✳️ #کتاب_النکاح (49) ✔️ #یک_ماجرا_و_دو_برداشت (3) ✔️ درس خارج فقه آیت الله #شبیری_زنجانی 83/03/17 🔸 مرحوم فیض این روایت را حمل بر متعه نموده است... صاحب حدائق نیز با مرحوم فیض موافق است. صاحب وسائل هم چون این روایت را در باب متعه وارد کرده است، می‌توان استفاده نمود که با این بزرگان هم عقیده است. و ظاهراً عقیده کلینی هم با آنها یکی است چون در جواهر تعبیر می‌کند: «بعضی از ظاهریه از اصحاب ما چنین عقدی را صحیح می‌دانند» که مراد از ظاهریه که در کلام ایشان به چشم می‌خورد همان اخباری‌ها می‌باشد که تعدادشان یکی دو نفر نیست، بلکه جمعی هستند که از جمله آنها ممکن است مرحوم کلینی باشد، مضافاً بر اینکه مرحوم کلینی این روایت را در باب نکاح وارد کرده است که می‌توان استفاده کرد که از نظر وی این عمل زنا نبوده، بلکه تزویج شرعی تلقی شده است. 🔹 مرحوم فیض در کتاب الحدود آن را مفصل و در کتاب النکاح مختصر نقل نموده است. در کتاب الحدود می‌فرماید: «امیرالمؤمنین‌علیه السلام هم «تزویج والله» را فرموده و هم استدلال به آیه اضطرار نموده است منتهی آیه اضطرار را به طور علنی و در مقابل عمر مطرح نموده ولی «تزویج والله» را به اولاد و ائمه بعدی فرموده است نه به عمر خصوصاً. 🔸 بعضی‌ها روایت را حمل بر متعه کرده‌اند که عمر اعتقادی به حلیت آن نداشته است و هر دو کلام حضرت درست است، اما «مسئله اضطرار» برای اینکه عمر روی موازین خودش بپذیرد و قهراً حد آن ساقط شود و اما «مسئله تزویج» چون واقع مطلب عبارت از آن بوده است. 🔹 مرحوم فیض در ادامه می‌فرماید: «إن قلت»: این مباشرت چگونه تزویج می‌باشد، در حالی که خودش اعتراف به زنا می‌کند؟ بعد خودش جواب می‌دهد: «قلت»: میزان برای اینکه عقدی شرعاً صحیح باشد یا نباشد، اعتقاد طرف نیست؛ لذا با این که زن خیال می‌کرده که این نوع مباشرت مصداق برای زناست، زیرا او نیز تابع عمر بوده ولی در عین حال امام‌ (علیه‌السلام) آن را عقد صحیح از نوع متعه دانسته است. 🔸 مؤیّدی هم به عنوان شاهد بر مدعی اقامه شده است و آن اینکه امیرالمؤمنین‌ (علیه‌السلام) از زن سوال نفرمود که آیا شوهر دارد یا خیر؟ پس معلوم می‌شود که این مباشرت را «زنا» تلقی نفرموده است، زیرا در فرض زنا باید مشخص شود که آیا زن شوهر دار است یا بی‌شوهر و در صورت شوهر دار بودن، حکم آن رجم است نه در هر صورت. از عدم سوال حضرت معلوم می‌شود که اصلا از باب زنا نبوده تا نیاز به سؤال باشد. ما این مؤید و نیز اصل معنا را قبول نداریم و به زودی به آن اشاره خواهیم کرد. 🔹 نقدِ مؤيدِ مزبور: مطلبی که به عنوان مؤید مطرح شده بود قابل مناقشه است یعنی اینکه حضرت در مورد شوهردار بودن هیچ سوالی از زن ننمود مؤید مطلب نمی‌تواند باشد، زیرا محتمل است که حضرت آن زن را خارجاً می‌شناخته و از شوهردار بودن یا عدم آن اطلاع داشته و لذا سوال نفرموده است و نیز محتمل است که به علم امامت به این مطلب آگاهی داشته و نیازی به سوال نمودن از خود زن نبوده است، پس عدم سؤالِ حضرت منحصراً به معنای عدم تلقی زنا نمی‌باشد. #فقه @Nardebane_feghahat

✳️ #کتاب_النکاح (50) ✔️ #یک_ماجرا_و_دو_برداشت (4) ✔️ درس خارج فقه آیت الله #شبیری_زنجانی 83/03/17 🔸 مرحوم مجلسی در مرآة العقول و نیز صاحب جواهر در جواهر روایت را به معنای دیگری غیر از متعه حمل نموده‌اند و آن اینکه منظور حضرت از «تزویج والله» این است که این مباشرت تنزیلاً تزویج است، نه حقیقةً. و جهت اینکه تنزیلاً تزویج است، مسئله اضطراری است که پیش آمده و می‌دانیم که اضطرار مسوّغ و مجوز می‌باشد. بدین معنا که همان خدایی که با عقدِ صحیح اجازه وِقاع داده، در ظرف اضطرار هم وقاع را جایز و در حکم تزویج قرار داده است؛ نه اینکه واقعاً تزویج باشد. 🔹 به نظر ما این معنی معنای صحیح روایت می‌باشد. #فقه @Nardebane_feghahat

✔️ ماجرایِ متعه «أبان بن تغلب» ✔️ درس خارج فقه آیت الله شبیری زنجانی 83/03/18 🔹 «أبان بن تغلب» يك جرياني دارد كه در روايتي هست كه او در مكه متعه‌اي مي‌كند و او مرد ثروتمندي بوده. زنِ متعه‌اي، او را فريب مي‌دهد و او را در جعبه‌اي قرار مي‌دهد و درب آن را مي‌بندد و آن را به صفا مي‌آورد و از او مي‌خواهد تا پول فراواني بدهد، در غير اين صورت اعلام مي‌كنم كه تو قصد فجور داشتی و او مجبور مي‌شود ده هزار درهم بدهد. در آن روايت حضرت نهي مي‌كنند كه در مكه متعه كنند و در مدينه نيز از بعضي از روايات استفاده مي‌شود كه در آنجا متعه نكنيد، چون آنجا از نظر حكومتي تحت كنترل بوده، خصوصاً كه فقيه حكومتيِ مدينه «مالك» بود. #شبیری_زنجانی #فقه @Nardebane_feghahat

✳️ منظور از «احتیاط» در این روایت به چه معناست؟ ✔️ درس خارج فقه آیت الله #شبیری_زنجانی 82/07/16 🔹 «أحمد بن محمد بن أبى نصر عن ابى الحسن الرضا (عليه‌السلام) قال: قال ابوجعفر (عليه السلام): إجعلوهن من الأربع. فقال له صفوان بن يحيى: على الاحتياط؟ قال: نعم» 🔸 در این روایت امام‌ (علیه السلام) در جواب از سوال صفوان که گویا در ذهن او نیز این چنین بوده که متعه منحصر به عددی خاص نیست، چنین می‌فرمایند که حکم به عدم جواز زیاده بر اربعه از باب احتیاط و به خاطر گرفتارنشدنِ شیعیان در محیط عامّه می‌باشد، زیرا اگر کسی چهار زن داشت - حال چه هر چهار تا دائمی باشند یا همگی انقطاعی یا ملفّق باشند- به هر حال به حسب ظاهر می‌تواند چنین تلقّی کند که این چهار تا زنِ رسمیِ او هستند و مشکلی از طرف عامه که قائل به متعه نیستند متوجه او نمی‌شود، به خلاف اینکه زیاده بر چهار تا ازدواج نماید که در این صورت معلوم می‌شود که زائد، انقطاعی و متعه است. 🔹 نکته قابل توجه در اینجا این است که مراد از «احتیاط» که امام‌ (علیه السلام) فرموده‌اند، احتیاط از باب ندانستن حکم واقعی مسأله نیست، بلکه این احتیاط نظیر فتوای به احتیاطی است که در بسیاری از مواقع فقهاء آن را به عنوان حکم واقعی مسأله ذکر می‌نمایند. نظیر مواردی که می‌گویند باید به چهار طرف نماز خوانده شود یا از دو اناء اجتناب شود تا واجب واقعی و حرام واقعی حفظ شود. این احتیاط‌ها، مولوی طریقی است و نفسی نیست. و این موارد غیر از جایی است که فقیه به دلیل ندانستن حکم مسأله می‌گوید احتیاطاً واجب است. #فقه @Nardebane_feghahat

✔️ آیت‌الله شبیری‌ زنجانی (مدظله العالی): 🔹 آقای حاج سیّد ابوالفضل {آیت‌الله‌ حاج‌ سید ابوالفضل‌ موسوی‌ زنجانی} مرد بافضیلتی بود. رساله‌ای درباره حیله‌های ربوی دارد که در آن اشکال کرده و گفته است: با حکمت‌هایی که در تحریم ربا آمده، حیله‌ها نمی‌سازد، مگر ضرورت و اضطرار در کار باشد و جمله «نعم الفرار من الحرام إلى الحلال» هم دلالت بر همین معنا می‌کند؛ زیرا فرار در جایی است که اضطرار و ضرورت انسان را می‌خواهد وادار به ارتکاب حرام کند، آن‌وقت فرار از آن به حلال خوب است. 📚 جرعه‌ای از دریا ج2 ص689 #فقه #شبیری_زنجانی @Nardebane_feghahat

✔️ آیت الله شبیری زنجانی(مدظله العالی): 🔸 آقای بهجت قریب به ۶۰ سال قبل به قم آمد. وی شاگرد مرحوم آشیخ محمّد حسین اصفهانی بود. 🔹 در همان اوایلی که آقای بهجت به قم آمد، من و آقای حاج سیّد مهدی روحانی از ایشان خواهش کردیم که خارج مبحث تعبّدی و توصّلی را برای ما درس بگوید؛ چون شاگرد آشیخ محمّد حسین بود و ما می‌خواستیم بر حاشیه مرحوم آشیخ محمّد حسین بر کفایه احاطه پیدا کنیم. قبول کرد. دو سه هفته‌ای از ایشان استفاده کردیم. درس در یکی از بقعه‌های حرم حضرت معصومه (س) برگزار می‌شد. به خاطر دارم اوایل من کفششان را جفت می‌کردم و ایشان ناراحت می‌شد. بعداً دیگر کفش خود را همراه می‌برد و کنار دست خودش می‌گذاشت. 🔸 آن قسمتی که ما درس گرفتیم کاشف از دقّت نظر بود. از دیگران هم شنیدم که بر دقّت نظر ایشان صحّه می‌گذاشتند. 📚 جرعه‌ای از دریا ج2 ص702 #شبیری_زنجانی #بهجت #اصول @Nardebane_feghahat

✔️ آیت الله شبیری زنجانی(حفظه الله تعالی): 🔸 شنيدم در امتحانات حوزه كه از طرف آقاى حاج شيخ عبدالکریم حائری برگزار مى‏شد، آقاى آشيخ محمد على اراكى با آن جلالت قدر و فضلش، مردود شده بود! امتحان معيار نيست. گاهى سخت‏گيرى در امتحان سبب مى‏شود كه طلبه خودش را ببازد و معلوماتش را از ياد ببرد. 📚 جرعه‌ای از دریا، ج2 ص691 #شبیری_زنجانی @Nardebane_feghahat

✳️ #شرایع_الإسلام (8) ✔️ آیت الله #شبیری_زنجانی (مدظله العالی): 🔸 والد مرحوم آقای خبازی می گفت: من به آقای #بروجردی عرض کردم: شما میتوانید مثل «شرایع» بنویسید؟ فرمود: من یک صفحه اش را هم نمیتوانم بنویسم! 📚جرعه ای از دریا ج1 ص586 @Nardebane_feghahat

✔️ آیت الله شبیری زنجانی (حفظه الله تعالی): 🔸 از ویژگی‌های جالب آقای حاج سید جواد خامنه‌ای تقیّدشان به نافله عصر در نماز جماعتشان بود. چون نوعاً مردم آمادگی ندارند، معمولاً در نمازهای جماعت، نافله خوانده نمی‌شود. 🔹 مرحوم حاج آقای والد نافله ظهر را قبل از نماز جماعتش می‌خواند و می‌گفت: چون برخی به دخول وقت ظهر یقین ندارند، برای اینکه همه یقین کنند، نافله ظهر را می‌خوانم. ولی درباره نافله عصر می‌گفت: چون اشخاص آمادگی ندارند، نمی‌خوانم. ایشان بعد از نماز عصر در راه برگشت به منزل نافله عصر را می‌خواند. 🔹 چند سال پیش طلبه‌ای به من گفت: خوب نیست که این سنّت را (که در بیشتر نماز جماعت‌ها ترک شده است) ما نیز انجام ندهیم. گفتم: افراد آمادگی ندارند ولی اگر اکثریت آماده باشند، من می‌خوانم. شما از مأمومین سؤال کنید. بعداً آن طلبه آمد و گفت: من سؤال کردم، بیشتر آمادگی دارند. لذا از آقای حاج سیّد جواد پیروی کردم و از آن به بعد نافله را در مدرسه فیضیه می‌خوانم، البته با حذف مستحبات آن به‌گونه‌ای که زمان آن تقریباً با عصر زمان تعقیبات چندان تفاوت ندارد. 📚 جرعه‌ای از دریا ج3 ص636 #شبیری_زنجانی @Nardebane_feghahat

✔️ آیت الله #شبیری_زنجانی (مدظله‌العالی): 🔹 تهذیب از اوّلین کتاب‌‌های شیخ طوسی است و قبل از عُدّة نگاشته شده است. تألیف تهذیب در زمان مرحوم شیخ مفید (وفات 413 ق) شروع شده است و شیخ تا اوایل صلاة را در زمان مرحوم شیخ مفید نگاشته است، به خاطر این که شیخ طوسی در اوایل تهذیب از شیخ مفید با تعبیر «الشیخ ایّده الله» یاد می کند، این‌گونه تعبیر که در نزدیک به 600 مورد در تهذیب به کار رفته تا اوائل جلد دوم (ص 3) ادامه یافته و پس از آن از شیخ مفید با عبارت «الشیخ رحمه الله» یا «الشیخ رحمه الله تعالی» یاد شده است. (اوّلین مورد آن در ج2، ص12). 🔸 از این تعابیر استفاده میشود که شیخ طوسی تهذیب را در حیات شیخ مفید آغاز کرده و پس از وفات وی به پایان رسانده است. ولی تألیف عدّه را در زمان مرحوم سید مرتضی (وفات 436 ق) شروع و پس از وفات وی به اتمام رسانده است. 📚 تقریرات درس خارج فقه آیت الله سید موسی شبیری زنجانی (کتاب الصوم) ج1، ص157 و 158 @Nardebane_feghahat

🔸 آیت الله #سیستانی معتقدند عمل به قولِ رجالی از باب وثوق و اطمینان است، اما آیت الله #شبیری_زنجانی عمل به آن را از باب انسداد می‌داند. #رجال @Nardebane_feghahat

✔️ آیت الله شبیری زنجانی(مدظله العالی): 🔸 آقای بهجت قریب به ۶۰ سال قبل به قم آمد. وی شاگرد مرحوم آشیخ محمّد حسین اصفهانی بود. 🔹 در همان اوایلی که آقای بهجت به قم آمد، من و آقای حاج سیّد مهدی روحانی از ایشان خواهش کردیم که خارج مبحث تعبّدی و توصّلی را برای ما درس بگوید؛ چون شاگرد آشیخ محمّد حسین بود و ما می‌خواستیم بر حاشیه مرحوم آشیخ محمّد حسین بر کفایه احاطه پیدا کنیم. قبول کرد. دو سه هفته‌ای از ایشان استفاده کردیم. درس در یکی از بقعه‌های حرم حضرت معصومه (س) برگزار می‌شد. به خاطر دارم اوایل من کفششان را جفت می‌کردم و ایشان ناراحت می‌شد. بعداً دیگر کفش خود را همراه می‌برد و کنار دست خودش می‌گذاشت. 🔸 آن قسمتی که ما درس گرفتیم کاشف از دقّت نظر بود. از دیگران هم شنیدم که بر دقّت نظر ایشان صحّه می‌گذاشتند. 📚 جرعه‌ای از دریا ج2 ص702 #شبیری_زنجانی #بهجت #اصول @Nardebane_feghahat