دربارهٔ «بلک‌فرایدی» «بلک‌فرایدی» (black friday)، که به معنای «حراج کالاها یا ارائهٔ خدمات با تخفیف‌های استثنایی در آخرین جمعهٔ ماه نوامبر» است، اولین بار در آمریکا به‌ کار رفت. سپس با همین تعبیر و گاهی با اندکی تغییر در دیگر کشورها نیز رواج یافت. ترجمهٔ لفظ‌به‌لفظ آن «جمعهٔ سیاه» یا «سیاه‌جمعه» است. «جمعهٔ سیاه» برای ایرانیان همچنان یادآور کشتار مردم در ۱۷ شهریور ۱۳۵‌۷ در خیابان و میدان ژاله است، چنان‌که برای آمریکاییان یادآور رسوایی بازار طلا در ۲۴ سپتامبر ۱‌۸۶۹ بود. بنابراین، از آنجا که عبارت «جمعهٔ سیاه» ناخوشایند بود و «سیاه‌جمعه / سیاجمعه» نیز به‌لحاظ معنایی شفاف نبود، برخی «حراج جمعه» را به‌ کار بردند و سپس از روی آن، طبق فرایند آمیزه‌سازی (= ادغام دو یا چند واژه و ساختن یک واژهٔ جدید از آن‌ها)، «حراجمعه» را ساختند. برخی نیز به‌تازگی «جمعۀ هیجان‌انگیز» می‌گویند و می‌نویسند که زیباست و نشانهٔ ارج نهادن به زبان ملی‌مان، فارسی. #واژه‌شناسی سید محمد بصام @Matnook_com www.matnook.com

انواع ویرایش به یک اعتبار، ویرایش را از دو جهت می‌توان بررسی و تقسیم‌بندی کرد: ۱) از جهت کیفی: صوری و زبانی؛ ۲) از جهت کمّی: حداقلی و حداکثری. در ویرایش صوری چه می‌کنیم؟ مهم‌ترین و رایج‌ترین کارها: اصلاح غلط‌های املایی؛ یکدست کردن رسم‌الخط؛ اصلاح فاصله‌گذاری؛ اصلاح یا اِعمال نشانه‌گذاری؛ اِعمال قواعد عددنویسی، فرمول‌نویسی، آوانویسی، حرکت‌گذاری، و کوته‌نوشت‌ها؛ بررسی تیترهای اصلی و فرعی، سرصفحه‌ها، پانوشت و/یا پی‌نوشت، عناوین بخش‌ها و فصل‌ها، جدول‌ها، نمودارها، عکس‌ها؛ تنظیم و اصلاح پاراگراف‌ها، نقل‌قول‌ها، و ارجاعات درون‌متنی و/یا برون‌متنی مطابق با شیوه‌نامه‌های معتبر (مانند APA)؛ تنظیم و تصحیح کتاب‌نامه. در ویرایش زبانی چه می‌کنیم؟ مهم‌ترین و رایج‌ترین کارها: معیارسازی متن بر پایۀ موضوع و مخاطب؛ ساده‌سازی و روان‌سازی؛ کوتاه کردن یا بازنویسی بندهای پیچیده و دیریاب؛ حذف، کاهش، یا تلخیص مطالب تکراری، غیرضروری، نامستند، مبتذل، و نامتعارف؛ اصلاح، تنظیم، و جابه‌جایی مطالب برای انسجام متن و رعایت سِیر منطقی آن (ترجیحاً با هماهنگی و مشورت با نویسنده)؛ افزودن برخی مطالب مفید یا فراموش‌شده در متن، پانوشت،‌ یا پی‌نوشت؛ رفع خطاهای دستوری، ساختاری، و جمله‌بندی؛ ابهام‌زدایی از عبارت‌های نارسا و نامفهوم؛ انتخاب برابرهای مناسب (در صورت لزوم)؛ بازخوانی کامل متن (دست‌کم دو بار). یادآوری: در ویرایشِ صوری همیشه حداکثری ویرایش می‌کنیم (یعنی کامل و مطابق با شیوه‌نامه) و در ویرایشِ زبانی گاه حداقلی و گاه حداکثری. به خاطر داشته باشیم که اصل در ویرایشِ زبانیْ حداقلی است (یعنی اصلاح زبان متن با کمترین تغییر)، مگر متن یا بخشی از آن نیازمند ویرایش حداکثری باشد. #ویرایش_زبانی سید محمد بصام @Matnook_com www.matnook.com

پیشوند تصریفی «بِـ ـ» و «نَـ ـ» در پیوند با فعل‌های آغازشده با الف (مانند «اَرزیدن»، «اُفتادن»، «اِنگاشتن») به این صورت نوشته می‌شوند: بیرزد، نیرزد (نه *بیارزد، *نیارزد)؛ بیفتد، نیفتد (نه *بیافتد، *نیافتد)؛ بینگارد، نینگارد (نه *بیانگارد، *نیانگارد). پس: بیا سرت را بر سینه‌ام بگذار تا این زندگی به رنجی که می‌کشیم بیرزد. #دستورزبان #املا_رسم‌الخط سید محمد بصام @Matnook_com www.matnook.com

دورۀ جامع ستارگان ویرایش گروه متنوک بخش ۵۶: گیومه (قسمت ۱) آنچه در این ویدیو می‌آموزیم: - گیومه از کجا آمده‌است؟ ۱) گیومه‌گذاری نقل‌قول مستقیم - تعریف نقل‌قول مستقیم و غیرمستقیم ۱-۱) گیومه‌گذاری نثر یکم: کمتر از ۴۰ واژه دوم: بیش از ۴۰ واژه - نقطه، قبل از گیومه یا بعد از آن؟ آنچه در قسمت‌های بعدی آمده‌است: ۱-۲) گیومه‌گذاری نقل‌قول داستانی ۱-۳) گیومه‌گذاری نقل‌قول متون کهن ۱-۴) گیومه‌گذاری نقل در نقل ۱-۵) گیومه‌گذاری شعر یکم: شعر کلاسیک (سنتی) دوم: شعر نو و ۵ کاربرد دیگر گیومه... #نشانه‌گذاری سید محمد بصام @Matnook_com www.matnook.com

جدول فاصله‌گذاری فعل‌های فارسی یک بار برای همیشه فاصله‌گذاری تمام فعل‌های فارسی را یاد بگیرید و همه را درست فاصله‌گذاری کنید. #فاصله‌گذاری سید محمد بصام @Matnook_com www.matnook.com

📚بخشی از جزوهٔ چاپی دورۀ جامع ستارگان ویرایش متنوک (ویراست پنجم) را می‌توانید در این فایل ببینید (همراه با فهرست کامل). 🎁این جزوهٔ چاپی هدیۀ ما به شرکت‌کنندگان در دورۀ ستارگان ویرایش است و با پستِ رایگان ارسال می‌شود. @Matnook_com

«فرفوژه» یا «فرفورژه»؟ «فرفورژه» (fer forgé) واژه‌ای فرانسوی و به معنای «سازه‌های آهنی، مانند در و نرده و پنجره، با طرح‌‌های معمولاً هنری» است. «فرفورژه» (مانند برخی دیگر از وام‌واژه‌های فرانسوی) صورت نویسه‌گردانی‌شدۀ* fer forgé است (نه مطابق با تلفظ فرانسوی آن)، زیرا واج /ر/ در فرانسوی /غ/ تلفظ می‌شود. املای «فرفورژه» (با دو «ر») رایج‌تر و پربسامدتر از «فرفوژه» (با یک «ر») است. بنابراین دقیق‌تر و درست‌تر آن است که «فرفورژه» بنویسیم (هرچند در گفتار برای تلفظ آسان‌تر /فرفوژه/ می‌گویند). ★ «نویسه‌گردانی» (transliteration) فرایندی است که از رهگذر آن، حروف یک خط، به‌طور متناظر و یک‌به‌یک، با حروف خط دیگری نوشته می‌شود. برای نمونه، «شبدر» به حروف لاتینی به‌صورت šbdr نویسه‌گردانی می‌شود («نویسه» معادل فارسی «حرف» است). #واژه‌شناسی #املا_رسم‌الخط سید محمد بصام @Matnook_com www.matnook.com

#فارسی_چه_بدی_داشت_که_یک_بار_نگفتی! شاید شما هم دو واژۀ «اپیدمی» و «پاندمی» را شنیده یا دیده باشید. این روزها هم که بیماری‌های ویروسی (مانند آنفولانزا و کرونا) بیشتر است، گاهی این دو را می‌شنویم. «اپیدمی» و «پاندمی» دو اصطلاح پزشکی‌اند که فرهنگستان زبان و ادب فارسی برای آن‌ها معادل‌ فارسی تصویب کرده‌است. پس بهتر است همه‌جا از معادل‌ فارسی‌شان استفاده کنیم. épidémie / epidemy همه‌گیری: شیوع بیش از حد یک بیماری یا عارضه در جمعیتی معیّن epidemic همه‌گیر:‌ ویژگی آن دسته از بیماری‌ها که به‌طور ناگهانی در میان مردمان یک ناحیۀ خاص شایع شود. pandémie / pandemic دنیاگیر: ویژگی بیماری‌ای که در چند کشور همه‌گیر شده‌است و احتمال می‌رود تمام دنیا را آلوده کند. pandemicity دنیاگیری: حالت دنیاگیر بودن یک بیماری سید محمد بصام @Matnook_com www.matnook.com

الوعده وفا! عبارت «الوعده‌ وفا» معمولاً برای یادآوری قول‌وقرار دیگران به‌ کار می‌رود: «وقتی‌ که آمد، به او گفتم: الوعده وفا. ربابه را طلاق بده.» (صادق هدایت، سه قطره خون، ص ۱۶۲) «الوعده‌ وفا» تغییریافتۀ این حدیث امام علی است: «الکریمُ إذا وَعَدَ وَفیٰ.» (جوانمرد چون پیمان بندد، به‌ جای آرد.) #واژه‌شناسی سید محمد بصام @Matnook_com www.matnook.com

سلسله‌چالش‌های ویرایش گروه متنوک (۱) در این سلسله‌چالش‌ها تمرین ویرایش می‌کنیم و نکته‌های جدید و رایگان نگارش و ویرایش را با سبکی نوین به شما آموزش می‌دهیم. #تمرین_ویرایش سید محمد بصام @Matnook_com www.matnook.com

گفتاری‌نویسی «به» + ـ‌‌م، ـ‌‌ت، ـ‌‌ش، ـ‌‌مون، ـ‌‌تون، ـ‌‌شون در گفتاری‌نویسی، حرف اضافۀ «به» را در پیوند با ضمیرهای شخصی به دو صورت می‌توان نوشت: ۱) صورتِ مؤکدی که e در «به» را h تلفظ می‌کنیم و بنابراین «ه» را سرهم می‌نویسیم: بِهِم، بِهِت، بِهِش، بِهِمون، بِهِتون، بِهِشون. مثال برای behemun: «لطفاً خودتان را معرفی کنید. ما جناح راست هستیم. منتهیٰ توی خونه بِهِمون می‌گن اصول‌گرا، چپ‌ها بِهِمون می‌گن محافظه‌کار.» (ابراهیم نبوی، یک فنجان چای داغ، ص ۱۲۴) ۲) صورتِ نامؤکدی که e در «به» را همان e تلفظ می‌کنیم و بنابراین «ه» را با نیم‌فاصله می‌نویسیم: به‌م، به‌ت، به‌ش، به‌مون، به‌تون، به‌شون. مثال برای beš: «ننه‌حبیب انگشتر عقیق را دور انگشتش گردانید: سیدخانوم، نِشاسّه براش خوبه. [...] امشب هم وخت خواب، به خورندِ یه خشخاش، تریاک به‌ش بده.» (صادق هدایت، علویه خانم و ولنگاری، ص ۲۹) ببینید: شیوهٔ نگارش ضمیرهای شخصی پیوسته (۲). #گفتاری‌نویسی سید محمد بصام @Matnook_com www.matnook.com

گفتاری‌نویسی ماضی نقلی + ـ‌‌م، ـ‌‌ت، ـ‌‌ش، ـ‌‌مون، ـ‌‌تون، ـ‌‌شون او / آن را برده‌ام: برده‌مش او / آن را برده‌ای: بردیٖش او / آن را برده‌است: برده‌تش او / آن را برده‌ایم: بردیٖمش او / آن را برده‌اید: بردیٖدش / بردیٖنش او / آن را برده‌اند: برده‌نش ببینید: شیوۀ نگارش ضمیرهای شخصی پیوسته (۱). #گفتاری‌نویسی سید محمد بصام @Matnook_com www.matnook.com