#نمودار_فراوانی_آثار_تفسيري_شیعیان👆
✍️#دوره‌بندی_تاریخ_علم_تفسیر، امکان #فهم_اکنون و #پیش‌بینی آیندۀ آن را به عنوان زمینه‌های ضروری برای #سیاست‌گزاری علمی فراهم می‌آورد.
🔹یکی از روش‌های #دوره‌بندی_تاریخ_علم که کمتر مورد توجه #تاریخ‌نگاران علم قرار گرفته، دوره‌بندی بر اساس تعداد عناوین یا #مجلدات (حجم) آثار تولید شده است.
🔹رشد آثار تفسیری در قرون 5 و 6، به دلایل مختلفی از جمله غلبۀ عقل‌گرایی در میان تشیع و رونق تفسیر #اهل_سنت به عنوان #رقیب_علمی رخ داده است. اما در قرن 12 بیشتر #انگیزه‌های_کلامی موجب فزونی آثار تفسیری با رویکردهای فقهی، روایی و ترویجی شد.
🔹در دو قرن اخیر عرضه #مسائل_اجتماعی به قرآن و ظهور #مراکز_تفسیری_مستقل برای اولین بار در طول تاریخ، از جمله عوامل رشد تفسیر است.
🔹افول تفسیر در قرون 7 و 8، علل مختلفی چون #باور_به_کفایت_آثار_موجود، #فقدان_نیروی_انسانی_کافی و #فقدان_تقسیم‌کار_علمی مناسب دارد. مثلا در قرون 7 و 8، اندیشمندان برجسته، فقه را رونق بخشیدند و تفسیر تحت‌الشعاع آن قرار گرفت.
🔹قرون 9 و 13 نیز #زمینه‌های_نامناسب_سیاسی همه علوم اسلامی از جمله تفسیر را تحت تاثیر قرار داده بود.
#جامعه‌شناسی_معرفت
#جامعه‌شناسی_تفسیر
#تاریخ_علم
✍️#ابراهیمی‌پور
https://eitaa.com/ghebrahimipour
#نمودار_توزیع_آثار_فقهی_با_رویکردهای_روایی_فتوایی_استدلالی👆
✍️#دوره‌بندی_فقه مورد توجه بسیاری قرار گرفته اما دوره‌بندی بر اساس #تعداد_آثار_فقهی از ابتکارات این پژوهش است.
♦️بنابر نمودار بالا #فقه_فتوایی تا قبل از قرن 13 رونق چندانی نداشته؛ #فقه_روایی در قرون 4، 11 و 12 رشد داشته و #فقه_استدلالی در قرن 8، و از 11 تا دوره کنونی در حال رشد بوده است.
♦️#رشد_و_افول فقه روایی و استدلالی به غیر از قرون 9، 11 و 12 تقریباً نسبت عکس دارند. که به معنای تقابل معرفتی این دو رویکرد است. در قرون 11 و 12، ظهور #اخباری‌گری و #نزاع_اخباری_اصولی، رشد آثار فقهی با هر دور رویکرد را به دنبال داشت. اما #غلبۀ_اصولیون، آثار فقهی روایی را بی‌رونق نمود.
♦️#افول_تدوین_آثار_فقهی با همۀ رویکردهای سه‌گانه در قرون 6، 7 و 9 بیشتر به دلیل #زمینه‌های_نامناسب_سیاسی مثل #حمله_مغول_و_تیمور و ایجاد ناامنی‌های سیاسی و اجتماعی است.
♦️اما رشد چشم‌گیر تدوین آثار فقهی با رویکردهای فتوایی و استدلالی و افول فقه روایی در #دورۀ_معاصر به دلایل مختلفی از جمله #حضور_فلسفه، #مواجهۀ_با_غرب، #ظهور_مسائل_مستحدثه و قرار گرفتن فقه در منصب #حکومت است.
♦️بدیهی است فقه در مواجهه با #چالش‌های فراوان در #جامعۀ_مدرن، ناگزیر از اتخاذ رویکرد استدلالی است. نسبت تاریخی فقه با علومی مثل #کلام و #فلسفه، حاکی از شکوفایی و رونق فقه بوده و جدایی تاریخی فقه از #علوم_عقلی همواره فقه را دچار رکود ساخته است.
#جامعه‌شناسی_معرفت
#جامعه‌شناسی_فقه
✍️#ابراهیمی‌پور
https://eitaa.com/ghebrahimipour
هدایت شده از کانال انجمن علمی مطالعات اجتماعی حوزه
#معرفی_کتاب
🔰درآمدی جامعه شناختی بر ادوار تفسیر امامیه
✍️#دوره‌بندی_تاریخ_علم_تفسیر، امکان #فهم_اکنون و #پیش‌بینی آیندۀ آن را به عنوان زمینه‌های ضروری برای #سیاست‌گذاری علمی فراهم می‌آورد.
🔹یکی از روش‌های #دوره‌بندی_تاریخ_علم که کمتر مورد توجه #تاریخ‌نگاران علم قرار گرفته، دوره‌بندی بر اساس تعداد عناوین یا #مجلدات (حجم) آثار تولید شده است.
🔹رشد آثار تفسیری در قرون 5 و 6، به دلایل مختلفی از جمله غلبۀ عقل‌گرایی در میان تشیع و رونق تفسیر #اهل_سنت به عنوان #رقیب_علمی رخ داده است. اما در قرن 12 بیشتر #انگیزه‌های_کلامی موجب فزونی آثار تفسیری با رویکردهای فقهی، روایی و ترویجی شد.
🔹در دو قرن اخیر عرضه #مسائل_اجتماعی به قرآن و ظهور #مراکز_تفسیری_مستقل برای اولین بار در طول تاریخ، از جمله عوامل رشد تفسیر است.
🔹افول تفسیر در قرون 7 و 8، علل مختلفی چون #باور_به_کفایت_آثار_موجود، #فقدان_نیروی_انسانی_کافی و #فقدان_تقسیم‌کار_علمی مناسب دارد. مثلا در قرون 7 و 8، اندیشمندان برجسته، فقه را رونق بخشیدند و تفسیر تحت‌الشعاع آن قرار گرفت.
🔹قرون 9 و 13 نیز #زمینه‌های_نامناسب_سیاسی همه علوم اسلامی از جمله تفسیر را تحت تاثیر قرار داده بود.
منبع: درآمدی جامعه‌شناختی بر ادوار تفسیر امامیه، قاسم ابراهیمی‌پور، قم، موسسه امام، 1402.
#جامعه‌شناسی_معرفت
#جامعه‌شناسی_تفسیر
#تاریخ_علم
✍️استاد ابراهیمی‌پور
https://eitaa.com/ghebrahimipour