#نکات_علمی #نکات_‌رجالی ❇️ حجیت روایات کافی شریف با استناد به فرمایش شیخ کلینی 🔷 یکی از موضوعات بسیار مهم و مؤثر در استنباط احکام شرعیه و بلکه تمامی معارف اسلامی، بررسی حجیت اسانید کتاب کافی شریف است. 🔶 این کتاب در میان گنجینه های اسلامی از جایگاه و اهمیت خاصی برخوردار است. 🔷 برخی از بزرگان این کتاب را جزء معتبرترین منابع روایی شیعه می دانند که تمامی احادیثش قابل استناد است؛ 🔦 اما در مقابل، عده ای به دلایل مختلف، آن را در عداد وسائل الشیعة به شمار می آورند که قبل از استناد به هر یک از روایات آن، ابتدا باید سند و اعتبارش را بررسی نمود. 👌 دلیل قائلین به حجیت اخبار این کتاب، فرمایش مؤلف آن می باشد. مرحوم کلینی در مقدمه کافی - با عبارت «بالآثار الصحیحة عن الصادقین علیهما السلام» به صحت روایات این کتاب شهادت می دهد. 🔷 این شهادت، حجت است و به تنهایی می تواند حجیت روایات آن را تامین کند و با وجود آن، نیازی به بررسی اسناد آنها نیست؛ 🔶 هرچند ا گر این اسناد نیز تام باشد، اعتبار آنها مضاعف می شود. به عبارت دیگر حتی اگر سند روایات از لحاظ موازین معینه در اصول فقه تام نباشد، باز هم چون این روایات، مشمول شهادت مرحوم کلینی به صحت می گردد، معتبر است. 👈 ادامه دارد .... #حضرت_آیت‌الله_شب‌زنده‌دار «دام ظله» #آثار #رجال #کتاب_کافی_شریف 🔗 @book_feghahat

#نکات_علمی #نکات_‌رجالی ❇️ معنای واژه «صحیحه» 🔷 چنانکه ذکر شد، مرحوم کلینی از روایاتی که در کتابش گرد آورده است با عبارت «بالآثار الصحیحة عن الصادقین (علیهما السلام)»یاد می کند. مسلم است که مراد از «الصحیحة»، معنای اصطلاحی آن نمی باشد؛ زیرا این اصطلاح واژه ای مستحدث بوده، سه قرن پس از شیخ کلینی توسط مرحوم سید ابن طاووس در علم درایه باب شد. ◀️ لذا دو احتمال در معنای آن مطرح شده است که بنا بر هر دو احتمال، در اعتبار روایات کافی مناقشه شده است اما به عقیده ما تمامی این روایات - طبق هر دو احتمال مذکور -حجت می باشد. 1️⃣ احتمال اول در معنای واژه ی «صحیحه» 👈 مراد از «الآثار الصحیحة» عبارت است از: «الآثار الصادر من المعصومين لبيان الحکم الواقعي». این همان معنایی است که محقق خویی در بیان صحیح الحدیث بودن «المنبّه بن عبدالله ابی الجوزاء» آورده و فرموده است: صحیح الحدیث به فردی اطلاق میشده که احادیث منقول از او، جملگی احادیثی صادر شده از معصوم(علیه السلام) برای بیان حکم واقعی بوده است. 2️⃣ احتمال دوم در معنای واژه ی «صحیحه» 👈 مراد مرحوم کلینی از احادیث صحیحه، روایات معتبر و دارای حجیت می باشد. روشن است که در این احتمال صرفا شهادت به اعتبار و حجیت روایات صحیحه مطرح است؛ نه تضمین صدور آنها از ناحیه معصومین(علیهم السلام). 🔷 همچنین واضح است که فارق دو احتمال، مشکوک ٌ به آن دو می باشد. مشکوک به در احتمال اول، صدور اخبار از ناحیه معصوم(علیه السلام) برای بیان حکم واقعی است؛ اما در احتمال دوم، حجیت و اعتبار آن اخبار می باشد. 👈 حجیت روایات کافی شریف بنا بر هر دو احتمال خواهد آمد #حضرت_آیت‌الله_شب‌زنده‌دار «دام ظله» #آثار #رجال #کتاب_کافی_شریف 🔗 @book_feghahat

#نکات_علمی #نکات_‌رجالی ❇️ حجیت روایات کافی شریف بنابر هر دو احتمال ⬅️ بنابر احتمال اول، مرحوم کلینی با عبارت «بالآثار الصحیحة عن الصادقین(علیهما السلام)» در واقع شهادت و خبر می دهد در این کتاب تنها روایاتی را که از معصومین(علیهم السلام) برای بیان حکم واقعی صادر شده، درج نموده است. 👈 درباره این إخبار مرحوم کلینی دو احتمال مطرح است: 1️⃣ اول آنکه ایشان بر اساس مقدمات حدسی (نظری/ عقلی/ استنباطی) چنین ادعایی را مطرح کرده است. 2️⃣ دوم آنکه این مطلب از رهگذر قرائن حسیه یا قریب به حس برای ایشان حاصل شده است؛ یعنی ایشان در عبارت مذکور از مخبرٌبه خود برای ما سخن می گوید که از راه حس یا قریب به حس از آن مطلع شده است. ⬅️ سؤالی که شاید در اینجا به ذهن برسد این است که چگونه امکان داشته جناب کلینی از راه حس به صدور این روایت از ناحیه اهل بیت (علیهم السلام) وقوف یابد. برای پاسخ دادن به این سؤال، باید بررسی کنیم که در عصر مرحوم کلینی چه راههایی برای اطلاع از صدور خبر از طریق حس وجود داشته است. 👈 در ادامه بیان خواهد شد 🔷 بنابر احتمال دوم، مرحوم کلینی به حجیت روایات کافی شریف شهادت می دهد. از نظر ما این شهادت نیز با لحاظ مقدماتش -که در ادامه ذکر خواهد شد- حجیت دارد. 👈 بنابراین روایات کافی بنابر احتمال دوم نیز حجت است. #حضرت_آیت‌الله_شب‌زنده‌دار «دام ظله» #آثار #رجال #کتاب_کافی_شریف 🔗 @book_feghahat

#نکات_علمی #نکات_‌رجالی ❇️ راههای اطلاع از صدور خبر از طریق حس در عصر مرحوم شیخ کلینی 1️⃣ یک راه سهل و متداول این است که بعضی روایات دارای اسناد معتبر هستند؛ یعنی افراد ثقه معتمد، راستگو و مسلم الصدق آنها را نقل کرده اند. 2️⃣ ممکن است برخی روایات در کتبی نقل شده باشند که به ائمه(علیهم السلام) عرضه شده و صحت آنها مورد تصدیق قرار گرفته باشد. 👈 روشن است که وقتی جناب کلینی این کتب را در اختیار دارد و از روایات آنها به ما خبر میدهد، مخبربه او محسوس است؛ زیرا ِ خود ایشان این روایات را در این کتب مورد تایید، دیده است. ⬅️ در توضیح این مطلب باید گفت که در اقوال امامین صادقین(علیهما السلام) دخل و تصرف های بسیاری وارد شد؛ اما توسط ائمه بعدی خصوصا امام رضا(علیه السلام) غربال و اصلاح گردید. 📚 یکی از خدمات حضرت همین است؛ لذا فرمود آنها در آثار ابی عبدالله (علیه السلام) روایات مجعولی را دسّ کردند و شما قول منسوب به ما را ا گر خلاف قرآن بود نپذیرید. 🔍 به این ترتیب، برخی کتابها و روایات به حضرات معصومین(علیهم السلام) عرضه میشد و ایشان تنقیح و تصحیح می نمودند که اخبار این امور را مرحوم شیخ طوسی در کتب خویش آورده است. 👈 از جمله این کتب میتوان به کتاب ظریف بن ناصح - در باب دیات - اشاره کرد که مورد تایید یکی از ائمه(علیهم السلام) قرار گرفته است. 👈 همچنین میتوان از کتاب یونس نام برد که امام حسن عسکری(علیه السلام) پس از تصفح آن فرمودند این کتاب از ابتدا تا انتهایش درست است. ✅ بنابر این، یکی از راههایی که مرحوم کلینی تمام روایات کافی شریف را - به رغم وجود برخی افراد ناصواب یا غیر معلوم الحال در سند بعضی از آنها - صادر شده از معصوم(علیه السلام) میداند، میتواند همین عرضه شدن بعضی از آن روایات به ائمه(علیهم السلام) و تایید و تصدیق شدن توسط ایشان باشد. #حضرت_آیت‌الله_شب‌زنده‌دار «دام ظله» #آثار #رجال #کتاب_کافی_شریف 🔗 @book_feghahat

#نکات_علمی #نکات_‌رجالی ❇️ راههای اطلاع از صدور خبر از طریق حس در عصر مرحوم شیخ کلینی (دو طریق بیان شد) 3️⃣ احتمال دارد بخشی از روایات از راویانی نقل شده باشد که صحت اخبار ایشان توسط ائمه(علیهم السلام) تصدیق شده است؛ اعم از اینکه ایشان دارای کتاب بوده اند یا نه. 👈 به عنوان نمونه امام حسن عسکری(علیه السلام) درباره بنی فضال فرمود: «خذوا بما رووا و ذروا ما رأوا» و به این وسیله روایات منقوله ی بنی فضال را تضمین نمود. 🔍 البته در این مورد خاص، برخی به این روایت عمل نکرده اند؛ زیرا در سند آن تشکیک نموده و گفته اند روایت از خادم حسین بن روح نقل شده است و ما شناختی راجع به او نداریم. 🔦 در پاسخ باید گفت که ضعف سند، دلیل بر عدم صدور روایت و بطلان آن نمی باشد؛ چه بسا روایت به رغم اینکه ما در حال حاضر حجتی بر اعتبارش نداریم، درست باشد. 👈 از سویی شاید صحت روایت مذکور برای مرحوم کلینی معلوم بوده است؛ زیرا ایشان معاصر حسین بن روح بوده و احتمالا خادم وی را می شناخته است. در نتیجه ممکن است مرحوم کلینی برای احراز صحت برخی روایات، به روایت امام حسن عسکری(علیه السلام) تمسک کرده باشد که یک راه حسی است. 🔷 نکته قابل توجه اینجاست که چه بسا نظیر روایت امام حسن عسکری(علیه السلام) درباره بنی فضال، احادیثی راجع به راویان دیگر وجود داشته که به دست ما نرسیده است. #حضرت_آیت‌الله_شب‌زنده‌دار «دام ظله» #آثار #رجال #کتاب_کافی_شریف 🔗 @book_feghahat

#نکات_علمی #نکات_‌رجالی ❇️ راههای اطلاع از صدور خبر از طریق حس در عصر مرحوم شیخ کلینی. (طریق یک و دو و طریق سه بیان شد) 4️⃣ در اعصار گذشته، آثار بسیاری از علما و نیز روات به وسیله دست خط ایشان شناخته می شده است و با وجود آن، نیازی به ذکر سند نبوده و اگر هم ذکر می شده، بیشتر جنبه تشریفاتی داشته است. 👈 به عنوان نمونه مرحوم شیخ طوسی در جایی می فرماید که کتاب محمد بن علی بن محبوب به خط ایشان نزد من هست. 👈 همچنین مرحوم صاحب معالم، فرزند شهید ثانی، می نویسد که تهذیب مرحوم شیخ طوسی به خط خود شیخ نزد من موجود است. 👈 مرحوم ابن داوود نیز در رجالش مکررا ذکر می کند که رجال شیخ طوسی را به خط خود ایشان در اختیار دارد. 👈 نظیر این مطلب در زمان ما نیز جریان دارد؛ چنان که امروزه دست خط مرحوم مجلسی - پس از قریب به 350 سال - در کتابخانه های ما وجود دارد و برای ما شناخته شده است؛ لذا در تشخیص متونی که از ایشان به ما رسیده، نیازی به حدس و نظر نداریم. 👈 از همین قبیل است دست خط مرحوم علامه حلی و حتی جناب شیخ طوسی که در کتابخانه مرحوم آیت الله نجفی مرعشی موجود است 🔦 پس وقتی با گذشت زمانهای طولانی هنوز دست خط بسیاری از علما برای ما قابل شناسایی است، به طریق اولی برای مرحوم کلینی که قریب به زمان معصومین هم بوده، تشخیص دست نوشته های راویان احادیث امکان داشته است. ⬅️ در نتیجه، این احتمال وجود دارد که جناب شیخ کلینی صحت روایات را از این طریق احراز کرده باشد؛ لذا این که می بینیم مرحوم کلینی گاه در کافی صرفا با ذکر دو یا سه راوی ،روایت را به امام معصوم(علیه السلام) می رساند، با این هدف بوده است که ظاهر سند، مرسل نباشد؛ و الا در واقع حتی ذکر این تعداد واسطه هم لازم نبوده است. #حضرت_آیت‌الله_شب‌زنده‌دار «دام ظله» #آثار #رجال #کتاب_کافی_شریف 🔗 @book_feghahat

#نکات_علمی #نکات_‌رجالی ❇️ مجموع آنچه سابقا ذکر شد نشان می دهد خبر و شهادت جناب کلینی(ره) (درباره این که کتابش حاوی روایاتی از اهل بیت (علیهم السلام) است که برای بیان حکم واقعی ایراد فرموده اند) 👈 از یک سو احتمال عقلایی و قابل اعتنا دارد که، از نوع إخبار حسی باشد 👈 و از سویی دیگر امکان حدسی بودن این إخبار نیز وجود دارد 🔷 بنابر این، خبر ایشان از قِسم خبرهای محتمل الحس و الحدس می باشد . ◀️ در علم اصول این مبنا نزد بسیاری از أعلام پذیرفته شده است: اگر خبری که «مخبرٌبه» آن یک امر حسی است (یعنی ذات مخبرٌبه امری است که می توان با حس دریافت کرد) محتمل الحس و الحدس باشد (یعنی محتمل است إخبار کننده آن خبر را از راه حس به دست آورده باشد و نیز محتمل است آن را از راه حدس به دست آورده باشد) در صورتی که احتمال حسی بودنش قابل اعتنا و عقلایی باشد، چنین خبری نزد عقلا حجیت دارد. 🔶 مرحوم محقق خویی حجیت قول بزرگان علم رجال همچون شیخ طوسی، مرحوم نجاشی و جناب کشی را از همین باب می داند؛ یعنی چون خبرشان محتمل الحس و الحدس است، از نظر ایشان حجت می باشد. 🔷 در خصوص مبحث حاضر نیز باید گفت که با توجه به عصر حیات مرحوم کلینی و فراهم بودن اسباب إخبار حسی در این دوره، احتمال حسّیت در مورد شهادت و إخبار ایشان، احتمال متوفر و عقلایی است؛ بلکه حتی این احتمال نسبت به احتمال حدسیّت، مرجوح هم نمی باشد. 👈 با ضمیمه کردن دو مطلب اخیر (محتمل الحس و الحدس بودن إخبار جناب کلینی به صدور روایات کتاب کافی از معصوم(علیه السلام) برای بیان حکم واقعی و حجیت این گونه خبرها نزد عقلا) این نتیجه حاصل می شود که شهادت ایشان درباره روایات کتاب شریفش حجیت دارد. 🔍 البته ممکن است در مورد کبرای این قضیه (حجیت خبر محتمل الحس و الحدس نزد عقلا) مناقشاتی مطرح باشد که در محل خود باید بررسی شود . #حضرت_آیت‌الله_شب‌زنده‌دار «دام ظله» #آثار #رجال #کتاب_کافی_شریف 🔗 @book_feghahat

#نکات_علمی #نکات_‌رجالی ✅بررسی بعضی از اشکالات به حجیت روایات کتاب کافی 🔶 مهمترین اشکالی که بنابر احتمال دوم (الآثار المعتبره) وارد شده به این شرح است: 👈 مبانی مختلفی برای معتبر دانستن یک روایت وجود دارد. برخی خبر عدل ثقه را حجت میدانند، عده ای خبر عدل امامی را، گروهی حتی قائل به حجیت خبر حسَن هستند و برخی اعم از صحیح، موثق و حسن را حجت شمرده اند. جمعی اساسا خبر ثقه را حجت نمیدانند؛ بلکه قائلند خبر باید موثوق الصدور باشد تا حجیت یابد. لذادر شرایط حجیت خبر - که به نوزده مورد می رسد - اختلاف شده است . 🔦 با توجه به اختلافات موجود در کبرای حجیت خبر واحد و معتبر و نیز عدم احراز اتحاد مبنای ما و جناب کلینی در این باب، این شبهه پیش می آید که چه بسا مبنای ایشان در تشخیص خبر معتبر، غیر از مبنای ما بوده و در نتیجه شهادت ایشان بر اعتبار روایات کتابش اثر لازم را برای ما نداشته باشد . 🔷 پاسخ به این اشکال ⬅️ مقدمه: یک کبرای اصولی با عنوان «اصالة الصحة» مطرح است که مضمون آن ،سیره عقلا بر حمل فعل غیر به صحت می باشد. ◀️ در صورتی می توانیم عمل غیر را - که برای ما موضوع اثر است - حمل بر صحت کنیم که اختلاف نظرش با ما در احکام شرعی احراز نشده باشد. اما در صورتی که اتحاد مبنای ما با وی مسجّل شود یا نسبت به آن جهل داشته باشیم، اصالة الصحة جاری می شود. 👈 مثلا در مورد امام جماعت، در صورتی که محرز نشده باشد نظرش با ما در احکام غسل تفاوت دارد، غسلش را بر صحتْ حمل نموده و می توانیم به او اقتدا کنیم. ⬅️ عقلا نظیر سیره ای که در مورد حمل فعل غیر بر صحت در باب عبادات و معاملات دارند، به سیره ی دیگری نیز در باب إخبار مُخبِر و شاهد نسبت به مصداق کبریات اختلافی ملتزم هستند. 👈 به این بیان که اگر یک کبری مورد اختلاف باشد و فردی بخواهد درباره ی یکی از صغریات آن شهادت بدهد، طبق سیره ی عقلا مادامی که تفاوت نظر وی با ما در آن کبرای اختلافی محرز نشده باشد، شهادتش حجیت دارد. 👈 مثلا وقتی بیّنه ای بر نجاست یک لباس قائم می شود، به رغم اختلافات بسیاری که در کبریات باب نجاسات وجود دارد، پذیرش شهادت او متوقف بر احراز هم مبنا بودنش با ما در این کبریات نیست. 👈 یا وقتی فردی نزد قاضی یا مرجع تقلید به عدالت دیگری شهادت می دهد، در فقه معهود نیست که ابتدائاً از او بخواهند مبنایش را در عدالت بیان کند. ✅ بنابر این، در قبول شهادت فرد به یک صغری اگر تفاوت مبنای وی با ما در کبرای آن صغری به هر نحو احراز شود، نمی توانیم شهادتش را بپذیریم؛ مگر علم پیدا کنیم که در خصوص شهادت به آن صغری، مبنای مقبول ما را رعایت کرده است. اما در صورت جهل داشتن به اختلاف مبنای وی با خود در کبری، لازم نیست درباره آن تفحص کنیم و شهادت او را به صغری می پذیریم. در حقیقت سیره بر این نیست که در این گونه موارد از شخص سؤال کنند. #حضرت_آیت‌الله_شب‌زنده‌دار «دام ظله» #آثار #رجال #کتاب_کافی_شریف 🔗 @book_feghahat

#نکات_علمی #نکات_‌رجالی ✅بررسی بعضی از اشکالات به حجیت روایات کتاب کافی 🔶 اشکال: در مقدمه کتاب شَریف کافی، علاوه بر عبارت «الآثار الصحیحة »از« وَ السُّنَنِ الْقَائِمَةِ الّتِي عَلَيْهَا الْعَمَلُ» یاد شده است و بیان می کند که «السُّنَن» گرچه خاص مستحبات نیست، ولی مطمئنا ناظر به این امور نیز می باشد . 👈 از طرفی در حوزه مستحبات این امکان وجود دارد که مؤلف با توجه به قاعده تسامح در ادله سنن و با استناد به احادیث من بلغ، روایات غیر ثابت الانتساب را نیز شایسته عمل بداند. ⬅️ پر واضح است که استحقاق روایت برای عمل کردن به آن، غیر از ثبوت انتسابش به معصوم می باشد و بنابر این، نمی توان گفت ایشان اخبار راجع به مستحبات را ثابت الانتساب می دانسته است. بلکه از عبارت مرحوم کلینی تنها همین مقدار به دست می آید که روایات کتاب شریف کافی در باب مستحبات را می توان ملا ک عمل قرار داد . 🔄 به عبارتی دیگر و مختصر این که شاید جناب مؤلف معتقد بوده است در باب مستحبات لزومی ندارد روایات، صحیح السند باشند و اگر روایتی صرفاً مشمول من بلغ باشد، برای ذکر آن در کافی کفایت می کند؛ بدون این که ایشان قصد داشته باشد به صدورش از معصوم برای بیان حکم واقعی (بنابر احتمال اول) و یا اعتبار آن (بنابر احتمال دوم)شهادت دهد. 🔷 پاسخ مقصود از« السُّنَنِ الْقَائِمَة»، مستحبات نمی تواند باشد؛ زیرا عطف به عبارتْ «الآثارِ الصَّحِیحَة» شده است که به قرینه عبارت قبل (وَ يَأخُذُ مِنْهُ مَنْ يُرِيدُ عِلْمَ الدِّين) مراد از آن دو، اموری است که از طریق آنها احکام شریعت و معارف دین استنباط می گردد . 👈 بنابر این، سنن قائمه نیز مانند آثار صحیحه، منبع استخراج معارف الهی، احکام شرعی و مجموعه ی علم دین است. از طرفی می دانیم که منبع استحصال علم دین، قهراً فرمایشات، افعال و تقریر اهل بیت می باشد. 🔍 لذا باید پذیرفت که مقصود از سنن قائمه - همچون آثار صحیحه - قول، فعل و تقریر معصوم می باشد، نه مستحبات؛ در غیر این صورت، عطف آن به «الآثار الصحیحة» بدون تناسب و بی ثمر خواهد بود. #حضرت_آیت‌الله_شب‌زنده‌دار «دام ظله» #آثار #رجال #کتاب_کافی_شریف 🔗 @book_feghahat

#نکات_علمی #نکات_‌رجالی ✅بررسی اشکال دیگر به حجیت روایات کتاب کافی 🔶 در اسناد کافی برخی راویان حضور دارند که ضعف آنها مورد اجماع رجالیون است. با وجود این، دیگر نمی توان پذیرفت که تمامی روایات کافی صحیحه هستند . 🔷 پاسخ این اشکال 🔦 درست است که در سلسله اسناد کافی شریف گاه راویانی چون وهب بن وهب ابی البختری دیده می شود که وی را کذّاب دانسته اند و نیز برخی دیگر که نزد رجالیون ضعیف شمرده شده اند؛ 🔍 امّا این امر منجر به ضعف روایات آن نمی شود و شهادت مؤلف را بر صحیحه بودن تمامی اخبارش نقض نمی کند. ✅ زیرا شهادت شیخ به این تعلق دارد که احادیث منقول در این کتاب از معصوم صادر شده است؛ هرچند راوی آن ضِعیف بوده باشد. 👈 به این معنا که تمام حرفها و نقلهای یک فرد ضعیف ،لزوماً کذب و باطل نیست و چه بسا مؤلف بر اساس قرائنی که در اختیار داشته یا به جهاتی دیگر، از صحت منقولات وی آ گاه شده است. این احتمال با توجه به مهیّا بودن زمینه ها، قرائن و شواهد لازم در آن عصر هیچ استبعادی ندارد. ⬅️ برای نمونه مرحوم کلینی می تواند نقل راوی ضعیف از کتاب مسلّم و معتبر را در کتاب خود درج کند. روشن است که در چنین روایتی در کتاب جناب کلینی از باب اعتماد و استناد وی به آن راوی نیست؛ بلکه به خاطر اعتبار کتاب منقولٌ منه می باشد. در این صورت، ذکر نام راوی ضعیف در سند، صرفا برای رفع ارسال از ظاهر آن سند بوده است. 👈 این مطلب به احتمال قوی حتی درباره سهل بن زیاد که قریب به دو هزار بار نامش در اسناد کافی آمده است صادق است؛ ⬅️ مرحوم آیت الله بروجردی مفاد فوق را حتی درباره منابع مورد استفاده جناب شیخ طوسی هم، ساری و جاری می داند و معتقد است نیازی نیست إسناد مرحوم شیخ را به کتبی که در مشیخه خود نام برده بررسی کنیم؛ زیرا آن کتب، متواتر یا مسلّم بوده و جناب شیخ صرفا برای حفظ اتصال سند و رفع ارسال، آن را ذکر نموده است. بنابر این ،چنین ضعفهای سندی در اعتبار روایات خللی ایجاد نمی کند. 👈 این واقعیت قابل انکار نیست که اعتبار بسیاری از منابع برای مرحوم شیخ طوسی مبتنی بر سند نبوده؛ بعلاوه می دانیم بسیاری از کتب در آن عصر، مسلّم بوده است. در مورد منابع شیخ طوسی خود ایشان در مشیخه اش تصریح کرده که اسناد را برای رفع ارسال آورده است. در عین حال، چون ما علم نداریم به این که تمامی منابع ایشان چنین ویژگی ای داشته و از سویی ،نمی دانیم کدام یک از آنها این گونه بوده است، فرمایش مرحوم آیت الله بروجردی را فی الجمله می پذیریم نه بالجمله و لذا خود را بی نیاز از بررسی اسناد نمی دانیم. 🔷 خلاصه این که وجود برخی افراد ضعیف در اسناد شیخ کلینی چه بسا برای حفظ سند از ارسال ظاهری بوده و در تعلّق خبر به کتاب منقول یا افراد قبل از آن تردیدی نبوده است. علاوه بر نمونه ای که ذکر شد، احتمال کشف «صحیح» بودن روایات از طرق دیگر با توجه به وجود قرائن و شواهد کافی در آن زمان قابل اغماض نیست. #حضرت_آیت‌الله_شب‌زنده‌دار «دام ظله» #آثار #رجال #کتاب_کافی_شریف 🔗 @book_feghahat

#نکات_علمی #نکات_‌رجالی ✅بررسی دو اشکال دیگر به حجیت روایات کتاب کافی 1️⃣ برخی بزرگان مثل مرحوم محقق خویی فرموده اند جناب کلینی در صدد تألیف کتابی بوده است که آثار صحیحه را هم دربرگیرد؛ نه این که تمام روایات آن صحیح بوده باشد. 📜 پاسخ 👈 اگر مرحوم کلینی - با توجه به این که کتابش را برای فردی نگاشته که توان تمییز خبر صحیح از ناصحیح را نداشته است - ممیّزی برای شناخت روایات صحیحه از غیر آن قرار داده بود، فرمایش محقق خویی قابل قبول بود. اما مرحوم کلینی ممیّز قرار نداده است؛ بنابر این، اگر کتاب کافی مشتمل بر آثار صحیحه و غیر صحیحه باشد، برای سائل نفعی ندارد. مزید بر این، تصریح خود مؤلف بر صحت و صدور این روایات نشان می دهد ایشان از همین راه - تالیف کتابی که تمام روایاتش صحیح باشد - استفاده کرده است. 2️⃣ در برخی از ابواب کافی شریف، روایات متعارض غیر قابل جمعی دیده می شود که امکان ندارد هر دو طرف «صحیح» باشد .وجود این قبیل روایات، عمومیت «صحیح» بودن احادیث کافی را نقض می کند. 📜 پاسخ 👈 به رغم آنچه در این اشکال ادعا شد، امکان «صحیح» بودن روایات هر دو طرف تعارض به هر دو معنایی که برای «صحیح »بیان شد، وجود دارد. ⬅️ طبق معنای اول، می گوییم دو روایت متعارض می تواند هر دو از معصوم صادر شده باشد که البته یکی از آنها از روی تقیه - چه عرفی و چه مداراتی و مانند آن - بوده است . ⬅️ براساس معنای دوم، دو حدیث متعارض هر دو معتبرند؛ یعنی شرائط حجیت را دارند؛ البته با هم تعارض هم پیدا کرده اند که در این فرض نیز با استفاده از روشهایی که خود مرحوم کلینی بیان کرده می توان تعارض را برطرف نمود. #حضرت_آیت‌الله_شب‌زنده‌دار «دام ظله» #آثار #رجال #کتاب_کافی_شریف 🔗 @book_feghahat

#نکات_علمی #نکات_‌رجالی ✅بررسی اشکالی دیگر به حجیت روایات کتاب کافی ⬅️ اشکال 👈 در کتاب شریف کافی برخی اخبار نقل شده است که جزماً می توان گفت «صحیح» نیستند. وجود این قبیل اخبار، شهادت جناب کلینی را درباره «صحیح» بودن تمام روایات آن نقض می نماید. ⬅️ پاسخ 👈 شهادت مرحوم کلینی به «صحیح» بودن روایاتش، انحلالی است؛ یعنی به تک تک روایات کتابش سرایت می کند و شامل یکایک آنها می شود. ⏸ بنابر این، اگر از خارج علم پیدا کردیم که یکی از آن احادیث «صحیح» نیست و جناب کلینی درباره آن اشتباه کرده است، شهادتش در خصوص آن کنار گذاشته می شود؛ اما نسبت به سایر اخبار کتابش باقی می ماند. این روال در همه شهادتها برقرار است. 👈 به عنوان مثال: اگر جناب ابن قولویه بفرماید این صد نفری که در کامل الزیارات از آنها روایات نقل کرده، همگی ثقه هستند؛ اما ما از طریقی علم پیدا کنیم که یکی از آنها ثقه نیست و ایشان درباره او اشتباه کرده است، فقط شهادت ایشان راجع به او نقض می شود؛ اما نسبت به سایر رُوات همچنان جریان خواهد داشت؛ چرا که شهادت وی، انحلالی است. ◀️ بنابر این، اگر کسی مثلا قائل باشد که إعراض مشهور از یک روایت موجب عدم اعتبار آن است و در همین حال، مرحوم کلینی حدیثی را نقل کرده باشد که مشهور از آن إعراض کرده ،تنها اعتبار این یک حدیث برای آن فرد منتفی می شود؛ چرا که شهادت جناب شیخ انحلالی است و نسبت به سایر روایات کتاب دوام دارد . #حضرت_آیت‌الله_شب‌زنده‌دار «دام ظله» #آثار #رجال #کتاب_کافی_شریف 🔗 @book_feghahat