⚜┄┄┅═✧❁﷽❁✧═┅┄⚜
#مواضع_پنج_گانه_دستگاه_تكلّم
🔶اين مواضع عبارتند از:
⚜١- جوف=بالای پرده دیافراگم تا راه دهان. ..
🔶٢- حلق= محدوده تارهای صوتی
⚜٣- لِسان = محدوده زبان کوچک؛ ریشه زبان بزرگ ؛ وسط زبان ؛ کناره های زبان ؛ سر زبان و ابتدای زبان(نوک زبان)
🔶٤- شَفَتَيْن =مجموعه دو لب
⚜٥- خَيْشوم= فضای بینی
#مواضع_دستگاه_تكلّم را مي توان به (استان)هاي يك كشور تشبيه كرد آنگاه هر استان خود به شهرستان (مخرج) و شهر(حروف) تقسيم مي شود!
🔶در هر موضع يك يا چند مخرج براي حروف وجود دارد.
✅ #مخارج_خروف_و_تعداد_آنها
#تعريف : مخرج يعني (محل تولید وخروج حرف )؛ و در تجويد عبارت است از:
(( #جايگاه_توليد_و_محل_خروج_حرف))
🔶_هواي خارج شده از #ريه ها، پس از عبور از حنجره، اعم از اين كه #تارهاي_صوتي را مرتعش #سازد يا مرتعش #نکند ، در يكي از قسمت هاي دستگاه تكلّم محدود شده و بدين ترتيب (حرف) ايجاد مي گردد :
#محل_مزبور را كه بازدم هوا در آن به (حرف) تبديل مي شود، را (مخرج حرف) نامند. مانند محل تلاقي زبان؛ ریشه بزرگ با زبان كوچك+ارتعاش تارهای صواتی كه از آن، ((ق)) و ((ك)) توليد مي شود #مهمّ
و يا محل تلاقي دو لب كه از آن (( حرف #ب +ارتعاش تارهای صوتی )) توليد مي گردد. #مهمّ
🔶تعداد مخارج حروف، ١٧ عدد است. هرچند برخي از اهل اداء، آن را ١٤ و ١٦ عدد نيز ذكر كرده اند اما قول #مشهور_همان_١٧_عدد_است.
🔶ترتيب شمارش و نام گذاري مخارج حروف از سمت ريه ها به سوي دهان است.-->
١- موضع جوف #بطن شکم به سمت بالا..(جَوْف)= در لغت به معناي (درون- ميان- بطن) آمده است. ((اَجْوَف)) يعني (ميان تهي).
🔶در اصطلاح تجويد، به ((حجم و فضاي خالي دستگاه تكلّم جوف )) گفته مي شود. اين موضع در واقع يك مخرج بيشتر ندارد #آ . به عبارت ديگر، خودش ((مخرج اول)) دستگاه تكلّم محسوب مي شود.
مخرج اول: محل خروج الف مدی و یا الف کشیده و آنگاه حروف مد یاء و واو مدّی ))
اين حروف بدون تكيه به قسمت معيني از دستگاه تكلّم، در ((فضاي)) دهان توليد و خارج مي شوند.#مهمّ
((حروف مد)) كه به آنها حروف (( #مدّوَلين)) نيز گفته مي شود، عبارتند از:
#الف مدي، #واو مدي، #ياء مدي
اين سه حرف در كلمات، (( آ تُونِِی))
((اُوذينٰا)) و ((اُوتينٰا)) جمع آمده اند.
🔶الف مدی :👇👇
✅ #یاء_مدی عبارت است از((یاء ساکن ما فبل؛ مکسور))
🔶هنگام تلفظ یاء مدّی #تنه زبان به جلو و بالا و عقب زبان به #پایین میل میکند ؛ ⚜در این حالت #تنه_زبان کمترین فاصله را با سقف دهان دارد؛ اما نه به #حدّی که هوای خروجی از میان آنها ؛ دچار #(( سایش )) گردد ؛
🔶اگر این حالت از لحاظ زمانی به نصف کاهش یابد ؛ صدای ((کسره)) تولید میشود؛ پس :
⚜در زبان عرب #هیچ تفاوتی بین(( کسره )) و(( یاء مدّی)) نیست ؛
مگر از لحاظ (( زمان)) کشش صوت !
(( تفاوت کمّی))
🔶یاء مدّی و یاء ساکنه معمولی نیز در مسأله((روان تر)) بودن صدا و عدم(( سایش ))هوا در یاء مدی متفاوت هستند. در یاء معمولی ؛ مخرج حرف کمی فشرده تر و هوا دارای #سایش است. [نگارنده تنها تفاوت در حروف #جوفی را #روان_تر بودن صدای واو و یاء مدی و عدم #سایش_هوا می داند. ]
🔶ملاحظه میشود هر #سه حرف مدّی در تلفظ خود ؛ از ایجاد #سایش_جریان_هوا ؛ خود داری می کنند و از آنجا که در مسیر خروج خود با #هیچ عضوی #اصطکاک ندارند ؛
⚜ حروف ((جوفیه)) نیز به (( هوائیه )) مشهورند.
🔶 البته لازم به تأکید است که تمامی منابع #تجوید؛ واو مدّی را (( واو ساکنه ما قبل مضموم)) و یاء مدی را (( یاء ساکنه ما قبل ؛ مکسور)) نامیده اند ؛
اما از #الف_مدّی صرفاً [اصطلاح ساکن ماقبل مفتوح ] یاد می کنند!
و از حروف خاصّی نام نمی برند. !
⚜علت این است که واقعاً هیچ حرف ساکنی نمی توان یافت که با #فتحه ما قبل #الف مدّی بسازد.
✅ برخی(( #همزه )) را مادر الف مدّی می دانند ! حال آنکه #همزه با صدای (( #تیز)) خود در صورتی که با فتحه ما قبل ؛ همراه شود #الف_مدّی نمیسازد؛ #مهمّ
💢مانند: کأساً_مأو'ی_یأمُرُ
🔶اگر گفته شود(( با شُل کردن( یعنی تسهیل همزه ) و یا تبدیل همزه ؛ الف مدی می سازیم )) ! خواهیم گفت : این اختصاص به الف مدی ندارد.
⚜از (( چنین )) #همزه اے ؛ واو مدی و یاء مدّی نیز می توان ساخت ؛
(مٶمِنِین--->مُومِنِین ؛ اَلذِّئب --->اَلذِّیبُ)
و باز هم جای یک حرف مخصوص تولید #الف_مدی خالی است ! این همان #علت_مستقل دانستن #الف_مدی به عنوان یکی از حروف #الفبا است. مهمّ
که بسیاری از #علمای قدیم و جدید بدان معتقدند.
⚜پس فقط الف مدی ؛[جوفی مطلق است ]
و دو حرف مدّ دیگر به علت روان بودن ؛ (( شباهت )) به الف مدّی پیدا کرده اند. #مهمّ
🔶 #علامه_ابن_الجَزَری در کتاب(( التَّمهِید فِی عِلمِ التَجوِید)) گوید :
(( این صفت #مدّوَلین) در اصل ؛ ویژه الف مدی بوده است و واو و یاء مدی شباهت به الف مدّی دارند... #مهمّ جریان هوا در الف بیشتر از واو و یاء مدی است و هنگام تلفظ ان #زبان تکیه و استقرار بر موضعی از دهان ندارد )) #مهمّ 🔶⚜🔶
🌿 #تنها تمنایم از عزیزانی که مطالب دانش تجویدی را پیگیری می فرمایند؛ توجه به نکات ویژه در این مطالب داشته باشید.
#موفق و پیروز باشید.
🔶 @eshragholqoran
🔶⚜🔶⚜🔶⚜🔶⚜🔶