🔸بیانات حضرت آیت الله شب زنده دار دردیداربا اعضای دبیرخانه همایش بین المللی هوش مصنوعی فرهنگ و علوم اسلامی: 🔰به دو دلیل می توان به سراغ استفاده از این ابزار رفت،اولا ممکن است ابزار خوب و کارآمدی برای اهداف عالیه ما باشند،ثانیا جهان به سمت استفاده از این ابزار می رود و اگراحتمال بدهیم به ضرر اهداف عالیه اسلام است و قابل اعتماد نیست،باید این ابزار و راه مقابله با آن را بشناسیم 🔰ضرورت شناخت هوش مصنوعی ممکن است که مشمول آیه شریفه(و اعدوا لهم ما استطعتم من قوه)باشد،البته با در نظر گرفتن فوائد و بر طرف کردن مضرات آن 🔰آیا همگانی و فراگیر کردن آن و واگذاری همه امور به این ابزارها، بدون محاسبه صحیح،خلاف احتیاط نیست. 🔰در برخی کشورها به خاطر استفاده بیش از حد از این امور، دانش آموزان آنها از حل یک جدول ضرب،ناتوان شده اند و رابطه ی شاگردو استادی که دارای منافع فروان است،با مشکل مواجه شده است. 🔰امروزه برخی از طلاب ما به خاطر استفاده بیش از حد از این ابزارها،با کتب احادیث شیعه و تضلع در آنها،بیگانه شده اند. 🔰در روایات ما علاوه بر ارج نهادن به مقام شامخ عالم و ضرورت رجوع به شخص عالم که منظور از عالم کسی است که هم علم دارد و هم پرورش یافته و دلداده مکتب آل الله علیهم السلام است،نباید به سبب استفاده از این ابزار،بین مردم و علما فاصله ایجاد شود و مردم خود را از رجوع به عالم بی نیاز بدانند. 🔰تبلیغ این موضوعات و کارکردهای آن باید حساب شده و معتدل باشد،نبایدکاری کرد که اشتها و میل طلبه ها فقط به سمت استفاده از این ابزارها باشد و به خود کتب و منابع رجوع نکنند. تاریخ جلسه:1402/01/24 @pand_saadat

📣 قابل توجه طلاب محترم 🔰 دروس خارج فقه و اصول حضرت استاد شب زنده دار«دام ظله» از روز یک شنبه مورخ 1402/02/10 آغاز می گردد. #کانال_دروس_حضرت_استاد_شب_زنده_دار https://eitaa.com/feghahat_ir

🔰 شیعه ی واقعی درکلام امام سجاد علیه السلام 🔸حضرت استاد شب زنده دار دام ظله: روایت دیگر در این زمینه [شیعه ی واقعی]، از حضرت سجاد علیه السلام نقل شده است. «كَانَ عَلِی بْنُ الْحُسَینِ سلام الله علیهما قَاعِداً فِی بَیتِهِ إِذْ قَرَعَ قَوْمٌ عَلَیهِمُ الْبَابَ»؛ حضرت در منزل نشسته بودند، درب منزل زده شد. «فَقَالَ یا جَارِیةُ انْظُرِی مَنْ بِالْبَابِ»؛ حضرت کنیزی را که در منزل داشتند، صدا زدند که ببینند چه کسی در را می زند. «فَقَالُوا قَوْمٌ مِنْ شِیعَتِكَ فَوَثَبَ عَجْلَانَ حَتَّی كَادَ أَنْ یقَعَ»؛ پس گفتند ما گروهی از شیعیان شما هستیم. حضرت شتابان حرکت کردند که به درب منزل بروند؛ چنان که نزدیک بود به زمین بخورند. «فَلَمَّا فَتَحَ الْبَابَ وَ نَظَرَ إِلَیهِمْ رَجَعَ»؛ وقتی که حضرت در را باز کردند و نگاهشان به این افراد افتاد، برگشتند. «وَ قَالَ كَذَبُوا فَأَینَ السَّمْتُ فِی الْوُجُوهِ» حضرت فرموند: اینها دروغ می گویند که از شیعیان ما هستند. آن علامتی که باید در چهره‌شان باشد در چهره ی ایشان نبود. «أَینَ أَثَرُ الْعِبَادَةِ أَینَ سِیمَاءُ السُّجُودِ إِنَّمَا شِیعَتُنَا یعْرَفُونَ بِعِبَادَتِهِمْ وَ شَعَثِهِمْ قَدْ قَرَحَتِ الْعِبَادَةُ مِنْهُمُ الْآنَافَ»؛ آن علامت و نشانه ی عبودیت در چهره های آنان كجاست؟ شیعیان ما به عبادتشان شناخته می شوند، و به تغییر رنگ صورت، بینی های آنان در اثر سجده و اشك قرحه دار شده است. «وَ دَثَّرَتِ الْجِبَاهَ وَ الْمَسَاجِدَ خُمْصُ الْبُطُونِ ذُبُلُ الشِّفَاهِ قَدْ هَیجَتِ الْعِبَادَةُ وُجُوهَهُمْ وَ أَخْلَقَ سَهَرُ اللَّیالِی وَ قَطْعُ الْهَوَاجِرِجُثَثَهُمْ الْمُسَبِّحُونَ إِذَا سَكَتَ النَّاسُ وَ الْمُصَلُّونَ إِذَا نَامَ النَّاسُ وَ الْمَحْزُونُونَ إِذَا فَرِحَ النَّاسُ»؛ و پیشانی های آن‌ها نیز از حال و وضع اصلی خارج شده، شكم های آنان به پشت چسبیده، لبانشان خشكیده، آثار عبادت صورت های آن‌ها را متغیر كرده، و آثار كهنگی و فتور بدن در اثر شب زنده داری و پیمودن روزهای گرم (به روزه داری و عبادت) در آنان پدیدار گشته، آن‌ها مشغول تسبیح اند در زمانی كه مردم ساكت باشند، و نمازگزارند در وقتی كه مردم درخواب باشند، و در دل غم و غصه دارند در وقتی كه مردم خوشحال هستند. 🔹منبع روایت: مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج4، ص469 🔻کتاب #پندهای_سعادت ، جلد دوم ص2-121 #علامت_شیعه_ی_واقعی_در_کلام_امام_سجاد_علیه_السلام 🌐 @book_feghahat

💠 عدم حجیت خبر واحد در صورت تعارض بعضی از فقرات آن خبر با مسلّمات فقه ✅ حضرت استاد شب زنده دار«دام ظله»: بحث در این است که اگر در یک روایتی مثل روایت محمد بن قیس که از جمله مستندات صحت بیع فضولی است، بعضی از فقرات آن با مسلمات فقه ناسازگاری داشت، در فقرات دیگر آن که جزم به واقع وجود ندارد و معلوم نیست که چنین فقراتی از شارع صادر شده است، عقلاء به آن فقرات دیگر نیز اعتنائی نمی کنند... و عدم حجیت این فقرات نیز بنا بر هر دو مبنی است؛ یعنی چه مبنای کسانی که خبر ثقه را حجت می دانند و چه بنا بر مبنای کسانی که خبر موثوق الصدور را حجت می دانند. در زمینه حجیت خبر واحد دو مبنی وجود دارد که طبق هر دو مبنا چنین خبری حجت نمی باشد: الف: حجیت خبر ثقه: بعضی از اصولیون می فرمایند: برای حجیت یک خبر کافی است که راوی آن خبر، شخص ثقه ای باشد و نیازی به وثوق خبر نمی باشد. ب: عده ی دیگری از اصولیون کما نسب الی السید السیستانی می فرمایند: خبر واحدی حجت است که وثوق به صدور آن داشته باشیم و الا اگر وثوقی به آن خبر نداشته باشیم، آن خبر حجت نمی باشد. بیان استاد معظم این است که اگر ما مبنی اول را اتخاذ بکنیم، چنین خبری که بعضی از فقرات آن با مسلمات فقه ناسازگار است، حجت نمی باشد؛ زیرا طبق این مبنا یکی از ارکان شخص ثقه این است که علاوه بر صادق بودن، ضابط نیز باشد و هنگامی که چنین خبری با این ناسازگاری بیان می کند معلوم می شود که این راوی انسان ضابطی نمی باشد، هر چند ممکن است این شخص در کل انسان ضابطی باشد ولی در این روایت و این واقعه از ضبط برخوردار نمی باشد. و این امر مثل شهود شاهد است به این بیان که اگر در دادگاه یک شاهد به موارد مختلفی شهادت داد ولی بعضی از آن شهادت‌ها واقعیت نداشته باشد، در این صورت رویۀ قضایی و عقلائی بر این است که به آن شهادت های دیگر از ایشان که جزم به کذب و یا صدق آنها نیز ندارند، ترتیب اثر نمی دهند. و اگر مبنی دوم را نیز اتخاذ بکنیم، باز چنین خبری نیز حجت نمی باشد؛ زیرا با وجود فقرات ناسازگار با مسلمات فقه، دیگر نسبت به فقرات دیگر نیز وثوقی پیدا نمی شود. به بیان دیگر اگر دلیل حجیت خبر واحد، سیرۀ عقلاء باشد، عقلاء در اخباری که بعضی از فقرات آن با مسلمات فقه ناسازگار باشد، سیره ای بر حجیت آن اخبار ندارند. و اگر دلیل حجیت خبر واحد، ادلۀ لفظی باشد، با وجود چنین سیره ای بین عقلاء، اطلاقی برای آن ادله صورت نمی گیرد بلکه قدر متیقن از آن ادله در صورتی است که روای خبر، شخص ثقه و ضابطی باشد و وثاقت و ضابط بودن او احراز شده باشد. البته بعضی از فقهاء مثل مرحوم خوئی که قائل به تبعیض در حجیت هستند، در این گونه اخبار، آن فقرات دیگر که مجتهد جزم به واقع آنها ندارد را حجت می داند. زیرا ایشان در بحث اخبار قائل به انحلال هستند؛ به این معنا که هر فقره ای از روایت طویل، در حکم یک روایت و خبر مستقل است. 📚درس خارج فقه 1400/09/08 #تعارض #حجیت 🔗 @book_feghahat

#نکات_علمی #نکات_‌رجالی ❇️ راههای اطلاع از صدور خبر از طریق حس در عصر مرحوم شیخ کلینی. (طریق یک و دو و طریق سه بیان شد) 4️⃣ در اعصار گذشته، آثار بسیاری از علما و نیز روات به وسیله دست خط ایشان شناخته می شده است و با وجود آن، نیازی به ذکر سند نبوده و اگر هم ذکر می شده، بیشتر جنبه تشریفاتی داشته است. 👈 به عنوان نمونه مرحوم شیخ طوسی در جایی می فرماید که کتاب محمد بن علی بن محبوب به خط ایشان نزد من هست. 👈 همچنین مرحوم صاحب معالم، فرزند شهید ثانی، می نویسد که تهذیب مرحوم شیخ طوسی به خط خود شیخ نزد من موجود است. 👈 مرحوم ابن داوود نیز در رجالش مکررا ذکر می کند که رجال شیخ طوسی را به خط خود ایشان در اختیار دارد. 👈 نظیر این مطلب در زمان ما نیز جریان دارد؛ چنان که امروزه دست خط مرحوم مجلسی - پس از قریب به 350 سال - در کتابخانه های ما وجود دارد و برای ما شناخته شده است؛ لذا در تشخیص متونی که از ایشان به ما رسیده، نیازی به حدس و نظر نداریم. 👈 از همین قبیل است دست خط مرحوم علامه حلی و حتی جناب شیخ طوسی که در کتابخانه مرحوم آیت الله نجفی مرعشی موجود است 🔦 پس وقتی با گذشت زمانهای طولانی هنوز دست خط بسیاری از علما برای ما قابل شناسایی است، به طریق اولی برای مرحوم کلینی که قریب به زمان معصومین هم بوده، تشخیص دست نوشته های راویان احادیث امکان داشته است. ⬅️ در نتیجه، این احتمال وجود دارد که جناب شیخ کلینی صحت روایات را از این طریق احراز کرده باشد؛ لذا این که می بینیم مرحوم کلینی گاه در کافی صرفا با ذکر دو یا سه راوی ،روایت را به امام معصوم(علیه السلام) می رساند، با این هدف بوده است که ظاهر سند، مرسل نباشد؛ و الا در واقع حتی ذکر این تعداد واسطه هم لازم نبوده است. #حضرت_آیت‌الله_شب‌زنده‌دار «دام ظله» #آثار #رجال #کتاب_کافی_شریف 🔗 @book_feghahat

#نکات_رجالی #وجوه_عامه 💠 وقوع راوی در کتاب کامل الزیارت (ابن قولویه) 🔻 در رابطه با کامل الزیارات و مدلول عبارتی که در مقدمه این کتاب آمده، حداقل پنج مبنا وجود دارد: 1️⃣ مبنای اول این است که تمام کسانی که در اسناد کامل الزیارات واقع شده اند از ثقات اند که مبنای شیخ #حر_عاملی ره همین است. (وسائل الشیعة، ج30، ص 202) محقق خویی ره نیز تا اواخر عمر شریفش به این مبنا معتقد بود، (معجم رجال، ج1، ص50) ولی بعداً از این مبنا عدول نمود. 2️⃣ مبنای دوم این است که تنها مشایخ بلا واسطه ی ابن قولویه مشمولِ این توثیق هستند. مبنایی که محقق #خویی ره در اواخر عمر به آن عدول نمود، همین مبنا است. (منهاج المصباح (التجارة)، ج 1، ص 461) 3️⃣ مبنای سوم این است که شهادتِ ابن قولویه در مقدمه ی کتابش به این معناست که در هر باب از ابواب این کتاب حداقل یک حدیث صحیح و معتبر وجود دارد. به عبارت دیگر عناوین هر باب در این کتاب که متخذ از احادیث آن باب است، حجت است و از معصوم ع صادر شده است. این مبنا را آیت الله شیخ جواد #تبریزی ره بعد از عدول از مبنای اول اختیار نموده است. (قبسات من علم الرجال، ج 1، ص 91) 4️⃣ مبنای چهارم این است که شهادت ابن قولویه به این معناست که ایشان می گوید: روایات این کتاب را چون در کتب معتبر و مهم محدثان بزرگ و مورد اعتماد ذکر شده است، در این کتاب جمع آوری کرده ام. ظاهرا آیت الله #سیستانی (دام ظله) معتقد به این مبنا هستند. (قاعده لا ضرر و لا ضرار، ص 21 ـ 22) 5️⃣ مبنای پنجم و مورد قبول (استاد #شب_زنده_دار ) این است که ابن قولویه واسطه های بین خودش و منابعی که این روایات را از آن اخذ کرده است توثیق می کند، اما از آن کتابِ منبع به بعد را نه. به عبارت دیگر ابن قولویه می خواهد بگوید: «من شهادت می دهم که از ناحیه ی من تا آن منبع حدیثی، همه ی افراد ثقه هستند، اما از آن منبع تا معصوم (ع) را خودتان بررسی کنید». طبق این مبنا علاوه بر مشایخ بلا واسطه ی ابن قولویه، افراد دیگری که در سند ایشان تا منبع حدیثی قرار گرفته اند نیز توثیق می شوند. گاهی بین ابن قولویه و منبع حدیثی سه نفر واسطه هستند، گاهی دو نفر و گاهی یک نفر. 📚 درس خارج فقه آیت الله #شب‌زنده‌دار ـ مبحث امر به معروف و نهی از منکر ـ سال 1397 #حضرت_آیت‌الله_شب‌زنده‌دار «دام ظله» #رجال #وجوه_عامه 🔗 @book_feghahat

🔰به مناسبت روز معلم،شاگردان حضرت آیت الله شب زنده دار «دام ظله» از معظم له تجلیل کردند

📚 جریان حق الطاعه در دوران بین محذورین ؟؟؟!!! ✅ حضرت استاد شب زنده دار«دام ظله»: مبنای حق الطاعه این است که حق اطاعتی که مولا به گردن عبد دارد، دائر مدار علم نیست بلکه دائر مدار احتمال است؛ یعنی هر جا عبد احتمال تکلیف بدهد حق اطاعت از مولا سبب می شود که عقل حکم به احتیاط می کند لذا در شبهات حکمیه قبل از فحص و حتی بعد از فحص احتیاط را لازم می داند پس حق اطاعت مولای حقیقی حتی موارد احتمال تکلیف را نیز شامل می شود. طبق این مسلک ممکن است گفته شود که در دوران بین محذورین چون احتمال تکلیف وجود دارد پس عقاب نیز ثابت است. اما آنچه لازم است در اینجا مورد توجه قرار بگیرد این است که باید در حدود و ثغور حق الطاعه مولا تامل کرد، همانطور که جریان قاعده قبح عقاب بلابیان نیز مبتنی بر این حق است یعنی باید دائره حق مولای حقیقی نسبت به عبد ملاحظه شود. حق مولا در مواردی ثابت است که امکان موافقت قطعیه وجود دارد اما در مواردی که بیانی نیست و امکان موافقت قطعیه نیز وجود ندارد عقل حق اطاعت مولا را درک نمی کند مثل موارد عدم قدرت که عقل نسبت به امر غیرمقدور حق الطاعه را درک نمی کند پس در اینجا حتی نزد قائلین به حق الطاعه مثل شهید صدر«ره»، محقق داماد«ره» و سید یزدی«ره» نیز عقاب وجود ندارد پس درست است که قاعده قبح عقاب بلابیان جاری نمی شود اما قاعده حق الطاعه نیز جاری نمی شود چون در این موارد حق اطاعت برای مولا وجود ندارد. 📚درس خارج اصول #مبنای_حق_الطاعه #دوران_بین_محذورین 🔗 @book_feghahat

📚 فرق قدرت در فعلیت و قدرت در تنجّز تکلیف؟!!! ✅ حضرت استاد شب زنده دار «دام ظله» در درس خارج فقه فرمودند: 🔹فرق قدرت در فعلیت تکلیف و قدرت در تنجیز تکلیف این است که در فعلیت، قدرت بر انجام خود متعلق است اما در تنجیز، قدرت بر موافقت قطعیه است. 🔸 حال در دوران بین محذورین قدرت بر متعلق وجود دارد چون هر کدام از طرف فعل و ترک را می توان انجام داد، اما قدرت بر موافقت قطعیه وجود ندارد چون نمی توان هم فعل و هم ترک را محقق نمود، به همین دلیل در موارد دوران بین محذورین اگر چه فعلیت تکلیف وجود دارد اما تنجیز تکلیف وجود ندارد چون قدرت بر موافقت قطعیه وجود ندارد. 📚درس خارج فقه #قدرت_در_تکلیف #قدرت_در_تنجّز_تکلیف 🔗 @book_feghahat

#نکات_علمی #نکات_‌رجالی ❇️ مجموع آنچه سابقا ذکر شد نشان می دهد خبر و شهادت جناب کلینی(ره) (درباره این که کتابش حاوی روایاتی از اهل بیت (علیهم السلام) است که برای بیان حکم واقعی ایراد فرموده اند) 👈 از یک سو احتمال عقلایی و قابل اعتنا دارد که، از نوع إخبار حسی باشد 👈 و از سویی دیگر امکان حدسی بودن این إخبار نیز وجود دارد 🔷 بنابر این، خبر ایشان از قِسم خبرهای محتمل الحس و الحدس می باشد . ◀️ در علم اصول این مبنا نزد بسیاری از أعلام پذیرفته شده است: اگر خبری که «مخبرٌبه» آن یک امر حسی است (یعنی ذات مخبرٌبه امری است که می توان با حس دریافت کرد) محتمل الحس و الحدس باشد (یعنی محتمل است إخبار کننده آن خبر را از راه حس به دست آورده باشد و نیز محتمل است آن را از راه حدس به دست آورده باشد) در صورتی که احتمال حسی بودنش قابل اعتنا و عقلایی باشد، چنین خبری نزد عقلا حجیت دارد. 🔶 مرحوم محقق خویی حجیت قول بزرگان علم رجال همچون شیخ طوسی، مرحوم نجاشی و جناب کشی را از همین باب می داند؛ یعنی چون خبرشان محتمل الحس و الحدس است، از نظر ایشان حجت می باشد. 🔷 در خصوص مبحث حاضر نیز باید گفت که با توجه به عصر حیات مرحوم کلینی و فراهم بودن اسباب إخبار حسی در این دوره، احتمال حسّیت در مورد شهادت و إخبار ایشان، احتمال متوفر و عقلایی است؛ بلکه حتی این احتمال نسبت به احتمال حدسیّت، مرجوح هم نمی باشد. 👈 با ضمیمه کردن دو مطلب اخیر (محتمل الحس و الحدس بودن إخبار جناب کلینی به صدور روایات کتاب کافی از معصوم(علیه السلام) برای بیان حکم واقعی و حجیت این گونه خبرها نزد عقلا) این نتیجه حاصل می شود که شهادت ایشان درباره روایات کتاب شریفش حجیت دارد. 🔍 البته ممکن است در مورد کبرای این قضیه (حجیت خبر محتمل الحس و الحدس نزد عقلا) مناقشاتی مطرح باشد که در محل خود باید بررسی شود . #حضرت_آیت‌الله_شب‌زنده‌دار «دام ظله» #آثار #رجال #کتاب_کافی_شریف 🔗 @book_feghahat

#نکات_رجالی 📚 تشخیص وثاقت عبدالاعلی؟!! ✅ حضرت استاد شب زنده دار «دام ظله» در درس خارج فقه فرمودند: 🔷 اگر در روایتی عنوان «عبدالاعلی» به صورت مطلق آمده باشد، این عنوان، در رجال، مردّد بین افراد متعددی است که برخی از آن ‌ها توثیق ندارند. از راه طبقه نیز قابل تشخیص نیستند چرا که این افراد متعدد از نظر طبقه یکی هستند و از اصحاب امام صادق علیه السلام به شمار می روند. 🔶 ولی همانطور که مرحوم خویی فرموده اند: عنوان «عبدالأعلی» انصراف به عبدالأعلی بن اعین العجلی الکوفی دارد که ثقه است. وجه این انصراف، شهرت عبدالأعلی بن أعین در روایات است. به این بیان مشکل عبدالأعلی حل می شود. #حضرت_آیت‌الله_شب‌زنده‌دار «دام ظله» 📚درس خارج فقه #وثاقت_عبدالاعلی 🔗 @book_feghahat

فی اسلوب منهج وسائل الشیعة👇👇👇👇