◻️«حوزه‌های علمیه»، «الهیات کاربردی» و رهایی از «سکولاریسم عمیق» 🖊احمدحسین شریفی ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 🔸مطالعات الهیاتیِ (اعم از فقه، حقوق، فلسفه، اخلاق، و ...) ناظر به علوم و نیازمندی‌های اجتماعی در دوران مدرن، از ضروری‌ترین و لازم‌ترین مطالعات است. بدون توجه به چنین موضوعاتی در مسائلی همچون نظامات اجتماعی، نیازهای صنعتی و به طور کلی سیستم‌ها و سخت‌افزارهای اداره جامعه، دچار نوعی #سکولارسیم پنهان اما عمیق خواهیم شد. 🔹به عنوان مثال، کشور ما یکی از کشورهای دریاپایه است. اسناد بالادستی ناظر به توسعه صنعت #دریا نیز تدوین شده است. و در سال‌های اخیر به طور جدی در حال فراهم کردن زیرساخت‌های لازم برای بهره‌برداری اقتصادی و سیاسی و ژئوپلیتیکی از این فرصت خدادادی هستیم. اما مع‌الاسف اقدام قابل ذکری درباره مطالعات مربوط به «الهیات دریا» صورت نگرفته است. یعنی موضوعاتی مثل «حقوق دریا»، «فقه دریا»، «فرهنگ دریا»، «دیپلماسی دریا»، «اقتصاد دریا» و به طور کلی مطالعات انسانی ناظر به دریا، تقریباً مغفول بوده است. 🔹و یا کشور ما یکی از کشورهایی است که از نعمت خدادادی و دست‌نخورده «#کویر» برخوردار است. «دشت کویر» و «کویر لوت» دو نمونه از شگفت‌انگیزترین کویرهای جهان هستند. و سایر کویرهای ایران مثل «کویر مصر در اصفهان»، «کویر ریگ جن در سمنان»، «کویر حلوان در خراسان جنوبی»، «کویر کارکال در یزد» و ... از زیباترین و بکرترین کویرهای جهان هستند. بهره‌برداری مناسب با ساختار فرهنگ اسلامی ایرانی از این نعمت‌های خدادادی، افزون بر سرمایه‌گذاری‌های هوشمندانه در تأمین زیرساخت‌های لازم، نیازمند مطالعات فرهنگی، سیاسی، دیپلماسی عمومی، فقهی، اخلاقی و اقتصادی است. که مع الاسف تاکنون به صورت جدی دنبال نشده است. 🔻معتقدم مناسب‌ترین مرکز علمی برای پرداختن به چنین مطالعاتی، حوزه‌های علمیه‌ است. و ای کاش اساتید برجسته حوزه‌های علمیه، به جای پرداختن به تدریس‌های تکراری کتاب‌های مکاسب و کفایه و ...، بخشی از وقت خود را مصروف پرداختن مجتهدانه به چنین موضوعاتی، که از نیازهای ضروری جمهوری اسلامی است، اختصاص می‌دادند. #فقه #الهیات_کاربردی #حوزه_علمیه 🆔https://eitaa.com/joinchat/1153171503C4349780964 🌹

🟡«امام زمان» و «بازگشت به قرآن» 🖊احمدحسین شریفی ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ از مهم‌ترین اقدامات #امام_زمان عجل‌ الله تعالی فرجه در حوزه شکل‌دهی به مبانی معرفتی جامعه مهدوی، محوریت دادن به #قرآن است. آن حضرت، قرآن را به عنوان «مقیاس صحت» و «سنجش درستی» هر رأی و نظری می‌داند: به تعبير #امیرمؤمنان علیه السلام: وَ يَعْطِفُ الرَّأْيَ عَلَى الْقُرْآنِ إذَا عَطَفُوا الْقُرْآنَ عَلَى الرَّأْي؛ در حالى كه به نام تفسير، نظريّه‌هاى گوناگون خود را بر قرآن تحميل می‌كنند؛ او نظريّه‌ها و انديشه‌ها را تابع قرآن می‌سازد. 🆔https://eitaa.com/joinchat/1153171503C4349780964 🌹

♦️طیبا، طیب الله روانت به جنان ✍️احمدحسین شریفی 🔹یازدهم آبان سالروز شهادت طیب حاج‌رضایی است. جوانمردی که خمینی را ندیده، عاشق او شد و حتی به قیمت جانش حاضر نشد دروغی علیه او یا طرفداران او بر زبان جاری سازد. 🔸بعد از قیام ۱۵ خرداد سال ۱۳۴۲، ساواک او را به جرم دست زدن به آشوب و بلوا دستگیر کرد. چند ماه به زیر شکنجه‌های شدید گرفت. حتی ناخن‌های او را کشید. فقط یک اعتراف از او می‌خواستند: «یک کلمه بگو و جان خود را خلاص کن. بگو از خمینی پول گرفته‌ام»! پاسخ جوانمردانه طیب حاج‌رضایی: «من در زندگی خلاف‌های زیادی کرده‌ام ولی هرگز حاضر نیستم به خاطر چند صباحی بیشتر زیستن دامان مرجع تقلیدی را لکه‌دار سازم. من در ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ پول گرفتم و کودتا راه انداختم، نه در ۱۵ خرداد ۱۳۴۲.» 🔹این معرفت و مردانگی را مقایسه کنید با کسانی که برای نامی و یا لقمه نانی، شرافت خود را می‌فروشند و بدترین دروغ‌ها و افتراها و خیانتها را در حق مجاهدان راستین راه خدا، روا می‌دارند. او نمونه‌ای از جوانمردان تاریخ کهن ایران زمین بود. نام او تا ابد جاودانه خواهد ماند. 🔻طیب حاج‌رضایی، در سحرگاه ۱۱ آبان ماه ۱۳۴۲ اعدام شد. (ر.ک: سیدحمید روحانی، نهضت امام خمینی، دفتر اول، ص۷۸۳-۷۹۷) #جوانمردی #مرجعیت #حوزه_علمیه @Ahmadhoseinsharifi 🌹

🟡تولید علم: «ایجاد شرایط شوق‌انگیز» و «ترویج خُلقیات روح‌انگیز» 🖊احمدحسین شریفی ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ «تولید علم» لزوماً با الزام و دستور و آيین‌نامه‌های ابلاغی از بالا به پایین محقق نمی‌شود؛ پژوهش، فعالیتی است که بدون میل و علاقه و تشخیص فردی، حتی اگر ممکن باشد، جامعه را به نتیجه‌ی مطلوب نخواهد رساند. معتقدم اگر می‌خواهیم به رشدی پایدار و مطمئن در تولید علم برسیم، لازم است: اولاً، به هنگام جذب پژوهشگران و استادان، توانمندی‌ها و علایق درونی اثبات‌شده‌ی متقاضیان را بسنجیم و نسبت به آن مطمئن شویم؛ ثانیاً، با «زمینه‌سازی» و «مانع‌زدایی»، محیطی مساعدت و شرایطی شوق‌انگیز برای فعالیت‌های پژوهشی و علمی آنان فراهم کنیم؛ ثالثاً، تمایلات درونی و انگیزه‌های معنوی آنان را دائماً تقویت کنیم؛ (براساس تحقیقی علمی، در میان استادان ۱۹ دانشگاه کشور، نقش انگیزه‌‌های معنوی و دینی در تولید علم به مراتب بیش از نقش انگیزه‌های مادی است) رابعاً، فرصت آزمون و خطا را به پژوهشگران و فناوران بدهیم؛ و همچنین جرئت و جسارت ورود به طرح‌های بلندپروازانه و موضوعات متهورانه را نه تنها از آنان نستانیم که مشوق آن هم باشیم. اگر چنین کنیم، هم «فضایی شوق‌انگیز» برای پژوهش فراهم کرده‌ایم و هم «افقی امیدوار کننده» برای آنان ترسیم نموده‌ایم و در آن صورت است که بدون تردید، علم از درون دانشمندان و محققان می‌جوشد و یک جامعه علمی به معنای درست کلمه شکل می‌گیرد. البته روشن است که هرگز نمی‌توان «شرایط کافی» را برای فعالیت «همه»‌ی سلایق فراهم کرد و «همه» موانع را از پیش پای محققان برداشت؛ زیرا هم سلایق بی‌شمارند و هم موانع، فراوان؛ هم امکانات محدودند و هم توانایی‌های مدیریتی محدود. افزون براین، برخی از موانع، درونی‌اند و برخی، بیرونی. مدیرانی که خیلی موفق باشند و بخت یارشان باشند، نهایتاً می‌توانند بخشی از موانع ساختاری و سیستمی را بردارند. و با فعالیت‌های فرهنگی و تشویقی و آموزشی، قدری از موانع درونی را کاهش دهند. ♦️به همین دلیل برنامه‌های عملی و تبلیغی‌ای برای تقویت «روحیه حاشیه‌گریزی»، «مهارت تبدیل تهدید به فرصت» «فضیلت ایثار و فداکاری» و «عزتمندی بی‌توقعی» لازم است. #پژوهش #تولید_علم #دانشگاه 🆔https://eitaa.com/joinchat/1153171503C4349780964 🌹

◻️آسیب‌‌شناسی دروس و تحقیقات حوزوی 🖊احمدحسین شریفی ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 🔸یکی از مهم‌ترین آسیب‌های دروس و پژوهش‌های فقهی و اصولی و حتی تفسیری و فلسفی در حوزه‌های علمیه این است که کمتر به گشودن و مشاهده آفاق جدید، سرزمین‌های تازه و افق‌های نو توجه دارند؛ فضای عمومی آموزش و پژوهش در حوزه‌های علمیه به گونه‌ای است که اغلب قریب به اتفاق استادان و محققان به فرو رفتن در عمق، شکافتن لایه‌های زیرین مسأله و دست‌یافتن به لایه‌های ناپیدای مسائل سنتی علاقمندی بیشتری دارند. فی‌المثل، مسأله‌‌ای به نام «علم اجمالی» در اصول فقه مطرح شده است؛ اما بعد از شیخ انصاری هر کسی آمده، فرعی بر فروعات آن افزوده است و تاکنون ده‌ها فرع برای آن ذکر کرده‌اند! و این تحقیقات کماکان با قوت ادامه دارد! یا درباره نماز مسافر، تاکنون ده‌ها فرض و فرع و فتوا مطرح شده و افراد دیگر نیز سعی می‌کنند همین مسأله را بیش از گذشتگان بشکافند و لایه‌های عمیق‌تری از آن را به دست آورند. ♦️اما بسیار انگشت‌شمارند کسانی که دنبال کشف راه‌های جدید و گشودن افق‌های نو و تازه رفته‌ باشند. بسیار اندک‌اند کسانی که به دنبال امتداد بنیان‌های الهیاتی و انسان‌شناختی و ارزش‌شناختی با استفاده از روش اجتهادی در مسائل نوپدید باشند! در حالی که حیات یک مرکز علمی پیشرو و پیشبرنده به این است که دائماً دنبال کشف افق‌های نو و پیدا کردن راه‌های جدید باشد. نه آنکه همه همّ و غمّ خود را مصروف تزیین و تنظیم «راه‌های طی‌ شده» پیشین کند. 🔹نیم‌نگاهی به فهرست بلند بیش از ۷۰۰ درس خارج که در سال جاری (۱۴۰۳) در حوزه‌ علمیه قم ارايه می‌شود، نشان می‌دهد که مع‌الاسف در مجموع دروس فقه و اصول، کمتر از ۳ درصد آنها ناظر به مسائل نوپدید است! این وضعیت در حوزه درس اصول فقه یعنی روش اجتهاد و استنباط آموزه‌های دینی، بسیار اسف‌بارتر است. به گونه‌ای که از ۲۶۱ درس خارج اصول (یعنی روش‌شناسی اجتهاد) که در حوزه علمیه قم در سال جاری تدریس می‌شود، ۲۵۹ درس تکرار همین اصول فقه رایج با محوریت رسائل شیخ انصاری یا کفایه آخوند خراسانی است! و بعضاً با یک یا دو شاگرد! و فقط دو درس مربوط به «روش استنباط اخلاق» است. بقیه آنها همگی همان اصول فقه رایج است! رهبر حکیم و فرزانه انقلاب اسلامی ۲۴ سال قبل در تاریخ ۴ تیر ۱۳۷۹ در دیدار مرحوم آیت‌الله امینی و برخی از محققان مجلس خبرگان، این آسیب بزرگ را گوشزد کرده و فرمودند: «عیب کار ما در حوزه‌های علمیه این بوده است که در زمینه مسائل فقهی یا اصولی هم که تحقیق کرده‌ایم غالبا آفاق جدید را کمتر مورد نظر قرار داده‌ایم و همین طور عمیق، پایین رفته‌ایم. کارهایی را که فقهای بزرگ کرده‌اند، می‌بینید دیگر؛ گاهی اوقات شگفت‌اور است اما همه همین طور عمقی به طرف پایین است هیچ سعه افاقی ندارد و انسان سرزمین‌های جدید را مشاهده نمی‌کند.» #حوزه_علمیه #فقه #پژوهش #الهیات_کاربردی 🆔https://eitaa.com/joinchat/1153171503C4349780964 🌹

◻️کل‌نگری از آسیب‌های فکر فلسفی! 🖊احمدحسین شریفی ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ «کل‌نگری» یکی از امتیازات ویژه #فلسفه و فیلسوفان است. آنان نگاهی کلان به هستی دارند. و بدون تردید وجود چنین نگاهی به هستی، برای فهم دقیق‌تر و بهتر عالم، امری لازم و ضروری است. در عین حال، همین امتیاز ویژه، یعنی #کل‌نگری، یک نقطه ضعف عمده برای بسیاری از فیلسوفان نیز به شمار می‌رود! آنان نسبت به جزئیات بی‌اعتنایند. به تعبیر خود آنان: «الجزئی لایکون کاسبا و لا مکتسبا»! [البته می‌دانیم و می‌دانید که منظور از این جمله چیز دیگری است] بلکه اگر بخواهم واقع‌بینانه‌تر سخن بگویم، باید گفت، فیلسوف بما هو فیلسوف، نه تمایلی به پرداختن به جزئيات دارد و نه پرداختن به آنها را مفید می‌داند و نه اساساً روش‌ پرداختن به آنها را در اختیار دارد. به همین دلیل، غالباً سر در لاک تأملات شخصی و دغدغه‌های فردی خود دارند و ساعت‌ها و روزها درباره رابطه مفاهیم و حقیقت قضایا و گزاره‌ها می‌اندیشند و صحبت می‌کنند بدون آنکه هیچ دغدغه‌ای نسبت به تأثیرات اجتماعی و عینی آن دیدگاه‌ها داشته باشند! و بدون آنکه نسبت به مسائل اجتماعی و دغدغه‌های اجتماعی و فرهنگی عامه مردمان حساسیتی داشته باشند! و اگر هم احیاناً به هر دلیلی، ورودی به مسائل اجتماعی و فرهنگی داشته باشند، ورودی ناشیانه و غیرمؤثر است. 🔻راه نجات از این آسیب کشنده، نگاه کاربستی به مطالعات فلسفی است. ما نیاز به #فلسفه_کاربردی داریم. 🆔https://eitaa.com/joinchat/1153171503C4349780964 🌹

◻️فیلسوفان و رسالت «عمومی‌سازی فلسفه‌ورزی» 🖊احمدحسین شریفی ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ هیجان‌زدگی و غلبه احساسات و عواطفِ بی‌بنیان، موجب بی‌ثباتی جامعه خواهد شد. راه نجات از این آسیب، ترویج «فلسفه‌ورزی» و «عقلانیت» است. جامعه‌ باید «دلیل‌جو» باشد؛ باید «استدلال‌طلب» باشد. نباید هر سخنی را پذیرا باشد. از فیلسوفان انتظار می‌رود در ترویج «عقلانیت» و «روش خرد‌ورزی» و «آموزش استدلال» و «استدلال‌طلبی» وظیفه خود را در قبال جامعه ایفا کنند. عمومی‌سازی فلسفه‌ورزی را از وظایف اخلاقی فیلسوفان می‌دانم. تنها در این صورت است که جامعه از هیجان‌زدگی نجات می‌یابد. بلکه در برابر طوفان‌های فکری و هجمه‌های اعتقادی و تخریب‌های اخلاقی، مصون می‌ماند. با عمومی‌سازی فلسفه‌ورزی است که می‌توان جامعه را از «تقلید‌گرایی» و «تلقین‌پذیری» و «غربزدگی» و تبعیت کورکورانه از افکار و اندیشه‌های بی‌بنیان اومانیستی و لیبرالیستی نجات داد. با نهادینه‌سازی عقلانیت است که افراد از افتخار به بی‌ثباتی و تزلزل فکری رهایی می‌یابند و جامعه در برابر امواج خرافات سنتی و مدرن محافظت می‌شود. با همگانی شدن عقلانیت و استدلال‌طلبی است که شیفتگی به شخصیت‌ها رنگ می‌بازد و جای خود را به دلدادگی به حقیقت می‌دهد. تنها با اکسیر عقلانیت و دلیل‌جویی است که می‌توان زشتی و بی‌منطقی خودباختگی و ذلت‌پذیری فردی و اجتماعی را نشان داد. #فلسفه #الهیات_کاربردی 🆔https://eitaa.com/joinchat/1153171503C4349780964 🌹

🔸تبعید پیام‌آور عزت و استقلال! ✍️ احمدحسین شریفی 🔻صبحدم روز چهارشنبه ۱۳ آبان‏ ۱۳۴۳ امام خمینی(ره) به دستور مستقیم محمدرضا پهلوی با یک فروند هواپیمای متعلق به نیروی هوایی ارتش شاهنشاهی به ترکیه تبعید شد. یکی از افسران ارشد ساواک به نام سرهنگ افضلى، در هواپیما همراه امام بود. امام خطاب به سرهنگ افضلی فرمود: «آيا شما مى‏دانيد كه من به جرم دفاع از حيثيت ارتش و استقلال وطنم تبعيد مى‏شوم؟» پاسخ ذلیلانه سرهنگ افضلی چنین بود: «تا روزى كه به امريكا احتياج داريم، ناچاريم يک سرى آوانس‏ها به آنها بدهيم»! پاسخ #امام_خمینی: «يعنى حتى نواميس مملكت خود را نيز در اختيار آنان قرار دهيم؟» سرهنگ افضلى با حرکت سر خود به نشانه تأیید، اوج ذلت دستگاه پهلوی را به نمایش گذاشت! (نهضت امام خمینی، ج۲، ص۱۱) #استقلال #انقلاب_اسلامی @Ahmadhoseinsharifi 🌹

🟡یک توصیه کلیدی به طلاب علوم دینی 🖊احمدحسین شریفی ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ رهبر فرزانه انقلاب در تاریخ ۲۹ شهریور ۱۳۷۱ در آغاز دوره جدید درس خارج فقه خود خطاب به عموم طلاب حوزه‌های علمیه، فرمودند: «همه بنویسند. همه در دقت نظر و نشان دادن نوشته‌ها به اساتید اهتمام کنند.» #پژوهش #حوزه_علمیه 🆔https://eitaa.com/joinchat/1153171503C4349780964 🌹

◻️پیامد دنیوی «عیب‌گویی» از مؤمنان 🖊احمدحسین شریفی ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ یکی از پیامدهای دنیوی #عیب‌گویی از مؤمنان و افشا و انتشار عمومی عیوب و ضعف‌ها و نقص‌های اهل ایمان آن است که اگر چنان عیبی در وجود فرد عیب‌گو هم نباشد، سنت الهی بر آن است که دیر یا زود خود آن فرد عیب‌گو به چنان عیبی مبتلا خواهد شد و خدای متعال او را با همان عیب رسوا خواهد کرد: #امام_صادق علیه السلام نیز می‌فرماید: مَنْ عَیَّرَ مُؤْمِناً بِذَنْبٍ لَمْ‌ یمُتْ حَتَّی یرْکبَهُ؛ کسی که مؤمنی را به گناهی سرزنش کند، نمیرد تا آن گناه را انجام دهد» #مولوی نیز در مثنوی معنوی همین مضمون را در قالب یک بیت شعر به زیبایی بیان کرده است: گر همان عیبت نبود، ایمن مباش بوکْ آن عیب از تو گردد نیز فاش به همین دلیل بزرگان دین توصیه می‌کنند که اولاً عیب‌جو نباشید؛ و ثانیاً اگر عیب و نقصی در دیگران دیدید، ابتدا خدا را شکر کنید که خود شما مبتلا به چنان عیبی نیستند و بعد از انتشار و افشای عمومی آن عیب پرهیز کنید. هر کسی کو عیبِ خود دیدی ز پیش کی بُدی فارغ خود از اصلاحِ خویش؟ غافلند این خلق از خود ای پدر لاجَرَم گویند عیبِ همدگر #اخلاق_اجتماعی @Ahmadhoseinsharifi 🌹

◻️تعمیق ایمان دینی؛ بستن راه نفوذ مؤثر 🖊احمدحسین شریفی ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ نفوذ انواع متعددی دارد، از نفوذ فردی گرفته تا نفوذ جریانی؛ از نفوذ اقتصادی و سیاسی گرفته تا نفوذ فکری و فرهنگی. اما مقدمه همه این نوع نفوذها، «نفوذ اعتقادی و ارزشی» است. سست کردن ایمان و اخلاق، و ایجاد تردید در بنیان‌های اعتقادی و ایمانی افراد، در حکم تسهیل‌گر سایر انواع نفوذ است. به همین دلیل، سالیان سال است که دشمنان انقلاب اسلامی به این نتیجه رسیده‌اند که «تنها راه نفوذ مؤثر» در ایران اسلامی و رخنه در پایه‌های استوار نظام جمهوری اسلامی و سلطه بر منابع طبیعی و انسانی ایران، «منحصراً سست کردن ایمان دینی نسل جوان، سست کردن پیوند فکری و عاطفی آنان با کانون‌های اصلی نظام، سست کردن انگیزه‌های آموزشی و پرورشی آنها است.» (رهبر فرزانه انقلاب، ۸ مهر ۱۳۷۷) #نفوذ #جنگ_نرم 🆔https://eitaa.com/joinchat/1153171503C4349780964 🌹

◻️فیلسوفان و مسائل و دردهای اجتماعی 🖊احمدحسین شریفی ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ یکی از مهم‌ترین انتظارات اجتماعی از #فلسفه و فیلسوفان آن است که نقش خود را در تعالی اخلاقی جامعه ایفا کنند. «خواسته‌های غیرضرور» افراد و جامعه را نقد کنند و «خواسته‌های متدانی» آنها را اخطار دهند. آسیب‌های فردی و اجتماعی چنان خواسته‌هایی را فریاد بزنند. و از راه نقد و ابطال باورهای نادرست و متدانی، بی‌بنیانی و بی‌ریشگی گرایش‌ها و خواسته‌های متدانی را نیز نشان دهند. افزون بر آن، «مصلحت‌های واقعی» مردم را به آنان تعلیم دهند. و «نیازهای اصیل و اصلی» آنان را یادآوری نمایند. از طریق تقویت باورهای متعالی، خواسته‌های جامعه را نیز متعالی کنند. و از راه تبیین و ترویج باورهای صحیح و مستدل، گرایش‌ها و رفتارهای معقول و درست را در حیات فردی و اجتماعی ترویج دهند. اینها از نقش‌ها و مسئولیت‌هایی است که باید فیلسوفان عهده‌دار آنها باشند؛ اما مع‌الاسف، درباره بسیاری از فیلسوفان و فلسفه‌دانان روزگار ما، باید گفت غافل از نیازها و دردهای اصلی و جانکاه اجتماعی و مسائل و معضلات بشری و بین‌المللی، مشغول خلوت خویش‌اند و دلخوش به افکار و اندیشه‌های انتزاعی‌ خویش: «غافلند این خلق از خود ای پدر». #الهیات_کاربردی @Ahmadhoseinsharifi 🌹

◻️مدیریت و رازداری 🖊احمدحسین شریفی ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ مدیران، بسیاری از اطلاعات و اسرار اداری مربوط به افراد سازمان را در اختیار دارند؛ حتی بعضاً مشکلات و مسائل شخصی و خانوادگی آنان را نیز مطلع می‌شوند. مشکلات سازمانی و ضعف‌ها و قوت‌های آنان را بهتر از هر کس دیگری می‌دانند. یکی از اخلاقیات لازم برای هر مدیری، «راز‌داری» است. مدیر باید آنقدر «سعه صدر» داشته باشد که تحمل اسرار و رازهای کارکنان سازمان برای او امری سهل و ساده باشد. تحت هیچ شرایطی نباید اسرار شخصی آنان را برملا کند. حتی مدیران باید آمادگی این حد از ایثار را داشته باشند که برای حفظ آبروی افراد سازمان، حتی الامکان، از آبروی خود هم مایه بگذارند. #مدیریت #رازداری @Ahmadhoseinsharifi 🌹

🔷ادب زیارت ✍️ احمدحسین شریفی ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 🔻زیارت کاری ظاهری و صوری یا زبانی نیست. زیارت درک حضور در محضر زیارت‌شونده است. به تعبیر آیت‌الله #بهجت: «اگر می‌خواهید زیارت، زیارتی اساسی باشد، باید قلبتان هم همان را بگوید که زبانتان می‌گوید؛ یعنی قلب هم همان چیزی را درک کند که در زیارت‌نامه قرائت می‌شود.» 🔸از مهم‌ترین آداب زیارت آن است که زائر به این معرفت رسیده باشد که هیچ تفاوتی میان حیات و ممات معصومین علیهم‌السلام نبیند. #زیارت @Ahmadhoseinsharifi 🌹

✍احمدحسین شریفی 🔻از بزرگترین عجایب این است که ملت و مکتبی که الگوهای «معرفتی» و «ایمانی» و «جهادی» و «پایداری» و «عدالت‌خواهانه» او زنانی همچون «آسیه» و «مریم» و «خدیجه» و «فاطمه» و «زینب‌»اند، توسط کسانی که زن را صرفاً ابزاری برای سرگرمی و لذت‌جویی مردان می‌دانند و می‌خواهند، متهم به «زن‌ستیزی» و «نقض حقوق زنان» می‌شوند! 🔻و عجیب‌تر اینکه عده‌ای از دختران و پسران تحصیل ‌کرده‌ و نخبه‌ی همین ملت و مکتب، چنین فریب بزرگی را باور می‌کنند! 🔸در بخشی از زیارتنامه زینب کبری سلام الله علیها اینگونه او را خطاب می‌کنیم: السَّلامُ عَلَیْکِ یا تالِیَ الْمَعْصُومِ، سلام بر تو ای همردیف معصوم.» #زینب #زن 🆔eitaa.com/ahmadhoseinsharifi 🌹

◻️«جوهر دانایی» و «فَلَک‌گشایی» 🖊احمدحسین شریفی ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ #نظامی در مخزن الاسرار می‌گوید: هر که در او جوهر دانایی است بر همه چیزیش توانایی است بند فلک را که تواند گشاد‌؟ آنکه بر او پای تواند نهاد اما منظور از «جوهر دانایی» چیست؟ به نظر می‌رسد: «جوهر دانایی»، همان «جامع‌نگری» و «عاقبت‌اندیشی» است. «جوهر دانایی»، بررسی جوانب و ابعاد آشکار و نهان یک تصمیم به ظاهر خیرخواهانه است. «جوهر دانایی»، همان «روح تحقیق» است که با مطالعه و پژوهش به دست می‌آید. اگر چنین جوهری در جامعه علمی ما وجود داشته باشد نتیجه قهری آن این است که «بر همه چیزیش توانایی است». اگر طبیعت را به درستی شناختیم و قوانین و سنت‌های حاکم بر آن را به درستی دانستیم آنگه از کسانی می‌شویم که می‌توانیم «بند فلک» را بگشاییم. همانطور که اگر انسان را به درستی شناختیم و استعدادها و ظرفیت‌ها و ابعاد وجودی او را آنگونه که هست دانستیم، آنگاه هرگز «علوم حیوانی‌سازی انسان» را به عنوان «علوم انسانی» نخواهیم شناخت و طرحی نو در مطالعات علوم انسانی ایجاد خواهیم کرد. #علوم_انسانی #پژوهش @Ahmadhoseinsharifi 🌹

◻️آسیب‌شناسی تعلیم و تعلم فلسفه در حوزه‌های علمیه 🖊احمدحسین شریفی ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 🔸علیرغم بی‌مهری‌هایی که به #فلسفه و فلسفه‌آموزی و حتی فیلسوفان در حوزه‌های علمیه شده است، حوزه‌های علمیه شیعه در همیشه تاریخ خود، مهد فلسفه و فلسفه‌ورزی و فلسفه‌اندیشی بوده‌ است. در سده‌های اخیر، ظهور میردامادها، ملاصدراها، سبزواری‌ها، طباطبائي‌ها، مطهری‌ها، مصباح‌ها و ... نشانه حیات فلسفه و فلسفه‌ورزی در حوزه‌های علمیه بوده و هست. هم‌اکنون نیز به تعبیر رهبر فرزانه انقلاب اسلامی، از وظایف مدیریت حوزه و اساتید فلسفه این است که تلاش کنند #حوزه_علمیه «مرکز فلسفه»، «مرجع فلسفه» ‌و «قطب اصلی فلسفه اسلامی» باقی بماند. در سایه این تأکید رهبر فرزانه انقلاب و توجه مدیران حوزه علمیه به این مهم، در سال‌های اخیر شاهد «رونق کمّی» دروس فلسفه در حوزه علمیه قم هستم. تا جایی که در سال جاری (۱۴۰۳) تعداد ۲۷۰ درس فلسفه در حوزه علمیه قم تدریس می‌شود. این رشدی ارزشمند، فوق‌العاده‌ و بی‌سابقه‌ است که نسبت به یک دهه قبل بیش از صددرصد افزایش کمّی را نشان می‌دهد. اما نیم‌نگاهی به عناوین دروس نشان می‌دهد که نباید و نمی‌توان به این رشد کمّی دلخوش بود. جز یک عنوان از ۲۷۰ عنوان درسی که درباره «حکمت عملی» است، و دو عنوان که با محوریت کتاب اصول فلسفه و روش‌ رئالیسم است، بقیه همگی تدریس دو کتاب بدایه الحکمه و نهایه الحکمه علامه طباطبائی(ره) و احیاناً اسفار و شواهد ملاصدرا است! و البته تعداد اعضای شرکت کننده در کلاس‌های حدود یکصد نفر از اساتید این دروس نیز کمتر از ۵ نفر است. ♦️بر این باورم که آموزش فلسفه با این روش ✔️نه خدمت به فلسفه است؛ ✔️نه شایسته یک پایگاه قویم و غنی و پربار فلسفی است؛ ✔️و نه گرهی از نیازهای فلسفی جامعه ما را می‌گشاید. 🔹پیشنهاد این بنده آن است که جمعی از دلسوزان فلسفه و مدیران آموزشی حوزه‌ و دانشگاه بنشینند و به تحلیل وضعیت موجود بپردازند: ✔️هم وضعیت تعلیم و تعلم فلسفه در حوزه‌های علمیه را مطالعه کنند؛ ✔️هم وضعیت آموزش فلسفه در دانشگاه‌های کشور را بررسی نمایند؛ ✔️هم تعلیم و تعلم فلسفه در دانشگاه‌های معتبر و مشهور دنیا را رصد کنند؛ ✔️هم برآوردی از نیازهای فلسفی جامعه ایرانی اسلامی خود ما داشته باشند؛ ✔️و نهایتاً با تکیه بر این داده‌ها و آگاهی‌ها، طرحی نو و جدید برای تعلیم و تعلم فلسفه درافکنند. ♦️فلسفه اسلامی آنگاه می‌تواند به حیات و بالندگی خود ادامه دهد که اولاً، با آغوش باز به استقبال فلسفه‌های شرقی و غربی رایج در مراکز فلسفی جهان برود؛ ثانیاً، از لاک صرفاً‌ انتزاعی خارج شده و نگاهی کاربستی به اندیشه‌های فلسفی داشته باشد؛ و ثالثاً، دغدغه‌مند حل بنیادین مسائل اجتماعی و فرهنگی کشور باشد. 🔹همانگونه که رهبر معظم انقلاب ۲۱ سال قبل (۲۹/ ۱۰/ ۱۳۸۲) در دیدار جمعی از نخبگان حوزوی فرمودند: از مهم‌ترین نقص‌های فلسفه‌ورزی در حوزه‌های علمیه آن است که، برخلاف فلسفه‌های غربی، فیلسوفان مسلمان نتوانسته‌‌اند آن ذهنیت فلسفی و آن مطالعات انتزاعی را «امتداد سیاسی و اجتماعی» بدهند. و بر اساس بنیان‌های فلسفی‌ خود «سیستم‌های اجتماعی، سیاسی، اقتصادی» و همچنین «وضع حکومت»، «کیفیت تعامل مردم با همدیگر» و امثال آن را معین کنند و مع الاسف در «ذهنیّاتِ مجرّد» باقی مانده و «امتداد پیدا نکرده‌اند». 🔸زمانی که اغلب دروس فلسفی حوزه‌های علمیه به موضوعاتی مثل فلسفه اسلامی برای کودکان (فابک)، فلسفه اجتماعی، فلسفه اخلاق، فلسفه سیاست، فلسفه حکومت، فلسفه اقتصاد، فلسفه فرهنگ، فلسفه مقاومت، فلسفه جهاد، فلسفه علوم انسانی و اجتماعی، فلسفه علم، فلسفه زیست، و سایر فلسفه‌های مضاف به علوم و امور اختصاص یافتند، آنگاه است که می‌توان یک حوزه فلسفی بالنده و در طراز حوزه‌های علمیه شیعی را شاهد بود. #الهیات_کاربردی @Ahmadhoseinsharifi 🌹

◻️«دو صد من استخوان باید که صد من بار بردارد» 🖊احمدحسین شریفی ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ هر کدام از ما نهایتاً می‌توانیم دیگران را تا اندازه خودمان بالا بکشیم. پس برای آنکه دیگران را بالاتر ببریم، باید خودمان هم بالاتر و بالاتر برویم. باید خودمان را رشد دهیم و تمکن فکری و علمی و اخلاقی و معنوی خود را افزایش دهیم. #ظرفیت #دانشگاه #تدریس @Ahmadhoseinsharifi 🌹

🟡فلسفه‌ورزی در حوزه و دانشگاه 🖊احمدحسین شریفی ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ عیبِ مِی جمله چو گفتی، هنرش نیز بگو نفیِ حکمت مکن از بهرِ دلِ عامی چند 🔹پیشتر در کوتاه‌نوشتی، به آسیب‌شناسی تعلیم و تعلم فلسفه در حوزه‌های علمیه اشاره‌ای کرده بودم، ( https://eitaa.com/ahmadhoseinsharifi/3023 ) از باب اینکه مبادا آن نوشته از سوی سطحی‌نگران به منزله «نفی حکمت» و «تضعیف فلسفه‌ورزی حوزوی» تلقی شود، لازم است به یکی از بارزترین ویژگی‌های آموزش #فلسفه در حوزه‌های علمیه، اشاره کنم: از امتیازات تعلیم و تعلم فلسفه در حوزه‌های علمیه، اصالت‌دادن به استدلال‌طلبی و دلیل‌خواهی است. از ابتدایی‌ترین متون فلسفی تا بالاترین سطوح فلسفه‌ورزی در حوزه‌های علمیه، محوریت با استدلال و روش فلسفی است. در حوزه‌های علمیه چیزی به نام «شخصیت‌زدگی» و «تقلید» و «تبعیت» از فیلسوفان جدید و قدیم وجود ندارد. حقیقتاً معلمان و متعلمان فلسفه در حوزه‌های علمیه پایبند به این شعار هستند که «نحن ابناء الدلیل؛ نمیل حیث یمیل». اما مع الاسف در اغلب دروس دانشگاهی، تعلیم و تعلم فلسفه‌ چنین وضعیتی ندارد! نوعی ایدئولوژی‌زدگی در آموزش فلسفه به ویژه فلسفه غرب در محیط‌های دانشگاهی حاکم است. نه استاد فرصت (و یا شاید جرئت و جسارت) نقد اندیشه‌های فلسفی فیلسوفان غرب را دارد و نه دانشجویان از ورزیدگی لازم برای چنین کاری برخوردارند. [البته استثنائات در همه جا هستند] 🔻به طور کلی در تعلیم و تعلم حوزوی حتی در دروس غیر فلسفی، برخلاف تعلیم و تعلم دانشگاهی، «نگاه انتقادی» بسیار پررنگ‌تر و اصیل‌تر از «نگاه توصیفی» محض است. #دانشگاه #حوزه_علمیه @Ahmadhoseinsharifi 🌹

◻️همچون آب باشید: نرم، سخت‌کوش و هدفمند! 🖊احمدحسین شریفی ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ آب از لطیف‌ترین اجسام است. بسیار نرم و آرام همواره در حال حرکت به سوی هدف است. بدون هیاهیو و بی‌سروصدا و باحوصله، سخت‌ترین موانع را به راحتی می‌شکند و یا آنها را دور می‌زند و پشت سر می‌اندازد. ما نیز باید همچون آب باشیم؛ روان و آرام، بی‌وقفه در پی دستیابی به هدف و غایت مطلوب خود باشیم. آب‌های قوی‌تر، آرام‌ترند. اما آب‌های ضعیف و مقطعی و کم‌عمق، پر سروصدا و تخریب‌گر. آدمیان نیز به هر میزان که غنی‌تر و عمیق‌تر و قوی‌تر باشد، به همان میزان آرام‌تر و متواضع‌تر و بی‌هیاهوترند. #آب #تواضع #هدفمندی @Ahmadhoseinsharifi 🌹

🎤احمدحسین شریفی 🔸موضوع: «چرایی تقابل نظام غرب و اسلام از منظر نظریه برخورد تمدن‌ها» 🔹مکان سخنرانی: قم، موسسه عالی فقه و علوم اسلامی. 🔻زمان: ۱۵ آبان ۱۴۰۳ 🔸جهت دریافت فایل سخنرانی در آپارات به آدرس زیر مراجعه کنید:👇👇👇 https://www.aparat.com/v/byhbdku #جنگ_نرم #تمدن @Ahmadhoseinsharifi 🌹

◻️شخصیت‌های ژله‌ای در سازمان‌ها! 🖊احمدحسین شریفی ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ یکی از متاع‌های بسیار گران‌قیمت در مدیریت و فعالیت‌های سازمانی و گروهی، «صداقت» و «راستی» و «روراستی» است. برخی از مدیران، کارکنان یا شرکای غیرصادق، وقتی دچار ناکامی می‌شوند و یا ناکامی خاصی در سازمان احساس می‌کنند، از خود سلب اختیار می‌کنند یا بدون رعایت اخلاق سازمانی، (بعضاً به دروغ) ابراز می‌کنند که آنان از ابتدا مخالف فلان تصمیم بوده‌اند! اما وقتی موفقیتی می‌بینند، خود را شریک آن و بلکه مبدع آن می‌دانند و امان از روزی که بوی قدرت به مشام‌شان برسد، در آن صورت حتی اصول خود را هم نادیده می‌گیرند. اینان شخصیت‌هایی ژله‌ای هستند که عشق به «محبوب القلوب» شدن، موجب می‌شود شکل و شمایل استواری نداشته باشند و حتی به دلیل هوشمندی پایین، متوجه نمی‌شوند که صرفاً «ارزشی ابزاری» برای دیگران دارند و نه «ارزشی نفسی و ذاتی». تجربه نشان داده است که افراد ژله‌ای هر چند مورد بهره‌برداری همه گروه‌ها قرار می‌گیرند؛ اما هرگز برای هیچ طرفی، «اصالت» ندارند! صرفاً «ابزار»ند. #اوحدی_مراغه‌ای در مجموعه «جام جم» اشعار زیبایی در توصیف «راستی» دارد: راستی کن، که راستان رستند در جهان راستان قوی دستند راست‌گاران، بلندنام شوند کج‌روان، نیم پخته خام شوند یوسف از راستی رسید به تخت راستی کن، که راست گردد بخت #صداقت #مدیریت @Ahmadhoseinsharifi 🌹

♦️انتقاد به مثابه جراحی 🖊احمدحسین شریفی ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ انسان‌ها غالباً (جز وارستگان و فرزانگان) از انتقاد می‌رنجند و آزرده می‌شوند. به همین دلیل، «انتقاد»، هنری بسیار ظریف و دقیق است؛ به تعبیر گوردن آلپورت، روان‌شناس مشهور آمریکایی، انتقاد به مثابه جراحی شخصیت است. همانطور که یک جراح جسم، به هنگام جراحیِ عضو آسیب‌دیده به شدت مواظب رگ‌ و پی‌های اطراف آن است که مبادا آنها نیز دچار آسیب شوند، یک منتقد منصف و خیرخواه نیز به هنگام انتقاد نسبت به یک فکر یا رفتار، باید مواظب بخش‌های سالم شخصیت انتقادشونده باشد. به عنوان مثال، اگر از درس نخواندن فرزندمان انتقاد می‌کنیم، باید به گونه‌ای باشد که سایر ابعاد مثبت شخصیت او را خدشه‌دار نکنیم؛ فی‌المثل نگوییم «بالکل از تو ناامید شدم». و یا اگر از «کُندکاری» همکارمان انتقاد می‌کنیم، نباید به گونه‌ای باشد که «محکم‌کاری» او را نیز بی‌اهمیت جلوه دهیم. و .... #انتقاد #نقد @Ahmadhoseinsharifi 🌹

🟢نقش «انگیزه» در «عرفان» و «حرمان» 🖊احمدحسین شریفی ـــــــــــــــــــــــــــ 🔸فیلسوفان و اخلاقیان و اندیشمندان مسلمان، درباره نقش #نیت و انگیزه در نظام ارزشی اسلام‌پسند، سخنان فراوانی گفته‌اند. در نظام اخلاقی اسلام، «حسن فاعلی» یعنی نیت و انگیزه کنشگر، بخش اصلی «ارزشمندی» کنش‌ها را بر عهده دارد. 🔹#امام_خمینی(ره) نیز به عنوان یکی از بزرگترین عالمان و عارفان شیعی، بر نقش نیت و انگیزه در «عرفان» حق و «حرمان» از حق تأکید ویژه‌ای داشتند. در نامه‌ای عرفانی و اخلاقی خطاب به فرزند محبوب‌شان سیداحمد خمینی(ره) در تاریخ ۲۶ تیر ۱۳۶۳ چنین نگاشته‌اند: «پسرم! نه گوشه‌گيرى صوفيانه دليل پيوستن به حق است، و نه ورود در جامعه و تشكيل حكومت، شاهد گسستن از حق. ميزان در اعمال، انگيزه‌هاى آنها است. چه بسا عابد و زاهدى كه گرفتار دام ابليس است و آن دام‏‌گستر، با آنچه مناسب او است چون خودبينى و خودخواهى و غرور و عُجْب و بزرگ‏‌بينى و تحقيرِ خلق اللَّه و شرك خفىّ و امثال آنها، او را از حق دور و به شرك مى‏‌كشاند. و چه بسا متصدى امور حكومت كه با انگيزه الهى به معدن قرب حق نائل مى‏‌شود، چون داود نبى و سليمان پيامبر- عليهما السلام- و بالاتر و والاتر چون نبى اكرم- صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم- و خليفه بر حقّش على بن ابی‌طالب- عليه السلام- و چون حضرت مهدى- ارواحنا لِمَقْدَمِه الفداء- در عصر حكومت جهانى‌‏اش. پس ميزان عرفان و حرمان، انگيزه است. هر قدر انگيزه‏‌ها به نور فطرت نزديك‌تر باشند و از حُجُب حتّى حُجُب نور وارسته‌‏تر، به مبدأ نور وابسته‌‏ترند تا آنجا كه سخن از وابستگى نيز كفر است.» #عرفان #نیت @Ahmadhoseinsharifi 🌹

🟡«جامی که توان دید در او راز جهان را» 🔻تحلیلی درباره دروس خارج فقه حوزه علمیه قم 🖊احمدحسین شریفی ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ همانطور که رهبر فرزانه انقلاب سالیان قبل فرموده‌اند «فقه، ستون فقرات حوزه‌های علمیه است». در این میان، دروس «خارج فقه» که نمایشگر عالی‌ترین و جدیدترین دیدگاه‌ها، رویکردها، نقدها و بررسی‌ها در موضوعات فقهی توسط قوی‌ترین و برجسته‌ترین استادان حوزه‌های علمیه است «آیینه تمام‌نمای هویت، ظرفیت و استعدادهای بالفعل شده علمی حوزویان است». «دروس خارج فقه حوزه علمیه قم به مثابه جامی است که می‌توان در آن توش و توان علمی و حتی آینده علمی حوزه‌های علمیه را مشاهده کرد.» به همین دلیل، با تحلیل دروس خارج فقه می‌توان نقاط قوت و ضعف حوزه‌های علمیه را بهتر درک کرد. دروس خارج فقه در سال‌های اخیر، از نظر کمّی، رشدی چشم‌گیر و بی‌سابقه داشته‌اند. به طوری که در سال جاری (۱۴۰۳) ۴۶۲ درس خارج فقه در حوزه علمیه قم توسط ۳۵۶ استاد سطوح عالی تدریس می‌شود. این آمار حاکی از رشدی صددرصدی نسبت به ده سال گذشته است. از نظر تنوع و موضوع‌بندی عناوین درسی نیز، شاهد تحولاتی امیدبخش هستیم. تدریس موضوعاتی مثل فقه اداره، فقه امنیت، فقه بیمه، فقه پزشکی، فقه پولشویی، فقه جمعیت، فقه رسانه، فقه هوش مصنوعی و امثال آن، هر چند به صورت یک روز در هفته و با تعداد اندکی شاگرد، نشانه‌ای از تحولات امیدبخش در پویایی و حیات علمی حوزه‌های فقهی است. ♦️اما با ‌نگاهی جامع‌تر به موضوعات مورد بحث و تعداد شاگردان شرکت‌کننده در هر یک از موضوعات لازم است به چند نکته مهم توجه کنیم: اولاً، معلوم می‌شود هنوز هم حجم عظیمی از دروس خارج فقه، به فقه فردی اختصاص دارد؛ و هنوز موضوعات فقه اجتماعی و فقه نظام چندان جای خود را در دروس خارج باز نکرده‌اند؛ ثانیاً، معلوم می‌شود که محور بسیاری از دروس، موضوعاتی است که هیچ امیدی به نوآوری و تحول خاصی در آنها نیست! به عنوان مثال، فقط در حوزه علمیه قم، ۶۴ درس خارج فقه با موضوع «صلاه»، ۵۹ درس با موضوع «طهارت»، ۳۷ درس با موضوع «حج»، ۳۵ درس با موضوع «بیع و خیارات» و ۱۶ درس با موضوع «صوم» ارائه می‌شود! و بعید می‌دانم حتی مدرسان این دروس هم ادعایی نسبت به نوآوری و تحول در مسائل و احکام این موضوعات داشته باشند! ثالثاً، پیشنهاد می‌شود معاونت محترم آموزش حوزه علمیه (۱) فراتحلیلی درباره تفاوت‌های روش‌شناختی مدرسان این دروس و یا نوآوری‌های هر کدام از آنان در این موضوعات انجام دهد؛ تا معلوم شود که نتیجه این همه سرمایه علمی و آموزشی حوزه در این موضوعات چیست. (۲) توضیحی درباره ضرورت برگزاری این تعداد از دروس خارج در این موضوعات آن هم فقط در حوزه علمیه قم ارائه دهد؛ (۳) روشن کند که آیا مدیریت آموزش حوزه در تنظیم مواد درسی و توزیع عناوین فقهی و مدیریت محتوایی عناوین درسی نقشی دارد یا آنکه منفعلانه فقط به ثبت دروس درخواستی استادان اقدام می‌کند. رابعاً، با ملاحظه عناوین دروس (۴۶۲ عنوان) جای خالی برخی از اهمّ موضوعات و مسائل مورد نیاز جامعه کاملاً احساس می‌شود. به عنوان مثال، جای خالی موضوعاتی مثل فقه حیوانات، فقه محیط زیست، فقه آب، فقه پوشش، فقه شهرسازی و معماری، فقه مقاومت، فقه روابط بین المذاهب، فقه روابط بین الادیان، و امثال آن که از موضوعات مبتلا به جامعه‌اند، دیده می‌شود. البته نکات دیگری هم در این زمینه هست که «شرح این هجران [که بهتر است بگویم «خسران»] و این خون جگر / این زمان بگذار تا وقت دگر» #حوزه_علمیه #فقه 🆔https://eitaa.com/joinchat/1153171503C4349780964 🌹