#مبانی
#مبانی‌علم‌شناسانه
خانه > دانشنامه > مبانی > مبنای علم شناسانه
دانشنامه, مبانی
مبنای علم شناسانه
3 دقیقه خواندن
114
مبنای علم شناسانه
مبنای علم شناسانه دانشنامه #عبدالحمید‌واسطی
♻️موضوع بحث:
« مبانی علم‌شناسانه» در پارادایم شبکه‌ای
♻️مساله بحث:
یک #دستگاه‌علمی موجّه و کارآمد چگونه به‌وجود می‌آید؟
♻️پیش فرض ها:
🔻فرضیه بحث:
◀️۱.#علم= تک گزاره یا مجموعه گزاره‌هاییکه #توصیف یا #تبیین موجّة از واقعیت را ارائه می‌کنند.
◀️۲.#علوم‌تجربی= #توصیف و #تبیین پدیده‌های محسوس برای دست‌یابی به قدرت #کنترل آنها
◀️۳.#علوم‌انسانی= #توصیف و #تبیین ابعادمختلف #رفتار‌انسانی برای دست یابی به #پیش‌بینی و #کنترل آنها
◀️۴.#علم‌دینی= گزارش روشمند و نظام‌منداز #توصیف و #تبیین #دین نسبت به پدیده‌های #هستی و #انسانی
◀️۵.#علوم‌انسانی، #عینی و #ناظر به واقع هستند.
◀️۶.#قواعدنظریه‌پردازی در کلیه #رشته‌های‌علمی دارای #مبانی و #روش #زیرساختی مشترک است.
♻️تبیین بحث:
در تعریف «#علم» تعابیر زیر ارائه شده است:
(از #کتاب #درآمدی‌برفلسفه‌علم، #رضاحبیبی، ص۳۳)
#اعتقاد‌یقینی – مجموعه‌ای از قضایای تنظیم شده حول محور واحد – قضایای کلی در مورد یک موضوع – قضایای کلی حاصل از کاوش تجربی.
✳️#تعریف‌مختار بدین‌گونه پیشنهاد می‌گردد:
مجموعه قضایای کلی مبتنی بر اصول موضوعه مشخص که با روش مشخص می‌توانند با یکدیگر ترکیب شوند و قضیه جدیدی را تولید کنند. (#دستگاه‌علمی)
در #کتاب ارزشمند «#پارادایم‌اجتهاد‌دانش‌دینی» در مورد #مبانی‌عام دانش چنین آمده است: (ص۵۳ و ۹۱)
#دانش، ممکن است یعنی سفسطه و شکِّ فراگیر درست نیست.
دانش با در نظر داشتن همه محدودیت‌ها، در صورت کامیابی در #اکتشاف واقع، مطلق است و #نسبیت‌گرایی عام را برنمی‌تابد.
#معرفت عبارتست از #باور‌صادق‌موجّه.
#آدمی #موجودی‌محدود و #خطاپذیر است و #دانش‌اکتسابی او به تدریج حاصل می‌شود.
#آدمیان دارای روش‌های عام و مشترک برای #تحصیل‌معرفت هستند.
تمامی موارد فوق مبتنی بر دیدگاه #معرفت‌شناسانه «#مبناگرا» است که #سنگ‌بنای #معرفت‌بشری را «#بدیهیات» می‌داند یعنی معرفت‌های عام مشترک بشری که مستقل از #متغیرهای #زمانی و #مکانی و #شخصی هستند.
مراد از «#دستگاه‌علمی» به‌معنی یک «#دانش» که دارای #مبانی، #مسائل و #قواعد است = #مجموعه‌گزاره‌هایی که درباره یک موضوع به #توصیف، #تعریف، #تفسیر، #تحلیل و #تبیین می‌پردازند و براساس مبانی و قواعد آن می‌توان گزاره‌های علمی جدید تولید کرد. (انتقال به بحث #نظریه‌پردازی‌و‌تولیدعلم)
هدف از #تحقیقات‌علمی، #کشف‌موجّه‌واقعیت است به‌طوری که بتوان براساس آن #پیش‌بینی و #کنترل ایجاد کرد.
و از آنجایی که هم #پدیده‌های‌طبیعی و هم #پدیده‌های‌انسانی فردی و اجتماعی، مبتنی بر ساختارهای از #پیش‌تعیین‌شده #خلقت هستند لذا چه در #تحقیقات‌تجربی و چه در #تحقیقات‌در‌علوم‌انسانی، هدف، دست‌یابی به #واقعیت‌ثابت و #قابل‌تعمیم است.
♻️نتایج آثار و لوازم پذیرش بحث:
#تولید‌علم براساس روش #تجربه و #برهان و #شهود انجام‌پذیر است. (منابع معتبر #معرفت و روش #اثبات گزاره‌های علمی)
به دلیل #چندبُعدی، #چند‌زاویه‌ای و #چندلایه‌ای بودن #واقعیت‌ها، #تحقیقات‌علمی، برای رسیدن به #حداکثرکشف از پدیده‌ها، باید به سمت روش‌های #کل‌گرایانه و #سیستمی حرکت کنند.
در #پارادایم‌اجتهاددینی، #تحقیق‌علمی به منظور #کشف‌واقع و رسیدن به #باورهای‌صادق‌موجه براساس #منابع و #متون #دینی انجام می‌شود؛ #رویکرداجتهادی، #رویکرد‌اکتشافی است و در پی #کشف‌واقعی‌مرادجدی‌متکلم است. (از #کتاب #پارادایم‌اجتهاددینی، ص۱۱۰)
#علم‌دینی، #متن‌محور است و براساس #روش‌برهانی شدهٔ «#اصول‌فقه» قابل دست‌یابی است و با تعبیر «#گزاره‌علمی‌دینی» قابل ارائه است و معنی آن این است که:
براساس #روش‌معتبر، #کشف شد که #نظرخداوند در مورد موضوع X چیست؟ چه #توصیفی از آن ارائه کرده است و چه #توصیه‌ای در مورد آن به‌کار برده است.
✳️مباحث و مفاهیم کلیدی مرتبط به این بحث:
پارادایم شبکه‌ای ، علم‌شناسی ، فلسفه علم ، نظریات علمی ، دستگاه علمی ، رشته علمی ، موجه سازی
برچسب #پارادایم شبکه‌ای #دانش #دستگاه علمی #رشته علمی #علم #علم‌شناسی #فلسفه علم #معرفت #موجه‌سازی #نظریات علمی
دانشنامه, مبانی
عناصر پارادایم
اثبات‌گرایی
تفسیرگرایی
انتقادی
شبکه‌ای
۱.
دلیل انجام تحقیق
کشف قوانین طبیعی و درنتیجه امکان پبش بینی و کنترل پدیده ها
فهم و توصیف کنش اجتماعی معنادار
محو افسانه ها و قادر ساختن مردم به ایجاد تغییرات رادیکال در جامعه
ایجاد تغییر مثبت در زندگی جمعی انسانها بواسطه کشف قوانین حاکم بر طبیعت انسان و اجتماع تاریخ
۲.
ماهیت واقعیت اجتماعی
نظم یا الگوهای ثابت از پیش موجود که قابل کشف اند
تعریف های سیال موقعیت که محصول تعامل انسا هایند
تضاد بسط یافته و هدایت شده توسط ساختارهای بنیادین پنهان
تعریف سیال موقعیت که محصول تعامل انسانها و ساختارهای بنیادین قابل کشف هستند
۳.
ماهیت انسان
افراد منفعت طلب و عقلانی که نیروهای بیرونی به آنها شکب می دهند
موجودات اجتماعی که معنا را ایجاد کرده پیوسته فهمی از دنیای خود دارند
مردم خلاق و انطباق پذیر دارای قابلیت ناشناخته که با فریب و استثمار به دام افتاده اند
موجود اجتماعی که پیوسته فهمی از دنیای خود دارد و قدرت تغییر آن را در زمینه ساختارهای غیر قابل تغییر دارد
۴.
نقش شعور عامیانه
کاملا متمایز از علم و دارای اعتباری کمتر از آن
نظریه های قدرتمند روزمره که مردم عادی آنها را به کار می برند
باورهای نادرستی که قدرت و شرایط عینی را پنهان می سازند
عرف که دارای معادلات و قوانین نهفته ولی دقیق است
۵.
چیستی نظریه
نظامی منطقی و قیاسی متشکل از تعریف ها ، آگزیوم هاو قوانین به هم پیوسته
توصیف اینکه نظام معنایی گروه چگونه ایجاد شده ،تداوم می یابد
نقدی که شرایط درست را آشکار ساخته ،راه رسیدن به جهان بهتر را به مردم نشان می دهد
نظامی منطقی و قیاسی متشکل از تعریف ها ، آگزیوم هاو قوانین به هم پیوسته چه در مورد پدیده چه در موردساختارها
۶.
تبیین درست
ارتباط منطقی با قوانین دارد و برپایه واقعیات استوار است
در نظر افراد مورد مطالعه صحیح است یا حرف دل آنها را می زند
ابزار مورد نیاز برای تغییر جهان در اختیار مردم قرارمی دهد
ارائه ارتباط منطقی با پدیده تحت قوانین طبیعی – انسانی –اجتماعی
۷.
مدرک و شاهد معتبر
برپایه مشاهدات دقیق و تکرار پذیر برای دیگران استوار است
در متن تعاملات اجتماعی سیال نهفته است
توسط نظریه اب مشخص می شود که از فریب ها پرده برمی دارد
برپایه برهان دارای مقدمه طبیعی یا انسانی یا اجتماعی
۸.
جایگاه ارزش ها تمایلات
علم ،فارغ از ارزش است و ارزش ها جز در انتخاب موضوع ،جایگاهی ندارند
ارزش ها جزئی اساسی از حیات اجتماعی اند ارزش های هیچ گروهی غلط نیستند و فقط متفاوت اند
هر علمی باید از موضعی ارزشی آغاز شود برخی مواضع درست و برخی نادرست
ارزشها تابع قوانین و حقایق هستند
نتایج آثار و لوازم پذیرش بحث:
براساس پارادایم شبکه‌ای، دست‌یابی به یک دستگاه علمی و نظام فکری منسجم در موضوعات مختلف و علوم مختلف، موجّه و ممکن است.
علوم انسانی اسلامی، در پارادایم شبکه‌ای موجّه و ممکن است و پارادایم شبکه‌ای، نقطه شروع در تحول علوم انسانی است. (تصویر)
اجتهاد سیستمی مبتنی بر پارادایم شبکه‌ای تعریف می‌شود. (بدون اجتهاد سیستمی، نمی‌توان فرآیندهای کلان موجود در گزاره‌های دین را کشف کرد.)
مباحث و مفاهیم کلیدی مرتبط به این بحث:
پارادایم ، فلسفه علم ، روش تحقیق ، علوم انسانی ، علم دینی ، اجتهاد سیستمی
برچسب #اجتهاد سیستمی #پارادایم #پارادایم شبکه ای #دستگاه معرفتی #روش تحقیق #علم دینی #علوم انسانی #فلسفه علم
دانشنامه, روش شناسی
شما نيازمند هستيد و تنها خداست كه كمال و بی‌نيازی مطلق است، اگر بخواهد تمام شما را می‌برد و ملت های ديگر به جای شما می آورد، همان طور كه ديگران را برده و شما را به جای آنها آورده است.
۶. آی آدمها !
اگر به دنبال غير خدا برويد فقط سر خود كلاه گذاشته‌ايد؛ زندگی دنيا چند روزی بيش نيست، دربرابر ما حاضر خواهيد شد وآنچه را كرده‌ايد به شما نشان خواهيم داد.
۷. آی آدمها !
وعده خدا حق است مبادا اين زندگانی روزمره شما را به خود مشغول كند. مبادا در ارتباط با خدا خود را گول بزنيد. بدانيد كه با ارزش‌ترين و باشخصيت‌ترين شما كسی است كه بيشترين ارتباط با خدا را دارد.
۸. ای پيامبر به مردم بگو كه:
من فقط هشدار دهنده‌ای آشكار هستم، زنگ های خطر را برای شما به صدا درآوردم، و شما را برای رسيدن به هدف اميدوار كردم پس:
با جان و دل به سمت خدا بياييد.
برچسب #ابلاغ رسالات الله #پیام‌های الهی #تبلیغ #حضور بی‌نهایت #دستگاه نبوت #عقل متصل #محتوای پیام‌های الهی #ملکوت هستی
دانشنامه, کرسی های نظریه پردازی