♦️ مسئله فقه، دانشی ناظر به تحقق ❇️ آیت الله محمد حسین ملک زاده در یادداشتی تصریح کرد: ⬅️ دانش فقه، عمدتاً به نظام رفتاری می‌پردازد و از جنس دستورالعمل، برنامه کار و اقدام است. اساساً این دانش تدوین شده است تا در عالَم خارج، در فعل مکلفین و در زندگی بشر تحقق یابد؛ از همین رو بی‌هیچ دغدغه می‌توان گفت فقه، دانشی ناظر به تحقق است. همین امر، یعنی ناظر به تحقق بودنِ فقه، می‌تواند ضامن تحقق عینی و عملی آن هم باشد. اگر فقیه در مقام اجتهاد و فقاهت با عنایت به این حقیقت و با لحاظ مقام امتثال و تحقق که پهنۀ واقعی حیات انسان است، به استنباط بپردازد طبعاً خروجی استنباط او دست کم در مواردی که می‌تواند شامل موارد مهم و سرنوشت‌سازی هم باشد، متفاوت خواهد بود. ⬅️ همان‌گونه که بارها گفته‌ایم برای زندگی انسان می‌توان پنج سطح فردی، خانوادگی، اجتماعی، حکومتی و تمدنی در نظر گرفت. همچنان که گفته شد، فقه برای تحقق در خارج و زندگی انسان شکل گرفته و تدوین شده است اما اینکه فقه در چه سطحی از سطوح پنج‌گانۀ زندگی انسان تحقق پیدا کند، بیش از همه در گرو آن است که این فقه در مقام تحقیق و تدوین، برای کدام‌یک از این سطوح و با لحاظ کدام‌ یک از آنها تدوین شده و کدام سطح از این سطوح را هدف‌گیری و هدف‌گذاری کرده است. ⬅️ به طور مثال فقهی که برای تحقق در زندگی فردی و ناظر به آن تنظیم شده است در صورت موفقیت در مقام اجرا، فقط در زندگی فردی و شخصی انسان‌ها خود را نشان می‌دهد و زندگی آنها را عمدتاً در همین سطح سامان و جهت می‌دهد. طبعاً انتظار از چنین فقهی برای تأثیرگذاری جدّی و اساسی در سطوح و لایه‌های دیگر در حیات بشر، انتظار به جایی نیست. پس اگر مثلاً می‌خواهیم فقه در عرصه حکومت، حکومت‌داری و حکم‌رانی، تحقق و تجلی یابد و یک ساختار حکومتی مبتنی بر شریعت اسلامی شکل بگیرد، نخست باید فقهی مناسب و متناسب با این سطح از زندگی انسان‌ها را سامان دهیم و عرضه نماییم. البته آشکار است که این سخن بدان معنا نمی‌باشد که به محض شکل‌دهیِ نظری به فقهی با رویکرد حکومتی و تدوین فقه تخصصی و مضافی همچون فقه الحکومه، کار تمام می‌شود و به پشت سر نهادن هیچ مرحله و برداشتن هیچ گام دیگری نیاز نیست ولی بدون شک، یکی از مهم‌ترین گام‌ها در مسیر تحقق فقه در عرصه حکومت، تدوین فقه ناظر به تحقق در این سطح و عرصه است. همین مطلب درباره تحقق فقه در دیگر سطوح و ساحات حیات بشر نیز صدق می‌کند. ========================================== #فقه_نظام #بیانات #تفقه_جامع #آیت_الله_محمد_حسین_ملک_زاده 🔎@fiqhenezam_com

♦️عرف عهده دار تشخیص مصداق مستحبات ✅ حجه الاسلام خطاط در درس خارج «سبک زندگی اسلامی» مطرح کرد؛ ⬅️ عناوینی مانند ادب، حسن خلق، معروف، خیر و ... کلیاتی را به ما ارائه می‌دهند. بحث در این است که تشخیص مصادیق واقعیه خارجی این موارد بر عهده چه کسی است؟ ⬅️ در اصول فقه دو شبه مصداقیه و شبه صدقیه ذکر شده است که با همدیگر تفاوت دارند. شبه صدقی از شبهات حکمی محسوب و یک مفهوم عام را منطبق بر یک مفهوم عام جزئی‌تر می‌کند؛ به عنوان مثال احترام که یک مفهوم کلی می‌باشد منطبق بر مفاهیم قیام و سلام می‌شود. این موارد مصداق نیستند. مراد ما از اینکه می‌گوییم تشخیص مصداق بر عهده کیست، مفهوم کلیه است نه وقایع خارجی. قطعا تشخیص وقایع خارجی بر عهده مکلف می‌باشد. ⬅️ صاحب جواهر بر این باور است که تسامح در سنن همان تسامح در حکم است؛ به عنوان نمونه زمانی که با استناد به دلیل ضعیفی اکرام رحم مستحب دانسته شد، به ضعف سند توجه نمی‌شود و حکم استحباب رحم پذیرفته می‌شود. بعد از مشخص شدن موضوع عام، آداب در حکم و موضوع آن قابل تسامح است. ⬅️ قاعده تسامح را در کلیت نمی‌پذیریم؛ از این رو در تشخیص مصداق نیز نمی‌توانیم بیان ایشان را بپذیریم. بیشتر بزرگان بر این باور هستند که این گونه موارد باید رجائا انجام داده شود. آنها تسامحی که مستحب ساز باشد را نمی پذیرند. متن کامل: https://b2n.ir/s72580 ————————————————————————————-— #فقه_نظام #درس_خارج #سبک_زندگی #حجه_الاسلام_خطاط 🔎@fiqhenezam_com

📘 پنجمین شماره ماهنامۀ رویش اندیشه با موضوع «تشکیل و تحکیم خانواده» منتشر شد 🔻 آنچه در این شماره می‌خوانید: ✅ پرونده‌هایی با عناوین: ⬅️ تحولات ساختاری خانواده، تحولات نقش زنان در خانواده، تحولات ازدواج در ایران، تحولات روابط زوجین در خانواده و خشونت علیه زنان در خانواده ✅ گفت‌وگو با اساتید و کارشناسان: ⬅️ حجت‌الاسلام والمسلمین زیبایی‌نژاد، دکتر مریم اردبیلی، دکتر وحید شالچی، دکتر منصوره‌سادات صادقی، حجت‌الاسلام والمسلمین سالاری‌فر، دکتر زهرا داورپناه، دکتر راحله کاردوانی، دکتر سمیه عرب‌خراسانی، دکتر تینا امین و خانم مذحجی. ✅ گفتاری از: ⬅️ دکتر امیرحسین بانکی‌پورفرد و دکتر عالیه شکربیگی =========================== #فقه_نظام #نشریه #خانواده 🔎@fiqhenezam_com

♦️ اکرام در ارتباطات اجتماعی یعنی هر رفتاری که باعث شخصیت بخشی است ✅ آیت‌الله اعرافی در درس خارج « فقه روابط اجتماعی» بیان کرد؛ ⬅️ موضوع اکرام و تحقیر در رفتار، عمل و تعامل با دیگران از جمله عناوین مبنایی در ارتباطات و اصول ارتباطات، محسوب می‌شود؛ به این نحو که باید برخورد شخص با دیگران بر اساس کرامت، شخصیت بخشی و عزت بخشی باشد. ⬅️ معنای لغوی کَرَم، شرافت یا بزرگی درونی و روحی است؛ به همین دلیل خداوند متصف به کرم می‌شود. کتب لغوی در مقام توصیف این واژه از عبارات عظمت، شرافت، عزت و گاهی در لغات متأخر تفوق فی نفس الشیء نیز ذکر کرده‌اند. تعبیر نزاهت و پاکی هم آمده که جزء لوازم عزت و کرامت است. ⬅️ وقتی مفهوم و معنای اصلی شرافت، عظمت، عزت و تفوق شیء دانسته شد، معانی دیگر مانند کرم، جود، سخاء و بذل که از معانی متأخر و بالملازمه می‌باشد، مقصود نیست. کرامت در باب افعال به معنای ابراز عزت و شرافت شخص است یعنی به او اعطای کرم بکند؛ به تعبیر دیگر یعنی دادن عزت و شرافت به دیگری. ⬅️ اکرام به معنای مذکور دو قسم می‌شود؛ نخست اکرام تکوینی و دوم اکرام در امور اعتباری. اکرام تکوینی یعنی ایجاد وصف و اکرام اعتباری یعنی انجام اعمالی که باکرامت سازگار است؛ یعنی به‌ گونه‌ای رفتار کند که عزت در او رعایت می‌شود.اکرام تکوینی نیز دارای مراتبی است؛ اکرام و تکریمی که خداوند انجام می‌دهد که نوعی خَلق و علیت است. ⬅️ مقصود ما از اکرام در این بحث، اکرام ارتباطات اجتماعی است که از نوع اکرام اعتباری محسوب می‌شود؛ یعنی هر رفتاری که باعث شخصیت بخشی است. نقطه مقابل اکرام در مواقعی اهانت و در مواقعی نیز تحقیر است. هر دوی این موارد به یک معنا اشاره دارند؛ به این نحو که در برابر بزرگ شمردن دیگری، حقارت و اهانت به دیگری است. 📝 متن کامل: https://b2n.ir/j26482 ————————————————————————————-— #فقه_نظام #درس_خارج #فقه_روابط_اجتماعی #آیت_الله_اعرافی 🔎@fiqhenezam_com

♦️ حرمت ربا امر عرفی نیست که بتوان با تغییر شکل، ظلم بودن آن را منتفی کرد ✅ آیت الله محمدتقي شهيدي در درس خارج « ربا در معاملات بانکی» بیان کرد: ❇️ عده‌ای بر این باور هستند که اساس بانکداری بر رباخواری می‌باشد؛ از این جهت تفکیک میان بانکداری و رباخواری در عمل امری غیر ممکن است. ⬅️ حل محتوای ربوی بانک‌ها با ثبت عقودی چون مضاربه در اسناد بانکی تصحیح نمی‌گردد؛ زیرا حکم اولی مضاربه‌ در فقه این است که عامل، ضامن سرمایه نیست و اگر سرمایه بدون تعدی و تفریط او تلف شود، یا سودی حاصل نگردد، احدی حق اخذ خسارت از وی را ندارد. ⬅️ تمامی موارد حیل ربا، تغییر شکل است و ماهیت ربوی بانک‌ها تغییر نکرده است. علاوه بر عرف مردم، بزرگان نیز بانک‌های ایران را ربوی‌ترین بانک‌های دنیا می‌دانند؛ زیرا سود بیشتری می‌گیرند. علت چنین نگرشی در میان مردم، وجود تغییر در شکل بانک‌ها است. غالب مردم بدون توجه به اشکالات مختلف در قراردادهای بانکی، اقدام به امضاء آنها می‌کنند. ❇️ در پاسخ به شبه فوق جمعی از فقهاء معتقد هستند در اسلام، نظام اقتصادی وجود ندارد و احکام به صورت تعبدی‌ از نصوص کتاب و سنت به ما رسیده است؛ از این رو آنها نظامند و هدفمند نیستند. این افراد خود را تابع نص می‌دانند و می‌گویند به این دلیل که نصوص فقط قرض ربوی را تحریم کرده‌اند؛ می‌توان با جایگزینی طرق دیگر، از اشکال قرض ربوی دوری کرد. ❇️ در نقد پاسخ مذکور می‌توان گفت: تغییر شکل در نزد قائلین به وجود نظام اقتصادی در اسلام، امری ناتمام است؛ زیرا ایجاد نظام موقوف به تغییر در محتوا بوده و با تغییر شکلی، محقق نمی‌شود. این که احکام اقتصادی اسلام را صرفا احکامی تعبدی دانسته و نظام اقتصادی را مخدوش بدانیم، خلاف مفاد آیات و روایات است. متن کامل: https://b2n.ir/h72241 ————————————————————————————-— #فقه_نظام #درس_خارج #اقتصاد #آیت_الله_محمد_تقی_شهیدی 🔎@fiqhenezam_com

♦️ ماهیت شناسی رأی مردم و آثار آن/ انتخابات عقدی مستقل است و تا زمانی که نماینده مصلحت مردم را رعایت می‌کند، قابل فسخ نیست ✅ آیت الله ابوالقاسم علیدوست در درس خارج «فقه سیاسی» بیان کرد: ⬅️ نظریه مشروعیت رای مردم و مشروعیت بخشی آن به حکومت، چند سوال را در ذهن مخاطب ایجاد می‌کند: 1️⃣ آیا ماهیت آن وکالت می باشد یا بیعت یا پدیده جدید؟ 2️⃣ اگر گفته شود رأی مردم نوعی وکالت است، آیا وکالت شرعی با همه آثارش منظور است؟ 3️⃣ آیا رأی اکثریت مجوز حکومت بر اقلیت می‌باشد؟ 4️⃣ با توجه به اینکه رأی مردم در محدوده امور مرتبط با خودشان است، اگر اکثریت بر عدم اجرای حکمی از شریعت اصرار کردند، حاکمیت باید تمکین کند؟ ⬅️ نمایندگی، ریاست جمهوری، شورای شهر و ... یک بحث جدید می باشند؛ یعنی وکالت به معنایی خاص نیست بلکه امر جدیدی است که ساخته عقلا می‌باشد و مخالف امر شریعت نیز نیست. ⬅️ انتخابات عقد و عهدی است مستقل و تا زمانی که نماینده مصلحت مردم را رعایت می‌کند و شرایط نمایندگی را دارد، قابل فسخ نیست مگر اینکه زمان آن منقضی شود یا انتخابی جدید صورت پذیرد. متن کامل: https://b2n.ir/g34066 ————————————————————————————-— #فقه_نظام #درس_خارج #فقه_سیاسی #آیت_الله_علیدوست 🔎@fiqhenezam_com

♦️ تعظیم شعائر از مصادیق تقوای قلب ✅ حجه الاسلام سید محسن حسینی فقیه در درس خارج «فقه شعائر» بیان داشت: ⬅️ آیه 23 سوره حج می‌فرماید «من یعظم شعائر الله فإنها من تقوی القلوب»؛ یعنی تعظیم شعائر، تقوای قلب است و تقوای قلب نیز واجب است. احراز کبری مذکور از دو راه میسر است: 1️⃣ جمله «من یعظم شعائر الله فإنها من تقوی القلوب»که جمله خبریه در مقام انشاء و آکد است؛ یعنی تعظیم شعائر از باب تقوای قلب است. 2️⃣ وجوب تقوای قلب؛ انسان امر به تقوای مطلق شده‌ است و تقوای قلب نیز از مصادیق تقوا، محسوب می‌شود؛ بنابراین تعظیم شعائر، تقوای قلب است و تقوا واجب است، پس تعظیم شعائر واجب می‌باشد. ⬅️ شیخ فاضل صفار چند اشکال در استدلال به این آیه بیان کرده است: ⬅️ اشکال نخست: در آیه، شعائر الله به دلیل اضافه شدن به کلمه الله، اضافه عام است؛ از این جهت هر آنچه که مرتبط با الله و علامتی برای توجه به او باشد، شعائر الله نامیده می‌شود. ممکن است گفته شود هر چند به حسب ظاهر تعظیم شعائر الله عام است اما قرائنی وجود دارد که با توجه به آنها می‌گوییم مراد شعائر خاص می‌باشد؛ پس دلیل اخص از مدعا می‌شود. ⬅️ مستشکل می‌خواهد با توجه به چهار قرینه، تعظیم شعائر را حمل بر معنای حج کند. سه قرینه نخست سبب اجمال و قرینه چهارم سبب تشخیص حج می‌شود که موضوع را از اجمال خارج می‌کند؛ از این رو به نظر می‌رسد اشکال اول با این قرائن وارد نیست. 📝 متن کامل: B2n.ir/z72679 ————————————————————————————-— #فقه_نظام #درس_خارج #فقه_شعائر #حجه_الاسلام_سید_محسن_حسینی_فقیه 🔎@fiqhenezam_com