درویشی که مداح شاه شد 🗣 سعدی در حکایت بیست و نهم از باب سوم که در فضیلت قناعت است، ماجرای درویشی را می‌گوید که به خاطر پشت‌کردن به دنیا و اهلش بسیار باهیبت و باقدر شده بود؛ به حدی که شاه از او خواست لقمه‌ای نان و نمک مهمان او باشد. 👥 دعوتش را با توجیهی پذیرفت و خواسته یا ناخواسته با توجیهی دیگر از او بسیار تعریف و تمجید کرد. سعدی بر این است که با هر نیازی می‌شود ساخت، جز نیاز شکم. و هر کس بر این نیاز چیره شود، معلوم است چه خواهد شد. 🔴 البته اینجا روشن است که منظور سعدی به‌کل چیزی‌نخوردن نیست، از هر دستی لقمه‌گرفتن و از هر کسی چیزی‌ستاندن است. مقصود دنیایی‌نشدن است، وگرنه بهره‌مندی از دنیا برای نیل به مقصود آخرتی بسیار هم عالی‌ست. از این حکایت روشن می‌شود صِرفِ زهد و کناره‌گیری از دنیا به کار نمی‌آید و مرد آن است که به قول حافظ: «آشنایان رهِ عشق در این بحر عمیق، غرقه گشتند و نگشتند به آب آلوده.» #سعدی #ادبیات #حکمت #زهد #ابتلا #دنیا #گلستان #حافظ #شکم #نان 📖همنشینی خودمانی با ادبیات📖 https://eitaa.com/adabmajid

🎙 مثنوی، صوت یکم 📚 چار هندو در یکی مسجد شدند 1️⃣ عیب‌جویی از خود 2️⃣ پاک‌ندیدن خود 3️⃣ عبرت‌گیری از گرفتاری دیگران #مثنوی #مولوی #ادبیات #ادبیات_فارسی #عرفان #اخلاق #قصه #حکایت #داستان 📖همنشینی خودمانی با ادبیات📖 https://eitaa.com/adabmajid

وقتی نیما یوشیج حکایت گلستان می‌نویسد 💥 احتمالاً برای کسانی که آشنایی مختصری با شعر سنتی ایرانی و شعر نو ایرانی دارند عجیب باشد که این دو طایفه با هم ارتباطاتی داشته باشند. مخصوصاً موضوع زمانی جالب‌تر می‌شود که در زمان تولد شعر نو، طرفداران ادبیات کهن تا پای تکفیر امثال نیما هم رفتند. ✨ ولی راستش این است که اتفاقاً مهم‌ترین شاعران نوسرای ایرانی ارادت و علقۀ فراوانی با ادبیات کهن ایران داشته‌اند. در واقع اگر این اتصال نبود، هرگز نمی‌توانستند ادبیاتی بسازند که برای مخاطب ایرانی جذاب و ماندگار و مؤثر باشد. 🔹 برای نمونه، اخوان ثالث با وجود این‌که شعر نو، یا به قول فروزانفر بحر طویل (!)، می‌سرود و در این قالب قطعاً از بهترین‌هاست، به‌شدت دلبسته و وام‌دار فردوسی و شاهنامه اوست. 🔺 یکی از نکات جالب که به‌تازگی و داغِ داغ کاشف به عمل آمده است، درباره پدر شعر نو ایرانی، یعنی علی اسفندیاری یا همان نیما یوشیجِ معروف است. یادداشت‌های نیما پس از مدت‌ها از میان ورق‌پاره‌های برجامانده از او چاپ شد. نیما در سال‌های ۱۳۱۲ و ۱۳۱۳ رشته‌‌حکایت‌هایی را به سبک سعدی نوشته که گویا کیفیت چندانی ندارد. این‌که پدر شعر نو ایرانی به تقلید از سعدی حکایت می‌نویسد، نکته‌ای خاص است. 🔸 چنین ارتباطاتی نشان می‌دهد فرهنگ و ادبیات ایران همچنان رشته ارتباطش با گذشته را کم و بیش حفظ کرده است و لااقل در میان بزرگانش این خط و ربط محفوظ است. درسی هم برای شاعران جوان است که نمی‌شود از پای بته درآمد و باید با ریشه‌های فرهنگ پیوندی درست و محکم برقرار کرد. #شعر #ادبیات #ادبیات_فراسی #فردوسی #سعدی #گلستان #اخوان_ثالث #نیما_یوشیج 📖همنشینی خودمانی با ادبیات📖 https://eitaa.com/adabmajid

آیا شاعران می‌توانند منتقدان ادبی خوبی باشند؟ 🔸 نقد شاعران با تمام جنبه‌های بعضاً تعصب‌آلود و شاید شگفت‌انگیز خود سخت مغتنم است و اساساً آن‌گاه که شاعر از نقد شعر سخن می‌گوید، منتقد ادبی کمین‌گاهی برای شکار نکته‌های نهفته در رمز و راز شاعری پیدا می‌کند. 🔹 نگاه شاعران به شعر غالباً خودجوش و غیرفلسفی و مطابق با مشرب و زاویه دید آنان است، ولی با این حال می‌تواند ما را در ادراک فرایند تولد شعر به هفت‌توی کارخانه طبع و ضمیر شاعر بکشاند. سخن رودکی در باب لفظ و معنای خوب به‌مثابه لازمه شعر در قصیده «مادر می»، و در تاب شدن‌های انوری آن‌گاه که از خلق و ابداع مضامین سخن می‌گوید، به همان اندازه گویاست که اعترافات مایاکوفسکی درباره چگونگی تکوین و برآمدن شعر. ♦️ نقد و روایت شاعران با تمام دل‌انگیری‌ها و اغتنام‌هایش، چنان نیست که از آن بتوان به نظریه قابل تدوینی در شعرشناسی رسید یا از آن طراز و معیاری برای نقادی‌های فنی و هنری حاصل کرد؛ زیرا فردی‌شدن غالب این دریافت‌ها، مجال تدوین و طبقه‌بندی را سخت تنگ می‌کند. 🔶 اگر از خودشیفتگی شاعران که گاه به صورت طبیعت ثانویه و سنت محمود آنان درآمده است بگذریم، چالش‌های شاعران با یکدیگر نیز نمود دیگری از فردی‌بودن سلایق آن‌هاست. ستیزه شاعرانه عنصری با غضایری رازی، داوری‌های خاقانی درباره شاعران معاصرش، نکته‌های نظامی بر سخن فردوسی و باز انکارِ پوشیدۀ فردوسی بر دقیقی و صدها نمونه دیگر، گویای همین فردیت در نقادی است. 🔴 شاعران از سوی دیگر، خواسته یا ناخواسته، تسلیم تب جریان‌های شعری عصر خود بوده‌اند و کمتر سراینده‌ای را می‌شناسیم که از این پدیده مصون بوده باشد. سادگی و بی‌پیرایگی یا کم‌پیرایگی شاعران سده‌های آغازین، علم‌گرایی سرایندگان عصر سلجوقی تا مغول، ایماژیسم افراط‌آمیز هندی‌سرایان و خیال‌بندی‌های شاعران عصر صفوی همواره خطوط تعیین‌کنندۀ نقدهای شاعرانه را رقم زده‌اند. 📚 مقاله «دیدگاه‌های انتقادی بدیع­الزمان فروزانفر در سخن و سخنوران»، نصرالله امامی #نقد #نقد_شعر #ادبیات #منتقد_ادبی #نقد_ادبی 📖همنشینی خودمانی با ادبیات📖 https://eitaa.com/adabmajid

▫️تک‌نگاری: نگاهی به زندگی و آثار ملک‌الشعرای بهار 👤 گویی مردی از پستوی تاریخ بیرون آمده و با زبانی از جنس اعصار گذشته با ما سخن می‌گوید. اشعارش جشنواره‌ای از سنت‌های شعری خراسانی است. در سروده‌های او ردپای هر شاعر بزرگ یا معمولی کهن را می‌توان یافت. وقتی حبسیه می‌سراید، انگار مسعود سعد سلمان دوباره به زندان افتاده و هنگام گفتن از باده، خیام و منوچهری زنده می‌شوند. این کهن‌گرایی گویی آیین اوست. بی‌خود نیست که در کار پرستش سعدی‌ است و برای او فردوسی در سخن‌سرایی خداست، اگر پیغمبر نباشد. همین تقدس فردوسی نتیجۀ جانِ طلب‌کار و آزادی‌خواه و انقلابی اوست. این‌چنین است که دماوندیه را می‌سراید؛ قصیده‌ای که سراسر خشم و انزجار و دادخواهی‌ است. اگر #ملک_الشعرای_بهار نتوانست عاشقانه #شعر بگوید و غزل‌های نازک بسازد، به درشتیِ روح و جانِ پرآشوبش برمی‌گردد؛ هرچند اگر بر قله‌ی کمال انسانی باشی، شیفته‎ی لطف و قهر شدن و جمع کردن بین ضدین عجیب نخواهد بود. 🔗 متن کامل تک‌نگاری ملک‌الشعرای بهار را بخوانید. #مجله_میدان_آزادی #ادبیات 4⃣5⃣1⃣ @azadisqart

✍️ این تک‌نگاری را به درخواست مجله میدان آزادی نوشتم و لطف کردند و درج کردند در نشریه مجازی‌شان. قدری ویرایشش به هم ریخته، ولی ان‌شاءالله خواندنش خالی از لطف نباشد. #ادبیات #معاصر #بهار 📖همنشینی خودمانی با ادبیات📖 https://eitaa.com/adabmajid

شاهِ بی‌نان 🔹 یکی از پادشاهانِ پیشین در رعایتِ مملکت سستی کردی و لشکر به سختی داشتی، لاجرم دشمنی صعب روی نهاد، همه پشت بدادند. چو دارند گنج از سپاهی دریغ دریغ آیدش دست بردن به تیغ یکی را از آنان که غَدْر کردند با من دوستی بود، ملامت کردم و گفتم: دون است و بی‌سپاس و سِفله و ناحق‌شناس که به اندک تغیّر ِحال از مخدومِ قدیم برگردد و حقوقِ نعمتِ سال‌ها درنوردد. گفت: ار به کرم معذور داری شاید، که اسبم در این واقعه بی‌جو بود و نمدزین به گرو، و سلطان که به زر بر سپاهی بخیلی کند، با او به جان جوانمردی نتوان کرد. زر بده مردِ سپاهی را تا سر بنهد و گرش زر ندهی، سر بنهد در عالم 📚 گلستان سعدی، باب اول: در سیرت پادشاهان #سعدی #گلستان #ادبیات #عبرت 📖همنشینی خودمانی با ادبیات📖 https://eitaa.com/adabmajid

چهارم دی‌ماه در تقویم برای بزرگداشت آقای رودکی ثبت شده است. رودکی شاعر مهمی‌ست. هزار بیت از او مانده که برای هزار سال پیش است. رودکی گنج بزرگی‌ست. ان‌شاءالله فرصتی فراهم شود تا اشعار او را برایتان بخوانم. فی‌المجلس این نوشته که جریده‌ی مجازی میدان آزادی زحمت انتشار آن را کشید تقدیم شما عزیزانم. #رودکی #ادبیات #ادبیات_فارسی #پیشاهنگان #زبان_فارسی 📖همنشینی خودمانی با ادبیات📖 https://eitaa.com/adabmajid

🔺 اگر بخواهید از دیدگاه آسیب‌شناسی و نقد ادبی به شعر شاملو بنگرید چه مباحثی دراین زمینه مطرح می‌شود؟ 🔻 شاملو با این‌كه از عشق خود به زبان پارسی بسیار گفته است، اما عموماً دستور این زبان را رعایت نمی‌كند؛ نسل حاضر هم به گمان سبكی در شعر فارسی به تكرار همین رعایت‌نکردن‌ها همت ورزیده. شاملو فرقی بین فعل لازم و متعدی قائل نیست. برای بدیهی‌ترین رابطه مضاف و مضا‌ف‌الیه كسره می‌گذارد. قاعده جمع‌ها و غیرملفوظ را رعایت نمی‌كند. این‌ها از عواملی‌ست كه فارسی‌خوانی شعر او را مشكل و مبهم می‌سازد و بر این ابهام سره‌نویسی را هم تحمیل كرده است. وقتی كه انسان دوست مردم است، مانند شاملو باید صریح‌تر با مردم حرف بزند. 🔻 او پیچیده حرف می‌زند. و از عناصر زنده و روزمره و ملموس در شعرش آن‌گونه كه باید یاری نمی‌جوید. اما حرف‌هایش و گفت‌وگوهایش درباره شعر به مانند نیما از شعرهایش آموزنده‌تر است بگذریم كه نسبت به اشعار پندآموز بی‌محبتی نشان می‌دهد. واردكردن حكمت یا مفاهیم پندآموز را در شعر نمی‌پسندد. همین‌جا بگویم این پیچیدگی یا شعر «حرفی» و تجریدی و ذهنی بااساس شعر سپید كه آمده راحت حرف‌زدن را به شاعر عرضه كند تناقض دارد. كسی كه شعر آزاد و سپید می‌نویسد، باید به چرایی این شیوه‌ها توجه داشته باشد؛ وَ اِلّا دست‌وپاگیری عروض و قافیه را با عوامل دست‌وپاگیر دیگر جایگزین كرده است. میانه‌ی گفتگوی شهرستان ادب با طاهره صفارزاده #ادبیات #ادبیات_فارسی #شاملو #معاصر #شعرنو #نیمایی #شعرآزاد #شعرسپید 📖همنشینی خودمانی با ادبیات📖 https://eitaa.com/adabmajid

🎙 مثنوی، صوت دوم 📚 بود بقالی و وی را طوطی‌ای 1️⃣ مشغول ظاهر نشدن 2️⃣ پرهیز از قیاس ولیِ الهی با خود 3️⃣ نجات‌یافتن از توهمات با اظهار عجز و نیاز #مثنوی #مولوی #ادبیات #ادبیات_فارسی #عرفان #اخلاق #قصه #حکایت #داستان 📖همنشینی خودمانی با ادبیات📖 https://eitaa.com/adabmajid

🎙 مثنوی، صوت سوم 📚 شیر و گرگ و روبهی بهر شکار 1️⃣ خطرات طمع در مقامات الهی 2️⃣ ادراک اندازه‌ی خود 3️⃣ پرهیز از مکر الهی و روی خوش در زندگی 4️⃣ عبرت‌گرفتن از گذشتگان #مثنوی #مولوی #ادبیات #ادبیات_فارسی #عرفان #اخلاق #قصه #حکایت #داستان 📖همنشینی خودمانی با ادبیات📖 https://eitaa.com/adabmajid

🎙 نظامی، صوت یکم 📚 چون رایتِ عشق آن جهان‌گیر 1️⃣ چکیده لیلی و مجنون نظامی 2️⃣ کارکردهای عشق در حیات 3️⃣ تدبیر انسان و تقدیر الهی 4️⃣ اصالت نیت و فرع‌بودن اعمال 🕰️ زمان: ۲۷ دقیقه #نطامی #لیلی #مجنون #ادبیات #ادبیات_فارسی #عرفان #اخلاق #قصه #حکایت #داستان #غنایی #عشق 📖همنشینی خودمانی با ادبیات📖 https://eitaa.com/adabmajid