#نمودار_فراوانی_آثار_تفسيري_شیعیان👆
✍️#دوره‌بندی_تاریخ_علم_تفسیر، امکان #فهم_اکنون و #پیش‌بینی آیندۀ آن را به عنوان زمینه‌های ضروری برای #سیاست‌گزاری علمی فراهم می‌آورد.
🔹یکی از روش‌های #دوره‌بندی_تاریخ_علم که کمتر مورد توجه #تاریخ‌نگاران علم قرار گرفته، دوره‌بندی بر اساس تعداد عناوین یا #مجلدات (حجم) آثار تولید شده است.
🔹رشد آثار تفسیری در قرون 5 و 6، به دلایل مختلفی از جمله غلبۀ عقل‌گرایی در میان تشیع و رونق تفسیر #اهل_سنت به عنوان #رقیب_علمی رخ داده است. اما در قرن 12 بیشتر #انگیزه‌های_کلامی موجب فزونی آثار تفسیری با رویکردهای فقهی، روایی و ترویجی شد.
🔹در دو قرن اخیر عرضه #مسائل_اجتماعی به قرآن و ظهور #مراکز_تفسیری_مستقل برای اولین بار در طول تاریخ، از جمله عوامل رشد تفسیر است.
🔹افول تفسیر در قرون 7 و 8، علل مختلفی چون #باور_به_کفایت_آثار_موجود، #فقدان_نیروی_انسانی_کافی و #فقدان_تقسیم‌کار_علمی مناسب دارد. مثلا در قرون 7 و 8، اندیشمندان برجسته، فقه را رونق بخشیدند و تفسیر تحت‌الشعاع آن قرار گرفت.
🔹قرون 9 و 13 نیز #زمینه‌های_نامناسب_سیاسی همه علوم اسلامی از جمله تفسیر را تحت تاثیر قرار داده بود.
#جامعه‌شناسی_معرفت
#جامعه‌شناسی_تفسیر
#تاریخ_علم
✍️#ابراهیمی‌پور
https://eitaa.com/ghebrahimipour
#نمودار_فراوانی_آثار_کلامی_امامیه
✍️#دوره‌بندی_علم_کلام بر اساس تعداد آثار کلامی تولید شده در هر قرن، یکی از روش‌های دوره‌بندی تاریخ علم است که کمتر مورد توجه #تاریخ‌نگاران علم قرار گرفته است.
🔹بر اساس نمودار بالا، می‌توان گفت، ناموزون‌ترین نمودار توزیع آثار علمی، مربوط به علم کلام است.
🔹بیشترین آثار کلامی تولید شده مربوط به قرون 3 تا 5 و دورۀ معاصر است. از جمله دلایل #رشد_آثار_کلامی در قرون مذکور می‌توان به این موارد اشاره کرد:
آغاز #غیبت_صغرا و سرازیر شدن سیل #شبهات علیه باورهای شیعی، ظهور #کلام_اشعری، رشد علوم عقلی، #تکثرگرایی_فرهنگی آل‌بویه، ظهور #ستیزهای فرقه‌ای در عرصه اجتماع و افزایش #منازعات_معرفتی بین جریان های فکری.
🔹در قرن اخیر اما شاهد #احیای_علم_کلام و افزایش چشم‌گیر تدوین آثار کلامی با رویکردهای متفاوت هستیم، که مهم‌ترین دلیل آن مواجهه با #مدرنیته و علم و #فلسفه_غربی و #مسائل و #شبهات ناشی از آن است.
🔹اما #افول_پژوهش‌های_کلامی از قرن 6 تا 14 به استثنای قرن 8 و 11، به دلیل رقابت و ادغام کلام در فلسفه، کمرنگ شدن #تعاملات_علمی با #اهل_سنت و همچنین زمینه‌های نامناسب سیاسی با حضور مغول بوده است.
👈نکته: تحولات علم کلام، علوم متعددی چون #فقه، #اصول، #تفسیر و #تاریخ را تحت تاثیر قرار می‌دهد. و #تحولات_ضروری برخی از علوم مثل فقه بدون تحول در علم کلام امکان‌پذیر نخواهد بود.
#جامعه‌شناسی_معرفت
#جامعه‌شناسی_کلام
✍️#ابراهیمی‌پور
https://eitaa.com/ghebrahimipour
#نمودار_توزیع_آثار_فلسفی_در_پانزده_قرن👆
✍️#دوره‌بندی_تاریخ_فلسفه_اسلامی بر اساس #تعداد_آثار تولید شده، شیوه‌ای است که مسائل متفاوتی را پیش روی #تاریخ‌نگاران علم قرار می‌دهد.
🔰بر اساس نمودار بالا، #اوج_توليد_آثار_فلسفي، در قرون 5، 11، 14 و 15 صورت گرفته است.
🔺آغاز #ترجمه_متون_فلسفی به زبان عربی در قرن 2 و 3؛
🔺#تاسیس_و_تکامل_فلسفه توسط اندیشمندانی مثل #فارابی و #ابن‌سینا در قرون 4 و 5؛
🔺#احیاء_حکمت_متعالیه توسط مرحوم #سبزواری در قرن 11،
🔺شکل گیری#حکمت_تهران
🔺و احیای حکمت متعالیه در قم توسط #امام_خمینی و #علامه_طباطبایی در قرن 14 و 15؛
از جمله #عوامل_رشد_آثار_فلسفی هستند.
🔰اما در قرون 8، 9، 10 و 12 و 13 با افول آثار فلسفی مواجه هستیم.
🔺شرایط نامناسب #سیاسی در قرون 8 و 9؛
🔺حضور #فقها در صحنه قدرت سیاسی و عرصه اجتماع در قرن 10؛
🔺#سقوط_اصفهان و پراکنده شدن فلاسفه در قرن 12؛
🔺و زمینه‌های نامناسب سیاسی در قرن 13؛
موجب افول همه علوم از جمله فلسفه شد.
✍️#ابراهیمی‌پور
https://eitaa.com/ghebrahimipour
هدایت شده از کانال انجمن علمی مطالعات اجتماعی حوزه
#معرفی_کتاب
🔰درآمدی جامعه شناختی بر ادوار تفسیر امامیه
✍️#دوره‌بندی_تاریخ_علم_تفسیر، امکان #فهم_اکنون و #پیش‌بینی آیندۀ آن را به عنوان زمینه‌های ضروری برای #سیاست‌گذاری علمی فراهم می‌آورد.
🔹یکی از روش‌های #دوره‌بندی_تاریخ_علم که کمتر مورد توجه #تاریخ‌نگاران علم قرار گرفته، دوره‌بندی بر اساس تعداد عناوین یا #مجلدات (حجم) آثار تولید شده است.
🔹رشد آثار تفسیری در قرون 5 و 6، به دلایل مختلفی از جمله غلبۀ عقل‌گرایی در میان تشیع و رونق تفسیر #اهل_سنت به عنوان #رقیب_علمی رخ داده است. اما در قرن 12 بیشتر #انگیزه‌های_کلامی موجب فزونی آثار تفسیری با رویکردهای فقهی، روایی و ترویجی شد.
🔹در دو قرن اخیر عرضه #مسائل_اجتماعی به قرآن و ظهور #مراکز_تفسیری_مستقل برای اولین بار در طول تاریخ، از جمله عوامل رشد تفسیر است.
🔹افول تفسیر در قرون 7 و 8، علل مختلفی چون #باور_به_کفایت_آثار_موجود، #فقدان_نیروی_انسانی_کافی و #فقدان_تقسیم‌کار_علمی مناسب دارد. مثلا در قرون 7 و 8، اندیشمندان برجسته، فقه را رونق بخشیدند و تفسیر تحت‌الشعاع آن قرار گرفت.
🔹قرون 9 و 13 نیز #زمینه‌های_نامناسب_سیاسی همه علوم اسلامی از جمله تفسیر را تحت تاثیر قرار داده بود.
منبع: درآمدی جامعه‌شناختی بر ادوار تفسیر امامیه، قاسم ابراهیمی‌پور، قم، موسسه امام، 1402.
#جامعه‌شناسی_معرفت
#جامعه‌شناسی_تفسیر
#تاریخ_علم
✍️استاد ابراهیمی‌پور
https://eitaa.com/ghebrahimipour