✳️ به همت انتشارات پژوهشکده تاریخ معاصر؛
خاطرات سانسورچی شاه در قیام 15 خرداد منتشر شد
به گزارش روابط عمومی #پژوهشکده_تاریخ_معاصر ،کتاب «خاطرات #جهانگیر_تفضلی » به کوشش #یعقوب_توکلی در شمارگان 1000 نسخه توسط انتشارات پژوهشکده تاریخ معاصر چاپ و منتشر شد.
https://instagram.com/iichs.ir
@iichs_ir
پژوهشکده تاریخ معاصر
✳️ به همت انتشارات پژوهشکده تاریخ معاصر؛ خاطرات سانسورچی شاه در قیام 15 خرداد منتشر شد به گزارش رو
✳️ به همت انتشارات پژوهشکده تاریخ معاصر؛
خاطرات سانسورچی شاه در قیام 15 خرداد منتشر شد
به گزارش روابط عمومی #پژوهشکده_تاریخ_معاصر ،کتاب «خاطرات #جهانگیر_تفضلی » به کوشش #یعقوب_توکلی در شمارگان 1000 نسخه توسط انتشارات پژوهشکده تاریخ معاصر چاپ و منتشر شد.
این کتاب شامل یک پیشگفتار و مقدمه است. در کتاب آمده است: خاطرات جهانگیر تفضلی نشاندهنده چگونگی تکوین یک شخصیت سیاسی در حکومت پهلوی است.
تفضلی یکی از رجال علاقهمند به تمام معنا به رژیم پهلوی و به تعبیر خودش مخلص و چاکر بوده است. متن اولیه خاطرات تفضلی را مرحوم دکتر ابوالقاسم تفضلی در اختیار پژوهشکده تاریخ معاصر قرار داده است. هرچند در متن اولیه خاطرات تفضلی بخش عمدهای از زندگی سیاسی او ناگفته مانده، پارهای از اسرار پشت پرده حاکمیت پهلوی به وسیله او فاش شده است.
این خاطرات به دلیل آنکه تفضلی دوست نزدیک اشرف پهلوی و عبدالحسین هژیر و مورد اعتماد محمدرضا پهلوی بود، دارای اهمیت است. از جمله مواردی که تفضلی در خاطرات خود تلاش کرده است آن را ناگفته بذارد چگونگی انتصاب وی به ریاست تبلیغات و انتشارات رادیو یا سمت مشاور در کابینه اسدالله علم در سال 1342 است.
هدف پژوهشکده تاریخ معاصر از انتشار این خاطرات بیان حقایقی از سرنوشت و تاریخ سیاسی ملت ایران در عرصه ترکتازی بیگانگان است.
جهانگیر تفضلی در این خاطرات اذعان کرده است که چگونه و طی چه روندی، از یک مخالف رژیم پهلوی و یک چپگرا و دموکرات بهاصطلاح روشنفکر به یک نظریهپرداز دربار تغییر جایگاه میدهد. این امر نه به قصد افشای رژیم بلکه در قالب یادداشتهای شخصی است که غالبا جنبه دفاع از خود دارد.
در این کتاب اسنادی است که نشان می دهد تفضلی در جریان سفر معروف شاه به قم در 4 بهمن 1341 به قم رفت. او سخنرانی معروف و تاریخی شاه را از قبل نوشته و تنظیم کرده بود. تفضلی در این سخنرانی از زبان شاه، زشتترین، رکیکترین و ناجوانمردانهترین توهینها را به روحانیت روا داشت. آنها را به ارتجاع سیاه تشبیه کرد و خطر آنها را از ارتجاع سرخ بیشتر دانست.
این سخنرانی به قدری زنند بود که علاوه بر عکسالعمل شدید امام خمینی(ره)، روحانیت و مردم، حتی مسئولان خبری رژیم، نظیر نصرتالله معینیان مجبور شدند بخشی از سخنان شاه را سانسور کنند؛ سخنانی که به قول احسان نراقی، مشاور برجسته شاه، آغاز انقلاب و شمارش معکوس عمر رژیم پهلوی بود.
حضرت امام در سخنرانی معروف خود که به دستگیری ایشان و قیام تاریخی 15 خرداد منجر شد، در اشاره به سخنرانی جنجالی شاه، محمدرضا را نصحیت کردند و فرمودند: هرچه دیگران به تو دیکته میکنند و به دست تو میدهند را تکرار میکنی. در پی این سخنرانی در عصر عاشورا، رژیم پهلوی در نیمهشب 15 خرداد ایشان را دستگیر کردند.
از نکات جالب کتاب ارائه سندهایی از صورت مذاکرات هیئت دولت به ریاست اسدالله علم در روزهای 15 تا 20 خرداد 1342 است. این اسناد نشان میدهد که در برابر اعتراضات مردم، روشنفکرانی مانند تفضلی و همچنین پرویز ناتل خانلری و محمد باهری بیش از نظامیان خواستار کشتار وسیع و حکومت نظامی بودند.
آقای توکلی که کتاب به کوشش ایشان چاپ شده است، خاطرات ایام بازداشت جهانگیر تفضلی در اردوگاه متفقین را که در روزنامه «ایران ما» منتشر شد، در بخش دوم کتاب آورده است.
کتاب «خاطرات جهانگیر تفضلی» با قیمت هفتادهزار تومان و در شمارگان 1000 نسخه در دسترس علاقهمندان به تاریخ قرار گرفته است.
https://instagram.com/iichs.ir
@iichs_ir
✳️ نظریه دیکتاتوری منوّر و نسبت آن با دیکتاتوری #رضاشاه ؛
چرا نظریه دیکتاتور خیرخواه در ایران شکست خورد؟
نظریه دیکتاتوری منوّر، که دیکتاتوری خیرخواه نیز برای آن استفاده میشود، مفهومی است که اندیشمندان قرن هجدهم همانند ولتر و دیدرو، برای رهبران سیاسی همچون پتر کبیر و کاترین کبیر بهکار میبردند. در این نظریه تنها راه اصلاح جامعه روی کار آمدن دولتی مستبد و مقتدر است. دیکتاتوری منور دیدگاهی است که رشد و توسعه اقتصادی را مقدم بر دموکراسی و مشارکت مردم میداند و به کارایی نخبگان در روند یک نوسازی آمرانه و از بالا باور دارد. داریوش آشوری آن را دیسپوتیسم روشنفکران مینامد.
شرایط و لوازم #دیکتاتوری_منور در ایران آن مقطع فراهم نشده بود؛ زیرا در یک طرف، روشنفکرانی بودند که سعی داشتند سنّت و نیروهای سنتی در جامعه را از میان بردارند و در طرف دیگر، پادشاهی بود که با افکار و اندیشههای روشنگرایانه آشنایی چندانی نداشت. درواقع نه روشنفکران به معنای واقعی کلمه منورالفکر بودند که بتوانند اقتضای زمان را بهدرستی درک کنند و نه پادشاه ذهن چندان روشنی داشت که بتواند راه رسیدن به آزادی، امنیت و رفاه را بهدرستی درک کند. بدینترتیب در عمل یک دیکتاتوری فردگرا، که در آن، همه مسائل در نهایت به شخص رضاشاه ختم میشد، بر کشور حاکم شد و سرنوشت کشور را به جایی رساند که با دخالت نیروهای خارجی در عرض کمتر از چند روز تسلیم آنها شد.
برای مطالعه متن کامل این مقاله بر روی لینک زیر کلیک کنید؛
https://b2n.ir/m36769
https://instagram.com/iichs.ir
@iichs_ir
✳️ تاملی بر جامعه مدنی در عصر #پهلوی_اول
#انتخابات در زمان #رضاشاه چگونه بود؟
#مقاله
#چکیده
پهلوی اول با دستاویز قرار دادنِ بیسوادی و نیاز کشور به مدرنیزاسیون، انتخابات بهعنوان رکن اساسی پویایی و کارآمدی جامعه مدنی را به محاق برد. دولتمردان پهلوی اول بر این گمان بودند که با هماهنگی میل اکثریت با میل دولت میتوانند برنامههای مورد ظر حکومت را بهپیش ببرند؛ ازاینرو ارتش از حافظ مرزهای کشور به نهادی برای اجرای فرامین شاه در جهت مهندسی انتخابات تبدیل شد. مداخله در انتخابات تنها رویکرد حکومت به مهندسی انتخابات نبود. برخی از تغییرات حقوقی برای در امانِ ماندن مجریان انتخابات و نمایندگانی که بهصورت مهندسی انتخاب شده بودند و همزمان کنترل آنها توسط دولت صورت گرفت. خارج ساختن توهین یا افترا به مأموران و ناظران انتخاباتی و نمایندگان مجلس از زمره جرمهای مطبوعاتی باعث ترس جامعه مدنی از انتقاد شد. حذف مصونیت پارلمانی پشتوانهای شد که حتی در روزهای بعد از انتخابات نیز نماینده نمیتوانست به فعالیت نمایندگانی بدون احساس ترس ادامه دهد.
برای مطالعه متن کامل مقاله بر روی لینک کلیک کنید!
https://instagram.com/iichs.ir
@iichs_ir
✳️ تأملی بر اموال منقول #رضاشاه ؛
بزرگترین دزدی تاریخ چگونه انجام شد؟
#مقاله
#چکیده
از طمع زیاد در جمعآوری ثروت به عنوان یک بیماری روانی یاد میشود. برخی معتقدند ثروتمندانی که با وجود ثروت فراوان همچنان در جمعآوری ثروت، حرص و آز دارند، احتمالا با یک نوع بیماری مهلک روانی مواجه هستند. اگر این ادعا در مورد تمام ثروتمندان حریص صادق نباشد، بیشک در مورد دیکتاتورها و مستبدان واقعیت دارد. در این رابطه همانطور که مشخص شد، رضاشاه نیز اشتهای سیریناپذیری در جمعآوری ثروت داشت. او به بهانههای مختلف اموالی را برای خود جمعآوری کرده و در بانکهای داخلی و خارجی از آن خود نموده بود. این در حالی است که بخش مهمی از جامعه در فقر بهسر میبردند و حق کوچکترین اعتراض به وضع موجود را نداشتند.
#شرح_عکس
نمای داخلی قسمتی از کاخ سعدآباد و مجسمه رضاشاه (سال 1312)
شماره آرشیو: 130720-۲۷۵م
برای مطالعه متن کامل این مقاله بر روی این لینک کلیک کنید!
https://instagram.com/iichs.ir
@iichs_ir
✳️ گزارشهایی از #ساواک درباره فعالیت حزب اقلیت مردم؛
تحزب شاهانه
#یحیی_عدل که پس از کنارهگیری علم (از سال 1339)، دبیر کل حزب مردم شده بود، وقتی دید در شرایط بیاعتنایی مردم کشور و بیتوجهی نخستوزیر (علم) و شخص شاه، از فعالیتهای حزب شهساخته «آبی» گرم نمیشود، در اسفند 1340 از مقام دبیر کلی حزب کنارهگیری کرد و خاطرنشان ساخت:
«چون حزب مردم را مردم تشکیل ندادهاند، اگر از طرف مقامات بالا به طور جدی تقویت نشود، کاری از پیش نخواهد رفت و اینک که مقامات بالا [یعنی شاه] چنین میکنند، لزومی و دلیلی ندارد که ما کاسه داغتر از آش بشویم و بیجهت فرصت و انرژی خود را در حزبی که نه طرف علاقه مردم است و نه مورد توجه مقامات بالا، تلف کنیم. از سوی دیگر چند روز دیگر که انتخابات شروع میشود همه دوستان حزبی و یا لااقل اکثریت قریب به اتفاق آنها میخواهند وکیل بشوند و چون با ژست بیاعتنایی که تاکنون رئیس دولت فعلی به حزب مردم نشان داده برای کاندیداهای حزبی به استثنای معدودی که مورد علاقه شخصی مقامات بالا یا رئیس دولت هستند هیچگونه توفیقی متصور نیست، بهتر است قبل از آغاز انتخابات و قبل از آنکه عدهای با من مخالف و دشمن بشوند از حزب کنارهگیری کنم».1
#شرح_عکس
یحیی عدل هنگام گفتوگو با دکتر #جهانشاه_صالح
1. مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی (پرونده حزب مردم)
https://instagram.com/iichs.ir
@iichs_ir
✳️ #انتخابات در دوره پهلویها در گفتوگو با خسرو معتضد
انتخابات زگانه مجلس بیستم!
مجلس در قانون اساسی مشروطه در رأس امور بود و بر قوه مجریه که به دست نخستوزیر اداره میشد، کاملا نظارت میکرد، اما مطابق اسناد تاریخی مجلس ایران از سال ۱۳۰۶ تا ۱۳۰۷، دو سال بعد از قدرت گرفتن رضاخان، نهاد نوپای مشروطه و انتخابات با اوامر ملوکانه و چکمه، لگد شد و انتخابات به امر فرمایشی تبدیل شد. با توجه به نزدیک شدن انتخابات ریاستجمهوری، با #خسرو_معتضد مورخ درباره انتخابات در دوره پهلوی گفتوگو کردهایم.
برای مطالعه متن کامل این گفت و گو بر روی لینک کلیک کنید!
https://instagram.com/iichs.ir
@iichs_ir
✳️ دکتر حقگو در گفتوگویی درباره کتاب «تکاپوی انگلستان برای تجزیه ایران»؛
«نهضت عشایر جنوب» بحرانی ساختگی برای پایان «غائله آذربایجان»
شکلگیری #غائله_آذربایجان و اقدامات تجزیهطلبانه فرقه دموکرات یکی از رویدادهای مهم ایران در سالهای جنگ جهانی دوم است. درباره دلیل شکست فرقه دموکرات آذربایجان و پایان غائله آذربایجان، روایتهای متفاوتی وجود دارد. برخی بحث اولتیماتوم ترومن، رئیسجمهور وقت آمریکا، به استالین را مطرح میکنند و برخی دیگر بر فریب استالین توسط قوامالسلطنه اشاره کردهاند. در کتاب «تکاپوی انگلستان برای تجزیه ایران» بدون رد این دو ادعا دلیل سومی هم مطرح شده است؛ دلیلی که میتواند به رمزگشایی این ماجرا کمک کند. این دلیل بر نقشآفرینی شیخ حسین لنکرانی، یکی از رجال دوره پهلوی، اشاره دارد. با توجه به این نگاه، به سراغ نویسنده این کتاب، دکتر #جواد_حقگو ، نویسنده، محقق استاد دانشگاه، رفتیم و از او درباره این کتاب و نگاه تازه او به این رویداد تاریخی سؤال کردیم.
برای مطالعه متن کامل این گفت و گو بر روی این لینک کلیک کنید!
https://instagram.com/iichs.ir
@iichs_ir
✳️ شهامت آیتالله خمینی همه جا مورد بحث و گفتوگو است!
گام به گام با #اسناد_ساواک تا #قیام_15_خرداد_1342
#8_خرداد_1342
✅ فعالیت مرجعیت و دستجات مذهبی عراق علیه رژیم ایران
در یکی از اسناد ساواک درباره فعالیت مرجعیت و دستجات مذهبی عراق علیه رژیم ایران آمده است: فعالیت دستجات مذهبى و جامعه روحانیت در عراق علیه هیئت حاکمه ادامه دارد. انتشار مقالات و اعلامیهها در عراق به زبانهاى عربى و فارسى توسط آیتالله حکیم علیه دولت ایران و اقداماتی که براى منکوب کردن روحانیت شده موجب تشدید این فعالیتها و تحریکات گردیده است.
این سند میافزاید: طبق اطلاع در هفته گذشته هیئتهایى از حوزه علمیه قم به عراق رفته و با آقاى حکیم تماس گرفته و پیامهایى از طرف مراجع تقلید بهخصوص آقاى خمینى تقدیم داشته و جدا خواستار شدهاند که در شرایط کنونى ایجاب میکند به خاطر حفظ اسلام فعالیت خود را آغاز کنند.
بر اساس این سند «گفته میشود این پیامها موجب شده است که آقاى حکیم دست به انتشار اعلامیه علیه هیئت حاکمه ایران بزند. از هماکنون جامعه روحانیت حوزه تبلیغ خود را متشکل میسازد تا با فرا رسیدن ماه محرم و مجالس سوگوارى فعالیت و تحریکات خود را علیه دولت و دربار آغاز کند و براى این منظور قرار است عدهاى از طلاب و وعاظ به شهرستانها اعزام شوند».
✅ دستور رئیس ساواک برای مراقبت بیشتر از عملکرد روحانیان در ایام محرم
طی دستوری از سوی سرلشکر پاکروان، رئیس ساواک، که از طرف امجدی، مدیر کل اداره سوم، امضا شده است خطاب به ساواکهای خارج از مرکز آمده است: اطلاعات واصله حاکی است که روحانیون در نظر دارند از روز هفتم محرم در مجالس سوگوارى دست به تحریکات و تظاهرات بزنند. دستور فرمایید در آن ایام مراقبت بیشترى به عمل آید.
✅ شهامت آیتالله خمینی همه جا مورد بحث و گفتوگوست
در یکی از اسناد ساواک به تاریخ 8 خرداد 1342 آمده است: خمینى در همه جا گفته است من براى دفاع از دین اسلام و مبارزه با اسرائیل و بهائیها، که نفوذ آنها در دستگاه حاکمه ایران روز به روز بیشتر توسعه مىیابد، حتى آماده کشته شدن میباشم. شهامت آیتالله خمینى در همه جا مورد بحث و گفتوگوست.
متن کامل روزشمار #8_خرداد_1342 را در لینک زیر بخوانید ؛
http://www.iichs.ir/Modules/Content/Other/Print.aspx?id=6822
https://instagram.com/iichs.ir
@iichs_ir
✳️از مراجع تقلید دستور داریم علیه این دستگاه قیام کنیم
گام به گام با #اسناد_ساواک تا #قیام_15_خرداد_1342
#9_خرداد_1342
✅ اعلامیه آیتالله خمینی بر روی دیوار دانشکده علوم
در یکی از اسناد ساواک به تاریخ 9 خرداد 1342 آمده است: صبح روز پنجشنبه 42/3/9 اعلامیهاى از طرف آیتالله خمینى خطاب به روحانیون به دیوار دانشکده علوم نصب شده بود.
بر اساس این سند، در اعلامیه مزبور متذکر شده بود که چون دولت در نظر دارد به مناسبت ایام سوگوارى محرم از واعظین تهران تعهدى مبنى بر خوددارى از سخنرانیهاى سیاسى اخذ نماید، لذا به کلیه وعاظ با ایمان اعلام میدارد که در حال حاضر که دین اسلام در خطر محض قرار گرفته، از هیچ گونه تبلیغ بر علیه دستگاه حاکمه خوددارى ننمایند.
✅ از مراجع تقلید دستور داریم علیه این دستگاه قیام کنیم
در یکی از اسناد ساواک پیرامون «فعالیتهای روحانیون در ایام سوگواری محرم» به تاریخ 9 خرداد 1342 آمده است: آقاى شیخ علىاصغر مروارید واعظ روز پنجشنبه 42/3/9 (ساعت 21) در مجلس روضهخوانى هیئت اصفهانىها در حجرههاى غرب مسجد شاه، ضمن انتقاد شدید از دولت اظهار داشته از مراجع تقلید دستور داریم از امشب علیه این دستگاه جبّار و فاسد و هیئت حاکمه قیام نماییم.
در ادامه این سند آمده است: قرائن و امارات نشان میدهد که روحانیون و مخالفین دولت درصدد هستند به هر وسیله است افکار عمومى ملت را براى اقدامات حادى علیه دولت در ایام تاسوعا و عاشورا برانگیزند و حوادثى نظیر 30 تیر بهوجود آورند. نام برده دستگیر شده است.
متن کامل روزشمار #9_خرداد_1342 را در لینک زیر بخوانید ؛
http://www.iichs.ir/Modules/Content/Other/Print.aspx?id=6823
https://instagram.com/iichs.ir
@iichs_ir
✳️ #آیت_الله_خمینی : افتخار میکنیم مانند سیدالشهدا کشته شویم، بچههایمان را اسیر کنند و اموالمان را به غارت ببرند
#روزشمار
#9_خرداد_1342
آیتالله خمینی به مناسبت مراسم عزاداری عاشورای حسینی در جمع بازاریان تهران که برای دیدار با ایشان به قم آمده بودند، در مورد مقابله با دسیسههای رژیم شاه سخنرانی کردند.
آیتالله خمینی در این سخنرانی فرمودند: ... ما افتخار میکنیم که مانند سیدالشهدا روز عاشورا کشته شویم، و بچههای ما را اسیر کنند و اموالمان را غارت نمایند. در عوض اسم ما تا ابد باقی خواهد ماند. اولا کار اینها با یزید هیچ فرقی نمیکند؛ ثانیا، اگر بخواهند چنین عملی را انجام دهند و بخواهند دستجات ما را بکوبند و مردم را به قتل برسانند، ما نیز از هماکنون مانند حسین اعلام میکنیم که هر که با ماست به طرف ما بیاید و هر کس که با ما نیست به سمت لشکر یزید برود. یکی از کسانی که بایستی در راه حضرت سیدالشهدا آغشته به خون خود شود، خمینی است.
ایشان ادامه دادند: حال که چنین است، باید ما روز عاشورا را در قم، کربلای حسین قرار بدهیم تا یک کربلای ثانی درست کنیم؛ و مردم برای زیارت به قم بیایند. چه افتخاری بالاتر از اینکه در راه دین، در راه حسین، در راه استقلال مملکت کشته شویم. من میدانم دستوراتی را که در مورد اعزام دسته لاتها از تهران به قم بوده، از طرف رئیس سازمان امنیت قم است. سازمان امنیت قم از مرکز درخواست کرده که برای عاشورا در حدود ششصد نفر از لاتها را مسلح، به قم بفرستند، ولی من نمیگذارم رئیس سازمان امنیت و رئیس شهربانی قم هر کاری که دلشان خواست انجام دهند. روزی که وقتش برسد، میدانم با این ... چگونه رفتار کنم، و چطور آنها را گردن بزنم. اینها بودند که قم را خراب کردند؛ اینها بودند که درخواست اشخاص لات از تهران کردند و واقعه مدرسه فیضیه را بهوجود آوردند.
متن کامل روزشمار #9_خرداد_1342 را در لینک زیر بخوانید ؛
http://www.iichs.ir/Modules/Content/Other/Print.aspx?id=6823
https://instagram.com/iichs.ir
@iichs_ir
✳️ توصیه #آیت_الله_شریعتمداری به ریاست ساواک
گام به گام با #اسناد_ساواک تا #قیام_15_خرداد_1342
#10_خرداد_1342
در یکی از اسناد ساواک به تاریخ 10 خرداد 1342 آمده است: شیخ غلامرضا زنجانى از طرف شریعتمدارى اظهار میدارد: 1. تشریففرمایى تیمسار به قم به بعد از تاسوعا و عاشورا موکول شود تا زمینه مناسب فراهم و گزارش شود؛ زیرا فعلا خمینى خود را قوى میداند و باید [نامفهوم] در صورت تمایل و ضرورت فعلا یک نفر دیگر آید که [نامفهوم] احساس کند که با سه نفر آقایان شریعتمدارى، گلپایگانى و خمینى ملاقات و اوامر تیمسار را ابلاغ نماید.
در ادامه این سند آمده است: شریعتمدارى آقایان حاج آقا باقر قمى و شهیدى و حاج سید علىاصغر و لواسانى را به قم دعوت و به آنها گفته است: ما با اعلیحضرت همایونى اختلافى نداریم؛ فقط با دولت اختلافى داریم که ممکن است حل شود و شما نیز این مطلب را در مجالس بگویید و تقاضا نموده که گفتار آنها را ساواک مرکز کنترل نماید که آیا مأموریت را انجام میدهند یا خیر.
در این سند همچنین تأکید شده است: خمینى روز گذشته اعلامیه محدودى چاپ و منتشر کرده و به وعاظ اعلام کرده که مطالب خود را بگویید و نترسید و اگر سکوت کنید، دشمنى با اسلام کردهاید، ولى شریعتمدارى اعلامیه نداده است. فقط اظهار کرده در صورت لزوم و اجبار ممکن است در ایام تاسوعا و عاشورا مطالبى بر علیه روزنامه کیهان بگوید.
متن کامل روزشمار #10_خرداد_1342 را در لینک زیر بخوانید ؛
http://www.iichs.ir/Modules/Content/Other/Print.aspx?id=6824
https://instagram.com/iichs.ir
@iichs_ir