🔶 از جهان سه‌قطبی تا ظهور محور مقاومت؛ بخش 1️⃣ 🔹 با پایان یافتن #جنگ_جهانی_دوم، قدرت‌های پیروز در جنگ، صورت‌بندی نظام بین‌الملل را بر عهده گرفته، #سازمان_ملل متحد را شکل دادند. در این میان، برتری نظامی #آمریکا و #شوروی، جهان آن روز را عملاً به سوی نظامی دوقطبی سوق داد که در این نظم جدید، #ایالات_متحده آمریکا و #اتحاد_جماهیر_شوروی، جهان را به دو بلوک و منطقه‌ی تحت نفوذ خود تقسیم کرده بودند که رقابت میان این دو و اقمار آن‌ها، منجر به رویداد #جنگ_سرد در فضای جهانی شد.[1] 🔹 در این میان، با وقوع #انقلاب_اسلامی مردم ایران، قدرتی نوظهور در عرصه‌ی جهانی خودنمایی کرد که به تعبیر #مقام_معظم_رهبری، «جهانی سه‌قطبی» را در نظام بین‌الملل فراهم آورد.[2] انقلاب اسلامی، به عنوان قدرتی سربرآورده در میان اَقطاب دوگانه، با سردادن شعار «نه شرقی، نه غربی» نظام دوقطبیِ موجود را به چالش می‌کشید. 💡 نوشتار حاضر، تأملی‌ست اجمالی در روندهای کلانی که در طول چند ده سال گذشته، بر سر این سه قطب آمده است: 1️⃣ قطب اول: اتحاد جماهیر شوروی؛ با پایان یافتن جنگ سرد و #فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، نظم جهانیِ آن روز، یکی از قطب‌های خود را از دست داد. افول و نهایتاً فروپاشی این قطب البته امری غیر قابل پیش‌بینی نبود، بلکه در نگاه الهیِ مردانی چون حضرت امام (ره)، این فروپاشی ـ مبتنی بر سنت‌های الهیِ قرآن کریم ـ امری محتوم می‌نمود و از همین رو، سه سال پیش از آنکه اساساً خبری از فروپاشی باشد، #امام_خمینی (ره) در نامه‌ی تاریخی خود خطاب به #گورباچوف، از صدای شکسته شدن استخوان‌های #مارکسیسم سخن به میان آورده بود. 2️⃣ قطب دوم: ایالات متحده آمریکا؛ در نتیجه‌ی فروپاشی #بلوک_شرق، #نظام_سرمایه‌داری به سردمداری ایالات متحده ـ که خود را کامیاب و پیروز میدان می‌دانست ـ به تدریج سیطره‌ی بلامنازع خود بر جهان را گسترش داد و خود را یکه‌تاز عرصه‌ی جهانی تصور کرد. اما حقیقت آن بود که همان چیزی که روزگاری جهان غرب از آن ابا داشته و می‌ترسید که کنار گذاشتن قطب اول (شوروی) به کنار گذاشته شدنِ خودش نیز منجر شود، به تدریج دامن او را گرفت و دچار افولی تدریجی شد. اگرچه روندِ روبه‌افول ایالات متحده، هنوز هم برای عده‌ای از نخبگان غیرقابل باور به نظر می‌رسد، اما نگاهی به اوضاع فعلیِ ایالات متحده و نیز برخی نظریاتِ افول‌باوران (معتقدین به افول آمریکا)، نشان از عیان بودنِ روندِ روبه‌افول هژمونی آمریکا در سال‌های اخیر دارد.[3] در این میان، یکی از نشانه‌ها به تعبیر رهبر معظم انقلاب، همین انتخاب #دونالد_ترامپ ـ با دارا بودن مختصات شخصیتیِ خاص ـ به عنوان رئیس‌جمهور آمریکا است؛ کسی که در خودِ آمریکا نسبت به تعادل روانی، فکری و اخلاقی وی، حرف و حدیث فراوان است.[4] اگر روزگاری، نشانه‌های #افول_آمریکا در بررسیِ دقیق روندهای سیاسی، نظامی و اقتصادی‌اش مشهود بود، امروز کار به جایی رسیده که با یک نگاه ساده به شخص رئیس‌جمهور فعلی ایالات متحده هم می‌توان بروز تغییراتی محسوس در وجهه‌ی ابرقدرتیِ آمریکا را مشاهده نمود. آیا به واقع ایالات متحده‌ی امروز، با دوران #جیمی_کارتر قابل قیاس است؟! رهبر انقلاب در این خصوص می‌فرمایند: «آمریکا در سال ۱۳۵۷ که سال انقلاب عظیم اسلامی ما است، از حالا به‌مراتب قدرتمندتر بود. جیمی کارتر که آن وقت رئیس‌جمهور آمریکا بود، از این بابا که حالا سر کار است، هم عاقل‌تر بود، هم قدرتش بیشتر بود؛ این، هم قدرتش کمتر است ـ هم قدرت مالی‌اش کمتر است، هم قدرت سیاسی‌اش کمتر است ـ و هم عقلش کمتر است.»[5] (ادامه دارد...) hmp.me/cmfe 📚 پی‌نوشت‌ها: 1. منوچهر محمدی، دستاوردهای کلان انقلاب اسلامی، قم: دفتر نشر معارف، 1393، چاپ دوم، ص110. 2. اشاره به متن #بیانیه_گام_دوم_انقلاب. 3. به عنوان نمونه بنگرید به: STEPHEN M. WALT, “Welcome to Congress. Here’s How to Run the World.”, Foreign Policy, 7 JANUARY 2019. 4. بیانات معظم‌له در مراسم سی‌امین سالگرد رحلت امام خمینی (ره)، 14 خرداد 1398. 5. بیانات در دیدار مسئولان نظام، 24 اردیبهشت 1398. ✍🏻 #محمدمهدی_سلامی_پوریان #گروه_تاریخ #نظام_دوقطبی #بلوک_غرب #جهان_سه‌قطبی #محور_مقاومت 💠اندیشکده برهان💠 @BORHAN_IR

🔶 از جهان سه‌قطبی تا ظهور محور مقاومت؛ بخش 2️⃣ 3️⃣ قطب سوم: نظام برآمده از #انقلاب_کبیر_اسلامی؛ انقلاب کبیر اسلامی و نظام سیاسیِ برآمده از آن، قطب سومی بود که در میانه‌ی نظام دوقطبی آن روز سربرآورده، با طلوع و به تدریج اثرگذاری خود در نظام عالم، دوگانه‌ی «شرقی ـ غربی» آن روز را ـ که دوگانه‌ای غیرالهی و دست‌سازِ بشر بود ـ به دوگانه‌ی قرآنیِ «استضعاف ـ استکبار» تغییر داد. حقیقت آن است که برخلاف روندِ منجر به فروپاشی #بلوک_شرق و روندِ روبه‌افول #بلوک_غرب، روندِ قطب سوم یعنی جمهوری اسلامی و به تبع آن #محور_مقاومت، تاکنون روندی «پیش‌رونده» و «پیش‌برنده» داشته است: 🔹 «پیش‌رونده» بدین معنا که ایران در طول سال‌های پس از پیروزی انقلاب و خصوصا در عبور موفق از گردنه‌ی #جنگ_تحمیلی، نه‌تنها از قدرت روزهای اولش کاسته نشد، بلکه به تدریج قدرتش افزون گردید و توانست در جغرافیایی سرزمینیِ خود، ثبات سیاسی، نظامی و امنیتیِ کاملی را حکم‌فرما کند؛ 🔹 و «پیش‌برنده» بدین معنا که ایران اسلامی ـ که روزگاری برای داشتن ابتدایی‌ترین تجهیزات دفاعی، نیازمند کشورهای بیگانه بود ـ اکنون و با جلب #نصرت_الهی و تکیه بر ظرفیت‌های بومی خود، به حدی از توانمندی در عرصه‌ی نظامی رسیده که نه‌تنها نیاز داخلی خود را مرتفع می‌کند، بلکه محور مقاومت را نیز در مواجهه با #رژیم_صهیونیستی، تسلیح و پشتیبانی می‌نماید. اگر روزگاری، #جمهوری_اسلامی محتاج تأمین اوّلیات خود برای دفاع از خاکش بود، امروز نه‌تنها خاک خود را تمام و کمال حفظ کرده، بلکه #عمق_راهبردی خود را نیز افزایش داده و جبهه‌ی مقاومت را با توان نظامیِ بومیِ خویش تجهیز نموده است. (پایان) hmp.me/cmfe ✍🏻 #محمدمهدی_سلامی_پوریان #گروه_تاریخ #نظام_دوقطبی #جهان_سه‌قطبی #انقلاب_اسلامی 👈🏻 پیوند بخش اول این نوشتار: https://t.me/borhan_ir/5576 💠اندیشکده برهان💠 @BORHAN_IR

✅ سلسله پیام‌های «#پاسخ_به_توهم»؛ شماره 3️⃣ 🔹 در سلسله پیام‌های «پاسخ به توهم»، ابتدا سعی خواهد شد اظهارنظرات و شواهد تاریخیِ مرتبط با دولت‌مردان آن روز ـ خصوصاً دولت‌مردان #شوروی، #انگلستان و #ایالات_متحده ـ بازخوانی شود و پس از آن، اظهارات و اعترافات اندیشمندان و نظریه‌پردازان خارجی نیز مورد بررسی قرار گیرد. ابتدائاً به برخی اظهارات سیاستمدران #بلوک_شرق پرداخته خواهد شد. 🔹 در یکی از دیدارهای مشترک سفرای وقتِ آمریکا و انگلیس (ویلیام #سولیوان و آنتونی #پارسونز) با محمدرضا در آستانه پیروزی انقلاب، شاه به چاپ مقاله‌ی ایرج اسکندری (دبیرکل اسبق حزب توده در ایران) در یکی از روزنامه‌های کمونیستی پاریس اشاره کرده، می‌گوید که اسکندری در این مقاله، مخالفان مذهبی شاه به ویژه آیت‌الله خمینی را ستوده و خواستار تشکیل جبهه واحدی متشکل از روحانیون و #حزب_توده شده است. سپس ادامه می‌دهد: «این مقاله، تأییدی بر نظر همیشگیِ من است که ناآرامی‌های ایران، محصول اتحاد شوم کمونیست‌ها و روحانیون مرتجع می‌باشد.»[1] 🔹 این ادعا در حالی صورت می‌گرفت که اساساً شواهد متقنی دال بر دست داشتن مستقیم یا غیرمستقیم ابرقدرت شرق در رقم زدن مبارزات ملت ایران به چشم نمی‌خورد. 🔹 دولت شوروی ـ که در آستانه وقوع انقلاب، دیگر دولت ايران را به عنوان عضوی از #بلوک_غرب پذيرفته بود ـ از روابط بازرگانی و اقتصادی خود با رژیم شاه، سود سرشاری می‌بُرد و به هيچ‌وجه مايل نبود خللی در آن وارد شود. از طرفی، هرگز نسبت به عقايد مذهبی و روحانیت نظر خوشی نداشت ولذا رویکرد رژیم #پهلوی را در مبارزه‌ی جدی با عقايد مذهبی، مطلوب خود می‌دانست. در نتیجه دلیلی نداشت که مسكو نسبت به تغيير و تحول سیاسی در ایران، ابراز تمايل کند.[2] بنابراین بر اساس اسناد موجود و البته برخلاف ادعاي شاه، نمی‌توان نقشی در كارگرداني مبارزاتِ منجر به سقوط رژيم براي اتحاد شوروي متصور بود. برای اثبات این مدعا، به چند نمونه از اظهارات سیاسیّونِ بلوک شرق اشاره خواهد شد: 1️⃣ ولاديمير فنوپتوف، دبير دوم سفارت شوروي، با اشاره به داخلی بودن منشأ اعتراضات در جریان انقلاب مي‌گويد: «علل اصلي اغتشاشات ايران مربوط به منافعي است كه بر اثر صنعتي شدن و مدرنيزه شدن مملكت عايد گروهي خاص از طبقه ممتاز و ثروتمند شده است. اين عمل سبب به وجود آمدن شكاف عميقي ميان گروهي معدود و ثروتمند و ملت فقير شده است. اين بي‌عدالتي‌ها و اجحاف براي گروه كثير و فقير، غيرقابل تحمل شده و سبب بروز چنين اغتشاشاتي شده است.»[3] 2️⃣ وچسلاو ميلوشين، دبير اول سفارت شوروي در تهران، مي‌گويد: «اطلاعات به دست آمده حكايت از امكان مداخله نظامي #آمريكا در ايران مي‌كند.... چيزي كه اهميت دارد آن است كه اتحاد شوروي، در مقابل هرگونه مداخله نظامي آمريكا در ايران ساكت نخواهد نشست. اتحاد شوروي آشوب‌هاي ايران را يك مسئله‌ی كاملاً داخلي تلقي مي‌كند و اجازه نمي‌دهد هيچ نيروي خارجي، مِن‌جمله خود شوروي، در امور داخلي ايران دخالت كند.»[4] 3️⃣ اوج این اظهارات، مصاحبه‌ی برژنف، رهبر وقت #اتحاد_جماهیر_شوروی، با نشریه «پراودا» (Pravda) در 19 نوامبر 1978م درباره ایران بود که به صراحت این اتهام را رد کرد: «اتحاد شوروی روابط سنّتیِ حسن هم‌جواری خود را با ایران ادامه می‌دهد. شوروی مخالف هرگونه مداخله‌ی سایر کشورها در امور داخلی ایران است و هیچگونه مداخله‌ای را در آن تحمل نخواهد کرد. آنچه در ایران در حال رخ دادن است، صرفاً امری داخلی‌ست که باید به وسیله‌ی خود ایرانیان حل‌وفصل شود. همه کشورها باید همانگونه که در منشور ملل متحد و دیگر اسناد بین‌المللی آمده، حاکمیت و استقلال مردم ایران را محترم بشمارند.[5] 📚 فهرست مراجع: 1. گری سیک، همه‌چیز فرو می‌ریزد، ترجمه علی بختیاری‌زاده، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1384، ص151. 2. محمدمحسن مصحفی، «نگاه شوروی و كشورهای بلوک شرق به وقایع منجر به پيروزی انقلاب اسلامی ایران»، فصلنامه مطالعات تاریخی، پاییز 1388، ص85. 3. پیشین، ص82. 4. پیشین. 5. ابراهیم متقی، «اسطوره‌ها، الگوهای رفتاری و عملکرد شوروی نسبت به ایران و انقلاب اسلامی، پژوهشنامه انقلاب اسلامی، بهار 1378، ص148. ✍🏻 محمدمهدی سلامی پوریان #گروه_تاریخ 💠اندیشکده برهان💠 🔻توئیتر https://twitter.com/borhan_ir 🔻اینستاگرام https://www.instagram.com/borhan__ir/ 🔻 آی‌گپ http://iGap.net/borhan_ir 🔻 سروش http://sapp.ir/borhan_ir 🔻بله http://ble.im/borhan_ir 🔻ایتا http://eitaa.com/borhan_ir