#نکات_علمی #نکات_‌رجالی ❇️ معنای واژه «صحیحه» 🔷 چنانکه ذکر شد، مرحوم کلینی از روایاتی که در کتابش گرد آورده است با عبارت «بالآثار الصحیحة عن الصادقین (علیهما السلام)»یاد می کند. مسلم است که مراد از «الصحیحة»، معنای اصطلاحی آن نمی باشد؛ زیرا این اصطلاح واژه ای مستحدث بوده، سه قرن پس از شیخ کلینی توسط مرحوم سید ابن طاووس در علم درایه باب شد. ◀️ لذا دو احتمال در معنای آن مطرح شده است که بنا بر هر دو احتمال، در اعتبار روایات کافی مناقشه شده است اما به عقیده ما تمامی این روایات - طبق هر دو احتمال مذکور -حجت می باشد. 1️⃣ احتمال اول در معنای واژه ی «صحیحه» 👈 مراد از «الآثار الصحیحة» عبارت است از: «الآثار الصادر من المعصومين لبيان الحکم الواقعي». این همان معنایی است که محقق خویی در بیان صحیح الحدیث بودن «المنبّه بن عبدالله ابی الجوزاء» آورده و فرموده است: صحیح الحدیث به فردی اطلاق میشده که احادیث منقول از او، جملگی احادیثی صادر شده از معصوم(علیه السلام) برای بیان حکم واقعی بوده است. 2️⃣ احتمال دوم در معنای واژه ی «صحیحه» 👈 مراد مرحوم کلینی از احادیث صحیحه، روایات معتبر و دارای حجیت می باشد. روشن است که در این احتمال صرفا شهادت به اعتبار و حجیت روایات صحیحه مطرح است؛ نه تضمین صدور آنها از ناحیه معصومین(علیهم السلام). 🔷 همچنین واضح است که فارق دو احتمال، مشکوک ٌ به آن دو می باشد. مشکوک به در احتمال اول، صدور اخبار از ناحیه معصوم(علیه السلام) برای بیان حکم واقعی است؛ اما در احتمال دوم، حجیت و اعتبار آن اخبار می باشد. 👈 حجیت روایات کافی شریف بنا بر هر دو احتمال خواهد آمد #حضرت_آیت‌الله_شب‌زنده‌دار «دام ظله» #آثار #رجال #کتاب_کافی_شریف 🔗 @book_feghahat

#نکات_علمی #نکات_‌رجالی ❇️ حجیت روایات کافی شریف بنابر هر دو احتمال ⬅️ بنابر احتمال اول، مرحوم کلینی با عبارت «بالآثار الصحیحة عن الصادقین(علیهما السلام)» در واقع شهادت و خبر می دهد در این کتاب تنها روایاتی را که از معصومین(علیهم السلام) برای بیان حکم واقعی صادر شده، درج نموده است. 👈 درباره این إخبار مرحوم کلینی دو احتمال مطرح است: 1️⃣ اول آنکه ایشان بر اساس مقدمات حدسی (نظری/ عقلی/ استنباطی) چنین ادعایی را مطرح کرده است. 2️⃣ دوم آنکه این مطلب از رهگذر قرائن حسیه یا قریب به حس برای ایشان حاصل شده است؛ یعنی ایشان در عبارت مذکور از مخبرٌبه خود برای ما سخن می گوید که از راه حس یا قریب به حس از آن مطلع شده است. ⬅️ سؤالی که شاید در اینجا به ذهن برسد این است که چگونه امکان داشته جناب کلینی از راه حس به صدور این روایت از ناحیه اهل بیت (علیهم السلام) وقوف یابد. برای پاسخ دادن به این سؤال، باید بررسی کنیم که در عصر مرحوم کلینی چه راههایی برای اطلاع از صدور خبر از طریق حس وجود داشته است. 👈 در ادامه بیان خواهد شد 🔷 بنابر احتمال دوم، مرحوم کلینی به حجیت روایات کافی شریف شهادت می دهد. از نظر ما این شهادت نیز با لحاظ مقدماتش -که در ادامه ذکر خواهد شد- حجیت دارد. 👈 بنابراین روایات کافی بنابر احتمال دوم نیز حجت است. #حضرت_آیت‌الله_شب‌زنده‌دار «دام ظله» #آثار #رجال #کتاب_کافی_شریف 🔗 @book_feghahat

بیست و هشتم ماه مبارک رمضان مصادف است با نهمین سالگرد ارتحال معلم و اسوه‌ی اخلاق، مفسر عالی‌قدر و فقیه وارسته، مرحوم آیت الله حاج شیخ حسین شب زنده دار جهرمی (رضوان‌الله‌علیه) جهت شادی روح ایشان فاتحه ای قرائت فرمائید. @pand_saadat

#نکات_علمی #نکات_‌رجالی ❇️ راههای اطلاع از صدور خبر از طریق حس در عصر مرحوم شیخ کلینی 1️⃣ یک راه سهل و متداول این است که بعضی روایات دارای اسناد معتبر هستند؛ یعنی افراد ثقه معتمد، راستگو و مسلم الصدق آنها را نقل کرده اند. 2️⃣ ممکن است برخی روایات در کتبی نقل شده باشند که به ائمه(علیهم السلام) عرضه شده و صحت آنها مورد تصدیق قرار گرفته باشد. 👈 روشن است که وقتی جناب کلینی این کتب را در اختیار دارد و از روایات آنها به ما خبر میدهد، مخبربه او محسوس است؛ زیرا ِ خود ایشان این روایات را در این کتب مورد تایید، دیده است. ⬅️ در توضیح این مطلب باید گفت که در اقوال امامین صادقین(علیهما السلام) دخل و تصرف های بسیاری وارد شد؛ اما توسط ائمه بعدی خصوصا امام رضا(علیه السلام) غربال و اصلاح گردید. 📚 یکی از خدمات حضرت همین است؛ لذا فرمود آنها در آثار ابی عبدالله (علیه السلام) روایات مجعولی را دسّ کردند و شما قول منسوب به ما را ا گر خلاف قرآن بود نپذیرید. 🔍 به این ترتیب، برخی کتابها و روایات به حضرات معصومین(علیهم السلام) عرضه میشد و ایشان تنقیح و تصحیح می نمودند که اخبار این امور را مرحوم شیخ طوسی در کتب خویش آورده است. 👈 از جمله این کتب میتوان به کتاب ظریف بن ناصح - در باب دیات - اشاره کرد که مورد تایید یکی از ائمه(علیهم السلام) قرار گرفته است. 👈 همچنین میتوان از کتاب یونس نام برد که امام حسن عسکری(علیه السلام) پس از تصفح آن فرمودند این کتاب از ابتدا تا انتهایش درست است. ✅ بنابر این، یکی از راههایی که مرحوم کلینی تمام روایات کافی شریف را - به رغم وجود برخی افراد ناصواب یا غیر معلوم الحال در سند بعضی از آنها - صادر شده از معصوم(علیه السلام) میداند، میتواند همین عرضه شدن بعضی از آن روایات به ائمه(علیهم السلام) و تایید و تصدیق شدن توسط ایشان باشد. #حضرت_آیت‌الله_شب‌زنده‌دار «دام ظله» #آثار #رجال #کتاب_کافی_شریف 🔗 @book_feghahat

#نکات_علمی #نکات_‌رجالی ❇️ راههای اطلاع از صدور خبر از طریق حس در عصر مرحوم شیخ کلینی (دو طریق بیان شد) 3️⃣ احتمال دارد بخشی از روایات از راویانی نقل شده باشد که صحت اخبار ایشان توسط ائمه(علیهم السلام) تصدیق شده است؛ اعم از اینکه ایشان دارای کتاب بوده اند یا نه. 👈 به عنوان نمونه امام حسن عسکری(علیه السلام) درباره بنی فضال فرمود: «خذوا بما رووا و ذروا ما رأوا» و به این وسیله روایات منقوله ی بنی فضال را تضمین نمود. 🔍 البته در این مورد خاص، برخی به این روایت عمل نکرده اند؛ زیرا در سند آن تشکیک نموده و گفته اند روایت از خادم حسین بن روح نقل شده است و ما شناختی راجع به او نداریم. 🔦 در پاسخ باید گفت که ضعف سند، دلیل بر عدم صدور روایت و بطلان آن نمی باشد؛ چه بسا روایت به رغم اینکه ما در حال حاضر حجتی بر اعتبارش نداریم، درست باشد. 👈 از سویی شاید صحت روایت مذکور برای مرحوم کلینی معلوم بوده است؛ زیرا ایشان معاصر حسین بن روح بوده و احتمالا خادم وی را می شناخته است. در نتیجه ممکن است مرحوم کلینی برای احراز صحت برخی روایات، به روایت امام حسن عسکری(علیه السلام) تمسک کرده باشد که یک راه حسی است. 🔷 نکته قابل توجه اینجاست که چه بسا نظیر روایت امام حسن عسکری(علیه السلام) درباره بنی فضال، احادیثی راجع به راویان دیگر وجود داشته که به دست ما نرسیده است. #حضرت_آیت‌الله_شب‌زنده‌دار «دام ظله» #آثار #رجال #کتاب_کافی_شریف 🔗 @book_feghahat

#نکات_فقهی 💠 مقصود از امر و نهی در امر به معروف و نهی از منکر: 🔹 امر و نهی در امر به معروف و نهی از منکر به معنای «وادار کردن» شخص است و لازم #نیست حتماً امر و نهی صورت بگیرد. 🔸 بلکه اگر با #نصیحت یا هر راه دیگری بتوان شخص را #وادار به انجام معروف یا ترک منکر کرد، عملِ ما مصداق امر به معروف و نهی از منکر خواهد بود. #حضرت_آیت‌الله_شب‌زنده‌دار «دام ظله» #آثار #فقهی #کتاب_امر_به_معروف_و_نهی_از_منکر 🔗 @book_feghahat

بیانات حضرت آیت الله شب زنده دار «دام ظله»در دیدار با اعضای دبیرخانه همایش بین المللی هوش مصنوعی، فرهنگ و علوم اسلامی تاریخ جلسه: 1402/01/24 @pand_saadat

🔸بیانات حضرت آیت الله شب زنده دار دردیداربا اعضای دبیرخانه همایش بین المللی هوش مصنوعی فرهنگ و علوم اسلامی: 🔰به دو دلیل می توان به سراغ استفاده از این ابزار رفت،اولا ممکن است ابزار خوب و کارآمدی برای اهداف عالیه ما باشند،ثانیا جهان به سمت استفاده از این ابزار می رود و اگراحتمال بدهیم به ضرر اهداف عالیه اسلام است و قابل اعتماد نیست،باید این ابزار و راه مقابله با آن را بشناسیم 🔰ضرورت شناخت هوش مصنوعی ممکن است که مشمول آیه شریفه(و اعدوا لهم ما استطعتم من قوه)باشد،البته با در نظر گرفتن فوائد و بر طرف کردن مضرات آن 🔰آیا همگانی و فراگیر کردن آن و واگذاری همه امور به این ابزارها، بدون محاسبه صحیح،خلاف احتیاط نیست. 🔰در برخی کشورها به خاطر استفاده بیش از حد از این امور، دانش آموزان آنها از حل یک جدول ضرب،ناتوان شده اند و رابطه ی شاگردو استادی که دارای منافع فروان است،با مشکل مواجه شده است. 🔰امروزه برخی از طلاب ما به خاطر استفاده بیش از حد از این ابزارها،با کتب احادیث شیعه و تضلع در آنها،بیگانه شده اند. 🔰در روایات ما علاوه بر ارج نهادن به مقام شامخ عالم و ضرورت رجوع به شخص عالم که منظور از عالم کسی است که هم علم دارد و هم پرورش یافته و دلداده مکتب آل الله علیهم السلام است،نباید به سبب استفاده از این ابزار،بین مردم و علما فاصله ایجاد شود و مردم خود را از رجوع به عالم بی نیاز بدانند. 🔰تبلیغ این موضوعات و کارکردهای آن باید حساب شده و معتدل باشد،نبایدکاری کرد که اشتها و میل طلبه ها فقط به سمت استفاده از این ابزارها باشد و به خود کتب و منابع رجوع نکنند. تاریخ جلسه:1402/01/24 @pand_saadat

📣 قابل توجه طلاب محترم 🔰 دروس خارج فقه و اصول حضرت استاد شب زنده دار«دام ظله» از روز یک شنبه مورخ 1402/02/10 آغاز می گردد. #کانال_دروس_حضرت_استاد_شب_زنده_دار https://eitaa.com/feghahat_ir

🔰 شیعه ی واقعی درکلام امام سجاد علیه السلام 🔸حضرت استاد شب زنده دار دام ظله: روایت دیگر در این زمینه [شیعه ی واقعی]، از حضرت سجاد علیه السلام نقل شده است. «كَانَ عَلِی بْنُ الْحُسَینِ سلام الله علیهما قَاعِداً فِی بَیتِهِ إِذْ قَرَعَ قَوْمٌ عَلَیهِمُ الْبَابَ»؛ حضرت در منزل نشسته بودند، درب منزل زده شد. «فَقَالَ یا جَارِیةُ انْظُرِی مَنْ بِالْبَابِ»؛ حضرت کنیزی را که در منزل داشتند، صدا زدند که ببینند چه کسی در را می زند. «فَقَالُوا قَوْمٌ مِنْ شِیعَتِكَ فَوَثَبَ عَجْلَانَ حَتَّی كَادَ أَنْ یقَعَ»؛ پس گفتند ما گروهی از شیعیان شما هستیم. حضرت شتابان حرکت کردند که به درب منزل بروند؛ چنان که نزدیک بود به زمین بخورند. «فَلَمَّا فَتَحَ الْبَابَ وَ نَظَرَ إِلَیهِمْ رَجَعَ»؛ وقتی که حضرت در را باز کردند و نگاهشان به این افراد افتاد، برگشتند. «وَ قَالَ كَذَبُوا فَأَینَ السَّمْتُ فِی الْوُجُوهِ» حضرت فرموند: اینها دروغ می گویند که از شیعیان ما هستند. آن علامتی که باید در چهره‌شان باشد در چهره ی ایشان نبود. «أَینَ أَثَرُ الْعِبَادَةِ أَینَ سِیمَاءُ السُّجُودِ إِنَّمَا شِیعَتُنَا یعْرَفُونَ بِعِبَادَتِهِمْ وَ شَعَثِهِمْ قَدْ قَرَحَتِ الْعِبَادَةُ مِنْهُمُ الْآنَافَ»؛ آن علامت و نشانه ی عبودیت در چهره های آنان كجاست؟ شیعیان ما به عبادتشان شناخته می شوند، و به تغییر رنگ صورت، بینی های آنان در اثر سجده و اشك قرحه دار شده است. «وَ دَثَّرَتِ الْجِبَاهَ وَ الْمَسَاجِدَ خُمْصُ الْبُطُونِ ذُبُلُ الشِّفَاهِ قَدْ هَیجَتِ الْعِبَادَةُ وُجُوهَهُمْ وَ أَخْلَقَ سَهَرُ اللَّیالِی وَ قَطْعُ الْهَوَاجِرِجُثَثَهُمْ الْمُسَبِّحُونَ إِذَا سَكَتَ النَّاسُ وَ الْمُصَلُّونَ إِذَا نَامَ النَّاسُ وَ الْمَحْزُونُونَ إِذَا فَرِحَ النَّاسُ»؛ و پیشانی های آن‌ها نیز از حال و وضع اصلی خارج شده، شكم های آنان به پشت چسبیده، لبانشان خشكیده، آثار عبادت صورت های آن‌ها را متغیر كرده، و آثار كهنگی و فتور بدن در اثر شب زنده داری و پیمودن روزهای گرم (به روزه داری و عبادت) در آنان پدیدار گشته، آن‌ها مشغول تسبیح اند در زمانی كه مردم ساكت باشند، و نمازگزارند در وقتی كه مردم درخواب باشند، و در دل غم و غصه دارند در وقتی كه مردم خوشحال هستند. 🔹منبع روایت: مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج4، ص469 🔻کتاب #پندهای_سعادت ، جلد دوم ص2-121 #علامت_شیعه_ی_واقعی_در_کلام_امام_سجاد_علیه_السلام 🌐 @book_feghahat

💠 عدم حجیت خبر واحد در صورت تعارض بعضی از فقرات آن خبر با مسلّمات فقه ✅ حضرت استاد شب زنده دار«دام ظله»: بحث در این است که اگر در یک روایتی مثل روایت محمد بن قیس که از جمله مستندات صحت بیع فضولی است، بعضی از فقرات آن با مسلمات فقه ناسازگاری داشت، در فقرات دیگر آن که جزم به واقع وجود ندارد و معلوم نیست که چنین فقراتی از شارع صادر شده است، عقلاء به آن فقرات دیگر نیز اعتنائی نمی کنند... و عدم حجیت این فقرات نیز بنا بر هر دو مبنی است؛ یعنی چه مبنای کسانی که خبر ثقه را حجت می دانند و چه بنا بر مبنای کسانی که خبر موثوق الصدور را حجت می دانند. در زمینه حجیت خبر واحد دو مبنی وجود دارد که طبق هر دو مبنا چنین خبری حجت نمی باشد: الف: حجیت خبر ثقه: بعضی از اصولیون می فرمایند: برای حجیت یک خبر کافی است که راوی آن خبر، شخص ثقه ای باشد و نیازی به وثوق خبر نمی باشد. ب: عده ی دیگری از اصولیون کما نسب الی السید السیستانی می فرمایند: خبر واحدی حجت است که وثوق به صدور آن داشته باشیم و الا اگر وثوقی به آن خبر نداشته باشیم، آن خبر حجت نمی باشد. بیان استاد معظم این است که اگر ما مبنی اول را اتخاذ بکنیم، چنین خبری که بعضی از فقرات آن با مسلمات فقه ناسازگار است، حجت نمی باشد؛ زیرا طبق این مبنا یکی از ارکان شخص ثقه این است که علاوه بر صادق بودن، ضابط نیز باشد و هنگامی که چنین خبری با این ناسازگاری بیان می کند معلوم می شود که این راوی انسان ضابطی نمی باشد، هر چند ممکن است این شخص در کل انسان ضابطی باشد ولی در این روایت و این واقعه از ضبط برخوردار نمی باشد. و این امر مثل شهود شاهد است به این بیان که اگر در دادگاه یک شاهد به موارد مختلفی شهادت داد ولی بعضی از آن شهادت‌ها واقعیت نداشته باشد، در این صورت رویۀ قضایی و عقلائی بر این است که به آن شهادت های دیگر از ایشان که جزم به کذب و یا صدق آنها نیز ندارند، ترتیب اثر نمی دهند. و اگر مبنی دوم را نیز اتخاذ بکنیم، باز چنین خبری نیز حجت نمی باشد؛ زیرا با وجود فقرات ناسازگار با مسلمات فقه، دیگر نسبت به فقرات دیگر نیز وثوقی پیدا نمی شود. به بیان دیگر اگر دلیل حجیت خبر واحد، سیرۀ عقلاء باشد، عقلاء در اخباری که بعضی از فقرات آن با مسلمات فقه ناسازگار باشد، سیره ای بر حجیت آن اخبار ندارند. و اگر دلیل حجیت خبر واحد، ادلۀ لفظی باشد، با وجود چنین سیره ای بین عقلاء، اطلاقی برای آن ادله صورت نمی گیرد بلکه قدر متیقن از آن ادله در صورتی است که روای خبر، شخص ثقه و ضابطی باشد و وثاقت و ضابط بودن او احراز شده باشد. البته بعضی از فقهاء مثل مرحوم خوئی که قائل به تبعیض در حجیت هستند، در این گونه اخبار، آن فقرات دیگر که مجتهد جزم به واقع آنها ندارد را حجت می داند. زیرا ایشان در بحث اخبار قائل به انحلال هستند؛ به این معنا که هر فقره ای از روایت طویل، در حکم یک روایت و خبر مستقل است. 📚درس خارج فقه 1400/09/08 #تعارض #حجیت 🔗 @book_feghahat

#نکات_علمی #نکات_‌رجالی ❇️ راههای اطلاع از صدور خبر از طریق حس در عصر مرحوم شیخ کلینی. (طریق یک و دو و طریق سه بیان شد) 4️⃣ در اعصار گذشته، آثار بسیاری از علما و نیز روات به وسیله دست خط ایشان شناخته می شده است و با وجود آن، نیازی به ذکر سند نبوده و اگر هم ذکر می شده، بیشتر جنبه تشریفاتی داشته است. 👈 به عنوان نمونه مرحوم شیخ طوسی در جایی می فرماید که کتاب محمد بن علی بن محبوب به خط ایشان نزد من هست. 👈 همچنین مرحوم صاحب معالم، فرزند شهید ثانی، می نویسد که تهذیب مرحوم شیخ طوسی به خط خود شیخ نزد من موجود است. 👈 مرحوم ابن داوود نیز در رجالش مکررا ذکر می کند که رجال شیخ طوسی را به خط خود ایشان در اختیار دارد. 👈 نظیر این مطلب در زمان ما نیز جریان دارد؛ چنان که امروزه دست خط مرحوم مجلسی - پس از قریب به 350 سال - در کتابخانه های ما وجود دارد و برای ما شناخته شده است؛ لذا در تشخیص متونی که از ایشان به ما رسیده، نیازی به حدس و نظر نداریم. 👈 از همین قبیل است دست خط مرحوم علامه حلی و حتی جناب شیخ طوسی که در کتابخانه مرحوم آیت الله نجفی مرعشی موجود است 🔦 پس وقتی با گذشت زمانهای طولانی هنوز دست خط بسیاری از علما برای ما قابل شناسایی است، به طریق اولی برای مرحوم کلینی که قریب به زمان معصومین هم بوده، تشخیص دست نوشته های راویان احادیث امکان داشته است. ⬅️ در نتیجه، این احتمال وجود دارد که جناب شیخ کلینی صحت روایات را از این طریق احراز کرده باشد؛ لذا این که می بینیم مرحوم کلینی گاه در کافی صرفا با ذکر دو یا سه راوی ،روایت را به امام معصوم(علیه السلام) می رساند، با این هدف بوده است که ظاهر سند، مرسل نباشد؛ و الا در واقع حتی ذکر این تعداد واسطه هم لازم نبوده است. #حضرت_آیت‌الله_شب‌زنده‌دار «دام ظله» #آثار #رجال #کتاب_کافی_شریف 🔗 @book_feghahat