🔶 پدیده‌ای «نامیرا» و «اثرگذار» به نام زبان فارسی؛ بخش 1️⃣
🔹 #زبان_فارسی را در طول #تاریخ_ایران، باید به مثابه پدیده‌ای «نامیرا» و البته بسیار «اثرگذار» دانست؛ #نامیرا بدین جهت که در کوران حوادثی چون حمله سپاه اعراب به ایران، حمله #مغول و... از گزند حوادث بنیان‌کَن جان سالم به در بُرد؛ و اثرگذار بدان جهت که نه تنها تهدید متجاوزان، خم به ابرویش نیاورد، بلکه این زبان فارسی بود که بر مهاجمان اثر گذاشت و با اثرگذاری و لطافت مثال‌زدنی‌اش، به مرور زمان از ضرب خشونت اقوام مهاجم کاسته، رنگ‌وبویی فارسی و ایرانی به آنان بخشید.
از مهم‌ترین مقاطعی که در تاریخ این سرزمین، «نامیرایی» و «اثرگذاری» زبان فارسی بسیار مشهود بوده، می‌توان به سه مقطع زیر اشاره نمود:
1️⃣ حمله اعراب به ایران
در خلال فتوح نخستین ـ که منجر به فتح سرزمین‌های بسیاری توسط سپاهیان مسلمان گردید ـ بسیاری از سرزمین‌ها از حیث زبانی مغلوب اعراب گردید؛ بدین معنا که مهم‌ترین این بلاد یعنی #شام، #عراق، #مصر و #شمال_آفريقا، به تدریج عرب‌زبان شدند[1] و آنطور که امروز نیز پیداست، عمده‌ی این سرزمین‌ها کماکان در زمره‌ی کشورهای عربی به حساب می‌آیند؛ به عنوان نمونه، امروزه در مصر، زبان #قبطی ـ که زبان قدیم مصریان بوده ـ رواجی ندارد و زبان عربی جایگزین آن شده است.
اما برخلاف اینگونه زبان‌ها، زبان فارسی به رغم اختیار کردن سکوتی اجباری به درازای دو قرن (از زمان #حمله_اعراب_به_ایران تا تأسیس حکومت نیمه‌مستقل #طاهریان در اوایل قرن سوم هجری)، در زمان #سامانیان با «رنسانسی ادبی» مواجه شد و توانست پس از گذشت بیش از دو قرن، مجدداً سربرآورده و به حیات گذشته‌ی خود با قوّت ادامه دهد. حمایت دربار سامانی یا امرای محلی‌شان از زبان فارسی، در حکم قوه‌ی محرکه‌ای بود که در پس نهضت احیای فرهنگ و ادب ایران ایفای نقش می‌کرد.[2] ماحصل این رنسانس ادبی، ظهور مشاهیری چون #رودکی، #دقیقی توسی (نخستین سراینده‌ی #شاهنامه) و #شهید_بلخی در عرصه شعر و #ادب_فارسی بود.
(ادامه دارد...)
📚 پی‌نوشت‌ها:
1. حسین مفتخری، «ایران و اسلام؛ هویت ایراني، میراث اسلامی»، مجله جستارهای تاریخی، پاییز و زمستان 1392.
2. ادموند هرتسیگ و سارا استوارت، ایران در نخستین سده‌های اسلامی، ترجمه کاظم فیروزمند، تهران: مرکز، 1394، ص13.
✍🏻 #محمدمهدی_سلامی_پوریان
#گروه_تاریخ
#رنسانس_ادبی #فتح_ایران
💠اندیشکده برهان💠
@BORHAN_IR
🔶 پدیده‌ای «نامیرا» و «اثرگذار» به نام زبان فارسی؛ بخش 1️⃣
🔹 #زبان_فارسی را در طول #تاریخ_ایران، باید به مثابه پدیده‌ای «نامیرا» و البته بسیار «اثرگذار» دانست؛ #نامیرا بدین جهت که در کوران حوادثی چون حمله سپاه اعراب به ایران، حمله #مغول و... از گزند حوادث بنیان‌کَن جان سالم به در بُرد؛ و اثرگذار بدان جهت که نه تنها تهدید متجاوزان، خم به ابرویش نیاورد، بلکه این زبان فارسی بود که بر مهاجمان اثر گذاشت و با اثرگذاری و لطافت مثال‌زدنی‌اش، به مرور زمان از ضرب خشونت اقوام مهاجم کاسته، رنگ‌وبویی فارسی و ایرانی به آنان بخشید.
از مهم‌ترین مقاطعی که در تاریخ این سرزمین، «نامیرایی» و «اثرگذاری» زبان فارسی بسیار مشهود بوده، می‌توان به سه مقطع زیر اشاره نمود:
1️⃣ حمله اعراب به ایران
در خلال فتوح نخستین ـ که منجر به فتح سرزمین‌های بسیاری توسط سپاهیان مسلمان گردید ـ بسیاری از سرزمین‌ها از حیث زبانی مغلوب اعراب گردید؛ بدین معنا که مهم‌ترین این بلاد یعنی #شام، #عراق، #مصر و #شمال_آفريقا، به تدریج عرب‌زبان شدند[1] و آنطور که امروز نیز پیداست، عمده‌ی این سرزمین‌ها کماکان در زمره‌ی کشورهای عربی به حساب می‌آیند؛ به عنوان نمونه، امروزه در مصر، زبان #قبطی ـ که زبان قدیم مصریان بوده ـ رواجی ندارد و زبان عربی جایگزین آن شده است.
اما برخلاف اینگونه زبان‌ها، زبان فارسی به رغم اختیار کردن سکوتی اجباری به درازای دو قرن (از زمان #حمله_اعراب_به_ایران تا تأسیس حکومت نیمه‌مستقل #طاهریان در اوایل قرن سوم هجری)، در زمان #سامانیان با «رنسانسی ادبی» مواجه شد و توانست پس از گذشت بیش از دو قرن، مجدداً سربرآورده و به حیات گذشته‌ی خود با قوّت ادامه دهد. حمایت دربار سامانی یا امرای محلی‌شان از زبان فارسی، در حکم قوه‌ی محرکه‌ای بود که در پس نهضت احیای فرهنگ و ادب ایران ایفای نقش می‌کرد.[2] ماحصل این رنسانس ادبی، ظهور مشاهیری چون #رودکی، #دقیقی توسی (نخستین سراینده‌ی #شاهنامه) و #شهید_بلخی در عرصه شعر و #ادب_فارسی بود.
(ادامه دارد...)
📚 پی‌نوشت‌ها:
1. حسین مفتخری، «ایران و اسلام؛ هویت ایراني، میراث اسلامی»، مجله جستارهای تاریخی، پاییز و زمستان 1392.
2. ادموند هرتسیگ و سارا استوارت، ایران در نخستین سده‌های اسلامی، ترجمه کاظم فیروزمند، تهران: مرکز، 1394، ص13.
✍🏻 #محمدمهدی_سلامی_پوریان
#گروه_تاریخ
#رنسانس_ادبی #فتح_ایران
💠اندیشکده برهان💠
@BORHAN_IR