد شد و از ایشان پرسیدیم: ما دانسستیم که چگونه بر شما سلام کنیم؛ اما چگونه بر شما صلات کنیم؟
فرمود: بگویید «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَعَلَى آلِ مُحَمَّدٍ كَمَا صَلَّيْتَ عَلَى آلِ إِبْرَاهِيمَ إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ، اللَّهُمَّ بَارِكْ عَلَى مُحَمَّدٍ وَعَلَى آلِ مُحَمَّدٍ كَمَا بَارَكْتَ عَلَى آلِ إِبْرَاهِيمَ إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ: خدایا بر محمد و آل محمد صلوات بفرست همان گونه که بر آل ابراهیم ع صلوات فرستادی که همانا تو ستوده و ارجمندی؛ خدایا بر محمد و آل محمد برکت بده، همان گونه که بر ابراهیم ع و آل ابراهیم ع برکت دادی، که همانا تو ستوده و ارجمندی.»
📚مسند أبي داود الطيالسي، ج2، ص387؛
📚مسند الشافعي، ص42 ؛
📚مسند الحميدي، ج1، ص564 ؛
📚مسند ابن الجعد، ص40 ؛
📚مسند ابن أبي شيبة، ج1، ص343
@Yekaye
👇متن حدیث👇
☀️ الف. متن حدیث اول که در عيون أخبار الرضا عليه السلام، ج1، ص236 آمده است:
حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ بْنِ شَاذَوَيْهِ الْمُؤَدِّبُ وَ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ مَسْرُورٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا قَالا حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ الْحِمْيَرِيُّ «6» عَنْ أَبِيهِ عَنِ الرَّيَّانِ بْنِ الصَّلْتِ قَالَ: حَضَرَ الرِّضَا ع مَجْلِسَ الْمَأْمُونِ بِمَرْوَ وَ قَدِ اجْتَمَعَ فِي مَجْلِسِهِ جَمَاعَةٌ مِنْ عُلَمَاءِ أَهْلِ الْعِرَاقِ وَ خُرَاسَانَ فَقَالَ الْمَأْمُونُ أَخْبِرُونِي عَنْ مَعْنَى هَذِهِ الْآيَةِ «ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْكِتابَ الَّذِينَ اصْطَفَيْنا مِنْ عِبادِنا» فَقَالَتِ الْعُلَمَاءُ أَرَادَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِذَلِكَ الْأُمَّةَ كُلَّهَا فَقَالَ الْمَأْمُونُ مَا تَقُولُ يَا أَبَا الْحَسَنِ فَقَالَ الرِّضَا ع لَا أَقُولُ كَمَا قَالُوا وَ لَكِنِّي أَقُولُ أَرَادَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِذَلِكَ الْعِتْرَةَ الطَّاهِرَة ع ...
أَمَّا السَّابِعَةُ فَيَقُولُ اللَّهُ «إِنَّ اللَّهَ وَ مَلائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْلِيماً» وَ قَدْ عَلِمَ الْمُعَانِدُونَ مِنْهُمْ أَنَّهُ لَمَّا نَزَلَتْ هَذِهِ الْآيَةُ قِيلَ يَا رَسُولَ اللَّهِ قَدْ عَرَفْنَا التَّسْلِيمَ عَلَيْكَ فَكَيْفَ الصَّلَاةُ عَلَيْكَ؟ فَقَالَ تَقُولُونَ «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ كَمَا صَلَّيْتَ عَلَى إِبْرَاهِيمَ وَ آلِ إِبْرَاهِيمَ إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ»
وَ هَلْ بَيْنَكُمْ مَعَاشِرَ النَّاسِ فِي هَذَا اخْتِلَافٌ قَالُوا لا. ...
☀️ب. متن حدیث دوم که در مسند أبي داود الطيالسي، ج2، ص387؛ مسند الشافعي، ص42 ؛ مسند الحميدي، ج1، ص564 ؛ مسند ابن الجعد، ص40 ؛ مسند ابن أبي شيبة، ج1، ص343 آمده است:
حَدَّثَنَا أَبُو دَاوُدَ قَالَ: حَدَّثَنَا شُعْبَةُ، قَالَ: أَخْبَرَنِي الْحَكَمُ، قَالَ: سَمِعْتُ ابْنَ أَبِي لَيْلَى، قَالَ لَقِيَنِي كَعْبُ بْنُ عُجْرَةَ فَقَالَ: أَلَا أُهْدِي إِلَيْكَ هَدِيَّةً؟ خَرَجَ النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَ [آله و] سَلَّمَ فَقُلْنَا: قَدْ عَرَفْنَا كَيْفَ نُسَلِّمُ عَلَيْكَ فَكَيْفَ نُصَلِّي عَلَيْكَ؟
قَالَ: قُولُوا: اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَعَلَى آلِ مُحَمَّدٍ كَمَا صَلَّيْتَ عَلَى آلِ إِبْرَاهِيمَ إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ، اللَّهُمَّ بَارِكْ عَلَى مُحَمَّدٍ وَعَلَى آلِ مُحَمَّدٍ كَمَا بَارَكْتَ عَلَى آلِ إِبْرَاهِيمَ إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ.
@Yekaye
☀️4) احمد بن محمد بن ابینصر سوالاتی را از محضر امام رضا ع پرسیده است. یکی از این سوال و جوابها این است:
پرسیدم: صلوات فرستادن بعد از نمازهای واجب بر پیامبر ص چگونه است و سلام بر او چگونه است؟
فرمود: میگویی:
«السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا رَسُولَ اللَّهِ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكَاتُهُ، السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا مُحَمَّدَ ابْنَ عَبْدِ اللَّهِ، السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا خِيَرَةَ اللَّهِ، السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا حَبِيبَ اللَّهِ، السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا صَفْوَةَ اللَّهِ، السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا أَمِينَ اللَّهِ، أَشْهَدُ أَنَّكَ رَسُولُ اللَّهِ، وَ أَشْهَدُ أَنَّكَ مُحَمَّدُ ابْنُ عَبْدِ اللَّهِ، وَ أَشْهَدُ أَنَّكَ قَدْ نَصَحْتَ لِأُمَّتِكَ، وَ جَاهَدْتَ فِي سَبِيلِ رَبِّكَ، وَ عَبَدْتَهُ حَتَّى أَتَاكَ الْيَقِينُ، فَجَزَاكَ اللَّهُ- يَا رَسُولَ اللَّهِ- أَفْضَلَ مَا جَزَى نَبِيّاً عَنْ أُمَّتِهِ. اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ أَفْضَلَ مَا صَلَّيْتَ عَلَى إِبْرَاهِيمَ وَ آلِ إِبْرَاهِيمَ إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ»
سلام بر تو ای رسول الله و رحمت و برکات خدا بر تو؛ سلام بر تو ای محمد بن عبدالله؛ سلام بر تو ای اختیار شده خدا! سلام بر تو ای حبیب خدا؛ سلام بر تو ای برگزیده خدا؛ سلام بر تو ای امین خدا؛ شهادت میدهم که تو فرستاده خدایی و شهادت می دهم که تو همان محمد بن عبدالله هستی و شهادت می دهم که تو برای امتت خیرخواهی نمودی و در راه پروردگارت جهاد کردی و او را پرستیدی تا یقین [= مرگ] به سراغت آمد؛ پس خداوند – ای رسول الله – تو را پاداش دهد بهترین پاداشی که پیامبری را از امتش داد؛ خدایا بر محمد و آل محمد صلوات بفرست همان گونه که بر ابراهیم و آل ابراهیم ع صلوات فرستادی که همانا تو ستوده و ارجمندی.»
📚قرب الإسناد، ص382
مُحَمَّدُ بْنُ الْحُسَيْنِ بْنِ أَبِي الْخَطَّابِ قَالَ: أَخْبَرَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِي نَصْرٍ قَالَ:: سَأَلْتُ الرِّضَا عَلَيْهِ السَّلَام ...
وَ قُلْتُ لَهُ: كَيْفَ الصَّلَاةُ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ فِي دُبُرِ الْمَكْتُوبَةِ، وَ كَيْفَ السَّلَامُ عَلَيْهِ؟
فَقَالَ عَلَيْهِ السَّلَامُ تَقُولُ:
«السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا رَسُولَ اللَّهِ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكَاتُهُ، السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا مُحَمَّدَ ابْنَ عَبْدِ اللَّهِ، السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا خِيَرَةَ اللَّهِ، السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا حَبِيبَ اللَّهِ، السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا صَفْوَةَ اللَّهِ، السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا أَمِينَ اللَّهِ، أَشْهَدُ أَنَّكَ رَسُولُ اللَّهِ، وَ أَشْهَدُ أَنَّكَ مُحَمَّدُ ابْنُ عَبْدِ اللَّهِ، وَ أَشْهَدُ أَنَّكَ قَدْ نَصَحْتَ لِأُمَّتِكَ، وَ جَاهَدْتَ فِي سَبِيلِ رَبِّكَ، وَ عَبَدْتَهُ حَتَّى أَتَاكَ الْيَقِينُ، فَجَزَاكَ اللَّهُ- يَا رَسُولَ اللَّهِ- أَفْضَلَ مَا جَزَى نَبِيّاً عَنْ أُمَّتِهِ. اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ أَفْضَلَ مَا صَلَّيْتَ عَلَى إِبْرَاهِيمَ وَ آلِ إِبْرَاهِيمَ إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ»
✅در الكافي، ج4، ص552 و كتاب المزار (للمفيد)، ص172 نیز شبیه همین روایت نقل شده، با این تفاوت که این صلوات را برای زیارت حضرت نزد قبرشان ذکر کردهاند.
@Yekaye
☀️5) حدیث کساء در روایات شیعی فراوان آمده است. اما این حدیث در بسیاری از منابع اهل سنت هم آمده است و اتفاقا در بسیاری از نقلهای اهل سنت از آن حدیث، پیامبر ص همین عباراتی که فرشتگان درباره خاندان حضرت ابراهیم ع به کار بردند، درباره اصحاب کساء به کار میبرد.
با سندهای مختلف در کتب اهل سنت از امسلمه روایت شده است که:
رسول الله ص به حضرت فاطمه س فرمودند:
همسر و فرزندانت را بیاور.
پس آنان را آورد.
پس کساء [عبای] فدکی را بر روی آنها انداخت، سپس دستش را روی آنها گذاشت و فرمود: خدایا همانا اینان آل محمد ص هستند؛ پس صلواتت و برکاتت را بر محمد و آل محمد قرار بده که همانا تو ستوده و ارجمندی.
ام سلمه میگوید: آن کساء را بلند کردم که من هم داخل در آنان شوم.
اما آن را از دستم کشید و فرمود: تو هم آدم خوبی هستی! [اما در ردیف آنان نیستی]
📚مسند أحمد (ط الرسالة) ج44، ص327؛
📚فضائل الصحابة لأحمد بن حنبل، ج2، ص602؛
📚شرح مشكل الآثار للطحاوی، ج2، ص241 ؛
📚الشريعة للآجري، ج5، ص2208 ؛
📚المعجم الكبير للطبراني، ج3، ص53 ؛
📚مسند أبي يعلى الموصلي، ج12، ص344 ؛
📚تاريخ دمشق لابن عساكر، ج13، ص203 و 205؛ ج14، ص142؛ ج7، ص13 ؛
📚تفسير الثعلبي، ج8، ص311 ؛
📚شواهد التنزيل لقواعد التفضيل، ج2، ص117
حَدَّثَنَا عَفَّانُ، حَدَّثَنَا حَمَّادُ بْنُ سَلَمَةَ، قَالَ: حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ زَيْدٍ، عَنْ شَهْرِ بْنِ حَوْشَبٍ، عَنْ أُمِّ سَلَمَةَ:
أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَ [آله و] سَلَّمَ قَالَ لِفَاطِمَةَ: «ائْتِينِي بِزَوْجِكِ وَابْنَيْكِ»، فَجَاءَتْ بِهِمْ، فَأَلْقَى عَلَيْهِمْ كِسَاءً فَدَكِيًّا،
قَالَتْ: ثُمَّ وَضَعَ يَدَهُ عَلَيْهِم ثُمَّ قَالَ: «اللَّهُمَّ إِنَّ هَؤُلَاءِ آلُ مُحَمَّدٍ، فَاجْعَلْ صَلَوَاتِكَ وَبَرَكَاتِكَ عَلَى مُحَمَّدٍ، وَعَلَى آلِ مُحَمَّدٍ، إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ»،
قَالَتْ أُمُّ سَلَمَةَ: فَرَفَعْتُ الْكِسَاءَ لِأَدْخُلَ مَعَهُمْ، فَجَذَبَهُ مِنْ يَدِي وَقَالَ: «إِنَّكِ عَلَى خَيْرٍ».
@Yekaye
☀️6) این مطلب که پیامبر اکرم ص در موقعیتهای مختلف، اصحاب کساء را با عبارات این آیه مورد تفقد قرار میدهد در دهها حدیث دیگر نیز روایت شده است. از باب نمونه، در منابع اهل سنت آمده است:
از عمرو بن شعیب نقل شده که [وی به همراه عدهای] بر زینب، دختر امسلمه [دختری که ام سلمه از همسر قبلیاش داشت] وارد شد پس برای آنان این حدیث را گفت:
همانا رسول الله ص در خانه ام سلمه بود که حسن ع و حسین ع و فاطمه س بر او وارد شدند. پس حسن را بر یک طرف و حسین را در طرف دیگر خود نهاد و فاطمه س بر دامنش بود و فرمود: «رحمت خداوند و برکاتش بر شما اهل بیت؛ که همانا او ستوده و ارجمند است.
📚المعجم الكبير للطبراني، ج24، ص281؛
📚المعجم الأوسط، ج8، ص117
حَدَّثَنَا مُطَّلِبُ بْنُ شُعَيْبٍ الْأَزْدِيُّ، ثنا عَبْدُ اللهِ بْنُ صَالِحٍ، حَدَّثَنِي ابْنُ لَهِيعَةَ، حَدَّثَنِي عَمْرُو بْنُ شُعَيْبٍ، أَنَّهُ: دَخَلَ عَلَى زَيْنَبَ بِنْتِ أَبِي سَلَمَةَ فَحَدَّثَتْهُمْ:
أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَ [آله و] سَلَّمَ كَانَ عِنْدَ أُمِّ سَلَمَةَ، فَدَخَلَ عَلَيْهَا بِالْحَسَنِ، وَالْحُسَيْنِ، وَفَاطِمَةَ، فَجَعَلَ الْحَسَنَ مِنْ شِقٍّ، وَالْحُسَيْنَ مِنْ شِقٍّ، [فَحَمَلَ حَسَنًا مِنْ شَقٍّ، وَحُسَيْنًا مِنْ شَقٍّ] وَفَاطِمَةَ فِي حِجْرِهِ، ثُمَّ قَالَ: «رَحْمَةُ اللهِ وَبَرَكَاتُهُ عَلَيْكُمْ أَهْلَ الْبَيْتِ، إِنَّهُ حَمِيدٌ مَجِيدٌ»
@Yekaye
☀️7) «استخاره کردن در روایات، عمدتا به معنای «با دعا و نماز از خداوند طلب خیر کردن» آمده است. در یکی از روایاتی که از امام صادق ع درباره استخاره ذکر شده، آمده است:
شما به جای گفتنِ « اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْتَخِيرُكَ بِعِلْمِكَ وَ أَسْتَقْدِرُكَ بِقُدْرَتِكَ: خدایا از تو به علمت استخاره میکنم [خیر را طلب میکنم] و به قدرتت، طلب قدرت می کنم» ،
بگویید: «اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْتَخِيرُكَ بِرَحْمَتِكَ وَ أَسْتَقْدِرُكَ الْخَيْرَ بِقُدْرَتِكَ عَلَيْهِ: خدایا از تو به رحمتت استخاره میکنم [خیر را طلب میکنم] و به قدرتت بر آن از تو طلب قدرت میکنم»
چرا که وقتی آن گونه بگویید که فقط از علم و قدرت خداوند طلب کنید، خیر و شر هر دو در آن راه دارد، پس اگر شرطی را در سخنت مطرح کردی، اگر برایت اجابت شود همان شرط خودت اجابت شده است؛ [یعنی چون صرفا به علم و قدرت خدا تمسک کردی و نه به رحمتش، از خدا نخواستهای که حتما رحمت نصیبت شود] ولیکن بگویید:
«اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْتَخِيرُكَ بِرَحْمَتِكَ وَ أَسْتَقْدِرُكَ الْخَيْرَ بِقُدْرَتِكَ عَلَيْهِ لِأَنَّكَ عَالِمُ الْغَيْبِ وَ الشَّهَادَةِ الرَّحْمَنُ الرَّحِيمُ فَأَسْأَلُكَ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ النَّبِيِّ وَ آلِهِ كَمَا صَلَّيْتَ عَلَى إِبْرَاهِيمَ وَ آلِ إِبْرَاهِيمَ إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ اللَّهُمَّ إِنْ كَانَ هَذَا الْأَمْرُ الَّذِي أُرِيدُهُ خَيْراً لِي فِي دِينِي وَ دُنْيَايَ وَ آخِرَتِي فَيَسِّرْهُ لِي وَ إِنْ كَانَ غَيْرَ ذَلِكَ فَاصْرِفْهُ عَنِّي وَ اصْرِفْنِي عَنْه:
خدایا از تو به رحمتت استخاره میکنم [خیر را طلب میکنم] و به قدرت تو بر آن، از تو طلب قدرت میکنم چرا که همانا تتتویی که دانای به پیدا و پنهان و رحمان و رحیم هستی؛ پس از تو درخواست می کنم که بر حضرت محمد نبی ص و آل او صلوات بفرستی همان گونه که بر حضرت ابراهیم ع و آل ابراهیم ع صصلوات فرستادی که همانا تو ستوده و ارجمندی. خدایا اگر در این امری که آن را می خواهم خیری در دین و دنیا و آخرتم هست پس آن را برایم میسر فرما؛ و اگر غیر از این است پس آن را از من و مرا از آن منصرف فرما.
📚المحاسن، ج2، ص599
عَنْهُ عَنْ هَارُونَ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ مَسْعَدَةَ بْنِ صَدَقَةَ قَالَ سَمِعْتُ جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّدٍ ع يَقُولُ:
لِيَجْعَلْ أَحَدُكُمْ مَكَانَ قَوْلِهِ «اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْتَخِيرُكَ بِعِلْمِكَ وَ أَسْتَقْدِرُكَ بِقُدْرَتِكَ» «اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْتَخِيرُكَ بِرَحْمَتِكَ وَ أَسْتَقْدِرُكَ الْخَيْرَ بِقُدْرَتِكَ عَلَيْهِ»؛ وَ ذَلِكَ لِأَنَّ فِي قَوْلِكَ «اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْتَخِيرُكَ بِعِلْمِكَ وَ أَسْتَقْدِرُكَ بِقُدْرَتِكَ» الْخَيْرَ وَ الشَّرَّ، فَإِذَا اشْتَرَطْتَ فِي قَوْلِكَ كَانَ لَكَ شَرْطُكَ إِنِ اسْتُجِيبَ لَكَ؛ وَ لَكِنْ قُلِ «اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْتَخِيرُكَ بِرَحْمَتِكَ وَ أَسْتَقْدِرُكَ الْخَيْرَ بِقُدْرَتِكَ عَلَيْهِ لِأَنَّكَ عَالِمُ الْغَيْبِ وَ الشَّهَادَةِ الرَّحْمَنُ الرَّحِيمُ فَأَسْأَلُكَ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ النَّبِيِّ وَ آلِهِ كَمَا صَلَّيْتَ عَلَى إِبْرَاهِيمَ وَ آلِ إِبْرَاهِيمَ إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ اللَّهُمَّ إِنْ كَانَ هَذَا الْأَمْرُ الَّذِي أُرِيدُهُ خَيْراً لِي فِي دِينِي وَ دُنْيَايَ وَ آخِرَتِي فَيَسِّرْهُ لِي وَ إِنْ كَانَ غَيْرَ ذَلِكَ فَاصْرِفْهُ عَنِّي وَ اصْرِفْنِي عَنْه».
@Yekaye
1⃣«قالُوا أَ تَعْجَبينَ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ رَحْمَتُ اللَّهِ وَ بَرَكاتُهُ عَلَيْكُمْ أَهْلَ الْبَيْتِ إِنَّهُ حَميدٌ مَجيدٌ»
ساره وقتی بشارت به فرزند را شنید، تعجب کرد. چرا که هم خودش زنی پیر و نازا بود و هم شوهرش پیر شده بود. در واقع، او به وضعیت خودش نگریست و بچهدار شدن با آن وضعیت را عجیب شمرد.
💢اما فرشتگان به او توجه دادند که مساله را از منظر قدرت و رحمت خدا نگاه کن، نه از منظر وضعیت خودت.💢
یعنی در ازای سخن او که وضعیت خودش و همسرش را مطرح کرد، «امر [کار] خدا» و «رحمت او» را مطرح کردند و بر حمید (ستوده و شایسته حمد) و مجید (دارای مجد و عظمت و کرامت فراوان) بودن او تاکید کردند.
از این رو بود که گفتند آیا از امر خدا تعجب میکنی؟! رحمت خداوند و برکاتش بر شما اهل بیت فراوان است؛ همانا او ستوده و ارجمند است.
💠ثمره #معرفتشناختی
هر کاری که عادتاً برای ما ناممکن می نماید، از این روست که اسباب و علل عادی را در نظر میگیریم؛ اگر کار خدا و رحمت او را در نظر بگیریم، هر کار منطقاً ممکنی انجامشدنی است.
💠ثمره #اخلاقی و #روانشناختی
هرگز از امدادهاى غيبى الهى، مأيوس نشويم.
📚(تفسير نور، ج5، ص355)
در واقع، کسی که خدا را به خداییاش بشناسد، هیچگاه در زندگیاش احساس بنبست نمیکند.
📝برای چنین کسی هیچ کاری، «نمیشود» معنی ندارد. (شاید ریشه ضربالمثلِ "کار «نشد» نداره" همین باشد)
همین منطق است که پیامبران الهی را برای انجام هرکار عادتاً ناممکنی توانا میسازد و در مسیر الهی، حتی از افتادن در انبوهی از آتش، و یا مواجه شدن با مخالفت همگانی هم نمیهراسند.
@Yekaye
یک آیه در روز
860) 📖 قالُوا أَ تَعْجَبينَ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ رَحْمَتُ اللَّهِ وَ بَرَكاتُهُ عَلَيْكُمْ أَهْلَ الْ
.
2⃣ «قالُوا أَ تَعْجَبينَ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ»
کسی که به افق فهم فرشتگان از عالَم راه یابد، از انجام هیچ کار عظیم و شگفتآوری توسط خداوند تعجب نمیکند.
@Yekaye
یک آیه در روز
860) 📖 قالُوا أَ تَعْجَبينَ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ رَحْمَتُ اللَّهِ وَ بَرَكاتُهُ عَلَيْكُمْ أَهْلَ الْ
.
3⃣ «رَحْمَتُ اللَّهِ وَ بَرَكاتُهُ عَلَيْكُمْ أَهْلَ الْبَيْتِ»
گاه خانهای چنان میشود که رحمت و برکات خدا بر اهل آن خانه همواره سرازیر است.
ظاهرا این خانه، همان خانههایی است که مردانی الهی در آن ساکناند که زندگی روزمره ذرهای آنان را از یاد خداوند به خود مشغول نمیدارد:
في بُيُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَنْ تُرْفَعَ وَ يُذْكَرَ فيهَا اسْمُهُ يُسَبِّحُ لَهُ فيها بِالْغُدُوِّ وَ الْآصال؛ رِجالٌ لا تُلْهيهِمْ تِجارَةٌ وَ لا بَيْعٌ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ وَ إِقامِ الصَّلاةِ وَ إيتاءِ الزَّكاةِ يَخافُونَ يَوْماً تَتَقَلَّبُ فيهِ الْقُلُوبُ وَ الْأَبْصار: در خانههايى كه خداوند اذن داده تا رفعت یابند و نام او در آنها ذكر گردد؛ در آن خانهها در بامدادان و شامگاهان تسبيح او مىگويند؛ مردانى كه نه تجارت و نه داد و ستدى، آنان را از ياد خدا و برپا داشتن نماز و دادن زكات مشغول نمىدارد، از روزى مىترسند كه دلها و ديدهها در آن زير و رو مىشود.» (نور/36-37)
و اهل این خانه (اهل البیت)، در امتداد همان «اهل البیتی»ی است که آنان را از هر پلیدیای پاک کرده است.
«إِنَّما يُريدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكُمْ تَطْهيراً: جز این نیست که خداوند میخواهد هر گونه پلیدی را از شما اهل بیت ببرد و شما را آن طور که شاید و باید تطهیر کند.» (احزاب/33)
ظاهرا به همین جهت است که در روایات، مکررا پیامبر اکرم ص ائمه اطهار و حضرت زهرا س را با تعبیر اهل البیت خطاب قرار میداد؛
و آن گونه که از روایات برمیآید، فرشتگان الهی نهتنها خاندان حضرت ابراهیم و خاندان حضرت محمد ص، بلکه آن دسته از خاندان سایر پیامبران الهی که در مسیر آنان گام برمیداشتند را نیز با همین تعابیر مخاطب قرار دادهاند؛
(مثلا در مورد «هبة الله» - فرزند صالح حضرت آدم ع بعد از هابیل، که بعد از مرگ پدر جانشین او شد - در:📚 تفسير العياشي، ج1، ص308)
@Yekaye
یک آیه در روز
860) 📖 قالُوا أَ تَعْجَبينَ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ رَحْمَتُ اللَّهِ وَ بَرَكاتُهُ عَلَيْكُمْ أَهْلَ الْ
.
4⃣ «فَبَشَّرْناها ... قالَتْ ... قالُوا»
زن مىتواند به مرحلهاى برسد كه با فرشتگان سخن بگوید و مخاطب ملكوتيان قرار گيرد.
📚(تفسير نور، ج5، ص354)
در واقع،
اگرچه زنان به مقام نبوت منصوب نشدهاند، اما بدین معنا نیست که به لحاظ ملکوتی نمیتوانند در افقهایی که مردان وارد شدهاند پا بگذارند.
📚(زن در آینه جمال و جلال، جوادی آملی)
@Yekaye