984) 📖 یطُوفُ عَلَیهِمْ وِلْدانٌ مُخَلَّدُونَ 📖 ترجمه 💢بچه‌هایی که جاودانه‌اند پیرامون آنان می‌گردند؛ سوره واقعه (56) آیه 17 1399/1/19 13 شعبان 1441 @yekaye #واقعه_17

🔹یطُوفُ ▪️درباره ماده «طوف» برخی بر این باورند که در اصل دلالت می‌کند بر دَوَران چیز به دور چیز دیگر و به آن پیچیدن، و «طوفان» (اعراف/۱۳۳؛ عنکبوت/۱۴) هم از همین ماده است به معنای آنچه دور اشیا می‌چرخد و آنها را با آب می‌پوشاند (معجم المقاييس اللغة، ج‏۳، ص۴۳۲) ▫️ اما برخی بر این باورند که اصل این ماده دلالت دارد بر پوشاندن چیزی (با غلظت یا قوت) به نحوی که حدود آن چیز را دربربگیرد؛ چنانکه طوفان آبی است که هر مکانی را می‌پوشاند (فَأَرْسَلْنا عَلَيْهِمُ الطُّوفانَ وَ الْجَرادَ وَ الْقُمَّلَ وَ الضَّفادِعَ وَ الدَّمَ، اعراف/133؛ وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا نُوحاً إِلى‏ قَوْمِهِ ... فَأَخَذَهُمُ الطُّوفانُ وَ هُمْ ظالِمُونَ، عنکبوت/14) ویا «طَوف» به معنای دسته‌ای از نی ویا چوب است که محکم به هم بسته می‌شود و روی آب قرار می‌گیرد تا بر آن سوار شوند و «طواف» دربرگرفتن اطراف چیزی است که دور آن گردیده می‌شود (المعجم الإشتقاقي المؤصل لألفاظ القرآن الكريم، ص1336) ▪️در واقع، گفته‌اند «طوفان» به هر حادثه‌ای که انسان را احاطه کند گفته می‌شود و به خاطر کاربرد این واژه در مورد طوفان نوح بوده که به طور خاص، در مورد آب عظیمی که به عنوان بلا انسان را دربرگیرد رایج شده است. (مفردات ألفاظ القرآن، ص۵۳۱) ▪️ البته کاربرد این ماده به صورت فعل ثلاثی مجرد درقرآن کریم بیشتر نظر کسانی که آن را به معنای دوران چیزی به دور چیز دیگر می دانسته‌اند تقویت می‌کند؛ چنانکه در خصوص بهشتیان: «وَ يَطُوفُ عَلَيْهِمْ غِلْمانٌ لَهُمْ» (طور/24) «يَطُوفُ عَلَيْهِمْ وِلْدانٌ مُخَلَّدُونَ» (واقعه/17؛ انسان/19) «يُطافُ عَلَيْهِمْ بِكَأْسٍ مِنْ مَعينٍ» (صافات/45) «يُطافُ عَلَيْهِمْ بِصِحافٍ مِنْ ذَهَبٍ وَ أَكْوابٍ» (زخرف/71) «وَ يُطافُ عَلَيْهِمْ بِآنِيَةٍ مِنْ فِضَّةٍ وَ أَكْوابٍ كانَتْ قَواريرَا» (انسان/15) و حتی در مورد جهنمیان آمده است: «يَطُوفُونَ بَيْنَها وَ بَيْنَ حَميمٍ آنٍ» (الرحمن/44) (در غیر این موارد، فقط یک مورد به صورت فعل ثلاثی مجرد آمده: «فَطافَ عَلَيْها طائِفٌ مِنْ رَبِّكَ وَ هُمْ نائِمُونَ» (قلم/۱۹) که در ادامه در مورد آن بحث می شود) ▪️این ماده وقتی به صورت فعل در مورد طواف خانه خدا [و سعی صفا و مروه] به کار رفته در باب تفعل استعمال شده است: «وَ لْيَطَّوَّفُوا بِالْبَيْتِ الْعَتيقِ» (حج/29) «إِنَّ الصَّفا وَ الْمَرْوَةَ مِنْ شَعائِرِ اللَّهِ فَمَنْ حَجَّ الْبَيْتَ أَوِ اعْتَمَرَ فَلا جُناحَ عَلَيْهِ أَنْ يَطَّوَّفَ بِهِما» (بقره/۱۵۸) که این صیغه دلالت بر تکلف و اصرار به متصف شدن به وضف مربوطه (طواف) دارد و ظاهرا می‌خواهد اشاره کند به اوج جدیت و اخلاص آنان در طواف. (المعجم الإشتقاقي المؤصل لألفاظ القرآن الكريم، ص1336) ▪️«طائف» به معنی کسی است که دور چیز دیگری می‌گردد و نه تنها به کسانی که دور خانه خدا طواف می‌کنند : «أَنْ طَهِّرا بَيْتِيَ لِلطَّائِفِينَ‏» (بقرة/۱۲۵)، بلکه به جنیانی که دور قلب انسان می‌گردند تا او را وسوسه کنند «إِنَّ الَّذينَ اتَّقَوْا إِذا مَسَّهُمْ طائِفٌ مِنَ الشَّيْطانِ تَذَكَّرُوا» (اعراف/۲۰۱) یا بلایی که دورادور نعمتی را فرامی‌گیرد «فَطافَ عَلَيْها طائِفٌ مِنْ رَبِّكَ» (قلم/۱۹) یا ‌به نگهبان خانه که غالبا دور خانه می‌گردد نیز گفته می‌شود (مفردات ألفاظ القرآن، ص۵۳۱) 🤔البته فراء طائف را به معنای عذابی که شبانه نازل شود دانسته (معانی القران، ج۳، ص۱۷۵) و علامه طباطبایی هم همین نظر را پسندیده (المیزان، ج۱۹، ص۳۷۳) اما ابوحیان بر فراء خرده گرفته و گفته است آیه «طائف من الشیطان»‌ برای نقض نظر وی کافی است (البحر المحيط، ج‏۱۰، ص۲۴۲) هرچند برخی بر آن‌اند که هم در عذاب و هم در «طائف من الشیطان» به همان معنای احاطه کردن و دربرگرفتن و پوشاندن باشد (المعجم الإشتقاقي المؤصل لألفاظ القرآن الكريم، ص1336) اما این با «طائف» خانه خدا بودن چندان سازگار نیست. ▪️«طوّاف» (نور/۵۸) هم صیغه مبالغه «طائف» است (المصباح المنیر، ج۲، ص۳۸۰) و در آیه «لِيَسْتَأْذِنْكُمُ الَّذينَ مَلَكَتْ أَيْمانُكُمْ وَ الَّذينَ لَمْ يَبْلُغُوا الْحُلُمَ مِنْكُمْ ثَلاثَ مَرَّاتٍ ... لَيْسَ عَلَيْكُمْ وَ لا عَلَيْهِمْ جُناحٌ بَعْدَهُنَّ طَوَّافُونَ عَلَيْكُمْ بَعْضُكُمْ عَلى‏ بَعْض» (نور/۵۸) ظاهرا به معنای کثرت ارتباط بین افراد است که گویی دائما دور هم می‌گردند. 👇ادامه مطلب👇 @yekaye

ادامه توضیح ماده «طوف» ▪️«طائفه» به جماعتی از مردم گفته می‌شود از این جهت که دور یک نفر یا یک چیز گرد آمده‌اند (معجم المقاييس اللغة، ج‏۳، ص۴۳۲) و برخی گفته‌اند در اصل افرادی بودند که دائما در سفر در حال گردش بوده‌اند، اما تدریجا به هر جماعتی گفته شده، و کم‌کم حتی بر دو نفر و بر یک نفر هم اطلاق گردیده است؛ چنانکه آیات «وَ إِنْ طائِفَتانِ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ اقْتَتَلُوا فَأَصْلِحُوا بَيْنَهُما» (حجرات/۹) یا «فَلَوْ لا نَفَرَ مِنْ كُلِّ فِرْقَةٍ مِنْهُمْ طائِفَةٌ لِیَتَفَقَّهوا فِی الدّین» (توبه/۱۲۲) را در جایی که بین دو نفر نزاع شود یا حتی یک نفر برای تفقه در دین اقدام کند جاری دانسته‌اند. (الفروق في اللغة، ص۲۷۳) 📿ماده «طوف» و مشتقات آن ۴۱ بار در قرآن کریم به کار رفته است. @yekaye

🔹ولْدانٌ ▪️ماده «ولد» در اصل به معنای بچه و فرزند است؛ یعنی آنچه از نسل هر موجود زنده‌ای ادامه پیدا کند. کلمه «وَلَد» (فرزند) را هم برای یک نفر یا بیشتر، و نیز هم برای پسر و دختر به کار می‌برند. (معجم المقاييس اللغة، ج‏۶، ص۱۴۳ ؛ مفردات ألفاظ القرآن، ص۸۸۴؛ المعجم الإشتقاقي المؤصل لألفاظ القرآن الكريم، ص۱۹۶۷) ▪️البته برخی بر این باورند که اگرچه ولادت موجود زنده بارزترین مصداق آن است، اما اصل این ماده به معنای مطلق خروج چیزی است از چیز دیگر به نحوی که دومی از اولی تکوین یافته و نتیجه شده باشد، اعم از اینکه از موجود زنده باشد یا غیر آن و مادی باشد یا معنوی؛ چنانکه تعبیر «ولد الكلام» برای خروج سخن از دهان نیز به کار می‌رود (التحقيق في كلمات القرآن الكريم، ج‏13، ص199 ) ▫️و وی بر همین اساس، حتی تعبیر «وَ والِدٍ وَ ما وَلَدَ» (بلد/3) را نه به معنای پدر و فرزند، بلکه به معنای مطلق آن چیزی که از چیزی درمی‌آید دانسته؛ و بر این باور است که والد اشاره به همان «بلد» (سرزمین مکه) دارد و »ما ولد« همه چیزهایی است که از این سرزمین بیرون آمد از تولد پیامبر اکرم ص گرفته تا روییدن درختان و جریان یافتن رودها و ... (همان، ص201 ) ▫️ اما دیگران با اینکه بر کاربردهایی نیز «ولد الكلام» ویا «تَولَّدَ الشّى‏ءُ عن الشّى‏ء» به معنای حصول چیزی از چیز دیگر اذعان دارند (معجم المقاييس اللغة، ج‏۶، ص۱۴۳؛ مفردات ألفاظ القرآن، ص884) اما ظاهرا معنای اصلی را همان می دانند که اشاره شد و احتمالا اینها از باب توسعه استعمال لفظ به نحو استعاره و مجاز بوده است. 🤔 البته آن خروج به عنوان لازمه این معنا قابل تردید نیست؛ چنانکه قرآن کریم نه تنها اینکه خداوند کسی را به عنوان ولد برای خود بگیرد بارها انکار کرده است «وَ قالُوا اتَّخَذَ اللَّهُ وَلَداً سُبْحانَهُ» (بقره/۱۱۶؛ یونس/۱۰؛ کهف/۴) «لَوْ أَرادَ اللَّهُ أَنْ يَتَّخِذَ وَلَداً لاَصْطَفى‏ مِمَّا يَخْلُقُ ما يَشاءُ سُبْحانَه» (زمر/۴)؛ بلکه اساسا فعل ولادت برای خداوند متعال را انکار می کند: «لَمْ يَلِدْ وَ لَمْ يُولَدْ» (اخلاص/3)، یعنی هرگونه خروج چیزی از خدا (که چیزی از خدا جدا شود) را در حقیقت انکار کرده است؛ و این نکته تناسبی جدی دارد با سوره توحید که آن را شناسنامه خداوند دانسته‌اند؛ یعنی با اینکه همه اشیاء مخلوق و آفریده خداوندند؛ اما آفرینش به این نحوه نیست که چیزی از خدا جدا و از او خارج شود. ▪️فعل «وَلَدَ» به معنای «فرزند آورد» (وصف پدر و مادر) است: «وَ والِدٍ وَ ما وَلَدَ» (بلد/3) «وَ لا يَلِدُوا إِلاَّ فاجِراً كَفَّاراً» (نوح/27) «إِنْ أُمَّهاتُهُمْ إِلاَّ اللاَّئي‏ وَلَدْنَهُمْ» (مجادله/۹)، نه به معنای «متولد شد» (وصف فرزند) چنانکه تعبیر «لم یلد: فرزند نیاورد» (توحید/۳) و یا جمله مشرکان در مورد خدا «یقولون وَلَدَ اللَّهُ: می‌گویند خدا فرزند آورد» (صافات/۱۵۲) ‌بخوبی این تفاوت را نشان می‌دهد؛ و وقتی بخواهند وضعیت فرزند را بیان کنند یا از صیغه مجهول (وَ سَلامٌ عَلَيْهِ يَوْمَ وُلِدَ، مریم/۱۵؛ وَ السَّلامُ عَلَيَّ يَوْمَ وُلِدْتُ، مریم/۳۳) ویا از صیغه «تولّد» استفاده می‌کنند. بدین ترتیب، وقتی این فعل به باب تفعیل می‌رود (ولّد) و متعدی می‌شود، منظور – نه فعل پدر و مادر، بلکه – فعل کسی است که در به دنیا آمدن بچه نقش‌ ایفا می‌کند (مثلا: ماما که بچه را از شکم مادر بیرون می‌آورد). ▪️در مورد کلمه «والد»، اگرچه برخی بر این باورند که «والد» به معنای پدر و در مقابل «والدة» به معنای مادر (وَ الْوالِداتُ يُرْضِعْنَ أَوْلادَهُنَّ حَوْلَيْنِ كامِلَيْنِ ... لا تُضَارَّ والِدَةٌ بِوَلَدِها، بقره/۲۳۳؛ َ اذْكُرْ نِعْمَتي‏ عَلَيْكَ وَ عَلى‏ والِدَتِكَ، مائده/۱۱۰؛ وَ بَرًّا بِوالِدَتي‏، مریم/۳۲) به کار می‌رود (المصباح المنير، ج‏2، ص671) اما به نظر می‌رسد که این کاربرد در جایی است که قرینه‌ای بر این مقابله باشد؛ اما وقتی «والد» بتنهایی بیاید، غالبا اعم از پدر و مادر است: «لا يَجْزي والِدٌ عَنْ وَلَدِهِ وَ لا مَوْلُودٌ هُوَ جازٍ عَنْ والِدِهِ شَيْئاً» (لقمان/۳۳) «وَ والِدٍ وَ ما وَلَدَ« (بلد/3)؛ و وقتی پدر و مادر با هم مد نظر باشد همین کلمه به صورت مثنی می‌آید: «لِلرِّجالِ نَصيبٌ مِمَّا تَرَكَ الْوالِدانِ وَ الْأَقْرَبُونَ وَ لِلنِّساءِ نَصيبٌ مِمَّا تَرَكَ الْوالِدانِ وَ الْأَقْرَبُون» (نساء/۷) «وَ بِالْوالِدَيْنِ إِحْساناً» (بقره/۸۳) که البته وقتی مضاف واقع شود نونش می‌افتد: «وَ وَصَّيْنَا الْإِنْسانَ بِوالِدَيْهِ حُسْناً» (عنکبوت/۸) «رَبَّنَا اغْفِرْ لي‏ وَ لِوالِدَيَّ» (ابراهیم/۴۱؛ نوح/۲۸) «وَ وَصَّيْنَا الْإِنْسانَ بِوالِدَيْهِ ... أَنِ اشْكُرْ لي‏ وَ لِوالِدَيْكَ» (لقمان/۱۴) 👇ادامه مطلب👇 @yekaye

ادامه بحث از ماده «ولد» ▪️با اینکه خود کلمه «وَلَد»، به معنای فرزند برای اعم از مفرد و جمع هم به کار می‌رود (وَ لَكُمْ نِصْفُ ما تَرَكَ أَزْواجُكُمْ إِنْ لَمْ يَكُنْ لَهُنَّ وَلَدٌ فَإِنْ كانَ لَهُنَّ وَلَدٌ فَلَكُمُ الرُّبُعُ ُ نساء/12؛ لا تُضَارَّ والِدَةٌ بِوَلَدِها وَ لا مَوْلُودٌ لَهُ بِوَلَدِهِ؛ بقره/۲۳۳؛ يَوْماً لا يَجْزي والِدٌ عَنْ وَلَدِهِ، لقمان/۳۳)، اما برای جمع آن به نحو خاص کلمات «اولاد» (شارِكْهُمْ فِي الْأَمْوالِ وَ الْأَوْلاد، اسراء/۶۴؛ نَحْنُ أَكْثَرُ أَمْوالاً وَ أَوْلادا، سبأ/۳۵) و «وُلْد» (نوح/۲۱؛ بنابر قرائت برخی از قراء سبعه: مَنْ لَمْ يَزِدْهُ مالُهُ وَ وُلْدُه‏) نیز استفاده شده است. (مفردات ألفاظ القرآن، ص884 ) ▪️کلمه «مولود» اسم مفعول است و در ظاهر باید به معنای مطلق کسی که ولادت یافته، باشد؛ اما در زبان عربی عموما این کلمه را برای بچه کوچک به کار می‌برند که هنوز به زمان ولادتش نزدیک بوده است: «وَ الْوالِداتُ يُرْضِعْنَ أَوْلادَهُنَّ حَوْلَيْنِ كامِلَيْنِ لِمَنْ أَرادَ أَنْ يُتِمَّ الرَّضاعَةَ و عَلَى الْمَوْلُودِ لَهُ رِزْقُهُنَّ وَ كِسْوَتُهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ ... لا تُضَارَّ والِدَةٌ بِوَلَدِها وَ لا مَوْلُودٌ لَهُ بِوَلَدِهِ» (بقره/۲۳۳) (المصباح المنير، ج‏2، ص672) ▪️این نکته در مورد کلمه «ولید» (جمع آن: «وِلْدانَ») هم صادق است چرا که اینجا فعیل به معنای مفعول است (مفاتيح الغيب، ج‏29، ص393 ) و به بچه‌ای می‌گویند مادام که به سن بلوغ نرسیده (تاج العروس، ج۵، ص۳۲۶) و بلکه مدت زمان زیادی از ولادتش نگذشته باشد: «يَوْماً يَجْعَلُ الْوِلْدانَ شِيباً» (مزمل/17) است (مفردات ألفاظ القرآن، ص883 ) ▫️با اینکه تفاوت کلمه «ولد» و «ابن» را در این دانسته‌اند که «ولد» ناظر به تولد یافتن از شخص خاص است، چنانکه این تعبیر را برای حیوانات هم به کار می‌برند؛ اما «ابن» بیشتر دلالت بر اختصاص و مداومت همنشینی دارد و از این جهت است که برای نسبت دادن غالبا تعبیر «ابن فلان» رایج است و علما شاگردان خود ویا سلاطین رعایای خود را «ابناء» خود خطاب می‌کنند و حتی برای فرزندخواندگی فعل «تبنّی» را ساخته‌اند (الفروق في اللغة، ص276 ) اما از ماده «ولد» هم ظاهرا کلمه «ولید» را برای فرزندخوانده هم به کار می‌برند؛ چنانکه آسیه در مورد حضرت موسی ع پیشنهاد می دهد که وی را فرزند خود بگییریم: »وَ قالَتِ امْرَأَتُ فِرْعَوْنَ قُرَّتُ عَيْنٍ لي‏ وَ لَكَ لا تَقْتُلُوهُ عَسى‏ أَنْ يَنْفَعَنا أَوْ نَتَّخِذَهُ وَلَداً» (قصص/9) وبعدا فرعون با همین تعبیر «ولید» از این جریان یاد می کند: «قالَ أَ لَمْ نُرَبِّكَ فينا وَليداً وَ لَبِثْتَ فينا مِنْ عُمُرِكَ سِنينَ» (شعراء/۱۸) ▫️اساسا برخی از اهل لغت کلمه «ولید» را به معنای مطلق «بچه‌» (صبی) (نه لزوما فرزند) دانسته‌اند (كتاب العين، ج‏8، ص71) و به نظر می‌رود در قرآن نیز بدین صورت به کار رفته است: «وَ ما لَكُمْ لا تُقاتِلُونَ في‏ سَبيلِ اللَّهِ وَ الْمُسْتَضْعَفينَ مِنَ الرِّجالِ وَ النِّساءِ وَ الْوِلْدانِ» (نساء/75) »إِلاَّ الْمُسْتَضْعَفينَ مِنَ الرِّجالِ وَ النِّساءِ وَ الْوِلْدانِ لا يَسْتَطيعُونَ حيلَةً وَ لا يَهْتَدُونَ سَبيلاً» (نساء98) «وَ يَسْتَفْتُونَكَ فِي النِّساءِ قُلِ اللَّهُ يُفْتيكُمْ فيهِنَّ وَ ما يُتْلى‏ عَلَيْكُمْ فِي الْكِتابِ في‏ يَتامَى النِّساءِ اللاَّتي‏ لا تُؤْتُونَهُنَّ ما كُتِبَ لَهُنَّ وَ تَرْغَبُونَ أَنْ تَنْكِحُوهُنَّ وَ الْمُسْتَضْعَفينَ مِنَ الْوِلْدانِ» (نساء/127) که اگر چنین باشد تعبیر «ولدان مخلدون» (يَطُوفُ عَلَيْهِمْ وِلْدانٌ مُخَلَّدُونَ؛ واقعه/17؛ انسان/19) هم صرفا اشاره به نوجوانان زیبارو است (الطراز الأول، ج‏6، ص339 ) داشته باشد: هرچند برخی اهل لغت چون اصل این ماده را به معنای خروج و حصول چیزی از چیز دیگر دانسته بودند نظرشان در خصوص این آیات این است که این «ولدان» به نحوی متناسب با عالم معنا برآمده از وجود معنوی خود بهشتیان‌اند. (التحقيق في كلمات القرآن الكريم، ج‏13، ص201-202 ) 📿ماده «ولد» و مشتقاتش ۱۰۲ مورد در قرآن کریم استفاده شده است. @yekaye

🔹مخَلَّدُونَ ▪️ماده «خلد» در اصل دلالت دارد بر ثبات و همراهی همیشگی با چیزی (معجم المقاييس اللغة، ج‏2، ص207 ). ▫️ برخی با توجه به کاربرد کلمه «خَوَالِد» در خصوص اموری مانند سنگ پایه‌ی اجاق یا کوهها و صخره‌هایی که مدتهای طولانی باقی می‌مانند، گفته‌اند این ماده دلالت دارد بر دوام و بقای چیزی بدین نحو که آن وضعیت و حالتش مدتی طولانی باقی بماند در حالی که امور شبیه آن در چنین مدتی نابود شوند (المعجم الإشتقاقي المؤصل لألفاظ القرآن الكريم، ص۵۹۴)؛ ▫️ ولی دیگران توضیح داده‌اند که معنای اصلی‌اش همان دوام و بقاست؛ لیکن دوام هر چیزی به حسب خودش است: دوام در دنیا و امور دنیوی (که در این مصادیق یافت می‌شود) به معنای ماندگاری طولانی مدت است و دوام در آخرت به معنای جاودانگی (التحقيق في كلمات القرآن الكريم، ج‏3، ص98 ) 🤔 البته در کاربردهای قرآنی این کلمه هماره به معنای بقای ابدی در نظر گرفته شده است زیرا از سویی کلمه «خالد» فقط در وصف و حال بهشتیان (أُولئِكَ أَصْحابُ الْجَنَّةِ هُمْ فيها خالِدُونَ، بقره/82 و اعراف/۴۲ و یونس/۲۶ و...؛ ُ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْري مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدينَ فيها، آل‌عمران/۱۹۸و مائده/۱۱۹و توبه/۸۹) و جهنمیان (َ أَصْحابُ النَّارِ هُمْ فيها خالِدُونَ، بقره/39 و ۸۱ و 217 و 257 و ...؛ فَجَزاؤُهُ جَهَنَّمُ خالِداً فيها، نساء/۹۳؛ كَمَنْ هُوَ خالِدٌ فِي النَّار، محمد/۱۵) آمده است و از سوی دیگر تاکید شده که کسی در دنیا خالد نخواهد بود؛ خواه انسانهای بدی باشند: «وَ ما جَعَلْنا لِبَشَرٍ مِنْ قَبْلِكَ الْخُلْدَ أَ فَإِنْ مِتَّ فَهُمُ الْخالِدُونَ» (انبیاء/34)، خواه خوب: « وَ ما أَرْسَلْنا قَبْلَكَ إِلاَّ رِجالاً نُوحي‏ إِلَيْهِمْ ... وَ ما جَعَلْناهُمْ جَسَداً لا يَأْكُلُونَ الطَّعامَ وَ ما كانُوا خالِدينَ» (انبیاء/7-8)؛ در حالی که وجود انسانهایی که عمری بسیار طولانی داشته‌اند (مانند حضرت نوح ع که فقط دعوتش ۹۵۰ سال طول کشید؛ عنکبوت/۱۴) مورد تصریح قرآن کریم است. ▪️در هر صورت، «خُلُود» (ادْخُلُوها بِسَلامٍ ذلِكَ يَوْمُ الْخُلُودِ؛ ق/34) مصدر، و به معنای مبرا بودن چیزی است از اینکه در معرض فساد و تباهی قرار بگیرد (مفردات ألفاظ القرآن، ص291 ) ▪️ و ظاهرا «خُلْد» هم اسم، و به همین معناست: «وَ ما جَعَلْنا لِبَشَرٍ مِنْ قَبْلِكَ الْخُلْدَ أَ فَإِنْ مِتَّ فَهُمُ الْخالِدُونَ» (انبیاء/34) (تاج العروس، ج‏4، ص437 ) ▪️و کسی که در چنین موقعیتی قرار بگیرد که دیگر از آن موقعیت به در نیاید را «خَالِد» ویا «مُخَلَّد» می‌گویند (كتاب العين، ج‏4، ص231 ؛ مفردات ألفاظ القرآن، ص292 ) ▫️که این کلمه اخیر که تنها دوبار در قرآن کریم آمده است: «يَطُوفُ عَلَيْهِمْ وِلْدانٌ مُخَلَّدُونَ» (واقعه/17؛ انسان/19) اگرچه غالبا گفته‌اند که به معنای این است که هیچگاه پیر نمی‌شوند (مجاز القرآن، ج‏2، ص249 ) و کنایه است از اینکه ظاهرشان به گونه‌ای است که سن‌شان هیچگاه تغییر نمی‌کند؛ چنانکه در زبان عربی به شخصی که سنش بالا رود اما موهایش سفید نشود ویا دندان‌هایش نریزد «مُخَلَّد» گویند (معاني القرآن، ج‏3، ص122 ) ▫️اما در عین حال معنای دیگری که برای این تعبیر مطرح شده این است که چه‌بسا این تعبیر از کلمه «خِلَدة» (جمع آن: خِلَد) به معنای گوشواره گرفته شده باشد (که وجه تسمیه‌اش این است که همواره همراه گوش است) ؛ و آنگاه «مُخَلَّد» به معنای کسی باشد که گوشواره در گوش دارد (معجم المقاييس اللغة، ج‏2، ص208 ؛ مجمع البيان، ج‏9، ص327 ؛ مفردات ألفاظ القرآن، ص292 ) که شاید تعبیر کنایه‌ای است شبیه تعبیر «غلام حلقه به گوش» در فارسی که به معنای همواره آماده به خدمت است؛ ▫️و برخی هم بین این دو قول جمع کرده و گفته‌اند به این معناست که با گوشواره‌ای از جاودانگی زینت یافته‌اند (الميزان، ج‏19، ص122 ) 👇ادامه مطلب👇 @yekaye

ادامه بحث از ماده «خلد» ▪️این ماده در حالت ثلاثی مجرد لازم است و برای دلالت بر بقای خود شخص به کار می‌رود: «يُضاعَفْ لَهُ الْعَذابُ يَوْمَ الْقِيامَةِ وَ يَخْلُدْ فيهِ مُهاناً» (فرقان/69) ▪️اما وقتی به صورت «أخلد الی فلان» به کار می‌رود به معنای رکون و اعتماد به چیزی و رضایت دادن به آن است (كتاب العين، ج‏4، ص232)، برخی این را به معنای باب افعال و متعدی کردن مربوط دانسته‌اند و گفته‌اند «إخلاد» به معنای چیزی را همیشگی قرار دادن ویا حکم به همیشگی بودن چیزی دادن می‌باشد: «يَحْسَبُ أَنَّ مالَهُ أَخْلَدَهُ» (همزه/3)؛ و آیه «وَ لكِنَّهُ أَخْلَدَ إِلَى الْأَرْضِ»‏(أعراف/176) یعنی چنان به آن رکون و اعتماد کرد گویی که آن را جاودانه می‌داند. (مفردات ألفاظ القرآن، ص292 ) 🔸چنانکه اشاره شد ماده «خلد» به ماده‌های «بقی» و «دوم» بسیار نزدیک است؛ در تفاوت اینها گفته‌اند: ▪️«بقاء» صرف ادامه یافتن حالت سابق است و نقطه مقابل آن «نفاد» (پایان و زوال) است؛ ▪️«دوام» به معنای استمرار بقاء در جمیع اوقات (همیشگی بودن) است؛ ▪️اما «خلود» استمرار جاودانه‌ای است که ابتدا داشته باشد و از وقت معینی آغاز شده باشد (التحقيق في كلمات القرآن الكريم، ج‏3، ص99 ) و به همین دلیل است که در مورد خود خداوند تعبیر «دائم» به کار برده می‌شود اما تعبیر «خالد» خیر (الفروق في اللغة، ص111-112 ) ▪️کلمه «الْخُلْد» گاه به صورت مضاف الیه به برخی کلمات آمده است؛ ظاهر سخن برخی از اهل لغت این است که گویی «خلد» یکی از اسامی بهشت است (كتاب العين، ج‏4، ص231 )؛ ▫️ اما دیگران تذکر داده‌اند که این برداشت ناصواب است [بویژه اسم بهشت دانستن آن چون تعبیر «عَذابَ الْخُلْدِ» هم آمده است؛ یونس/۱۰ و سجده/۱۴؛ مگر اینکه بگوییم منظورشان عالم قیامت بوده است] و در این موارد، اضافه به معنای «ل‍» است یعنی تعابیری مانند عَذابَ الْخُلْدِ، شَجَرَةِ الْخُلْدِ (طه/۱۲۰)، جَنَّةُ الْخُلْدِ (فرقان/۱۵)، دارُ الْخُلْدِ (فصلت/۲۸) به معنای عذاب و درخت و بهشت و سرایی برای جاودانگی و ماندن همیشگی است. (التحقيق في كلمات القرآن الكريم، ج‏3، ص99 ) 📿ماده «خلد» و مشتقات آن 87 بار در قرآن کریم به کار رفته است. @yekaye

☀️۱) از امام صادق (علیه السلام) از پدرشان از جدشان روایت شده که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) خطاب به دوستداران ما اهل بیت (علیهم السلام) فرمودند: به‌زودی از قریش جراحت و زحمی به شما می‌رسد؛ پس صبر کنید تا با من دیدار کنید در کنار حوض [کوثر] که نوشیدنی آن از عسل شیرین‌تر، از شیر سفیدتر، از یخ خنک‎تر و از کره نرم‎تر است؛ و شما کسانی هستید که خداوند در کتابش توصیف فرمود: بچه‌هایی که جاودانه‌اند پیرامون آنان می‌گردند؛ با تُنگ‏ها و ابريق‏ها و جام‏هايى از باده‌ای نمایان؛ كه نه سردرد از آن گيرند و نه از خرد افتند. (واقعه/17-19) 📚تفسير فرات الكوفي، ص466 فُرَاتٌ قَالَ حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ عِيسَى بْنِ زَكَرِيَّا مُعَنْعَناً عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ ع قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص لِمُحِبِّينَا أَهْلَ الْبَيْتِ: سَتَجِدُونَ مِنْ قُرَيْشٍ أَثَرَةً فَاصْبِرُوا حَتَّى تَلْقَوْنِي عَلَى الْحَوْضِ شَرَابُهُ أَحْلَى مِنَ الْعَسَلِ وَ أَبْيَضُ مِنَ اللَّبَنِ وَ أَبْرَدُ مِنَ الثَّلْجِ وَ أَلْيَنُ مِنَ الزَّبَدِ وَ أَنْتُمُ الَّذِينَ وَصَفَكُمُ اللَّهُ فِي كِتَابِهِ «يَطُوفُ عَلَيْهِمْ وِلْدانٌ مُخَلَّدُونَ بِأَكْوابٍ وَ أَبارِيقَ وَ كَأْسٍ مِنْ مَعِينٍ لا يُصَدَّعُونَ عَنْها وَ لا يُنْزِفُونَ». @yekaye

☀️ ۲) الف. از امیرالمومنین ع روایت شده است که درباره تعبیر «ولدان» در این آیه فرمودند: آن‌ها اولاد اهل دنیا هستند که نه دارای اعمال نیکی هستند که به خاطر آن‌ها ثواب داده شوند و نه کارهای زشت انجام داده‌اند که مجازات شوند. به همین خاطر است که این مقام و منزلت به آن‌ها داده شده است. 📚تأويل الآيات الظاهرة، ص720؛ مجمع البيان، ج‏9، ص327؛ كنز جامع الفوائد (به نقل از بحار الأنوار، ج‏5، ص291) قَوْلُهُ تَعَالَى «يَطُوفُ عَلَيْهِمْ وِلْدانٌ مُخَلَّدُونَ» رُوِيَ عَنْ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ ع أَنَّهُ قَالَ: الْوِلْدَانُ أَوْلَادُ أَهْلِ الدُّنْيَا لَمْ يَكُنْ لَهُمْ حَسَنَاتٌ يُثَابُونَ عَلَيْهَا وَ لَا سَيِّئَاتٌ فَيُعَاقِبُونَ عَلَيْهَا فَأُنْزِلُوا هَذِهِ الْمَنْزِلَةَ. ☀️ب. روایت شده است که از پیامبر (صلی الله علیه و آله) درباره‌ی فرزندان مشرکان سؤال شد. حضرت (صلی الله علیه و آله) فرمودند: خدمتگزاران بهشت به صورت بچه‌هایی برای خدمت به اهل بهشت آفریده شده‌اند. 📚تأويل الآيات الظاهرة، ص720؛ كنز جامع الفوائد (به نقل از بحار الأنوار، ج‏5، ص291) قَوْلُهُ تَعَالَى «يَطُوفُ عَلَيْهِمْ وِلْدانٌ مُخَلَّدُونَ» رُوِيَ عَنْ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ ع أَنَّهُ قَالَ: الْوِلْدَانُ أَوْلَادُ أَهْلِ الدُّنْيَا لَمْ يَكُنْ لَهُمْ حَسَنَاتٌ يُثَابُونَ عَلَيْهَا وَ لَا سَيِّئَاتٌ فَيُعَاقِبُونَ عَلَيْهَا فَأُنْزِلُوا هَذِهِ الْمَنْزِلَةَ. وَ رُوِيَ عَنِ النَّبِيِّ ص أَنَّهُ سُئِلَ عَنْ أَطْفَالِ الْمُشْرِكِينَ فَقَالَ: خَدَمُ أَهْلِ الْجَنَّةِ عَلَى صُورَةِ الْوِلْدَانِ خُلِقُوا لِخِدْمَةِ أَهْلِ الْجَنَّة. ☀️ج. روایتی در مجمع البيان به صورت زیر آمده است که ممکن است مطلب فوق بدین صورت بوده و اشتباهی توسط ناسخان رخ داده باشد: از پیامبر (صلی الله علیه و آله) درباره‌ی فرزندان مشرکان سؤال شد.ایشان فرمودند: «آن‌ها خدمتکاران اهل بهشت هستند». و گفته شده است: بلکه آنان از خدمتگزاران بهشت به صورت بچه‌هایی هستند که برای خدمت به اهل بهشت آفریده شده‌اند. 📚مجمع البيان، ج‏9، ص327 روي عَنِ النَّبِيِّ ص أَنَّهُ سُئِلَ عَنْ أَطْفَالِ الْمُشْرِكِينَ؟ فَقَالَ هُمْ خَدَمُ أَهْلِ الْجَنَّة؛ و قيل بل هم من خدم الجنة على صورة الولدان خلقوا لخدمة أهل الجنة. ✳️تبصره درباره اینکه تکلیف فرزندان مشرکان و در مجموع اطفالی که به سن بلوغ نرسیدند و از دنیا رفتند چه می‌شود، روایات متعددی است که مضامین مختلفی دارد و این یکی از آنهاست. @yekaye

☀️۳) از امام باقر ع روایت شده است: همانا اهل بهشت زنده‌اند و هرگز نمی میرند؛ و بیدارند و هرگز به خواب نمی‌روند؛ و بی‌نیازند و هرگز فقیر نمی‌شوند؛ و خوشحالند و هرگز غمگین نمی‌شوند؛ و خندانند و هرگز گریان نمی‌شوند؛ و مورد اکرام و احترام‌اند و هرگز مورد اهانت واقع نمی‌شوند؛ و مزاح می‌کنند و هرگز اخم نمی‌کنند؛ و همواره مورد خرسندی و شادی واقع می‌شوند؛ و می‌خورند و هرگز گرسنه نمی‌شوند؛ و سیراب می‌شوند و هرگز تشنه نمی‌مانند؛ و پوشیده‌اند و هرگز برهنه نمی‌مانند؛ و سواره‌اند و همواره به دید و بازدید هم می‌روند؛ در خدمت آنان‌اند بچه‌هایی که جاودانه‌اند، در حالی که ابریق‌هایی از نقره و جام‌هایی از طلا در دست دارند؛ و آنان بر تخت‌هایی تکیه زده، بر اریکه‌هایی می‌نگرند؛ از جانب خداوند همواره بدانان تحیت و سلام می‌رسد؛ از خداوند بهشت را به رحمتش خواستاریم که همانا او بر هر چیزی تواناست. 📚الإختصاص، ص358 حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى قَالَ حَدَّثَنِي سَعِيدُ بْنُ جَنَاحٍ عَنْ عَوْفِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْأَزْدِيِّ عَنْ جَابِرٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ: إِنَّ أَهْلَ الْجَنَّةِ يُحْيَوْنَ فَلَا يَمُوتُونَ أَبَداً وَ يَسْتَيْقِظُونَ فَلَا يَنَامُونَ أَبَداً وَ يَسْتَغْنُونَ فَلَا يَفْتَقِرُونَ أَبَداً وَ يَفْرَحُونَ فَلَا يَحْزَنُونَ أَبَداً وَ يَضْحَكُونَ فَلَا يَبْكُونَ أَبَداً وَ يُكْرَمُونَ فَلَا يُهَانُونَ أَبَداً وَ يَفْكَهُونَ وَ لَا يُقَطِّبُونَ أَبَداً وَ يُحْبَرُونَ وَ يُسَرُّونَ أَبَداً وَ يَأْكُلُونَ فَلَا يَجُوعُونَ أَبَداً وَ يَرْوُونَ فَلَا يَظْمَئُونَ أَبَداً وَ يَكْسُونَ فَلَا يَعْرُونَ أَبَداً وَ يَرْكَبُونَ وَ يَتَزَاوَرُونَ أَبَداً يُسَلِّمُ عَلَيْهِمُ الْوِلْدَانُ الْمُخَلَّدُونَ أَبَداً بِأَيْدِيهِمْ أَبَارِيقُ الْفِضَّةِ وَ آنِيَةُ الذَّهَبِ أَبَداً مُتَّكِئِينَ عَلى‏ سُرُرٍ أَبَداً عَلَى الْأَرائِكِ يَنْظُرُونَ أَبَداً تَأْتِيهِمُ التَّحِيَّةُ وَ التَّسْلِيمُ مِنَ اللَّهِ أَبَداً نَسْأَلُ اللَّهَ الْجَنَّةَ بِرَحْمَتِهِ إِنَّهُ عَلى‏ كُلِّ شَيْ‏ءٍ قَدِيرٌ. @yekaye

☀️۴) امیرالمومنین ع یکبار در خطبه‌ای به موعظه اصحابش پرداخت و در این موعظه‌اش اشاراتی به بهشت و جهنم کرد. در فرازی از این خطبه آمده است: پس اگر حال و روز تو به سعادت ختم شد رو به سوی خرسندی می‌نهی، در حالی که سلطانی فرمان‌دهنده هستی و ایمنی که دچار هیچ اضطرابی نمی‌شود؛ بچه‌هایی پیرامونتان می‌گردند که گویی مرواریدند با جام‌هایی از باده نمایان و زلال که لذت‌بخش نوشندگانش است؛ اهل بهشت در آنجا در ناز و نعمتند ... 📚 الأمالي (للطوسي)، ص652 حَدَّثَنَا الشَّيْخُ أَبُو جَعْفَرٍ مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ الْحَسَنِ الطُّوسِيُّ قَالَ: أَخْبَرَنَا الْحُسَيْنُ بْنُ عُبَيْدِ اللَّهِ، عَنْ عَلِيِّ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ مُحَمَّدٍ الْعَلَوِيِّ، قَالَ: حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ مُوسَى الرَّقِّيُّ، قَالَ: حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِي الْقَاسِمِ، عَنْ أَحْمَدَ بْنِ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ الْبَرْقِيِّ، عَنْ عَبْدِ الْعَظِيمِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْحَسَنِيِّ، عَنْ أَبِيهِ، عَنْ أَبَانٍ مَوْلَى زَيْدِ بْنِ عَلِيٍّ، عَنْ عَاصِمِ بْنِ بَهْدَلَةَ، عَنْ شُرَيْحٍ الْقَاضِي، قَالَ: قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ (عَلَيْهِ السَّلَامُ) لِأَصْحَابِهِ يَوْماً وَ هُوَ يَعِظُهُمْ: ... فَإِنْ خُتِمَ لَكَ بِالسَّعَادَةِ صِرْتَ إِلَى الْحُبُورِ، وَ أَنْتَ مَلِكٌ مُطَاعٌ، وَ آمِنٌ لَا يُرَاعُ، يَطُوفُ عَلَيْكُمْ وِلْدَانٌ كَأَنَّهُمْ الْجُمَانُ بِكَأْسٍ مِنْ مَعِينٍ بَيْضاءَ لَذَّةٍ لِلشَّارِبِينَ، أَهْلُ الْجَنَّةِ فِيهَا يَتَنَعَّمُون‏ ... @yekaye

🔹5) بنا بر روایات اهل بیت ع، امور متعددی انسان را سزاوار نعمت بهشتیِ مذکور در این آیه می‌کند؛ از جمله: ☀️الف. ابو حمزه ثمالى از امام زين العابدين عليه السّلام روايت كرده است كه فرمودند: كسى كه حاجت برادر [دینی]اش را برآورد به برآوردن حاجت خداوند شروع كرده، و خدا صد حاجت او را برآورده مى‏كند كه يكى از آنها بهشت است؛ و كسى كه گرفتارى‌ای از برادرش برطرف سازد، خداوند گرفتاري او را در روز قيامت، هر اندازه كه باشد، برطرف سازد؛ و كسى كه او را بر عليه کسی که براو ظلم کرده يارى كند، خداوند او را در عبور از پل صراط، آن هنگامى كه قدمها می‌لغزند، يارى کند؛ و كسى كه در انجام حاجت او تلاش كند تا آن را برآورده كند و او را شادمان سازد، به منزله آن است كه رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم را شادمان كرده باشد؛ و كسى كه او را سيراب كند، خداوند از رحیق مختوم (شربت سر به مهر) او را سيراب خواهد ساخت؛ و كسى كه او را با اطعام از گرسنگى درآورد، خداوند از ميوه‏هاى بهشتى به او اطعام فرمايد؛ و كسى كه برهنگى او را بپوشاند، خداوند بر اندام او از جامه‏هاى استبرق و ابريشمين خواهد پوشاند، و كسى كه او را با آنكه برهنه نيست بپوشاند، همواره در پناه خدا خواهد بود تا زمانى كه از آن جامه تار و پودى باقى باشد؛ و كسى كه او را از آنچه كه باعث خوارى و سرشكستگى اوست نجات دهد، و آبرويش را حفظ كند و به يارى او بشتابد، خداوند ولدان مخلّدين [بچه‌هایی که جاودانه‌اند] را در بهشت به خدمت او بگمارد؛ و كسى‏ كه او را بر مركب خویش سوار کند خداوند او را در روز قيامت سوار بر ناقه‌ای از ناقه‌های بهشتى به محشر درآورد، به گونه‏اى كه بر فرشتگان ببالد؛ و كسى كه او را پس از مرگ كفن كند، مانند اين است كه بدن او را از روزى كه به دنيا آمده تا روزى كه از دنيا رفته است پوشانده باشد؛ و كسى كه براى او همسرى بیابد كه مايه انس و آرامش خاطر او شود، خداوند انیس او در قبرش را [فرشته‌ای] به صورت محبوب‏ترين بستگانش قرار دهد؛ و كسى كه به هنگام بيمارى برادرش از او عيادت كند، فرشتگان اطراف او را مى‏گيرند و در حقّ او دعا مى‏كنند تا زمانى كه (به خانه خود) باز گردد، و به او مى‏گويند: خوشا بر تو! و بهشت بر تو خوش باد. و به خدا سوگند برآوردن حاجت برادر مؤمن نزد خداوند، از دو ماه روزه در حال اعتكاف در ماه حرام محبوب‏تر است. 📚ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص146 أَبِي ره قَالَ حَدَّثَنِي سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ حَدَّثَنِي عَبَّادُ بْنُ أبي سُلَيْمَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سُلَيْمَانَ الدَّيْلَمِيِّ عَنْ أَبِيهِ سُلَيْمَانَ عَنْ مُخَلَّدِ بْنِ يَزِيدَ النَّيْسَابُورِيِّ عَنْ أَبِي حَمْزَةَ الثُّمَالِيِّ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ ع قَالَ: مَنْ قَضَى لِأَخِيهِ حَاجَةً فيحاجه الله بها [فَبِحَاجَةِ اللَّهِ بَدَأَ] وَ قَضَى اللَّهُ بِهَا مِائَةَ حَاجَةٍ فِي إِحْدَاهُنَّ الْجَنَّةُ وَ مَنْ نَفَّسَ عَنْ أَخِيهِ كُرْبَةً نَفَّسَ اللَّهُ عَنْهُ كُرْبَةً يَوْمَ الْقِيَامَةِ بَالِغاً مَا بَلَغَتْ وَ مَنْ أَعَانَهُ عَلَى ظَالِمٍ لَهُ أَعَانَهُ اللَّهُ عَلَى إِجَازَةِ الصِّرَاطِ عِنْدَ دَحْضِ الْأَقْدَامِ وَ مَنْ سَعَى لَهُ فِي حَاجَةٍ حَتَّى قَضَاهَا لَهُ فَسُرَّ بِقَضَائِهَا فَكَانَ كَإِدْخَالِ السُّرُورِ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ ص وَ مَنْ سَقَاهُ مِنْ ظَمَإٍ سَقَاهُ اللَّهُ مِنَ الرَّحِيقِ الْمَخْتُومِ وَ مَنْ أَطْعَمَهُ مِنْ جُوعٍ أَطْعَمَهُ اللَّهُ مِنْ ثِمَارِ الْجَنَّةِ وَ مَنْ كَسَاهُ مِنْ عُرْيٍ كَسَاهُ اللَّهُ مِنْ إِسْتَبْرَقٍ وَ حَرِيرٍ وَ مَنْ كَسَاهُ مِنْ غَيْرِ عُرْيٍ لَمْ يَزَلْ فِي ضَمَانِ اللَّهِ مَا دَامَ عَلَى الْمَكْسُوِّ مِنَ الثَّوْبِ سِلْكٌ وَ مَنْ كَفَاهُ بِمَا هُوَ يَمْتَهِنُهُ وَ يَكُفُّ وَجْهَهُ وَ يَصِلُ بِهِ يَدَيْهِ يُخْدِمُهُ الْوِلْدَانَ [الْمُخَلَّدِينَ] وَ مَنْ حَمَلَهُ مِنْ رَحْلِهِ بَعَثَهُ اللَّهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ عَلَى نَاقَةٍ مِنْ نُوقِ الْجَنَّةِ يُبَاهِي بِهِ الْمَلَائِكَةَ وَ مَنْ كَفَّنَهُ عِنْدَ مَوْتِهِ فَكَأَنَّمَا كَسَاهُ يَوْمَ وَلَدَتْهُ أُمُّهُ إِلَى يَوْمِ يَمُوتُ وَ مَنْ زَوَّجَهُ زَوْجَةً يَأْنَسُ بِهَا وَ يَسْكُنُ إِلَيْهَا آنَسَهُ اللَّهُ فِي قَبْرِهِ بِصُورَةِ أَحَبِّ أَهْلِهِ إِلَيْهِ وَ مَنْ عَادَهُ عِنْدَ مَرَضِهِ حَفَّتْهُ الْمَلَائِكَةُ تَدْعُو لَهُ حَتَّى يَنْصَرِفَ وَ تَقُولُ طِبْتَ وَ طَابَتْ لَكَ الْجَنَّةُ وَ اللَّهِ لَقَضَاءُ حَاجَتِهِ أَحَبُّ إِلَى اللَّهِ مِنْ صِيَامِ شَهْرَيْنِ مُتَتَابِعَيْنِ بِاعْتِكَافِهِمَا فِي الشَّهْرِ الْحَرَامِ. @yekaye

☀️ب. عبدالله بن سلیمان نوفلی می‌گوید خدمت امام صادق ع بودم که نامه‌ای از یکی از شیعیان ایشان به نام عبدالله نجاشی رسید که استاندار ولایت اهواز شده بود و از امام هم برای ایفای شایسته مسئولیتش و هم در زمینه‌های دیگر سوالاتی کرده بود. در فرازی از پاسخ امام ع آمده است: ... و پدرم از پدرانش از رسول الله ص روایت کرده است که فرمود: کسی که به فریاد مومن درمانده‌ای برسد خداوند در روزی که سایه‌ای جز سایه او نیست به فریادش برسد و او را در آن روز فزع بزرگ ایمن بدارد و از بازگشت‌گاه بد در امان بدارد؛ و كسى كه حاجت برادر [دینی]اش را برآورد به برآوردن حاجت خداوند شروع كرده، و خدا حاجات فراوانی از او را برآورده مى‏كند كه يكى از آنها بهشت است؛ و كسى كه برهنگى او را بپوشاند، خداوند بر اندام او از جامه‏هاى سندس بهشتی و استبرق و ابريشمي آن خواهد پوشاند و همواره دررضوان خدا خواهد بود مادامی كه از آن جامه تار و پودى بر تن آن شخص باقى باشد؛ و كسى كه او را با اطعام از گرسنگى درآورد، خداوند از خوراکیهای طیب و پاک بهشتى او را اطعام فرمايد؛ و كسى كه او را از تشنگی سيراب كند، خداوند از رحیق مختوم (شربت سر به مهر) او را سيراب خواهد ساخت؛ و کسی که خدمتی در حق برادرش انجام دهد، خداوند از ولدان مخلّدين [بچه‌هایی که جاودانه‌اند] به خدمت او بگمارد و همنشین اولیای طاهرش گرداند؛ و كسى‏ كه او را بر مركب خویش سوار کند خداوند او را در روز قيامت سوار بر ناقه‌ای از ناقه‌های بهشتى به محشر درآورد، و وی بدان بر فرشتگان مقرب در روز قیامت مباهات کند؛ و كسى كه براى برادرش همسرى بیابد كه مايه انس و آرامش خاطر او شود و یار و یاور و مایه راحتی و دلخوشی وی باشد، خداوند حور العین را به همسری وی درآورد و محبوبترین صدیقین از خانواده و برادرانش را انیس او قرار دهد و آنان را با وی انس دهد؛ و كسى كه او را در برابر سلطان ظالمی يارى دهد، خداوند او را در عبور از پل صراط، آن هنگامى كه قدمها می‌لغزند، يارى کند؛ و كسى كه بدون اینکه نیازی به برادر دینی‌اش داشته باشد به دیدار و زیارت او رود از زیارت‌کنندگان خداوند محسوب شود و بر خداوند است که زیارت‌کننده خود را اکرام کند... 📚كشف الريبة (للشهید الثانی)، ص92ِ جامع الأخبار(للشعيري)، ص86 رَوَيْنَاهُ بِأَسَانِيدَ مُتَعَدِّدَةٍ أَحَدُهَا الْإِسْنَادِ الْمُتَقَدِّمِ فِي الْحَدِيثَ السَّابِعِ‏ إِلَى الشَّيْخِ أَبِي الْقَاسِمِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ قُولَوَيْهِ عَنْ أَبِيهِ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ أَبِيهِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى الْأَشْعَرِيِّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سُلَيْمَانَ النَّوْفَلِيِّ قَالَ: كُنْتُ عِنْدَ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ الصَّادِقِ ع ... فَأَجَابَهُ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ ...وَ حَدَّثَنِي أَبِي عَنْ آبَائِهِ عَنْ عَلِيٍّ ع عَنْ رَسُولِ اللَّهِ ص أَنَّهُ قَالَ مَنْ أَغَاثَ لَهْفَاناً مِنَ الْمُؤْمِنِينَ أَغَاثَهُ اللَّهُ يَوْمَ لَا ظِلَّ إِلَّا ظِلُّهُ وَ آمَنَهُ يَوْمَ الْفَزَعِ الْأَكْبَرِ وَ آمَنَهُ مِنْ سُوءِ الْمُنْقَلَبِ وَ مَنْ قَضَى لِأَخِيهِ الْمُؤْمِنِ حَاجَةً قَضَى اللَّهُ لَهُ حَوَائِجَ كَثِيرَةً إِحْدَاهَا الْجَنَّةُ وَ مَنْ كَسَا أَخَاهُ الْمُؤْمِنَ مِنْ عُرْيٍ كَسَاهُ اللَّهُ مِنْ سُنْدُسِ الْجَنَّةِ وَ إِسْتَبْرَقِهَا وَ حَرِيرِهَا وَ لَمْ يَزَلْ يَخُوضُ فِي رِضْوَانِ اللَّهِ مَا دَامَ عَلَى الْمَكْسُوِّ مِنْهَا سَلَكَ وَ مَنْ أَطْعَمَ أَخَاهُ مِنْ جُوعٍ أَطْعَمَهُ اللَّهُ مِنْ طَيِّبَاتِ الْجَنَّةِ وَ مَنْ سَقَاهُ مِنْ ظَمَإٍ سَقَاهُ اللَّهُ مِنَ الرَّحِيقِ الْمَخْتُومِ رَيَّهُ وَ مَنْ أَخْدَمَ أَخَاهُ أَخْدَمَهُ اللَّهُ مِنَ الْوِلْدَانِ الْمُخَلَّدِينَ وَ أَسْكَنَهُ مَعَ أَوْلِيَائِهِ الطَّاهِرِينَ؛ وَ مَنْ حَمَلَ أَخَاهُ الْمُؤْمِنَ رَحْلَهُ حَمَلَهُ اللَّهُ عَلَى نَاقَةٍ مِنْ نُوقِ الْجَنَّةِ وَ بَاهَى بِهِ عَلَى الْمَلَائِكَةِ الْمُقَرَّبِينَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَ مَنْ زَوَّجَ أَخَاهُ الْمُؤْمِنَ امْرَأَةً يَأْنَسُ بِهَا وَ تَشُدُّ عَضُدَهُ وَ يَسْتَرِيحُ إِلَيْهَا زَوَّجَهُ اللَّهُ مِنْ حُورِ الْعِينِ وَ آنَسَهُ‏ بِمَنْ أَحَبَّ مِنَ الصِّدِّيقِينَ مِنْ أَهْلِ بَيْتِهِ وَ إِخْوَانِهِ وَ آنَسَهُمْ بِهِ وَ مَنْ أَعَانَ أَخَاهُ الْمُؤْمِنَ عَلَى سُلْطَانٍ جَائِرٍ أَعَانَهُ اللَّهُ عَلَى إِجَازَةِ الصِّرَاطِ عِنْدَ زَلْزَلَةِ الْأَقْدَامِ وَ مَنْ زَارَ أَخَاهُ الْمُؤْمِنَ إِلَى مَنْزِلِهِ لَا لِحَاجَةٍ مِنْهُ إِلَيْهِ كُتِبَ مِنْ زُوَّارِ اللَّهِ وَ كَانَ حَقِيقاً عَلَى اللَّهِ أَنْ يُكْرِمَ زَائِرَهُ ... @yekaye

☀️ج. از امام صادق عليه السّلام روایت شده که فرمودند: كسى كه بر تلاوت سوره حم عسق (سوره شورى) مداومت كند خداوند در روز قيامت او را با سيمائى [سفید و درخشان] همچون برف يا آفتاب برمى‏انگيزد تا در پيشگاه خداوند عز و جل بايستد؛ و خداوند او را مورد خطاب قرار مى‏دهد كه: اى بنده من! بر تلاوت سوره حم عسق مداومت كردى نمی دانستی که چه ثوابی دارد! که اگر مى‏دانستى كه اين‏ سوره چه سوره‏اى است و ثوابش چه اندازه است، هرگز از خواندن آن خسته نمى‏شدى، و من اينك پاداش تو را آن گونه که شایسته است به تو می‌دهم؛ او را وارد بهشت كنيد، و در آن بهشت، كاخى از ياقوت سرخ از آن اوست كه درها و ايوانها و پلّه‏هاى آن همه از همان [ياقوت سرخ] است، از درون آن ظاهرش دیده شود و از ظاهرش درون آن هويداست؛ و در خدمت او هزار غلام است از آن بچه‌هایی که جاودانه‌اند، همانها كه خداوند عز و جل آنان را وصف كرده است. 📚ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص113 أَبِي ره قَالَ حَدَّثَنِي أَحْمَدُ بْنُ إِدْرِيسَ قَالَ حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ حَسَّانَ عَنْ إِسْمَاعِيلَ بْنِ مِهْرَانَ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ أَبِي الْعَلَاء عَنْ سَيْفِ بْنِ عَمِيرَةَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: مَنْ قَرَأَ حم‌عسق بَعَثَهُ اللَّهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَ وَجْهُهُ كَالثَّلْجِ أَوْ كَالشَّمْسِ حَتَّى يَقِفَ بَيْنَ يَدَيِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَيَقُولُ عَبْدِي أَدَمْتَ قِرَاءَةَ حمعسق وَ لَمْ تَدْرِ مَا ثَوَابُهَا أَمَا لَوْ دَرَيْتَ مَا هِيَ وَ مَا ثَوَابُهَا لَمَا طلت [مَلِلْتَ‏] قِرَاءَتَهَا وَ لَكِنْ سَأُجِيزُكَ جَزَاءَكَ أَدْخِلُوهُ الْجَنَّةَ وَ لَهُ فِيهَا قَصْرٌ مِنْ يَاقُوتَةٍ حَمْرَاءَ أَبْوَابُهَا وَ شُرَفُهَا وَ دَرَجُهَا مِنْهَا يُرَى ظَاهِرُهَا مِنْ بَاطِنِهَا وَ بَاطِنُهَا مِنْ ظَاهِرِهَا وَ أَلْفُ غُلَامٍ مِنَ الْوِلْدَانِ الْمُخَلَّدِينَ الَّذِينَ وَصَفَهُمُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ. @yekaye

. 1️⃣ «یطُوفُ عَلَیهِمْ وِلْدانٌ مُخَلَّدُونَ» از نعمت‌هایی که خداوند برای مقربان درگاهش مقدر فرموده، احترام و اکرام ویژه‌ای است که از آنان به عمل می‌آید. از جمله اینکه پیرامون آنان «ولدان»ی در گردش‌اند. چنانکه در نکات ادبی گذشت «ولدان» جمع «ولید» است و در لغت، نه فقط برای فرزند خود شخص، بلکه برای فرزندخوانده (شعراء/۱۸) و برای مطلق بچه‌ها (با تاکید بر اینکه از نوجوانی گذر نکرده و به سن بلوغ نرسیده باشد) به کار رفته است که این تعبیر اشاره‌ای است به زیبارویان کم سن و سالی که همواره پیرامون و در خدمت آنان‌اند (مجمع البيان، ج‏9، ص327 ). 🤔اما مراد از این «ولدان» در این آیه چیست؟ 🍃الف. آنان بچه‌های انسان‌ها در دنیا هستند که در همان سن بچگی از دنیا رفتند و به سن تکلیف نرسیدند که پاداش و جزایی برایشان معنی داشته باشد (حدیث۲.الف)؛ از این رو، به تفضل خداوند در بهشت‌اند، نه هم‌رتبه بهشتیانی که با ایمان و عمل خویش به آن مقامات بالا رسیده‌اند؛ بلکه پیرامون و در حاشیه آنها هستند. (تصحيح اعتقادات الإمامية (للمفید)، ص117 ) موید این دیدگاه روایتی است که اطفال مشرکان را خدمتگزاران بهشتیان معرفی کرده است (حدیث2.ج) بویژه با توجه به آیه‌ای که می‌فرماید ذریه مومنان در بهشت به خود آنان ملحق می‌شوند (طور/۲۱) که در نتیجه فقط اطفال مشرکان باقی می‌مانند. 🍃ب. خدمتگزاران بهشتی هستند که در خدمت بهشتیان‌اند و به صورت بچه‌هایی زیبارو و دلنشین آفریده شده‌اند؛ (به نقل از مجمع البيان، ج‏9، ص327 ) نه اینکه فرزند کسی باشند؛ یعنی عبارت دیگری است از آنچه در جای دیگر به عنوان «وَ يَطُوفُ عَلَيْهِمْ غِلْمانٌ لَهُمْ كَأَنَّهُمْ لُؤْلُؤٌ مَكْنُون» (طور/۲۴) تعبیر کرد‏. (مفاتيح الغيب، ج‏29، ص393 ) 🍃ج. یک احتمال چه‌بسا این باشد که اینان فرزندان بهشتی بهشتیان‌اند؛ یعنی اگر در بهشت لذت‌های برخورداری از همسر زیبا (حورالعین) و باغ‌های باشکوه و ... هست، ، و با توجه به میل و علاقه انسان به فرزند و لذتی که هر ‍در و مادری از فرزندانش می‌برد، و به ویژه محروم ماندن برخی از انسانها از این لذت عظیم، آیا محال است که در بهشت انسانها فرزنددار شوند و خداوند در همان بهشت فرزندانی بدانان دهد که آنان این لذت عظیم (که علی‌القاعده بدون مشکلات فرزندداری در دنیاست) بهره‌مند باشند؟ پس چه‌بسا اشاره باشد به اینکه بهشتیان هم به قدرت الهی در بهشت هم فرزندانی خواهند داشت که دائما دور و بر آنان می گردند و مایه لذت و سرور آنان می‌شوند. 🍃د. ... @yekaye

. 2️⃣ «یطُوفُ عَلَیهِمْ وِلْدانٌ مُخَلَّدُونَ» گفتیم تعبیر «ولدان» اشاره‌ای است به زیبارویان کم سن و سالی که همواره پیرامون و در خدمت مقربان‌اند. در صورتی که منظور از این «ولدان» واقعا فرزندانی بهشتی برای آنان باشد (تدبر ۱.ج) جایی برای این سوال نمی‌ماند که چرا برای اشاره به اینکه عده‌ای دائما پیرامون آنان در گردش‌اند از این تعبیر استفاده کرد؛ اما اگر اینان واقعا فرزندان بهشتیِ آنان نیستند، آنگاه شاید علت استفاده از این تعبیر برای اشاره به این است که: 🍃الف. چون افراد کم سن و سال، زیباتر و دلنشین‌ترند؛ پس برای اشاره به اینکه پیرامون آنها را خدمتکارانی زیبا و دلنشین احاطه کرده، و اینکه آنان را چنین آفریده، از این تعبیر استفاده کرد. 🍃ب. غیر از کسانی که هم رتبه مقربان‌اند که با هم مقابل می‌نشینند (آیه قبل) سایر افرادی که پیرامون آنان‌اند در رتبه پایین‌تری از آنان‌اند و از این رو از تعبیری که برای افراد کم سن و سال به کار می‌رود استفاده کرد تا کوچکی اینان در برابر مقربان را نشان دهد. 🍃ج. با توجه به احادیث متعدد که ظهورشان در این است که رشد معرفتی انسان در بهشت متوقف نمی‌شود -که شاید اگر ب‍ذیریم که مقام حمدگویی مطلق فوق مقام تسبیح‌گویی است؛ و اینکه بهشتیان از مقام تسبیح‌گویی به مقام حمدگویی می‌رسند، آنگاه آیه «دَعْواهُمْ فيها سُبْحانَكَ اللَّهُمَّ وَ تَحِيَّتُهُمْ فيها سَلامٌ وَ آخِرُ دَعْواهُمْ أَنِ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمين» (یونس/10)‏ نیز موید این مطلب باشد- آنگاه چه‌بسا تعبیر کم سن و سال‌تر بودن افرادی که پیرامون مقربان‌اند اشاره باشد به شاگردی اینان از محضر مقربان و استفاده‌ای که از آنان می‌برند. 🍃د. چه‌بسا این تجسم برخی از اعمال آنان باشد؛ انسانها فرزند خویش را تداوم‌بخش وجود خویش در دنیا می‌بینند؛ کسانی هم که کارهایی کرده‌اند که وجودشان را در دنیا امتداد بخشیده، این امتداد وجودی به صورت فرزندانی که پیرامون آنها را در بهشت احاطه کرده و مایه لذت و سرور آنها می‌شوند جلوه‌گر می‌شود؛ در این صورت، این ولدان هم شامل فرزندان صالح انسانها می‌شود و هم شامل هرچیزی که مصداق «باقیات صالحات» باشد. ✳️تبصره در صورتی که این «ولدان» تجسم فرزندی باشند که وی در دنیا به عنوان باقیات صالحات برجای گذاشته، منافاتی ندارد که خود آن فرزند مستقلا در بهشت به زندگی‌اش ادامه دهد؛ از این جهت که تجلی و تجسم عمل خود این شخص [پروراندن فرزند و زحماتی که برای رشد وی متحمل شده] غیر از شخصیت حقیقی خود فرزندشان است که وجودی مستقل از والدین دارد. 🍃ه. ... @yekaye

. 3️⃣ «یطُوفُ عَلَیهِمْ وِلْدانٌ مُخَلَّدُونَ» این زیبارویان کم سن و سالی را که پیرامون مقربان الهی در گردش‌اند با تعبیر «مخلدون» توصیف کرد. مقصود از آن چیست؟ 🍃الف. یعنی همواره باقی‌اند نه می‌میرند و نه پیر و فرتوت می‌شوند و نه از آن وضع و حالی که دارند تغییر می‌کنند (به نقل از مجاهد، مجمع البيان، ج‏9، ص327 ) به تعبیر دیگر می‌خواهد حکایت کند که تا ابد بر آن شکل و ظاهر کم سن و سال‌شان باقی می‌مانند (الميزان، ج‏19، ص122 ) 🍃ب. این تعبیر از کلمه «خِلَدة» (جمع آن: خِلَد) به معنای گوشواره گرفته شده و به معنای کسی باشد که گوشواره در گوش دارد (سعید بن جبیر و فراء؛ به نقل از مجمع البيان، ج‏9، ص327) که شاید کنایه‌ای است شبیه تعبیر «غلام حلقه به گوش» در فارسی، که به معنای همواره آماده به خدمت است. البته برخی هم گفته‌اند دو کلمه الخُلْد و الخَلَدَة به ترتیب به معنای النگو و گوشواره است و می‌تواند به هریک از این دو کلمه ناظر باشد (الطراز الأول، ج‏5، ص345 ) و برخی هم به معنای مطلق زیورآلات گرفته‌اند (به نقل از الجامع لأحكام القرآن، ج‏18، ص202 ) 🍃ج. چه‌بسا بتوان بین این دو قول (جادانگی و زینت ظاهری) جمع کرد و گفت: به این معناست که با گوشواره‌ای از جاودانگی زینت یافته‌اند (اقتباس از الميزان، ج‏19، ص122 ) 🍃د. در میان قدما تفسیر کلمه «مخلدون» به «متنعمون: کسانی که در ناز و نعمتند» نیز مطرح شده است (عکرمه، به نقل از الجامع لأحكام القرآن، ج‏18، ص203 ) که شاید از این باب باشد که ابدیت یک نوع در ناز و نعمت همیشگی غرق بودن را می‌رساند. 🍃د. ... ✳️تبصره در تفسیر القمی در ذیل این آیه (ج۲، ص۳۴۸ ) نوشته شده است: «مُخَلَّدُونَ‏ أي مسرورون» (= شادمان‌ها) و فقط در یکی از تفاسیر روایی هم به تبع وی همین قول به عنوان یک تفسیر آیه مطرح شده است (‏البرهان في تفسير القرآن، ج‏5، ص258) و در تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۴۷۰ هم این مطلب از این دو نقل شده و ترجمه شده «یعنی درحالی‌که شاد و خوشحال هستند» به نقل از این دو) و همچنین در تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۴۷۰ به نقل از مرحوم مجلسی (بحار الأنوار، ج‏8، ص134) به تفسیر قمی نسبت داده شده که «مُخَلَّدُونَ‏ أَيْ مَسْتُورُونَ» و ترجمه شده یعنی [نوجوانانی] پوشیده. (عجیب‌تر اینکه به عنوان آدرس این مطلب، علاوه بر بحار به «تفسیر فرات الکوفی، ص۴۶۶» هم ارجاع داده شده؛ اما در ادامه‌اش نوشته "«ای مستورون» محذوف"!) و نیز در خود تفسير القمي (ج‏2، ص399) ذیل آیه ۱۹ سوره انسان نوشته است: «قَوْلُهُ وِلْدانٌ مُخَلَّدُونَ قَالَ: مُسْتَوُونَ» 🤔اما واضح است که در همه این سه مورد اشتباهی توسط ناسخ بوده است و اصل آن «مسورون» (النگو به دست‌ها) بوده است؛ زیرا 🔹اولا در هیچ کتاب لغتی ادعا نشده که کلمه «مخلد» به معنای «مسرور» یا «مستور» یا «مستوی» باشد؛ 🔹ثانیا مرحوم فیض کاشانی ذیل هر دو آیه سوره واقعه و سوره انسان (تفسير الصافي، ج‏5، ص121 و264) و مرحوم مشهدی ذیل آیه سوره انسان (تفسير كنز الدقائق، ج‏14، ص62) تصریح می کنند که در تفسیر قمی [یعنی بر اساس نسخه ای که در دست او بوده] «مسوّرون» بوده است؛ 🔹ثالثا اینکه «مخلد» به معنای «مسوّر» باشد مورد تاکید اهل لغت بوده است بویژه که همان طور که «الخَلَدَة» به معنای «القُرْطُ: گوشواره» به کار رفته، «الخُلْدِ» به معنای «السِّوارُ: دستنبد، النگو» نیز به کار رفته است (الطراز الأول، ج‏5، ص345) و لذا در بسیاری از تفاسیر ادبی برای کلمه «المخلدون» علاوه بر معنای «جاودان‌ها» دو معنای «مقرطون: گوشواره به گوش‌ها» و «مسورون: النگو به دستها» نیز احتمال داده شده است. (مثلا: معاني القرآن (للفراء)، ج‏3، ص123؛ غريب القرآن (لابن قتيبة)، ص385 ؛ التبيان في تفسير غريب القرآن، ص311 و 331؛ مفاتيح الغيب، ج‏30، ص753 ؛ الجامع لأحكام القرآن، ج‏18، ص202) @yekaye

. 4️⃣ «یطُوفُ عَلَیهِمْ وِلْدانٌ مُخَلَّدُونَ» غالبا تعبیر «یطُوفُ عَلَیهِمْ: پیرامون آنان می‌گردند» را کنایه از اینکه در خدمت آنان هستند گرفته‌اند. اما چرا صریحا نفرمود «یخدمونهم»؟ 🍃الف. شاید اشاره به محوریت شخصیت این بهشتیان برای وجود آن افراد دارد که چنانکه همیشه هرچیزی دور محور خود می‌گردد 🍃ب. شاید اشاره به جذابیت شخصیت آنان دارند که مقربان چنان‌اند که ولدان بهشتی ‍روانه‌وار دور آنان در گردش اند. 🍃ج. ... @yekaye

. 5️⃣ «یطُوفُ عَلَیهِمْ وِلْدانٌ مُخَلَّدُونَ» ▪️تعبیر «طواف ولدان مخلدون» در قرآن کریم تنها دوبار به کار رفته است: 🔹یکی در سوره انسان (آیه۱۹) است که آیات مذکور در وصف اهل بیت ع است (که برترین مصادیق مقربان‌اند) 🔹 و دیگری همین آیه سوره واقعه است که در توصیف مقربان است. 🤔آنچه توجه را بیشتر جلب می‌کند این است که در این سوره که هم از نعمتهای مقربان سخن می‌گوید و هم از نعمتهای اصحاب یمین؛ و در این میان نعمتهای خوردنی و نوشیدنی و همسر (که البته هریک از اینها علاوه بر معنای ظاهری‌اش دلالت بر حقایق باطنی‌ای هم دارند و ان شاء الله در آیات بعد بدانها خواهیم پرداخت) در هر دو مطرح است، اگرچه مراتبش تفاوت داشته باشد؛ اما نعمتی را خاص مقربان برشمرد و در مورد اصحاب یمین اشاره‌ای بدان نکرد همین است که بر تخت‌هایی تکیه زده‌اند و ولدان مخلدی پیرامون آنان در طوافند.🤔 البته چنانکه در بحث از آیه قبل گذشت اصل اینکه اصحاب یمین هم در بهشت بر جاهایی تکیه بزنند بر اساس قرآن کریم قابل اثبات است (جلسه983 تدبر۲)؛ اما اینکه «ولدان مخلد» به دور آنان طواف کنند، خیر. بله، علاوه بر دو آیه فوق، چهار آیه دیگری در قرآن هست که از «طواف» به دور بهشتیان سخن گفته است؛ دو آیه‌اش که ظهور جدی دارد که در وصف همان مقربان باشد: 🔹- «يُطافُ عَلَيْهِمْ بِكَأْسٍ مِنْ مَعينٍ» (صافات/45) این آیه در وصف «عِبادَ اللَّهِ الْمُخْلَصين‏» (صافات/۴۰) است که با توجه به تفاوت مخلَص و مخلِص این احتمال که اینان همان مقربان باشند بسیار زیاد است. 🔹- «وَ يُطافُ عَلَيْهِمْ بِآنِيَةٍ مِنْ فِضَّةٍ وَ أَكْوابٍ كانَتْ قَواريرَا» (انسان/15) این آیه اگرچه تعبیر ولدان در آن نیامده اما چون در سوره انسان و در وصف اهل بیت ع است احتمال تطبیقش بر مقربان بسیار زیاد است. اما دو آیه دیگر - که در وصف «متقین» است و قرینه‌ای که بتوان آن را منحصر در مقربان کرد ندارد و و احتمالا شامل حال اصحاب یمین بشود- بدین قرار است که در یکی، همانند دو مورد فوق، آن کسانی که به دور اینان می‌گردند معلوم نشده: 🔹«يُطافُ عَلَيْهِمْ بِصِحافٍ مِنْ ذَهَبٍ وَ أَكْوابٍ وَ فيها ما تَشْتَهيهِ الْأَنْفُسُ وَ تَلَذُّ الْأَعْيُنُ وَ أَنْتُمْ فيها خالِدُونَ» (زخرف/71) و در دیگری از «طواف غِلمان» سخن به میان آمده است: 🔹«وَ يَطُوفُ عَلَيْهِمْ غِلْمانٌ لَهُمْ كَأَنَّهُمْ لُؤْلُؤٌ مَكْنُون‏» که با توجه به تفاوت «غِلمان» (که صرفا بر اینکه آنان خدمتکارانی کم سن و سال هستند دلالت دارد) و «وِلدان» (که علاوه بر این، به نحوی بر فرزند بودن هم اشعار دارد) چه‌بسا بتوان احتمال داد که «ولدان»ی که پیرامون افراد بگردند از نعمتهای خاص مقربان است؛ که اگر چنین باشد این احتمال که در تدبر قبل گذشت که «ولدان» یک نحوه فرزند بهشتی برای آنان باشد شاید بیشتر تقویت شود.🤔🤔🤔 @yekaye