🔶 از جهان سه‌قطبی تا ظهور محور مقاومت؛ بخش 1️⃣
🔹 با پایان یافتن #جنگ_جهانی_دوم، قدرت‌های پیروز در جنگ، صورت‌بندی نظام بین‌الملل را بر عهده گرفته، #سازمان_ملل متحد را شکل دادند. در این میان، برتری نظامی #آمریکا و #شوروی، جهان آن روز را عملاً به سوی نظامی دوقطبی سوق داد که در این نظم جدید، #ایالات_متحده آمریکا و #اتحاد_جماهیر_شوروی، جهان را به دو بلوک و منطقه‌ی تحت نفوذ خود تقسیم کرده بودند که رقابت میان این دو و اقمار آن‌ها، منجر به رویداد #جنگ_سرد در فضای جهانی شد.[1]
🔹 در این میان، با وقوع #انقلاب_اسلامی مردم ایران، قدرتی نوظهور در عرصه‌ی جهانی خودنمایی کرد که به تعبیر #مقام_معظم_رهبری، «جهانی سه‌قطبی» را در نظام بین‌الملل فراهم آورد.[2] انقلاب اسلامی، به عنوان قدرتی سربرآورده در میان اَقطاب دوگانه، با سردادن شعار «نه شرقی، نه غربی» نظام دوقطبیِ موجود را به چالش می‌کشید.
💡 نوشتار حاضر، تأملی‌ست اجمالی در روندهای کلانی که در طول چند ده سال گذشته، بر سر این سه قطب آمده است:
1️⃣ قطب اول: اتحاد جماهیر شوروی؛
با پایان یافتن جنگ سرد و #فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، نظم جهانیِ آن روز، یکی از قطب‌های خود را از دست داد. افول و نهایتاً فروپاشی این قطب البته امری غیر قابل پیش‌بینی نبود، بلکه در نگاه الهیِ مردانی چون حضرت امام (ره)، این فروپاشی ـ مبتنی بر سنت‌های الهیِ قرآن کریم ـ امری محتوم می‌نمود و از همین رو، سه سال پیش از آنکه اساساً خبری از فروپاشی باشد، #امام_خمینی (ره) در نامه‌ی تاریخی خود خطاب به #گورباچوف، از صدای شکسته شدن استخوان‌های #مارکسیسم سخن به میان آورده بود.
2️⃣ قطب دوم: ایالات متحده آمریکا؛
در نتیجه‌ی فروپاشی #بلوک_شرق، #نظام_سرمایه‌داری به سردمداری ایالات متحده ـ که خود را کامیاب و پیروز میدان می‌دانست ـ به تدریج سیطره‌ی بلامنازع خود بر جهان را گسترش داد و خود را یکه‌تاز عرصه‌ی جهانی تصور کرد. اما حقیقت آن بود که همان چیزی که روزگاری جهان غرب از آن ابا داشته و می‌ترسید که کنار گذاشتن قطب اول (شوروی) به کنار گذاشته شدنِ خودش نیز منجر شود، به تدریج دامن او را گرفت و دچار افولی تدریجی شد.
اگرچه روندِ روبه‌افول ایالات متحده، هنوز هم برای عده‌ای از نخبگان غیرقابل باور به نظر می‌رسد، اما نگاهی به اوضاع فعلیِ ایالات متحده و نیز برخی نظریاتِ افول‌باوران (معتقدین به افول آمریکا)، نشان از عیان بودنِ روندِ روبه‌افول هژمونی آمریکا در سال‌های اخیر دارد.[3] در این میان، یکی از نشانه‌ها به تعبیر رهبر معظم انقلاب، همین انتخاب #دونالد_ترامپ ـ با دارا بودن مختصات شخصیتیِ خاص ـ به عنوان رئیس‌جمهور آمریکا است؛ کسی که در خودِ آمریکا نسبت به تعادل روانی، فکری و اخلاقی وی، حرف و حدیث فراوان است.[4]
اگر روزگاری، نشانه‌های #افول_آمریکا در بررسیِ دقیق روندهای سیاسی، نظامی و اقتصادی‌اش مشهود بود، امروز کار به جایی رسیده که با یک نگاه ساده به شخص رئیس‌جمهور فعلی ایالات متحده هم می‌توان بروز تغییراتی محسوس در وجهه‌ی ابرقدرتیِ آمریکا را مشاهده نمود. آیا به واقع ایالات متحده‌ی امروز، با دوران #جیمی_کارتر قابل قیاس است؟! رهبر انقلاب در این خصوص می‌فرمایند:
«آمریکا در سال ۱۳۵۷ که سال انقلاب عظیم اسلامی ما است، از حالا به‌مراتب قدرتمندتر بود. جیمی کارتر که آن وقت رئیس‌جمهور آمریکا بود، از این بابا که حالا سر کار است، هم عاقل‌تر بود، هم قدرتش بیشتر بود؛ این، هم قدرتش کمتر است ـ هم قدرت مالی‌اش کمتر است، هم قدرت سیاسی‌اش کمتر است ـ و هم عقلش کمتر است.»[5]
(ادامه دارد...)
hmp.me/cmfe
📚 پی‌نوشت‌ها:
1. منوچهر محمدی، دستاوردهای کلان انقلاب اسلامی، قم: دفتر نشر معارف، 1393، چاپ دوم، ص110.
2. اشاره به متن #بیانیه_گام_دوم_انقلاب.
3. به عنوان نمونه بنگرید به:
STEPHEN M. WALT, “Welcome to Congress. Here’s How to Run the World.”, Foreign Policy, 7 JANUARY 2019.
4. بیانات معظم‌له در مراسم سی‌امین سالگرد رحلت امام خمینی (ره)، 14 خرداد 1398.
5. بیانات در دیدار مسئولان نظام، 24 اردیبهشت 1398.
✍🏻 #محمدمهدی_سلامی_پوریان
#گروه_تاریخ
#نظام_دوقطبی #بلوک_غرب #جهان_سه‌قطبی #محور_مقاومت
💠اندیشکده برهان💠
@BORHAN_IR
