❇️ آیت الله اعرافی در درس خارج «فقه روابط اجتماعی» مطرح کرد؛ ⬅️ یکی از ادله قرآنی جهت تعیین حکم سوء ظن، آیه 12 سوره نور است 🔻آیا آیه اختصاص به سوءظن در مسائل فحشا و منکرات دارد یا اعم از آن است؟ در پاسخ به این سوال چند نظر بیان شده است؛ 1️⃣ آیه اختصاص به فحشا و منکرات شخصیت‌هایی مثل عایشه و زن‌های پیامبر، دارد. ⬅️ این احتمال ضعیفی است؛ زیرا در این صورت باید بگوییم مورد مخصص است. در صورتی که اگر کسی بخواهد مورد را مخصص و مقید بداند، عموم و اطلاق بسیاری از آیات ساقط می‌شود. 2️⃣ دو احتمال وجود دارد؛ نخست اینکه آیه در مقام الغای خصوصیات است؛ به این معنا که مقصود عایشه زن پیامبر است که در چنان موقعیت بوده و موجب بازتاب‌های مختلفی شده است. دگیر اینکه آیه مقام الغای خصوصیات مطلق گناهان اعم از فحشا و سایر معاصی است. ⬅️ مبنای اصلی نظریه دوم، بحث سیاق است به این معنا که آیا سیاق می‌تواند مخصص غیر مورد باشد؟ ⬅️ سیاق انصراف ساز نیست؛ زیرا تنظیم الفاظ قرآن با عنایت بیشتری نسبت به روایات صورت گرفته است. از سوی دیگر جمله بدون هیچ قیدی ذکر شده است و این حاکی است که سیاق کنار گذاشته شده است. 3️⃣ مقصود از خیر و شر؛ گناهان اعم از فعل معصیت یا ترک طاعت واجب است، یعنی شما گمان فعل معصیت یا ترک طاعت به دیگران نبرید. ⬅️ این احتمال ارجح است. در این صورت آیه سوءظن نسبت به گناهان و ترک طاعات را تحریم می‌کند. ————————— #فقه_نظام #درس_خارج #فقه_روابط_اجتماعی #آیت_الله_اعرافی 🔎@fiqhenezam

❇️ آیت الله اراکی در درس خارج «فقه نظام سیاسی» مطرح کرد؛ ⬅️ در نگاه کلی تفاوتهای طبیعی را می‌توان در 3 نوع متصور شد: 1️⃣ تفاوت در استعدادها. 2️⃣ تفاوت جغرافیایی؛ مانند تفاوتی که در زندگی مناطق کوهستانی و گرمسیری وجود دارد. 3️⃣ تفاوت نژادی؛ مانند سرخ پوست یا ژرمن و ... ⬅️ جهت بررسی عدل اقتصادی با تفاوتهای طبیعی در ابتدا باید به این سوال پاسخ داده شود که آیا اصل تفاوت میان انسانها امری پسندیده است؟ ⬅️ در منابع دینی تفاوت و تکاثر به دو نوع مثبت و منفی تقسیم شده است. تفاوتهایی مثبت است که طبیعی و غیر ارادی باشند؛ به تعبیر دیگر برمبنای سنت الهی ایجاد شده باشند که مصادیق اینگونه تفاوتها از آیات الهی شمرده می‌شود. ⬅️ وجود تفاوتهای اعتقادی در جامعه، امری مثبت نیست. این تفاوتها زمانی مثبت شمرده می شوند که به وحدت ختم شوند. ⬅️ در تفکر غربی تکثر گرایی امری مثبت است و دلیل آن نپذیرفتن خداوند به عنوان یک وجود حق حقیقی است. ⬅️ در صورتی که وجود خداوند علاوه بر اینکه معیاری برای تشخیص حق از باطل است، نشان دهنده وجود دو مقوله حق و باطل نیز می‌باشد؛ بر این اساس نمی‌توان مانند غربی‌ها گفت همه نظرها صحیح است بلکه نظری صحیح است که با معیار حق هم خوانی داشته باشد. ⬅️ تکثر به معنای غربی موجب می‌شود انسان یا در شناخت حق سردرگم بماند یا معتقد باشد حقی وجود ندارد. ⬅️در مباحث اجتهادی فتوای دو مجتهد علارغم تفاوتها، مجزی هستند. مجزی بودن به معنای حق بودن آنها نیست بلکه به این معنا است که برای مقلدان در عمل مجزی است. ————————— #فقه_نظام #درس_خارج #فقه_سیاسی #آیت_الله_اراکی 🔎@fiqhenezam_com

❇️ آیت‌الله کعبی در درس خارج «ولایت فقیه» مطرح کرد؛ ⬅️ باتوجه به وجوب قاعده «لزوم برپایی دین خداوند»، اگر فرد مسلمانی در ایجاد این قاعده کوتاهی کند یا از پذیرفتن آن سرباز زند، مسلمان بودن او محل تردید است؛ بنابراین لازم است معیار اسلام و کفر از جهت التزام و عدم التزام به این قاعده مورد بررسی قرار گیرد. ⬅️ دو واژه «اسلام» و «کفر» در سه معنا به کار رفته است؛ 1️⃣ اسلام در برابر کفر: در این معنا مسلمان کسی است که شهادتین گوید. 2️⃣ اسلام در برابر ایمان: این مرتبه در مورد عامه یا اهل سنت به کار می‌رود. 3️⃣ کفر در برابر ایمان: به کسی که مطیع خداوند متعال نباشد و مرتکب معاصی گردد نیز کافر گفته می‌شود. ⬅️ مشهور فقهای معاصر زمانی انکار ضروری را سبب کفر می‌دانند که منتهی به انکار اصول سه گانه توحید، نبوت و معاد شود، اما مشهور فقهای متقدم قائل هستند که منکر ضروری دین به طور مطلق (منتهی به انکار عقائد بشود یا خیر) کافر است. ⬅️ آنچه نزد فقهای متقدم و متأخر مسلم است کفر کسانی است که منکر تمام یا بخشی از شریعت هستند. ⬅️ با توجه به مطالب گذشته ثابت شد که قاعده «وجوب برپایی دین خدا» امری مسلم و بدیهی است؛ بنابراین باید تمامی احکام فردی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و ... اجرا گردد؛ پس اگر کسی حکمی از احکام اسلام را نپذیرد و آن را قابل اجرا نداند کافر بوده و از دایره اسلام خارج است. ————————— #فقه_نظام #درس_خارج #ولایت_فقیه #آیت_الله_کعبی 🔎@fiqhenezam_com

❇️ آیت الله علیدوست در درس خارج «فقه سیاسی» مطرح کرد؛ 🔻 دلیل نقلی نفی مشروعیت تشکیل حکومت در عصر غیبت: ⬅️ روایاتی که ادعا می‌شود بر نفی مشروعیت تشکیل حکومت در عصر غیبت دلالت دارند عبارتند از؛ 17 روایت در باب حکم الخروج بالسیف قبل قیام القائم (عج) کتاب وسائل الشیعه و 14 روایت در کتاب مستدرک الوسائل . ⬅️ غالب آنها ضعیف السند هستند اما در بین آن‌ها روایات دارای سند صحیح نیز حضور دارد. ⬅️ از جمله روایتی که از سند معتبری نیز برخوردار است، روایت امام صادق علیه السلام در خصوص قیام زید است که می فرماید: « ... وَ لَا تَقُولُوا خَرَجَ زَيْدٌ فَإِنَّ زَيْداً كَانَ عَالِماً وَ كَانَ صَدُوقاً وَ لَمْ يَدْعُكُمْ إِلَى نَفْسِهِ ...» 🔻 نقد و بررسی روایت: ⬅️ با توجه به تعبیر «الیوم» در مضامینی همچون «الخارج منا الیوم» و «لسنا نرضی به الیوم»، باید گفت امام صادق علیه السلام در مقام بیان وضعیت عصر خویش است؛ بر این اساس امام علیه السلام هیچ اشاره‌ای به وظیفۀ شیعیان از آن زمان تا عصر ظهور حضرت ولی‌عصر (عج) ندارد و مشروعیت تشکیل حکومت اسلامی در عصر غیبت را نفی نمی‌کند. ⬅️ از این‌که محور اساسی توصیف امام صادق علیه السلام از زید، فراخواندن مردم به اهل بیت است و حضرت بر این اساس قیام دیگران را نیز نکوهش می‌کند، می‌توان ضابطه‌ای در باب مشروعیت تشکیل حکومت به‌دست آورد. به اینکه در عصر غیبت نیز اگر پرچمی برافراشته شود و به اهل بیت دعوت کند، می‌توان آن حکومت را مشروع دانست. ⬅️ برای فهم دقیق این روایت لازم است به فضای حاکم بر آن در بستر تاریخ نیز توجه داشت. در غیر این صورت فهم نادرستی بوجود خواهد آمد ————————— #فقه_نظام #درس_خارج #فقه_سیاسی #آیت_الله_علیدوست 🔎@fiqhenezam_com

معرفی دروس خارج فقه نظام (4) استاد: آیت الله سیدمنذر حکیم موضوع: فقه نظام جامع خانواده ———————————— #فقه_نظام #درس_خارج #فقه_نظام_جامع_خانواده #آیت_الله_منذر_حکیم 🔎 @fiqhenezam_com

❇️ آیت الله هادوی تهرانی در درس خارج فقه «مکتب اقتصادی اسلام» مطرح کرد؛ ⬅️ نهادهای غیر دولتی همانند دولت مسئول تحقق اقتصاد اسلامی هستند. ⬅️ نهادهای غیر دولتی نهادهای جهان شمول و ثابتی هستند که دولت الزامی به ایجاد آن‌ها ندارد و متشکل از اشخاص یا دولت و مردم است. ⬅️ وظایف اشخاص غیر دولتی در کنار دولت عبارتند از؛ 1 - همانند دولت مسئول تحقق نظام اقتصادی هستند و در ساخت نهادهای اقتصادی باید در کنار دولت باشند. 2 - مشارکت در تعدیل ثروت به وسیله پرداخت مالیات‌های ثابت مانند خمس و مالیات‌های متغیر همانند مالیات‌هایی که دولت تعیین می‌کند. ⬅️ اگر خمس و زکات به درستی و به اندازه پرداخت شود چه بسا دیگر نیاز چندانی به مالیات‌های متغیر وجود نداشته باشد. ⬅️ مسئولان موجب شده‌اند نگاه مردم به مالیات همانند نگاه کشورهای غیر اسلامی شود. به همین دلیل یک تاجر متدین بدون هیچ نظارت و اجباری خمس و زکات خود با وسواس و رغبت پرداخت می‌کند، ولی همین تاجر متدین دفترسازی می‌کند تا مالیات پرداخت نکند؛ زیرا تصور او این است که مالیات عمل دینی نیست و نوعی ظلم از سوی دولت می‌باشد. به همین دلیل از پرداخت آن امتناع می‌کند. ⬅️ در کشورهای غربی که سیستم مالیات دینی ندارند، اگر فرد یا مؤسسه‌ای به نهادهای دینی و فرهنگی یا خیریه‌ها کمک کند و سند آن را نزد دولت ببرد، دولت نیز به همان اندازه از مالیات او کسر می‌کند. مالیات‌های ثابت اگر به درستی دریافت و در موضع خود هزینه شود، به طور متعارف نباید نیازمند شدید به مالیات‌های متغیر شویم. ————————— #فقه_نظام #درس_خارج #اقتصاد #آیت_الله_هادوی_تهرانی 🔎@fiqhenezam_com

❇️ آیت الله اعرافی در درس خارج «فقه تربیتی» مطرح کرد؛ ⬅️ لهو و لعب در معنای مطلق یعنی افعالی که در اصول آن‌ها غرض عقلایی وجود ندارد. دو دیدگاه در خصوص حکم این افعال بیان شده است؛ نخست اینکه اصل بر حرمت لهو و لعب است، نظر دیگر این است که دلیل و اطلاقی مبنی بر حرمت لهو و لعب برای مکلفین وجود ندارد. ⬅️ ما معتقد هستیم مجموع ادله‌ای در شرع، مذمومیتی در حد کراهت را افاده می‌کند؛ از این رو مواردی که کراهت ندارد یا حتی مستحب است نیازمند مخصص و مقید می‌باشد. ⬅️ قاعده اول در بازی: دلیل مطلقی بر حرمت نداریم اما برای کراهت، مجموع ادله‌ای وجود دارد که مذاق شرع را نیز مشخص می‌کند. ⬅️ قاعده دوم در بازی: قاعده عمومی مبنی بر حرمت برد و باخت در بازی‌ها وجود دارد که در سه مورد استثناء شده است. ⬅️ برخی از استثنائات کراهت بازی و لهو و لعب: 1️⃣ مزاح: ادله معتبر و متعددی وجود دارد که مزاح با رعایت حدود و شرایط علاوه بر اینکه یک امر مستحسنی است، بلکه در مواقعی نیز مستحب است و در سفر ترغیب هم شده است. 2️⃣ امری که موجب سرور و مسرت برای دیگران شود. ادله‌ای دال بر استحسان آن وجود دارد لکن با ادله‌ کراهت لهو و لعب رابطه عموم و خصوص من وجه دارد. در این موارد یا لحن ادله‌ ادخال السرور اطلاق قوی‌تری دارد یا در تعارض من وجه، هر دو تساقط می‌شوند و لعبی که موجب ادخال السرور است، جایز می‌شود. 3️⃣ «الَّذِينَ يَفْرَحُونَ لِفَرَحِنَا وَ يَحْزَنُونَ لِحُزْنِنَا» از ویژگی‌های مؤمن این است. ————————— #فقه_نظام #درس_خارج #فقه_تربیت #آیت_الله_اعرافی 🔎@fiqhenezam_com

❇️ آیت الله ملک زاده در درس خارج «روابط خارجی در نظام سیاسی اسلام» مطرح کرد؛ ⬅️ ویژگی وطن این است که می‌توان آن را به عنوان حلقه واصل میان ادبیات گذشته و حال به شمار آورد. مراد ما در این مباحث وطن اسلامی است که در مباحث فقهی با تعبیر دارالاسلام بکار رفته است. ⬅️ آیا تعبیر دارالاسلام و موارد شبیه آن ناظر به یک حقیقت شرعیه است و شارع مقدس آن را جعل و مفهومی جدیدی را بیان نموده است یا شامل تعابیری است که برای تشخیص مصداق آن باید به عرف مراجعه کرد؟ ⬅️ عده‌ای بر این باور هستند که برای فهم این معنا باید آن را در فقه مورد بررسی قرار داد اما برخی دیگر بر این عقیده هستند که اساساً دارالاسلام از همان ابتدا ریشه عرفی داشته و ارتباطی به ادله شرعیه ندارد و مراد از دارالاسلام همان احکامی است که در این زمینه جعل شده است. ⬅️ به نظر می‌رسد ادعای نظر دوم از اتقان کافی برخوردار نیست؛ زیرا در متون دینی روایاتی است که لفظ دارالاسلام در آنها بکار رفته است. به کار بردن این مفاهیم توسط معصومین (ع) به معنای حقیقت شرعیه بودن آنها نیست؛ زیرا که می‌تواند در همان معنی عرفی خود مورد استفاده قرار گرفته باشد. در حقیقت استفاده این الفاظ توسط معصومین (ع) زمینه دقت و بررسی در این زمینه را فراهم می‌کند تا چنانچه امام (ع) قیودی را در این زمینه استفاده کرده است، بتوان استخراج کرد. ————————— #فقه_نظام #درس_خارج #روابط_خارجی_در_نظام_سیاسی #آیت_الله_ملک_زاده 🔎@fiqhenezam_com

❇️ آیت‌الله کعبی در درس خارج «حقوق اساسی» مطرح کرد؛ ⬅️ فقه حقوق اساسی مجموعه مباحث فقهی است که از لحاظ حکم تکلیفی یا وضعی به بررسی مسائل حقوق اساسی می‌پردازد. ⬅️ غرض اصلیِ سیاست و متعلق آن مفهومی به نام مصلحت است؛ یعنی سیاست باید در راستای مصلحت تدبیر شود. ⬅️ در شریعت اسلامی اهداف عمومی وجود دارد که حفظ آنها را مصلحت می‌نامند. این اهداف عبارتند از: حفظ دین، جان، عقل، نسل و مال مسلمان‌ها. ✅ آیا تصمیم‎های حاکم جامعۀ اسلامی باید مبتنی بر نصوص دینی باشد یا اینکه می‌تواند در مواردی که نص وجود ندارد بر اساس مصلحت تصمیماتی را اتخاذ کند؟ ⬅️ مذاهب حنفی‌، مالکی‌ و حنبلی معتقد هستند تصمیمات حاکم اسلامی باید بر اساس ضوابط و معیارها انجام شود هرچند مبتنی بر نصوص دینی نباشند. ⬅️ در فقه امامیه احکام حکومتی بر اساس مصالح عمومیِ جامعه صادر می‌شود. اگرچه این مصالح مقید به متون شرعی نیست، اما ضابطه‌مند بوده و در صورت صدور آن از ولی‌فقیه، پذیرش آن بر همه افراد جامعه لازم است. ————————— #فقه_نظام #درس_خارج #حقوق_اساسی #آیت_الله_کعبی 🔎@fiqhenezam_com

❇️ آیت الله اعرافی در درس خارج «فقه روابط اجتماعی» مطرح کرد؛ 🔻 تعیین حکم سوء ظن به وسیله رجوع به ادله قرآنی. ⬅️ دومین دلیل قرآنی، آیه12 سوره حجرات است «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثِيرًا مِّنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ». ⬅️ اکثر آیات این سوره در خصوص روابط میان افراد و روابط اجتماعی است. ⬅️ کلمه إجتنبوا به معنای پرهیز کردن و عدم ارتکاب یک فعل می‌باشد. هرچند در ظاهر امر است، اما روح و محتوا نهی را دارد. فلسفه چنین کلماتی تاکید است. ⬅️ کلمه ظن در آیه شریفه بیان کننده نوع و جنس ظن است؛ بر این اساس باید در روابط میان افراد از بیشتر اموری که جنس آنها ظن است اجتناب کرد. ⬅️ در متون دینی دو نکته برای ظن مطرح شده است: 1) ظن حجت ندارد. 2)در تعامل با دیگران سوءظن را ملاک رفتار خود قرار ندهید. ⬅️ نتیجه این دو نکته در رفتار اجتماعی چنین است که اگر شخصی نسبت به دیگری سوءظن دارد و قصد دارد ملاک تعامل با او را سوء ظن قرار بدهد، باید بداند که سوء ظن حجت ندارد و نمی توان به وسیله آن شخصی را متهم کرد. ⬅️ در خصوص جمله «کثیراً من الظن» دو احتمال ذکر شده است: ا) اختصاص به روابط میان افراد دارد به این معنا که نسبت به همدیگر سوء ظن نداشته باشید. 2) علاوه بر نهی از ظن در روابط میان فردی، استفاده از ظنون در دیگر احکام را نیز نهی می کند. ————————— #فقه_نظام #درس_خارج #فقه_روابط_اجتماعی #آیت_الله_اعرافی 🔎@fiqhenezam_com

❇️ آیت‌الله کعبی در درس خارج «ولایت فقیه» مطرح کرد؛ ⬅️ خداوند بر همه امور تکوینی و تشریعی حاکمیت مطلق دارد و تبلور این حکومت در شریعت ظاهر گشته است. ⬅️ انسان در انجام شریعت مختار است، زیرا اگر اختیار نباشد، مفاهیمی چون اخلاق، عدالت، ثواب، عقاب، کمال و رشد انسان، به فعلیت نمی‌رسد. ⬅️ بعد از عرضه احکام و قوانین الهی توسط انبیاء، باید افرادی در جامعه به إعمال سلطة تشریعی خداوند متعال بپردازند تا حقیقت حاکمیت مطلق خداوند متعال تحقق یابد. ⬅️ در اینکه چه افرادی مسئولیت اجرا و برپایی دین خداوند را بر عهده دارند و چگونه باید آن را اجرا کنند، سه دیدگاه عمده وجود دارد: 1️⃣ با توجه به آنکه خداوند متعال انسان را خلیفة خویش قلمداد کرده است از ین رو وظیفة اجرای دین بر عهدة ملت یا امت (مردم) می‌باشد. 2️⃣ تبلور حاکمیت خداوند متعال در مرحله نخست نبی مکرم و سپس به ائمة معصومین علیهم السلام هستند. این حاکمیت در عصر غیبت بر عهده فقهایی که شرایط رهبری را دارند، می‌باشد. 3️⃣ برخی به حاكميت الهي-مردمي یا حاكميت ديني- ملي معتقد شده‌اند. 🔻 نقد: ⬅️ این نظر صحیح نیست که گفته شود: خداند متعال حاکمیت مطلق خود را به انسان تفویض کرده است؛ بنابراین ثواب یا عقابی برای تصمیمات اختیاری او وجود ندارد. زیرا در این صورت نقص ربوبیت، قدرت حکمت و حاکمیت مطلق خداوند است ⬅️ بنظر چنین نظری صحیح است که گفته شود: در صورتی انسان سعادت دنیا و آخرت را به دست می‌آورد که در انجام تکالیف الهی مختار باشد والا چیزی جز خسران و عذاب الهی در حیات مادی دینی و حیات پس از مرگ، نسیب او نمی‌شود. ————————— #فقه_نظام #درس_خارج #ولایت_فقیه #آیت_الله_کعبی 🔎@fiqhenezam_com

❇️ آیت الله علیدوست در درس خارج «فقه سیاسی» مطرح کرد؛ 🔻 دلیل نقلی نفی مشروعیت تشکیل حکومت در عصر غیبت: ⬅️ و اللَّهِ لَا يَخْرُجُ وَاحِدٌ مِنَّا قَبْلَ خُرُوجِ الْقَائِمِ (عج) إِلَّا كَانَ مَثَلُهُ مَثَلَ فَرْخٍ طَارَ... به خداوند سوگند کسی از ما قبل از قیام قائم (عج) قیام نمی‌کند مگر این‌که حال او مانند حال جوجه‌ای است که قبل از درآمدن بال‌هایش از لانه‌اش پرواز کند و کودکان آن را گرفته و با آن بازی ‌کنند. ⬅️ در روایت تعبیر «قبل از قیام قائم» آمده است که حاکی از عدم مقید بودن روایت به زمان خاصی است. از این رو نباید در همۀ زمان‌های قبل از قیام قائم (عج) قیامی صورت بگیرد. 🔻نقد: ⬅️ روایت مرفوع و مرسل است؛ زیرا روایت را به ربعی بن عبدالله استناد داده شده است که در عصر امام سجاد علیه السلام زندگی نمی‌کند؛ بنابراین راویان میان زمان امام سجاد (ع) ربعی بن عبدالله مجهول هستند. ⬅️ احتمال ساختگی بودن این روایت و روایات مشابه از طرف حاکمان اموی، عباسی و مروانی وجود دارد؛ زیرا آنها با ساخت و انتشار چنین روایاتی از حکومت خود محافظت می‌کردند. ⬅️ عاملی که موجب بدبینی و شک در صدور و گسترۀ دلالت روایت می‌شود، قیام زید و پسرش، یحیی، است. آیا زید چنین روایتی را از پدر خود امام سجاد علیه السلام نشنیده بود؟ ⬅️ در مقام مواجهه با احادیث باید احراز شود ائمه علیهم السلام در مقام بیان حکم شرعی بوده‌اند نه در مقام بیان واقعه‌ای که در آینده محقق می‌شود؛ بنابراین روایت مذکور برای آن‌که در مقام بیان شریعت باشد نیازمند قرینه است. ⬅️ احتمال تقیه ائمه علیهم السلام به خصوص در عصر امام سجاد علیه السلام که شاهد تسلط بنی‌امیه و بنی‌مروان بر جامعه هستیم، زیاد است. ————————— #فقه_نظام #درس_خارج #فقه_سیاسی #آیت_الله_علیدوست 🔎@fiqhenezam_com

❇️ آیت الله اعرافی در درس خارج «فقه تربیتی» مطرح کرد؛ 🔻 عناوین مرجحه برای بازی 1️⃣ معالجه امراض روان‌شناختی به وسیله بازی: در مواردی که فرد از امراض روحی و روانی مانند وسواس، استرس، اضطراب و هراس رنج می‌برد و انجام یک بازی خاص موجب معالجه آن می‌شود، عاملی برای مرجح شدن آن بازی شمرده می‌شود. ⬅️ اگر بازی حرامی، مقدمه برای معالجه امراض روحی باشد، باید دو شرط در آن احصا شود؛ نخست اینکه معالجه واجب باشد نه مستحب و دوم اینکه مقدمه آن که بازی حرام است منحصره باشد. 2️⃣ موجب نشاط شود و این نشاط در کارهای دیگر او مانند عبادت، تحصیل و....موثر باشد. در این مورد روایات متعددی وجود دارد مانند «سَاعَةٌ يُنَاجِي فِيهَا رَبَّهُ ... وَ سَاعَةٌ يَخْلُو فِيهَا بَيْنَ نَفْسِهِ وَ لَذَّتِهَا». 3️⃣ موجب سلامت جسمانی شود. 4️⃣ موجب افزایش فضائل و کاهش رذایل شود: مراد بازی‌هایی است که باعث ایجاد صفات نیک یا موجب از بین رفتن صفات نکوهیده در فرد می‌شود. بازی‌هایی که به کودکان آموزش ادب و رفتار اجتماعی می‌دهند از این مورد شمرده می‌شوند. 5️⃣ موجب ادخال السرور شود: بر این اساس بازی که انجام آن مباح است در صورتی که موجب ادخال سرور شود از مصادیق «إِدْخَالُ السُّرُورِ فِي قَلْبِ الْمُؤْمِن‏» محسوب می‌شود و انجام آن رجحان پیدا می‌کند ————————— #فقه_نظام #درس_خارج #فقه_تربیت #آیت_الله_اعرافی 🔎@fiqhenezam_com

❇️ آیت الله ملک زاده در درس خارج «روابط خارجی در نظام سیاسی اسلام» مطرح کرد؛ ✅ اراضی در فقه اسلامی از چند منظر قابل تقسیم هستند: 🔻 منظر سیاسی: 1️⃣ اراضی مفتوحه که به وسیله جنگ به دست آمده‌اند. 2️⃣ اراضی طوع یا طوعیه که خود کفار با میل و رغبت تحویل داده‌اند. 3️⃣ اراضی صلحیه که به وسیله صلح تحویل داده شده است که خود بر دو نوع می‌باشد؛ یا کفار مالکیت را از خود سلب کرده‌اند یا منافع را در مقابل منفعتی در اختیار گذاشته‌اند؛ مانند اجازه عبور از کشور. 3️⃣ اراضی عهد که به وسیله معاهده‌ای میان کفار و مسلمین به دست می‌آید. 4️⃣ فیء یا ما افاء الله: مالی که بدون جنگ از کفار گرفته می‌شود و در اختیار پیامبر (ص) قرار می‌گیرد. 🔻منظر اقتصادی: ⬅️در فقه اهل سنت اراضی به نام اراضی عشریه وجود دارد؛ یعنی اراضی که مالیات یک دهمی از آنها گرفته می‌شود. در فقه شیعه اراضی خراجیه ذکر شده است که خود چند قسم است. 🔻 منظر اعتقادی: ⬅️ اراضی به دار الاسلام، دار الکفر، دار العهد، دار الحرب و ... تقسیم می‌شوند. 🔻 منظر مالکیت: 1️⃣ املاک خصوصی: املاکی که مالکیت آن از طریق ارث، هبه یا حیازت یا ... به فرد رسیده است. 2️⃣ املاک عمومی: اراضی مفتوحه و اراضی صلحی که صلح‌کننده از خود سلب مسئولیت کرده باشد. 3️⃣ املاک دولتی: تمام اراضی در حوزه انفال که در مالکیت امام و رهبر جامعه است. 🔻 منظر عمران و آبادانی. 1️⃣ اراضی موات که شامل اراضی آبادنشده می‌شود. 2️⃣ اراضی «محیاة بالإصاله» که شامل اراضی که خود بالإصاله آباد هستند می‌شود. 3️⃣ اراضی آباد بشری که بشر آن‌ها را آباد کرده است. ————————— #فقه_نظام #درس_خارج #روابط_خارجی_در_نظام_سیاسی #آیت_الله_ملک_زاده 🔎@fiqhenezam_com

❇️ آیت الله اراکی در درس خارج «فقه نظام سیاسی» مطرح کرد؛ 🔻 صفات سلبی والی: 1️⃣ والی نباید افشاگر عیوب مردم باشد ⬅️ مسئول باید نسبت به زیردستان خود حساس، بدبین و نکته سنج باشد و بر آن‌ها جاسوس بگذارد. در متون دینی روایاتی ذکر شده است که اشاره دارد امیرالمؤمنین علیه السلام افرادی را برای تجسس از کارگزاران حکومتی بکار می‌گرفت. ⬅️ اگر شخصی به صورت پنهانی مرتکب اشتباهی شده است، نباید با افشاگری آبروی او را برد. اگر چنین شخصی صلاحیت آن منصب را ندارد باید برکنار شود. ⬅️ باید پوشاندن عیوب دیگری در جامعه تبدیل به فرهنگ شود که نتیجه آن وجود یک جامعه صالح است. اما اگر دائما در جامعه‌ای اخبار اشتباهات و اعمال خلاف دیگران منتشر شود، قبح عمل بد و خلاف برای مردم شکسته شده و تبدیل به یک عمل عادی می‌شود. 2️⃣ نباید والی کینه توز باشد. 3️⃣ نباید والی نسبت به سخن چینان زودباور باشد. ⬅️ آثار منفی زودباور بودن والی در تاریخ سیاسی ایران بی شمار است که از جمله آن کشتن امیرکبیر به دست ناصرالدین شاه می‌باشد. چنین والیانی در نتیجۀ سعی ساعی تصمیم گرفته‌اند اما بعد از آن پشیمان شده‌اند. ⬅️ انسان سخن چین طالب خیر و خوبی دیگران نیست؛ زیرا انسان خیرخواه، برای دیگران دشمن درست نمی‌کند و از آنها بدگویی نمی‌کند؛ از این رو می‌توان گفت فرد سخن چین نیت بدی دارد؛ یا می‌خواهد خود را به والی نزدیک کند یا اغراض دیگری که غرض صحیحی نیست را دنبال می‌کند. ————————— #فقه_نظام #درس_خارج #فقه_سیاسی #آیت_الله_اراکی 🔎@fiqhenezam_com

❇️ آیت الله اعرافی در درس خارج «فقه روابط اجتماعی» مطرح کرد؛ 🔻 تعیین حکم سوء ظن به وسیله رجوع به ادله قرآنی. ⬅️ دومین دلیل قرآنی، آیه12 سوره حجرات است «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثِيرًا مِّنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ». ⬅️ مؤمن در جمله «یا أیّها الذین آمنوا» به شخصی اطلاق می‌شود که به ولایت و تمامی عقاید خاص شریعت به نحو تفصیل یا اجمال که در اجمالش هم مقصر نباشد، پایبند باشد. ⬅️ قرائنی دال بر اینکه مراد از مؤمنون در آیه شریفه همه مسلمانان هستند، وجود دارد که عبارتند از: 1️⃣ شأن نزول: یعنی شخصی که مورد سوءظنی قرار گرفته است، یک فرد معمولی می‌باشد. 2️⃣ با توجه به سیاق و ظاهر آیات دیگر می توان گفت محور آیه جامعه اسلامی است و آیه در مقام ایجاد همبستگی در جامعه اسلامی است. 🔻سه مصداق برای ظنون مطرح است: ✅ ظن در اثبات واقعیات که در مباحث حجج بحث می‌شود. ✅ ظن در روابط میان فردی که این قدر متیقن است. ✅ ظن سوء نسبت به خداوند تبارک ‌وتعالی. ⬅️ با توجه به بافت و سیاق آیه، قدر متیقن در جمله «اجْتَنِبُوا كَثِيرًا مِّنَ الظَّنِّ»، ظن سوء در روابط اجتماعی است. ⬅️ «كَثِيرًا مِّنَ الظَّنِّ» غیر از اکثر از ظنون است یعنی مراد آیه چنین نیست که از اکثر ظنون اجتناب کنید بلکه یعنی فی حد نفسه از ظنون بپرهیزید که گستره آن زیاد است. ————————— #فقه_نظام #درس_خارج #فقه_روابط_اجتماعی #آیت_الله_اعرافی 🔎@fiqhenezam_com

❇️ آیت‌الله کعبی در درس خارج «ولایت فقیه» مطرح کرد؛ 🔻 در اینکه مسئولیت اجرای دین بر عهده چه کسانی است افراط و تفریط‌های زیادی رخ داده است. ⬅️ عده‌ای به وسیله استناد به برخی روایات، تشکیل حکومت در زمان غیبت را حرام دانسته‌اند. همچنین آنها قاعده «برپایی دین خدا» را منحصر در واجبات فردی دانسته و نهایت وظیفه اجتماعی که برای یک فرد مسلمان متصور شده‌اند، تبلیغ دین می‌باشد. ⬅️ برخی دیگر معتقد هستند تنها راه‌حل اجرای دین، تشکیل حکومت به هر روشی که ممکن است، می‌باشد. ⬅️ می‌توان پنج گروه را مسئول اجرای دین دانست: 1- فرد مسلمان. 2- خانواده مسلمان. 3- امت اسلام (جامه اسلامی). 4- اصناف و گروه‌هاي اجتماعي در قلمرو نفوذشان. 5- دولت. ⬅️ بر اساس اطلاق قاعده «وجوب برپایی دین خدا» همه گروه‌های مذکور در حیطه نفوذ و توان خود موظف به اجرای دین هستند. ⬅️ تنها استثنائی که بین گروه‌های مذکور وجود دارد اهمیت اجرای دین توسط دولت است؛ زیرا دولت دارای قدرت و نفوذ بیشتری نسبت به سایر موارد می‌باشد. ⬅️دولتی می‌تواند مجری دین خدا شود که امام علیه‌السلام یا نائب امام، رهبری آن را بر عهده داشته باشد. ————————— #فقه_نظام #درس_خارج #ولایت_فقیه #آیت_الله_کعبی 🔎@fiqhenezam_com

❇️ آیت الله علیدوست در درس خارج «فقه سیاسی» مطرح کرد؛ 🔻 دلیل نقلی نفی مشروعیت تشکیل حکومت در عصر غیبت: ⬅️ ممکن است از روایاتی که به سکوت و تعجیل نکردن در عصر غیبت امر می‌کنند، عدم مشروعیت هر گونه اقدام برای تشکیل حکومت اسلامی در عصر غیبت برداشت شود. ⬅️ «قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام يَا سَدِيرُ الْزَمْ‏ بَيْتَكَ‏ وَ كُنْ حِلْساً مِنْ‏ أَحْلَاسِهِ‏ وَ اسْكُنْ مَا سَكَنَ اللَّيْلُ وَ النَّهَارُ فَإِذَا بَلَغَكَ أَنَّ السُّفْيَانِيَّ قَدْ خَرَجَ فَارْحَلْ إِلَيْنَا وَ لَوْ عَلَى رِجْلِك» امام صادق علیه السلام فرمودند: ای سدیر در خانه‌ات بنشین و از آن خارج مشو و مادامی که شب و روز آرام گرفته‌اند تو نیز آرام باشد. هرگاه با خبر شدی که سفیانی خروج کرده است، به سوی ما شتاب کن؛ هرچند با پای پیاده. 🔻 نقد و بررسی ⬅️ با توجه به این‌که روایات مذکور مضمون مشابهی دارند، بررسی سند همه روایات لازم نیست و ضعف روایات مانعی برای استناد به این روایات به شمار نمی‌رود. البته روایت ذکر شده از سند صحیحی برخوردار است؛ از این رو باید از جهت دلالی مورد بررسی قرار بگیرند. ⬅️ در مقام دلالت باید گفت این روایات بر عدم مشروعیت تشکیل حکومت در زمان غیبت دلالت نمی‌کنند. به عنوان نمونه در روایت فوق بر اساس شناختی که از سدیر در دسترس است، نمی‌توان خطاب حضرت به او را یک خطاب عام برای همگان دانست بلکه خطاب خاص به سدیر است. ⬅️ سدیر انسان عجولی بود که همواره امام صادق علیه السلام را در امر قیام تحت فشار قرار می‌داد و مدام برای حضرت نامه‌های مختلفی در باب قیام می‌آورد. امام علیه السلام به ناچار می‌بایست او را کنترل می‌کرد. از این رو نمی‌توان برای عدم مشروعیت تشکیل حکومت به این روایت استناد کرد. ⬅️ با نظر به روایات در موضوع مهدویت که در کتب حدیثی شیعه آمده است، باید گفت موضوع این قسم از روایات نیز جریان مهدویت و نفی ادعا‌های باطل در این زمینه است. ائمه علیهم‌السلام در صدد بوده‌اند به شیعیان بفهمانند زمان ظهور قائم آل محمد (عج) هنوز فرا نرسیده است. ————————— #فقه_نظام #درس_خارج #فقه_سیاسی #آیت_الله_علیدوست 🔎@fiqhenezam_com

❇️ آیت الله سیدمنذر حکیم، در درس خارج «فقه نظام جامع خانواده» مطرح کرد: ⬅️ غالب احکام مرتبط با تشکیل خانواده، حقوق، مدیریت و انحلال آن در فقه متعارف به صورت نگاه فردی بیان شده است. کانون اجتماعی خانواده نیازمند الگودهی مثبت و پویا است؛ از این رو احکام مطرح شده باید مجددا با نگاهی اجتماعی و با توجه به اجتماع اسلامی خانواده مورد تجدیدنظر قرار گیرد. ⬅️ زاویه دید فقیه و نگاه جامع او به ادله، اثرگذاری شگرفی بر نوعِ حکم استفاده شده از متون دینی دارد؛ به همین جهت به فقهایی با دید اجتماعی و جامع‌نگر نیاز داریم. ⬅️ فتوای فقها در ایجاد امنیت اجتماعی نقش بسیار مهمی دارد، به همین جهت باید فقیه پیش از بیان نظر خود به موضوع نگاهی همه جانبه داشته باشد. ⬅️ تعریف حداقلی از نظام خانواده: به مجموع قوانینی که شارع مقدس برای تشکیل، مدیریت و انحلال خانواده مطرح کرده است نظام خانواده می‌گوییم که بر اساس این نظام به هدف اساسی از تشکیل خانواده که حفظ نسل، تداوم آن و تکامل انسان است، می‌رسیم. ⬅️ گاهی یک نظام را خود قرآن یا امام معصوم (ع) برای ما تبیین کرده است مانند رساله حقوق امام سجاد (ع) و در سایر موارد فقیه نیز می تواند آن نظام را به وسیله استقراء، استنباط و یا استنطاق نصوص بدست آورد. مانند کتاب «اقتصادنا» شهید صدر(ره) ⬅️ شهید صدر(ره) در نظام اقتصادی روش پیچیده‌ای را طی کرد و توانست از مجموع فتاوای فقها(به تعبیر ایشان احکام رو بنایی) به اصول زیرین این مجموعه دست یابد و اصول اقتصادی اسلام را استخراج نماید. ————————— #فقه_نظام #درس_خارج #فقه_نظام_جامع_خانواده #آیت_الله_سید_منذر_حکیم 🔎@fiqhenezam_com

❇️ آیت الله هادوی تهرانی در درس خارج فقه «مکتب اقتصادی اسلام» مطرح کرد؛ ⬅️ کار و سرمایه دو عامل اصلی تولید هستند؛ سرمایه نیز شامل سرمایه فیزیکی و سرمایه نقدی می‌شود. مشکل اقتصاد کشور ما وجود مقدار زیاد نقدینگی است. ⬅️ هرچند سرمایه نقدی عامل قدرت و توانایی است اما زمانی که به صورت صحیح مدیریت نشود، همانند سیل همه جا را ویران می‌کند. ⬅️ در کشور از دو عامل توانمندسازی یعنی منابع طبیعی گسترده و استعداد عمومی بالا برخوردار هستیم، اما در عین حال با مشکل کار مواجه می‌باشیم. ⬅️ یکی از عوامل ایجاد بیکاری، عامل اقتصادی است به این معنا که اگر سرمایه‌های نقدی به سمت تولید، کشاورزی و صنعت سرازیر می‌شد، کار فراوان شده و مشکل بیکاری حل می‌شد. ⬅️ متأسفانه قسمت عمده‌ای از سرمایه کشور در بخش دلالی مصرف می‌شود که در اصطلاح اقتصادی به آن سفته بازی می‌گویند. دلالی نه تنها عامل کار نیست بلکه خود سبب از بین رفتن اشتغال نیز محسوب می‌شود. دلالی عامل نابود کننده صنعت، کشاورزی، دامداری و کار است. ⬅️ به لحاظ روان شناسی اجتماعی مردمی هوشمند هستیم اما پرکاری نیستیم و این مانند فردی می‌ماند که استعداد فراوانی دارد ولی حوصله مطالعه کردن ندارد، به همین دلیل این فرد یک شخصیت علمی نمی‌شوند. ⬅️ در جامعه ما عده‌ای سرمایه دارند ولی توان کار ندارند و عده‌ای توان دارند ولی سرمایه ندارند. در عین حال حاضر نیستند با یکدیگر همکاری می‌کنند. ————————— #فقه_نظام #درس_خارج #اقتصاد #آیت_الله_هادوی_تهرانی 🔎@fiqhenezam_com