🔶 از جهان سه‌قطبی تا ظهور محور مقاومت؛ بخش 1️⃣ 🔹 با پایان یافتن #جنگ_جهانی_دوم، قدرت‌های پیروز در جنگ، صورت‌بندی نظام بین‌الملل را بر عهده گرفته، #سازمان_ملل متحد را شکل دادند. در این میان، برتری نظامی #آمریکا و #شوروی، جهان آن روز را عملاً به سوی نظامی دوقطبی سوق داد که در این نظم جدید، #ایالات_متحده آمریکا و #اتحاد_جماهیر_شوروی، جهان را به دو بلوک و منطقه‌ی تحت نفوذ خود تقسیم کرده بودند که رقابت میان این دو و اقمار آن‌ها، منجر به رویداد #جنگ_سرد در فضای جهانی شد.[1] 🔹 در این میان، با وقوع #انقلاب_اسلامی مردم ایران، قدرتی نوظهور در عرصه‌ی جهانی خودنمایی کرد که به تعبیر #مقام_معظم_رهبری، «جهانی سه‌قطبی» را در نظام بین‌الملل فراهم آورد.[2] انقلاب اسلامی، به عنوان قدرتی سربرآورده در میان اَقطاب دوگانه، با سردادن شعار «نه شرقی، نه غربی» نظام دوقطبیِ موجود را به چالش می‌کشید. 💡 نوشتار حاضر، تأملی‌ست اجمالی در روندهای کلانی که در طول چند ده سال گذشته، بر سر این سه قطب آمده است: 1️⃣ قطب اول: اتحاد جماهیر شوروی؛ با پایان یافتن جنگ سرد و #فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، نظم جهانیِ آن روز، یکی از قطب‌های خود را از دست داد. افول و نهایتاً فروپاشی این قطب البته امری غیر قابل پیش‌بینی نبود، بلکه در نگاه الهیِ مردانی چون حضرت امام (ره)، این فروپاشی ـ مبتنی بر سنت‌های الهیِ قرآن کریم ـ امری محتوم می‌نمود و از همین رو، سه سال پیش از آنکه اساساً خبری از فروپاشی باشد، #امام_خمینی (ره) در نامه‌ی تاریخی خود خطاب به #گورباچوف، از صدای شکسته شدن استخوان‌های #مارکسیسم سخن به میان آورده بود. 2️⃣ قطب دوم: ایالات متحده آمریکا؛ در نتیجه‌ی فروپاشی #بلوک_شرق، #نظام_سرمایه‌داری به سردمداری ایالات متحده ـ که خود را کامیاب و پیروز میدان می‌دانست ـ به تدریج سیطره‌ی بلامنازع خود بر جهان را گسترش داد و خود را یکه‌تاز عرصه‌ی جهانی تصور کرد. اما حقیقت آن بود که همان چیزی که روزگاری جهان غرب از آن ابا داشته و می‌ترسید که کنار گذاشتن قطب اول (شوروی) به کنار گذاشته شدنِ خودش نیز منجر شود، به تدریج دامن او را گرفت و دچار افولی تدریجی شد. اگرچه روندِ روبه‌افول ایالات متحده، هنوز هم برای عده‌ای از نخبگان غیرقابل باور به نظر می‌رسد، اما نگاهی به اوضاع فعلیِ ایالات متحده و نیز برخی نظریاتِ افول‌باوران (معتقدین به افول آمریکا)، نشان از عیان بودنِ روندِ روبه‌افول هژمونی آمریکا در سال‌های اخیر دارد.[3] در این میان، یکی از نشانه‌ها به تعبیر رهبر معظم انقلاب، همین انتخاب #دونالد_ترامپ ـ با دارا بودن مختصات شخصیتیِ خاص ـ به عنوان رئیس‌جمهور آمریکا است؛ کسی که در خودِ آمریکا نسبت به تعادل روانی، فکری و اخلاقی وی، حرف و حدیث فراوان است.[4] اگر روزگاری، نشانه‌های #افول_آمریکا در بررسیِ دقیق روندهای سیاسی، نظامی و اقتصادی‌اش مشهود بود، امروز کار به جایی رسیده که با یک نگاه ساده به شخص رئیس‌جمهور فعلی ایالات متحده هم می‌توان بروز تغییراتی محسوس در وجهه‌ی ابرقدرتیِ آمریکا را مشاهده نمود. آیا به واقع ایالات متحده‌ی امروز، با دوران #جیمی_کارتر قابل قیاس است؟! رهبر انقلاب در این خصوص می‌فرمایند: «آمریکا در سال ۱۳۵۷ که سال انقلاب عظیم اسلامی ما است، از حالا به‌مراتب قدرتمندتر بود. جیمی کارتر که آن وقت رئیس‌جمهور آمریکا بود، از این بابا که حالا سر کار است، هم عاقل‌تر بود، هم قدرتش بیشتر بود؛ این، هم قدرتش کمتر است ـ هم قدرت مالی‌اش کمتر است، هم قدرت سیاسی‌اش کمتر است ـ و هم عقلش کمتر است.»[5] (ادامه دارد...) hmp.me/cmfe 📚 پی‌نوشت‌ها: 1. منوچهر محمدی، دستاوردهای کلان انقلاب اسلامی، قم: دفتر نشر معارف، 1393، چاپ دوم، ص110. 2. اشاره به متن #بیانیه_گام_دوم_انقلاب. 3. به عنوان نمونه بنگرید به: STEPHEN M. WALT, “Welcome to Congress. Here’s How to Run the World.”, Foreign Policy, 7 JANUARY 2019. 4. بیانات معظم‌له در مراسم سی‌امین سالگرد رحلت امام خمینی (ره)، 14 خرداد 1398. 5. بیانات در دیدار مسئولان نظام، 24 اردیبهشت 1398. ✍🏻 #محمدمهدی_سلامی_پوریان #گروه_تاریخ #نظام_دوقطبی #بلوک_غرب #جهان_سه‌قطبی #محور_مقاومت 💠اندیشکده برهان💠 @BORHAN_IR

✅ سلسله پیام‌های «#پاسخ_به_توهم»؛ شماره 5️⃣ 🔹 همانگونه که در شماره‌های پیشین نیز گذشت، رویکرد تمام قدرت‌های خارجی ـ اعم از شرقی و غربی ـ دایر بر بقای شخص شاه و عدم تزلزل در قدرت او بود. به عنوان نمونه، در پیام‌های پیشین اشاره شد که شاه، حتی به نقش #فرانسه در عداوت‌ورزیِ منجر به سقوط خودش نیز ظنین بود؛ (ر. ک. به پیام شماره 2️⃣) در حالی که در دیدار یکی از مقامات عالی‌رتبه فرانسه با #برژینسکی، مشاور امنیت ملی #کارتر، در آبان 1357، مقام فرانسوی خطاب به وی گفته بود: «چنین به نظر می‌رسد که شاه با «بحران اراده» روبرو است و از این رو باید به او کمک کرد تا قاطعیت و اقتدار خود را بازیابد.»[1] این جملات، بیانگر حمایت صریح مقامات فرانسه از شخص شاه و جایگاه #سلطنت بود. 🔹 اما در این میان، اظهارات و دیدگاه‌های مقامات رسمیِ دولت #ایالات_متحده، از اهمیت به‌سزایی برخوردار بود. آمریکا #متحد_استراتژیک رژیم #پهلوی محسوب می‌شد و در عین حال، بزرگترین شریک تجاری و تسلیحاتی آن. لذا حساب ایالات متحده از مابقی حامیان غربیِ پهلوی، مجزا و البته متمایز بود و طبعاً محمدرضا روی حمایت آمریکا، حساب ویژه‌ای باز می‌کرد. 🔹 اگرچه مقایسه خاطرات و نظرات #سولیوان (آخرین سفیر آمریکا در ایران) با #جیمی_کارتر، #سایروس_ونس و #زبیگنیف_برژینسکی (سه مقام بلندپایه‌ی دولت ایالات متحده در زمان انقلاب)، آشفتگی و سردرگمیِ سیاست آمریکا را در خصوص ایران در جریان #انقلاب_اسلامی، به بهترین وجه نمایان ساخته و بطلان این فرضیه را که آمریکایی‌ها، هدف‌های مشخص و ازپیش‌طراحی‌شده‌ای را در جریان انقلاب دنبال می‌کرده‌اند، آشکار می‌سازد[2]، اما در عین حال حاوی این حقیت است که با وجود تمام این اختلاف‌نظرها و تشتت‌ها بر سر لایه‌های تاکتیکی حمایت از شاه، سردمداران آمریکا، در بُعد استراتژیک موضوع، یعنی اصل حمایت از شاه به عنوان متحد قابل اطمینان‌شان، تردیدی به خود راه نمی‌دادند. 🔹 از نگاه ایالات متحده، شاه قادر بود با استفاده از رهبری قاطع خود و انجام اصلاحات، مشکلات پیش روی خود را از میان بردارد. همچنین، با توجه به اینکه مشکل اصلی از دید ناظران خارجی، وجود تردید و دودلی در شخص شاه بود، از این رو هرگونه اقدام به منظور آمادگی برای فروپاشی رژیم شاه، تنها موجب تشویق مخالفان و تضعیف روحیه‌ی او می‌گردید. خلاصه آنکه از نقطه‌نظر ایالات متحده، منطقی‌ترین سیاست آن بود که آمریکا شاه را از حمایت خود مطمئن کند و به او کمک نماید تا بر ترس و وحشت خود غالب شود.[3] 🔹 همچنین در اوایل آبان 1357، در گزارش جامعِ ایران که از سوی وزارت دفاع ایالات متحده برای شخص رئیس‌جمهور آمریکا تهیه شده بود، سه پیشنهاد اساسی برای دولت‌مردان #آمریکا در مواجهه با بحران ایران مطرح گردیده بود که یکی از آن‌ها، «حمایت قاطع از شاه به عنوان عنصری کلیدی در انتقال ایران از وضعیت کنونی به کشوری باثبات و قدرتمند» بود.[4] 📚 فهرست مراجع: 1. گری سیک، همه‌چیز فرو می‌ریزد، ترجمه علی بختیاری‌زاده، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1384، ص117. 2. ویلیام سولیوان و آنتونی پارسونز، خاطرات دو سفیر، ترجمه محمود طلوعی، تهران: نشر علم، 1375، ص8. 3. گری سیک، پیشین، ص80. 4. پیشین، ص106. ✍🏻 محمدمهدی سلامی پوریان #گروه_تاریخ 💠اندیشکده برهان💠 🔻توئیتر https://twitter.com/borhan_ir 🔻اینستاگرام https://www.instagram.com/borhan__ir/ 🔻 آی‌گپ http://iGap.net/borhan_ir 🔻 سروش http://sapp.ir/borhan_ir 🔻بله http://ble.im/borhan_ir 🔻ایتا http://eitaa.com/borhan_ir