بسم الله
یکی از کاربران کانال، با نام مستعار «عطر عاشقی» درباره روایات مربوط به #نقص_عقل_زنان سوالی پرسیده بودند.
در پاسخ به ایشان عرض کردم که حد اقل ده دیدگاه درباره این احادیث وجود دارد. این 10 دیدگاه عبارت است از:
1) یکی از محققان کلمه عقل را در اینجا به معنای دیه دانسته و نقص عقل را به معنای «نقص دیه زنان» دانستهاند. اتفاقا برای برداشت خود دلایل محکمی هم ارائه میکند. (file:///C:/Users/User/Downloads/r51006a3628.pdf )
ولی مشهور معتقدند که عقل در اینجا همان معنای عقل را میدهدکه صاحبان این دیدگاه خود به چند دسته تقسیم میشوند؛
2) برخی از آنها کلمه عقل رادر این جدیث به معنای عقل عملی و عقل نظری نمیدانند بلکه به معنای عقل ابزاری میدانند که موجب منقصتی برای زن نیست (ن ک: آیت الله #جوادی_آملی، زن در آینه جلال و جمال، ص 251 )
3) برخی اصلا این حدیث را مربوط به زنی خاص در زمان و مکانی خاص (#عایشه در #جنگ_جمل) میدانند و تاکید میکنند که این حدیث به همه زنان ربطی ندارد. (نصرت الله جمالی، زن در نهج البلاغه، ص 19 .)
4) برخی گفته اند مرد و زن در بهره مندی از قوه عقل یکسان هستند، اما به دلیل غلبه احساسات و عواطف مادری و همسری در زن، جنبه تعقل زن در مقایسه با مرد کمتر است . و احساسات قوی زنانه در بهره گیری از عقل، گاه به مثابه مانع عمل می کند . (فاطمه علایی رحمانی، زن از دیدگاه نهج البلاغه، ص 118 و 117 .)
5) برخی دیگر ضعف #عقل را به معنای "ضعف در قوه تدبیر" دانستهاند ( http://www.hawzah.net/fa/Magazine/View/3674/3705/19639 )
6) برخی نیز معتقدند حدیث تنها میخواهد بگوید عقل ورزی زنانه با عقل ورزی مردانه فرق دارد و گاه حتی میتواند بالاتر از عقل ورزی مردانه نیز قراربگیرد. http://jwss.ir/article_33172.html
7) علامه محمد تقی جعفری نیز زنان و مردان را در #عقل_عملي برابر ميداند و تفاوت را در #عقل_نظري ميبيند. وي عقل نظري را چنين تعريف نموده است: «عقل نظري همان فعاليت استنتاخ هدفها يا وصول به آنها با انتخاب واحدها و قضاها و وسايلي است که ميتوانند براي رسيدن به هدفها کمک نمايند، بدون اين که واقعيت يا ارزش آن هدفها و وسايل را تضمين نمايد» (شرح نهج البلاغه #علامه_جعفری ج 11، ص 292-293.) سپس ميافزايد: بنابراين، آنچه که صنف مرد به او ميبالد و مغرئور ميشود، في نفسه داراي ارزش نيست، و اعتباري بيش از شکل دادن به واحدها و قضايايي که آنها را صحيح تلقي کرده است ندارد؛ بلکه از آن جهت است که اشتياق آدمي به دريافت واقعيت و رشد شخصيت، به شرط اعتدال رواني، سطوح شخصيت وي را اشغال مينمايد. لذا با حاکميت عقلِ نظري، درباره واقعيتها و رشد شخصيت، همواره دچار نوعي تشويش خاطر و وسوسه ميباشد. (همان، ص 298-299.)
8) #علامه_طباطبایی در پاسخ به یک پرسش درباره عقل زنان نوشته است: «اصولاً بايد دانست که از نظر اسلام، ارزش انسان در جامعه، به علم و تقوا (خدمات ديني، فردي و اجتماعي) است و ساير امور که در اجتماعات ديگر، وسيلهي امتياز و نفوذ ميباشند (مانند ثروت و عظمت، عشيره و اتباع و شرافت خانوادگي، و تصدي مقامات حکومت و قضا و مقامات لشکري) هيچ گونه ارزش و امتيازي ندارند که ملاک افتخارشان گرديده، آنان را مافوق ديگران قرار دهد. در اسلام، هيچ امتيازي را نبايد ملاک نفوذ و اعمال قدرت قرارداد. بنابراين، يک بانوي اسلامي ميتواند در امتيازات ديني، پا به پاي مردان، پيش رود و اگر عُرضه داشته باشد، از همهي مردان جلوافتد. چنانچه ميتواند (به استثناي سه مسئلهي حکومت و قضا و جنگ)، در همهي مشاغل اجتماعي با مردان، شرکت نمايد. خداي متعال ميفرمايد: «گرامي ترين شما پيش خدا، باتقواترين شماست» و ميفرمايد: «هرگز کساني که ميدانند، با کساني که نميدانند، برابر نميشوند» (پرسش و پاسخ، سيد محمد حسين طباطبايي، انتشارات آزادي، 1361، ص 10-12.)
9) مهدی مهریزی نیز معتقد است این روایات به خاطر برخی موانع، دارای اجمال هستند و نمیتوان معنای مشخصی از آنها برداشت کرد ( ن ک: http://rasekhoon.net/article/show/1286024/ )
10) برخی نیز معتقدند اصلا این روایات اعتبار ندارند چون اولا استفاضه ندارند و ثانیا با مبنای سند محور که سند معتبری برایش وجود ندارد و با مبنای وثوق محور هم وثوقی به صدور این روایات وجود ندارد. (http://hadith.riqh.ac.ir/article_1859_2a079d9d74bcdd6dd0491ae15fa0c752.pdf)
#خطبه_80
#نواقص_العقول
#یادداشتی_از_یک_خواننده ، شماره 29
https://telegram.me/banahjolbalaghe
بسم الله
🔵افراط و تفریط
لا تَرَی الجَاهِلَ إلا مُفرطا او مُفَرِّطاً #حکمت_70
جاهل را یا در حال افراط و زیادهروی میبینی یا در حال تفریط و کوتاهی!
✍️در جنگ #جمل حضرت امیر، #اسامة_بن_زید را به همراهی در جنگ دعوت کردند اما اسامه که دید در این جنگ باید با #طلحه و #زبیر و #عایشه و ... بجنگد، گفت: من عهد کردهام با اهل «لا اله الا الله» جنگ نکنم! (کوتاهی و #تفریط) او با اینکه امیرالمؤمنین را دوست داشت باز هم همکاری نکرد.
اینکه اسامه عهد کرده بود با مسلمانان نجنگد، داستانش به یکی از جنگهای عصر پیامبر اکرم برمیگردد که در آن جنگ اسامه یکی از نیروهای فراری دشمن را تعقیب کرد (اسد الغابة 1/80). دشمن فراری #شهادتین گفت اما اسامه او را کشت. حضرت رسول، اسامه را توبیخ کردند که چرا اهلِ لا اله الا الله را کشته است؟ اسامه گفت شهادتینش شهادتین حقیقی نبود چون از ترس جانش شهادتین گفت. حضرت فرمودند که مگر از قلب او خبر داشتی؟..... (زیاده روی و #افراط)
👈بعد التحریر: اسامه کیست؟
از #زید_بن_حارثه که غلام آزاد شده پیامبر و فرزندخوانده ایشان بود، فرزندی به نام اسامة به دنیا آمد. اسامه در برخی از جنگهای عصر پیامبر شرکت داشت و خودش نیز مانند پدرش سخت مورد علاقه و اعتماد پیامبر بود چندانکه حضرت در اواخر عمرشان او را که جوانی بیست ساله بود، به فرماندهی سپاهی (که قرار بود برای جنگ با رومیان اعزام شود) برگزیدند. خلیفه دوم به بهانه اینکه اسامه محبوب پیامبر بوده از بیت المال سهم بیشتری به او میداد. خلیفه سوم نیز قطعه زمینی به او داد. شاید عادت به همین #ویژه_خواری بود که موجب شد اسامه با امیرالمؤمنین علیه السلام بیعت نکند اما گفته شده که بعدها دچار #پشیمانی شد و به سوی امیرالمؤمنین باز گشت.
#رانت_خواری
#با_معارف_نهج، شماره 66
https://telegram.me/banahjolbalaghe
بسم الله
🔵سازمان #تحریف در صدر اسلام
وَ لَا تُحَدِّثِ النَّاسَ بِكُلِّ مَا سَمِعْتَ بِهِ فَكَفَى بِذَلِكَ كَذِباً (#نامه_69)
هرآنچه را میشنوی به مردم بازگو مکن چون همین بازگو کردن برای دروغ گویی کافی است!
🔻🔻 🔻🔻 🔻🔻
1. در پیشگوییهای پیامبر آمده بود #ذوالخویصرة، که بدترین مردم است، توسط "بهترین فرد امتم" کشته خواهد شد.
2. #عمروعاص در نامهای به #عایشه نوشت: من ذوالخویصره را در اسکندریة کشتهام.
3. عایشه روزی از #مسروق اجدع پرسید: تو از عزیزان من هستی، فرزند من هستی، [به من دروغ نگو و راستش را بگو ببینم] آیا از سرنوشت ذوالخویصره خبری داری؟
مسروق به او گفت: بله او را علی ع در حوالی نهروان کشت!!
عایشه گفت: شاهدی بر این سخنت داری؟
مسروق میگوید: رفتم و پنجاه مرد عادل آوردم و در نزد عایشه گواهی دادند که ذوالخویصرة را علی در #نهروان کشته است!
#عایشه وقتی واقعیت را فهمید عصبانی شد و گفت: خدا عمروعاص را لعنت کند او برای من نوشته بود که خودش در اسکندریه، ذوالخویصره را کشته است! حالا که چنین کرده من واقعیت (#فضائل_علی) را کتمان نخواهم کرد سپس گفت: از #پیامبر شنیدم که فرمود: ذوالخویصرة به دست بهترین فرد امت من کشته خواهد شد. شرح ابن ابی الحدید 2/267
┄┄┅••=✧؛❁؛✧=••┅┄┄
#رسانه #سواد_رسانه_ای
#با_معارف_نهج، شماره 133
https://eitaa.com/banahjolbalaghe
بسم الله
📢#آشنایی_با_خطبه 10
1️⃣فضای صدور خطبه
این خطبه راجع به جنگ #جمل بوده و قبل از وقوع جنگ در زمانی ایراد شده است که فرستادگان امام که برای پیشگیری از وقوع جنگ به نزد #طلحه و #زبیر و #عایشه رفته بودند، با دست تهی برگشتند.
2️⃣مضامین خطبه
1. تشبیه سرکردگان جنگ جمل به شیطان و پیروان آنان به حزب شیطان با بیانی استعاری.
2. اشاره به اینکه با همه قوا به میدان آمدهاند باتعبیر گردآوردی لشکری متشکل از سواره نظام و پیاده نظام.
3. اشاره به بصیرت و آگاهی خویش که نه خود، امور را بر خویشتن مشتبه ساخته و نه در دام شبهه افکنی دیگران گرفتار میآید.
2. پیشگویی سرنوشت جنگ جمل در قالب این تشبیه زیبا که حضرت، حوضی پر از آب فراهم خواهد ساخت که دشمنان، یا در آن غرق شده و یا اگر از آن فرار کنند، هرگز بدان بازنخواهند گشت.
3️⃣لطایف خطبه
از تعبیر «و إنّ معی لبصیرتی: ما لبّستُ علی نفسی» به دست میآید که بصیرت صرفا جنبه اجتماعی نداشته و در بُعد فردی نیز برای محفوظ ماندن از مکاید نفس، باید بصیر بود تا نفس اماره، حق و باطل را در هم نیامیزد چرا که بدترین گمراهی، انحرافی است که صاحبش، معتقد به درستی مسیر خود باشد. اولین گام برای هدایت چنین فردی، خارج کردن او از این اشتباه است؛ یعنی همان بصیرت؛ یعنی همان خوب دیدنی که بر همگان واجب عینی شده است.
4️⃣مصادر #خطبه_10
الارشاد شیخ مفید
┄┄┅••=✧؛❁؛✧=••┅┄┄
✍️استاد علی رحیمی ؛ حوزه علمیه شیراز
https://eitaa.com/banahjolbalaghe
بسم الله
🔵#آشنایی_با_خطبه سیزدهم
1️⃣فضای صدور خطبه
این خطبه بعد از جنگ جمل، در مذمت اهل بصره صادر شده است.
2️⃣اهمیت خطبه
بیان اوصاف اصحاب جمل
3️⃣مضامین خطبه
حضرت امیر علیه السلام بصریانی را که در جنگ جمل مقابل ایشان صف آرایی کردند با مضامین ذیل مذمت می نمایند:
1. سپاهیان یک زن؛
2. پیروان حیوانی که چون صدا داد به گرد او جمع شده و چون کشته شد از دور او پراکنده شدند؛
3. صاحبان منش پست؛
4. پیمان شکن؛
5. اهل نفاق و دورویی؛
6. شور و تلخ بودن آب بصره؛
7. کسی که در میان آنان باشد گرفتار گناه می شود و کسی که از میانشان رخت بربندد مشمول رحمت پروردگار خواهد شد.
در پایان خطبه، این پیشگوئی بیان شده است که سیل ویرانگری شهر بصره را در بر خواهد گرفت به گونهای که بجز قسمتی از مسجد شهر، همه چیز در آب فروخواهد رفت. ابن ابی الحدید به دو سیل ویرانگر در زمان «قادر بالله» و «قائم بأمر الله» اشاره کرده است که مطابق با پیشگوئی حضرت امیر علیه السلام تمام شهر بجز قسمت هایی از مسجد جامع را در کام خود فرو برد (ابن ابی الحدید، ج1، ص252) (#علم_غیب)
4️⃣لطایف خطبه
1. هر چند آتشافروز اصلی جنگ #جمل خود #طلحه و #زبیر بودند و عایشه نیز به تحریک آنان وارد این غائله شد، لکن از آنجا که وجود عائشه از مهمترین عوامل تشویق توده مردم به شرکت در جنگ بود، حضرت امیر علیه السلام، بصریان را أتباع عائشه شمردند نه اتباع طلحه و زبیر.
2. حضرت امیر علیه السلام به جای تعابیری مانند «أمّ المومنین» یا «زوجة رسول الله»، که در آن زمان برای #عایشه به کار میرفت، از وی تعبیر به «المرأة» کردند که این خود میتواند به نکات مهمی اشاره داشته باشد.
3. در نگاه رایج آن زمان، پیروی مردان از یک زن، خصوصا در اموری مانند جنگ، عمل شایستهای محسوب نمیشد. حضرت امیر علیه السلام با توجه به همین نکته، بصریان را به دلیل تبعیت از یک زن، ملامت کرده است. چنین بیانی در مقام خطابه، پسندیده و مطابق با قواعد منطق و بلاغت است.
4. تعبیر «کأنّی بمسجدکم کجؤجؤ سفینة ...» از شاهکارهای ادبی نهج البلاغه است.
5️⃣مصادر خطبه
الاخبار الطوال دینوری، ص153/ مروج الذهب مسعودی، ج2، ص377/ عیون الاخبار ابن قتیبه، ج1، ص217 و ...
┄┄┅••=✧؛❁؛✧=••┅┄┄
✍️استاد علی رحیمی ؛ حوزه علمیه شیراز
https://eitaa.com/banahjolbalaghe
ببسم الله
🔵احترام علی علیه السلام به عایشه در نهج البلاغه
أَمَّا فُلَانَةُ فَأَدْرَكَهَا رَأْيُ النِّسَاءِ وَ ضِغْنٌ غَلَا فِي صَدْرِهَا كَمِرْجَلِ الْقَيْنِ ... لَهَا بَعْدُ حُرْمَتُهَا الْأُولَى وَ الْحِسَابُ عَلَى اللَّهِ تَعَالَى (#خطبه_156)
پس از جنگ خونین #جمل که به دست #عایشه برپا شده بود حضرت با مردم بصره سخن کرد و در خلال این سخنان درباره عایشه فرمود:
اما فلانی مغلوب یک شیوه زنانه و کینهای شد که در سینهاش مانند دیگ آهنگران جوشیده بود...ولی بعد از همه این وقایع باز هم احترام پیشین او (به خاطر همسری رسولالله ص) باقی است هرچند حساب اخرویاش با خداوند متعال است.
#انصاف #عدل #تقریب
#با_معارف_نهج البلاغه 201
https://eitaa.com/banahjolbalaghe
لینک کانال↙️
https://eitaa.com/joinchat/494927872Ca763d6564a.
بسم الله
🔵بصیرت زید بن صوحان در برابر عملیات روانی دشمن
#عایشه در آستانه جنگ جمل نامهای به زید بن صوحان نوشت و از او خواست که در خانه خود بنشیند (یعنی به حمایت از علی برنخیزد) و مردم را نیز از پیوستن به سپاه علی بازبدارد(فَاجْلِسْ فِي بَيْتِكَ وَ خَذِّلِ النَّاسَ عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ حَتَّى يَأْتِيَكَ أَمْرِي).
👈او در این نامه از دو عنوان و یک وعده برای جلب اعتماد زید و فریب او بهره گرفت: یکی عنوان «زوج النبی» و دیگری عنوان «امالمؤمنین». چون در صدر نامه نوشت: «مِنْ عَائِشَةَ زَوْجِ النَّبِيِّ إِلَى ابْنِهَا زَيْدِ بْنِ صُوحَانَ».
با کلمه «زوجالنبی» خواست برای خودش اعتبارسازی کند و با کلمه «ابنها» نیز اشفاق مادرانهای به کار گرفت تا ساحت احساس و ساحت ادراک او را همزمان تحت تأثیر قرار دهد.
در انتهای نامه نیز با تعبیر «حتی یأتیک امری» به آن زاهد عابد وعده میداد که پیروزی با من است و تو از غنائم فتح بهرهمند خواهی شد!
🔻پاسخ زید بن صوحان ـاماـ بسیار زیبا بود. او با یادآوری آیه «قَرنَ فی بُیوتکن: در خانههای خود بنشینید» که زنان پیامبر را مأمور کرده بود در فتنههای سیاسی وارد نشوند گفت: به او یک فرمان داده شده و به ما فرمان دیگری. فرمانی را که به ما داده شده، خوش بر عهده گرفته و فرمانی را که به خودش داده شده، به ما دیکته میکند.!! خداوند به او گفته بود: در خانهاش بنشیند (قرن فی بیوتکن) و به ما گفته بود: با فتنهگران بجنگیم تا #فتنه ها بخوابد (و قاتلوهم حتی لا تکون فتنة)!
🌹زید در همین جنگ به شهادت رسید. او نیز مصداقی برای این سخن مولایش علی علیهالسلام بود که درباره مجاهدان رکاب پیامبر فرمود: «حَمَلُوا بَصَائِرَهُمْ عَلَى أَسْيَافِهِمْ وَ دَانُوا لِرَبِّهِمْ بِأَمْرِ وَاعِظِهِم» #خطبه_150
📚رجال الكشي، ص: 67
#با_معارف_نهج البلاغه244
https://eitaa.com/banahjolbalaghe
https://eitaa.com/joinchat/494927872Ca763d6564a