📚 #ارزیابی بحث #تمایز_اخلاق_و_تربیت 🔹 مقدمه: این بحث، بیشتر صبغۀ #اصطلاح‌شناختی (ترمینولوژیک) دارد تا اینکه یک بحث حقیقی و ماهوی باشد. 👈 بنابراین برای اصطلاح‌شناسی دقیق، باید اول #مسئله‌شناسی دقیقی #بر_اساس_هدف داشته باشیم. (دست کم بخشی از) هدف ما می‌تواند امور زیر باشد: * تحلیل دقیق گزاره‌های تراث دانشی (اعم از سنت اسلامی و مباحث دیگران) * روشمندتر کردن مباحث تربیتی و اخلاقی * هماهنگی حداکثری یا حتی‌الامکانی با ادبیات دینی (به طور خاص در آیات و روایات) 🔹 داوری بین دیدگاه ها در وجه تمایز #بهترین تحلیلی که بتواند این اهداف را به طور منسجم تأمین کند، همان نظر آقای #عالم‌زاده نوری است. این اصطلاح، در مباحث اخلاق و تربیت دنیای دانشی امروز (از جمله در غرب) هم کاملا مستقر است (استنباط حکم اخلاقی از سیره و عمل معصوم، ص 35، پاورقی2) و ظاهرا گذر از آن، نه نیاز است و نه صلاح 🔹 توضیح بیشتر نظریه مختار: نظر آقای عالم زاده، به این معنا نیست که مسائل اخلاق و تربیت، کاملا قابل انفکاک از همند، بلکه برعکس، با توجه به اینکه فضائل و رذائل دارای #مراتب متفاوتی‌اند و برخی از فضائل، زمینه فضائلی بالاتر را فراهم می‌کنند (و هکذا در جانب رذائل)، بنابراین طبیعتا در تربیت با این مسئله مواجه خواهیم شد که برای رسیدن به #مطلوب‌های_اخلاقی_پسین، باید از #مطلوب‌های_اخلاقی_پیشین گذر کنیم. به بیان دیگر، رسیدن به قله‌ها و حضیض‌ها، اصولا امری دفعی نیست و نیازمند سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی هدفمند است. پس در واقع نمودار سینوسی اخلاق و تربیت، خطوط منحنی همواری نیستند، بلکه در جای‌جای آن، دندانه‌ها و زیگزاگ‌هایی وجود دارند که نقاط اوج و فرود خاصی را متناسب با همان مرحله از #حرکت انسان نشان می‌دهند. 🔹نتیجه بحث نتیجۀ مهم این بحث آن است که برای #تنقیح_روشی #مباحث_تربیتی_اخلاقی خودمان، باید به #دو_نوع_مسئله متفاوت توجه کنیم، (حتی اگر این تفکیک را به لحاظ اصطلاحی نپذیریم) : 📌 1. شناخت ویژگی های مثبت و منفی انسان، با محوریت: چیستی این ویژگی ها چرایی مثبت یا منفی بودن آنها علائم پیدایش یا فرسایش آنها 📌 2. شناخت فرآیند رسیدن/رساندن انسان به ویژگی های مطلوب و گذر از مراحل مختلف. 🔹 #درهم_تنیدگی اخلاق و تربیت در آثار گذشته و #تفکیک طبیعی آن ها به اقتضای گسترش علم شاید همۀ کتب اخلاقیِ سنتی، به هر دو نوع از مسائل می پرداختند و در واقع احساس نیاز نمی کردند که دو علم مجزا از هم داشته باشند. مثلا در معراج السعادة می‌فرماید: «فايده علم اخلاق، پاك ساختن نفس است از صفات رذيله، و آراستن آن به ملكات جميله، كه از آن به «تهذيب اخلاق» تعبير مى‌‏شود.» اما امروزه به دلیل تطور و #پیشرفت_علم و نیازهای بشری، چنین تفکیکی مفید است. نظیر چنین ترکیب و تفکیک تاریخ‌مندی، تقریبا در تمام دانش ها اتفاق افتاده و می افتد، و امری کاملا طبیعی است. اصولا نگاه تفصیلی تر و مستقل به فرآیندها، از ویژگی های پیدایش زندگی های پیچیده تر در ادوار تاریخی متأخر است.. 🌷 🔹 نظر استاد #هادیزاده، هرچند مؤید لغوی از ناحیۀ واژۀ «اخلاق» دارد، اما هم این مؤید، معارض در استعمالات عربی فصیح دارد (خصوصا در استعمالات قرآنی و حدیثی) و هم با معنا و کاربست واژه «تربیت» ناسازگار است و هم با مباحث مرتکز و تفصیل یافتۀ علمای #اخلاق و #تربیت هماهنگ نیست. 📌پ ن: متن این پست برشی است از مطالب جناب استاد سجاد #دینپرستی ( @Sajjaddinparast60 ) #علمی @hadianeha

📚 #ارزیابی 2⃣ بحث #تمایز_اخلاق_و_تربیت 🔹 مقدمه: ١. در صورتی که بحث را #اصطلاح_شناختی بدانیم، بررسی لغوی بی معنا می شود. یگانه فایده آن، اثبات اندک علاقه ای میان لفظ و معناست، که آن هم وجود دارد. ۲. با توجه به ابهامات موجود درباره چیستی اخلاق و تربيت در تراث اسلامی و نیز تنوعی که در فهم از #اخلاق و #تربيت در دنیای غرب وجود دارد، هیچ یک از این تعاریف به سادگی قابل انطباق و همزبانی با آنها نیست و شاید نیازی هم به این کار نباشد. #صورت_بندی های جدید دانشی برخاسته از #نیاز هر دوره تاریخی، معنایی متفاوت به تراث می دهد و آنها را ناگزیر از بازسازی و بازنمایی می سازد. 🔹🔹 🔹 🔹 توضیح نظر استاد #غنوی: ۳- سخن استاد اعرافی و استاد غنوی مشابه به نظر می‌رسد؛ ولی مایز آن «اطلاق و تقیید ساحتی» است؛ به این معنا که در اندیشه استاد اعرافی مطلق دیگرسازی، تربیت است و مطلق خودسازی، اخلاق؛ در حالی که در اندیشه استاد غنوی دیگرسازی در ساحت شناخت، تربیت است و خودسازی در ساحت احساس، اخلاق 🔹اتخاذ موضع بین نظرات: ۴. به نظر می‌رسد نسبت میان اخلاق و تربيت در اندیشه استاد صفائی و شاگردان ایشان قابل دفاع تر از فروض دیگر است؛ 👈چه اینکه مثلا در اندیشه استاد #عالم_زاده و مَن تَبَع، نسبت میان اهداف تربیتی و اخلاقی روشن نیست و به نظر می رسد با قله فرض کردن صفات اخلاقی و حرکت تربیتی برای تحقق آن، دیگر جایی برای بحث از «اهداف تربیتی» باقی نمی ماند و اگر اهداف اخلاقی (قله ها) را همان اهداف تربیتی بدانیم، جایی برای بحث از اهداف اخلاقی باقی نمی ماند و در مجموع، میان اهداف اخلاق با تربیت خلط جدی رخ می دهد. 👈همچنین مزیت تعریف استاد #صفائی و شاگردان ایشان از اخلاق و تربيت، نشان دادن رابطه طولی میان ساحت شناخت و احساس و چگونگی تأثیر اولی بر دومی است و این نحوه برخورد با ساحت‌های انسان، واقعی است و از آفت های ساحت بندی های موجود - که ساحات را به صورت انتزاعی! در عرض یکدیگر تعریف می کنند - در امان است. 📌پ ن: متن این پست برشی است از مطالب جناب استاد جواد #درودی #علمی @hadianeha