eitaa logo
امتداد حکمت قرآنی و فلسفه الهی
1.4هزار دنبال‌کننده
530 عکس
151 ویدیو
26 فایل
حکمت قرآنی در اندیشه فیلسوفان انقلاب اسلامی: امام خمینی علامه طباطبایی شهیدان مطهری، بهشتی، صدر آیات علامه جعفری، مصباح یزدی، جوادی آملی و امام خامنه ای
مشاهده در ایتا
دانلود
📌مقصد اجتماعی انبیای الهی امام خمینی: 🔹یكى از مقاصد بزرگ شرايع و انبياء عظام، سلام‌اللّه‌عليهم، كه علاوه بر آنكه خود مقصود مستقل است، وسيله پيشرفت مقاصد بزرگ و دخيل تام در تشكيل مى‌باشد، و است، و اجتماع در مهامّ امور و جلوگيرى از تعديات ظالمانه ارباب تعدى است، كه مستلزم فساد بنى الانسان و خراب مدينه فاضله است. 🔸 و اين مقصد بزرگ، كه مصلح اجتماعى و فردى است، انجام نگيرد مگر در سايه و و و و و ، و افراد جامعه به‌طورى شوند كه نوع بنى‌آدم تشكيل يک شخص دهند، و جمعيت به منزله يك شخص باشد و افراد به منزله اعضا و اجزاء آن باشد، و تمام كوشش‌ها و سعى‌ها حول و ، كه صلاح جمعيت و فرد است، چرخ زند. 🔹و اگر چنين مودّت و اخوّتى در بين يك نوع يا يك طايفه پيدا شد، غلبه كنند بر تمام طوايف و مللى كه بر اين طريقه نباشند. چنانچه از مراجعه به تواريخ، خصوصا تاريخ جنگ‌هاى اسلام و فتوحات عظيمه آن، مطلب خوب روشن مى‌شود، كه در اوايل طلوع اين قانون الهى، چون شمه‌اى از اين اتحاد و وحدت در بين مسلمين بوده و مساعى آنها مشفوع به تخليص نيّات نوعا بوده، در مدت كمى چه فتوحات بزرگى كردند، و در اندك زمانى به سلطنت‌هاى بزرگ آن زمان، كه عمده آن ايران و روم بوده، غلبه كردند و با عده كم بر لشكرهاى گران و جمعيت‌هاى بى‌پايان غالب شدند. و پيغمبر اسلام عقد اخوّت بين مسلمين در صدر اوّل اجرا فرمود و به نصّ «إنّما المؤمنون إخوة» اخوّت بين تمام مؤمنين برقرار شد. شرح چهل‌حدیث، ص۳۰۹ https://eitaa.com/hekmat121
📌 عقل و جهل 💠درآمدی بر رساله «العقل و الجهالة: آیت الله شاه آبادی 1️⃣ بخش اول ▪️عقل و جهل دو مفهوم کلیدی و پایه ای در نظام اندیشه اسلامی است و در این نظام، از تعریف ویژه ای برخوردار شده است. به همین واسطه، نظام اندیشه اسلامی متمایر از سایر نظامات معرفتی و مکاتب فکری می شود. در قران کریم آیات متعددی به عقل و عقلانیت و جهل و جهالت اشاره دارد. در قران کریم محور تقوا و پرهیز کاری عقل برشمرده شده است و بی عقلی و جهالت را محور گناه و پلیدی معرفی می کند.(یونس/100) در نهضت و سیره نبی مکرم (ص)، اسلام نیز تربیت عقلانی یک پایه ی محکم نبوت بود به نحوی که امیر المومنین علی«ع» هدف رسالت بر انگیختگی گنجینه ها ی عقل می داند.(نهج البلاغه / خ1). شیخ کلینی در اصول کافی، اولین پایه نظام اندیشه اسلامی را عقل جهل می دانند و در بیان دلیل این تقدّم می نویسد: «اذ کان العقل هو القطب الذی علیه المدار و به یحتجّ و له ثواب و علیه العقاب» بر این اساس پایه ی زندگی اجتماعی و ایجاد «تمدن» عقلانیت است چرا که تمدن نفی جهالت و بساطت بدوی است. هر ملتی که توفیق ایجاد تمدن را داشته است در مرحله اول تعریف و تبیینی روشن از عقلانیت و جهالت ارائه کرده سپس از همان مسیری حرکت کرده که آن را عقلانی دانسته است و به سلب جهالت و مظاهر ونمود های آن پرداخته است. هر چند ممکن است تعریف و تبیین آنها از عقلانیت و جهالت کامل نباشد و فقط به برخی از عرصه های زندگی انسان معطوف باشد اما بدون تردید از همان حیث به برتری های قابل ملاحظه ای دست پیدا کرده است. ▪️برهمین اساس دستیابی به الگوی «جامعه اسلامی» و «تمدن اسلامی» در گروه تعریف و تبیین متفاوتی از عقلانیت و جهالت براساس منطق نظام اندیشه اسلامی است که توان صورت بندی همه خوبی های فردی و خیرات اجتماعی تحت آن تلقی از عقلانیت وجود داشته باشد و در مقابل به وضوح به تبیین جهالت پرداخته و با صورت بندی مظاهر جهالت، مرز بندی روشنی را با سایر نظامات فکری بر قرار سازد. در نتیجه اصلاح اجتماعی در گرو اصلاح فکری و تبیین این تلقی از عقلانیت و مرز گذاری با جهالت است. مصلحان اجتماعی حقیقی تا حدودی به این مهم پرداخته اند و آثار علمی و عملی متناسبی تولید کرده و به جامعه انسانی عرضه کرده اند. https://eitaa.com/hekmat121
📌 عقل و جهل 💠درآمدی بر رساله «العقل و الجهالة: آیت الله شاه آبادی 2⃣ بخش دوم ▪️از جمله این مصلحان اجتماعی آیت الله شیخ محمدعلی شاه آبادی، استاد ومراد رهبر کبیر اسلام حضرت امام خمینی«ره»، است. آیت الله شاه آبادی ، نظریه اصلاحی خود را در کتاب ارزشمند «شذارات المعارف» در بیان مرام اسلام بیان داشته است و در آن بارها و بارها به عقل و عقلانیت و جهالت در جامعه اسلامی اشاره کرده است به طور مثال ایشان علت العلل بیماری جامعه اسلامی را جهل به مرام اسلام می دانند(ص6). همچنین به نظر ایشان از مقتضیات فطرت سلیمه ، ادراک امور عقلیه و التزام به احکام عدلیه می باشد(ص34) و در صفحه 35 مرجع احکام را عقل می دانند. ایشان می نویسد: «البته مرجع احکام با ید عقل بوده با شد زیرا که خود تقاضایی ندارد و جز احقاق حق و اعطای کل ذی حقه کاری نکند.» ▪️در صفحه 100 حفظ عقل را ناموس دوم انسان میدانند و جمیع انبیا تماما حافظ آن هستند و هرچه حجاب عقل شود ممنوع است به نظر ایشان عقل یکی از فطرت های انسانی است که به واسطه های آن انسان جبروتی می شود(ص127). ▪️اما آیت الله شاه آبادی به همین اشارات لطیف و ارزشمند اکتفا نکرده است ورساله ای مستقل را در این زمینه با عنوان «العقل و الجهالة» تدوین کرده است. این رساله عظیم القدر علی رغم اهمیت آن متاسفانه هم تکمیل نشده و ناقص مانده است و هم بسیار دیر منتشر می شود درحالی که در این سال های اخیر ملت ایران و جهان اسلام بیش از هر زمانی به تامل در باب عقل و جهل نیازمند است بخصوص اینکه نسخه های بدلی و ناقص در جامعه گسترش یافته است و به بهانه ی عقلانیت بسیاری از اصول عقلانی را منکر شده است. ▪️رساله شریف «العقل و الجهالة» با رویکرد عرفانی و حکمی در دصدد تبین حقیقت عقل و قوای عقلانی انسان است که در واقع می توان آن را مقدمه ای بر فهم روایات عقل و جهل بخصوص روایت ارزشمند «حدیث جنود عقل و جهل» دانست که مورد عنایت بسیاری از علما و مصلحان اجتماعی بخصوص حضرت امام خمینی (ره) بوده است. ▪️از آنجا که عقل از سنخ وجود است و حقیتی متعالی و مخلوق الهی است، شناخت عقل، متوقف بر شناخت عالم أمر و عالم خلق، چگونگی تکون نفس آدمی، طینت انسان، و نسبت نفس با بدن است. به همین جهت 4 مطلب نخست رساله مذکور عبارت است از: 1. فی معرفة عالم الامر و الخلق 2. خلقة الانسان 3. اقسام الطينة و مبدأ السعادة و الشقاوة بحسبها 4. نسبة الروح و البدن ▪️این چهار فصل، مباحث بسیار مهم و مقدماتیِ هستی شناسی و انسان شناسی «عقل» است که بدون آن نمی توان به حقیقت عقل و ماهیت جهل پی برد و نسبت عقل و جهل با سایر مفاهیم انسانی همچون روح، سعادت، شقاوت، لذت، خیر، عشق، فطرت، ایمان را شناخت. https://eitaa.com/hekmat121
🔻بخش دوم؛ پایانی در جواب بایستی گفت حقیقت تفکّر برای چیست؟ حقیقت تفکّر، حقیقت است. آدمی در جستجوی حقیقت و عطشناک حقیقت است. این حقیقت است که او را از این سو بدان سو می کشاند. عظیم ترین حقیقت هستی توحید است و تمامی حقایق دیگر تبلور این حقیقت اند. اصل مبارزه از حقیقت توحید نشأت گرفته است. آنگاه که انبیاء الهی دعوت به حق و توحید را مطرح ساختند عظیم ترین جبهه گیری ها و موضع گیری ها علیه ایشان به راه افتاده است. اگر کسی به حقیقت توحید نرسیده می تواند آزادانه بیندیشد و به حقیقت توحید برسد. اما اگر کسی به توحید رسید دیگر اندیشیدن ذیل این حقیقت هستی را بپذیرد. چرا که استنکاف و استکبار در برابر اندیشیدن ذیل عظیم ترین حقیقت هستی چیزی جز دور شدن از حق و حقیقت و غرق شدن در دریای توهمات و خیالات را برای انسان به ارمغان نمی آورد. 💠🔰💠 آیه «انا لله و انا الیه راجعون» یک گزاره راهبردی در ساخت و معماری اندیشه مترقی و متعالی اسلامی است. اندیشمندان ما اگر میخواهند یک ساخت مترقی از اندیشه اسلامی را رقم بزنند بایستی که اندیشیدنشان و اندیشه شان را از توحید شروع کنند. حقیقت توحید از آن جهت که همه حقایق را به صورت مندمج در خود دارد بسان نور سفیدی است که با قرار گرفتن در پشت منشور طیفی از نورهای رنگارنگ را به تجلی در می آورد. عدالت، آزادی، کرامت، پیشرفت و تکامل و ... همه اینها حقایقی هستند که از توحید نشأت می گیرند و رسالت این حقایق هم این است که حیات انسانی را چه فردی و چه اجتماعی را به سوی عظیم ترین حقیقت هستی هدایت کنند. اندیشه اسلامی بایستی از توحید شروع شود و برای ، بسط یابد و غایتی جز توحید نداشته باشد: «انا لله و انا الیه راجعون» توحید به عنوان عظیم ترین حقیقت هستی حقیقتیست که همه حقایق را نظام و تقدیری متقن و احسن بخشیده است. اگر میخواهیم ترجمان اندیشه ای و دانشی این نظام و تقدیر متقن و احسن را در ذهن و فکر خود داشته باشیم لازم است که اندیشیدنمان از توحید باشد و برای توحید باشد و به سوی توحید باشد.(3) اندیشه هایی که منقطع از توحید شروع می شوند... یا نظام و چینشی استوار ندارند، و یا اگر به ظاهر نظام و چینشی استوار و متقن دارند در نهایت به حقیقتی پایدار برای حیات انسانی منتهی نمی شوند. فرق اندیشیدن اسلامی با اندیشیدن غربی که از توحید شروع می شود آنست که انسان در بدو امر در مواجهه با باطن عالم قرار می گیرد اما اندیشیدن غربی در لایه ظاهری حیات دنیا گرفتار می شود و تمام محاسبات خود را بر اساس داده های این لایه های ظاهری بنا می کند. اندیشه ای که مفاهیم آن آبشخوری غیر از توحید دارد نمی تواند به عاقبت نیکویی منتهی شود چرا که بر ممشای صیرورت تکوینی حقیقت عالم، این اندیشه تکوّن نیافته است. پی نوشت: 1. حدیث قرب نوافل: الكافى باسناده عن حماد بن بشير قال سمعت ابا عبدالله عليه السلام يقول : قال رسول الله صلى اللّه عليه و آله : قال الله عزوجل من اهان لى وليا فقد ارصد لمحاربتى ، و ما يتقرب الى عبدى بشى احب الى مما افترضت عليه و انه ليتقرب الى بالنافله حتى احبه فاذا احببته كنت سمعه الذى يسمع به ، و بصره الذى يبصر به ، و لسانه الذى ينطق به ، ويده الذى يبطش بها، ان دعائى اجبته و ان سالتى اعطيته ، و ما ترددت عن شى انا فاعله كترددى عن موت المومن ، يكره الموت واكره مساءته 2. حدیث قرب فرائض: قال الله عزوجل ما يتقرب الى عبدى بشى احب الى مما افترضته عليه ، و ما زال يتقرب الى عبدى بالفرائض حتى اذا ما احبه و اذا احببته كان سمعى الذى اسمع به ، و بصرى الذى ابصر به ، ويدى التى ابطش بها. 3. یکی از معدود کارهای شایسته ای که در این وادی صورت گرفته است مقاله «، » از سید علی خامنه ای می باشد که هم به لحاظ روشی و هم به لحاظ محتوایی توحیدی است. متاسفانه این رویه استوار آنچنان که باید و شاید از جانب اندیشمندان ما جدی گرفته نشد. —---— ◼️ سید مصطفی مدرس مصلی 🔗@seyyedmodarresi
▪️یادداشت شخصی حجت الاسلام سید مصطفی مدرس مصلی؛ منتشر شده در کانال شخصی ایشان🔻 —---— ◼️ سید مصطفی مدرس مصلی 🔗@seyyedmodarresi