✅ سلسله پیام‌های «#پاسخ_به_توهم»؛ شماره 3️⃣ 🔹 در سلسله پیام‌های «پاسخ به توهم»، ابتدا سعی خواهد شد اظهارنظرات و شواهد تاریخیِ مرتبط با دولت‌مردان آن روز ـ خصوصاً دولت‌مردان #شوروی، #انگلستان و #ایالات_متحده ـ بازخوانی شود و پس از آن، اظهارات و اعترافات اندیشمندان و نظریه‌پردازان خارجی نیز مورد بررسی قرار گیرد. ابتدائاً به برخی اظهارات سیاستمدران #بلوک_شرق پرداخته خواهد شد. 🔹 در یکی از دیدارهای مشترک سفرای وقتِ آمریکا و انگلیس (ویلیام #سولیوان و آنتونی #پارسونز) با محمدرضا در آستانه پیروزی انقلاب، شاه به چاپ مقاله‌ی ایرج اسکندری (دبیرکل اسبق حزب توده در ایران) در یکی از روزنامه‌های کمونیستی پاریس اشاره کرده، می‌گوید که اسکندری در این مقاله، مخالفان مذهبی شاه به ویژه آیت‌الله خمینی را ستوده و خواستار تشکیل جبهه واحدی متشکل از روحانیون و #حزب_توده شده است. سپس ادامه می‌دهد: «این مقاله، تأییدی بر نظر همیشگیِ من است که ناآرامی‌های ایران، محصول اتحاد شوم کمونیست‌ها و روحانیون مرتجع می‌باشد.»[1] 🔹 این ادعا در حالی صورت می‌گرفت که اساساً شواهد متقنی دال بر دست داشتن مستقیم یا غیرمستقیم ابرقدرت شرق در رقم زدن مبارزات ملت ایران به چشم نمی‌خورد. 🔹 دولت شوروی ـ که در آستانه وقوع انقلاب، دیگر دولت ايران را به عنوان عضوی از #بلوک_غرب پذيرفته بود ـ از روابط بازرگانی و اقتصادی خود با رژیم شاه، سود سرشاری می‌بُرد و به هيچ‌وجه مايل نبود خللی در آن وارد شود. از طرفی، هرگز نسبت به عقايد مذهبی و روحانیت نظر خوشی نداشت ولذا رویکرد رژیم #پهلوی را در مبارزه‌ی جدی با عقايد مذهبی، مطلوب خود می‌دانست. در نتیجه دلیلی نداشت که مسكو نسبت به تغيير و تحول سیاسی در ایران، ابراز تمايل کند.[2] بنابراین بر اساس اسناد موجود و البته برخلاف ادعاي شاه، نمی‌توان نقشی در كارگرداني مبارزاتِ منجر به سقوط رژيم براي اتحاد شوروي متصور بود. برای اثبات این مدعا، به چند نمونه از اظهارات سیاسیّونِ بلوک شرق اشاره خواهد شد: 1️⃣ ولاديمير فنوپتوف، دبير دوم سفارت شوروي، با اشاره به داخلی بودن منشأ اعتراضات در جریان انقلاب مي‌گويد: «علل اصلي اغتشاشات ايران مربوط به منافعي است كه بر اثر صنعتي شدن و مدرنيزه شدن مملكت عايد گروهي خاص از طبقه ممتاز و ثروتمند شده است. اين عمل سبب به وجود آمدن شكاف عميقي ميان گروهي معدود و ثروتمند و ملت فقير شده است. اين بي‌عدالتي‌ها و اجحاف براي گروه كثير و فقير، غيرقابل تحمل شده و سبب بروز چنين اغتشاشاتي شده است.»[3] 2️⃣ وچسلاو ميلوشين، دبير اول سفارت شوروي در تهران، مي‌گويد: «اطلاعات به دست آمده حكايت از امكان مداخله نظامي #آمريكا در ايران مي‌كند.... چيزي كه اهميت دارد آن است كه اتحاد شوروي، در مقابل هرگونه مداخله نظامي آمريكا در ايران ساكت نخواهد نشست. اتحاد شوروي آشوب‌هاي ايران را يك مسئله‌ی كاملاً داخلي تلقي مي‌كند و اجازه نمي‌دهد هيچ نيروي خارجي، مِن‌جمله خود شوروي، در امور داخلي ايران دخالت كند.»[4] 3️⃣ اوج این اظهارات، مصاحبه‌ی برژنف، رهبر وقت #اتحاد_جماهیر_شوروی، با نشریه «پراودا» (Pravda) در 19 نوامبر 1978م درباره ایران بود که به صراحت این اتهام را رد کرد: «اتحاد شوروی روابط سنّتیِ حسن هم‌جواری خود را با ایران ادامه می‌دهد. شوروی مخالف هرگونه مداخله‌ی سایر کشورها در امور داخلی ایران است و هیچگونه مداخله‌ای را در آن تحمل نخواهد کرد. آنچه در ایران در حال رخ دادن است، صرفاً امری داخلی‌ست که باید به وسیله‌ی خود ایرانیان حل‌وفصل شود. همه کشورها باید همانگونه که در منشور ملل متحد و دیگر اسناد بین‌المللی آمده، حاکمیت و استقلال مردم ایران را محترم بشمارند.[5] 📚 فهرست مراجع: 1. گری سیک، همه‌چیز فرو می‌ریزد، ترجمه علی بختیاری‌زاده، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1384، ص151. 2. محمدمحسن مصحفی، «نگاه شوروی و كشورهای بلوک شرق به وقایع منجر به پيروزی انقلاب اسلامی ایران»، فصلنامه مطالعات تاریخی، پاییز 1388، ص85. 3. پیشین، ص82. 4. پیشین. 5. ابراهیم متقی، «اسطوره‌ها، الگوهای رفتاری و عملکرد شوروی نسبت به ایران و انقلاب اسلامی، پژوهشنامه انقلاب اسلامی، بهار 1378، ص148. ✍🏻 محمدمهدی سلامی پوریان #گروه_تاریخ 💠اندیشکده برهان💠 🔻توئیتر https://twitter.com/borhan_ir 🔻اینستاگرام https://www.instagram.com/borhan__ir/ 🔻 آی‌گپ http://iGap.net/borhan_ir 🔻 سروش http://sapp.ir/borhan_ir 🔻بله http://ble.im/borhan_ir 🔻ایتا http://eitaa.com/borhan_ir