eitaa logo
پژوهشکده تاریخ معاصر
2.2هزار دنبال‌کننده
1.6هزار عکس
63 ویدیو
4 فایل
مشاهده در ایتا
دانلود
✳️ ته حساب پول‌های نفت را هم بالا کشیدند! پایگاه اطلاع‌رسانی ؛ درباره افزایش قیمت خریدهای نظامی اخباری محرمانه به گوش شاه می‌رساند که نشان می‌دهد تا چه اندازه درآمدهای نفتی ایران به یغما رفته است: «یک خبر خیلی محرمانه از منابع انگلیسی‌‎ها شنیده‌ام که به عرض می‌رسانم. آن این است که منابع پنتاگون به کمپانی ژنرال دینامیک سازنده هواپیمای اف ـ 16 (F16) فشار آورده‌اند که باید قیمت‌ها را دوبرابر برای ایران حساب بکنی و بگویی که حساب سابق ما اشتباه بوده، به علاوه انفلاسیون (تورم) در قیمت‌ها تأثیر گذاشته؛ چون ایران خیلی علاقه‌مند به این هواپیماهاست، هر قیمتی بدهید، می‌خرد. شاهنشاه خیلی به فکر فرو رفتند. بعد فرمودند: در دل خودم هم چنین شکّی پیدا شده بود که به تو گفتم از سفیر آمریکا بپرس قیمت جمعی که برای هواپیما به کنگره گفته‌اند، برای 160 عدد یا برای 300 عدد است. اما ما از اینها کاغذ داریم که هر هواپیما را 6/ 5 میلیون دلار گفته‌اند، چطور حالا زیرش می‌زنند و می‌گویند هر هواپیما 18 میلیون دلار، از سه برابر هم بیشتر. عرض کردم همین کاری است که در مورد ناوشکن‌های اسپرانس (destroyer Spruance) کردند که قیمت یک‌دفعه از 280 میلیون دلار برای شش عدد به 600 میلیون دلار رسید و ما هم خریدیم. قطعا در آنجا هم پنتاگون نظر داشته که زودتر ته حساب پول‌های نفت را بکشد بالا».[1] پی‌نوشت: [1] . اسدالله علم، یادداشت‌های علم، علینقی عالیخانی، ج 6، تهران، کتابسرا، 1386-1371، صص 236-237. itaa.com/iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eU
✳️ نگاهی به ماهیت دادگاه‌های نظامی در دوره پهلوی؛ دادرسی‌های فراقانونی دوره پهلوی دولت‌های مطلقه به منظور انباشت بیشتر قدرت، نظام اداری و بوروکراسی را به طور کامل در اختیار می‌گیرند و مانع از استقلال آن می‌شوند. یکی از ویژگی‌های اصلی نظام‌های سیاسی مطلقه، وابسته بودن نظام اداری به شخص حاکم است. نظام سیاسی دوره نیز نوعی دولت مطلقه مدرن به‌شمار می‌آمد که بوروکراسی اداری و نهاد قضائی را نیز در اختیار خود ‌گرفت. ماهیت و کارکرد قوه قضائیه در دوره محمدرضا پهلوی، به او وابسته بود؛ به طوری که محکمه‌های نظامی به نهادی برای رسیدگی به جرایم سیاسی و حتی عادی بدل شد. فرایند محاکمه گروه‌هایی چون حزب توده در بهمن 1327ش و افرادی چون و پس از می‌تواند نمونه‌های مناسبی در جهت تبیین وابستگی دستگاه اجرای عدالت، به تصمیمات شاه از یک‌سو و فرمایشی و غیرقانونی بودن نحوه رسیدگی به جرایم سیاسی در دادگاه‌های نظامی از سوی دیگر باشد. محاکمه سیدمجتبی ، رهبر جمعیت ، و سه تن از یاران وی در دادگاه نظامی (دی 1334) شماره آرشیو: 3979-۴ع متن کامل را در این لینک بخوانید! @iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug
✳️ سیدعلی‌اکبر پرورش که بود؟؛ معلم مبارز یکی از مبارزان سیاسی در دوره حکومت پهلوی دوم است. او در 1321 در اصفهان متولد شد. علی‌اکبر دوران تحصیلات ابتدایی و متوسطه خود را در اصفهان گذراند. بعد از پایان دوره متوسطه وارد دانشسرا شد و در نهایت تا مقطع کارشناسی ارشد در رشته ادبیات ادامه داد. او علاقه خاصی به تدریس داشت؛ ازاین‌رو با یادگیری کارآموزی دبیری توانست به عنوان دبیر دینی در مدارس مختلف به کار و فعالیت مشغول شود. پرورش، که به مسائل دینی علاقه بسیاری داشت، معتقد بود می‌توان از طریق تدریس علوم دینی، کمک بزرگی به انتقال آموزه‌های دینی و اسلامی به دانش‌آموزان کرد؛ بااین‌حال او تنها به فعالیت‌های فرهنگی اکتفا نکرد، بلکه وارد عرصه مبارزات سیاسی نیز شد؛ به‌گونه‌ای که یکی از مبارزان بنام نهضت امام خمینی به‌شمار می‌آید. استاد سیدعلی‌اکبر پرورش، در حال گفت‌وگوی تلفنی با مردم، در مجلس شورای اسلامی (سال 1359) متن کامل را در این لینک بخوانید! itaa.com/iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug
✳️ کانالیزه شدن شاه به‌وسیله ساواک؛ چشم و گوش کر و کور شاه واقعیت آن است که تشکیل سازمان اطلاعات و امنیت کشور (ساواک) گامی در مسیر تحکیم و تقویت پایه‌های امنیت ملی و استقلال سیاسی کشور نبود؛ به عبارت دیگر این سازمان شباهت بسیاری به نظام پلیسی ـ امنیتی شهربانی دوره رضاشاه داشت که صرفا در جهت تقویت پایه‌های نظام استبدادی او فعالیت می‌کرد. درواقع، ساواک به عنوان یک نهاد کنترل‌کننده و ناظر تحت اختیار و فرمان محمدرضا پهلوی بود که کشور را زیر پوشش شبکه جاسوسان و سخن‌چینان خود گرفته بود و رفته‌رفته تارهای عنکبوتی خود را بر زندگی ایرانی‌ها گسترده‌تر می‌تنید. این امر زمانی قوت گرفت که محمدرضا پهلوی اختیارات و وظایف گسترده‌ای به این نهاد واگذار کرد و زمینه‌های نفوذ اعضای آن ــ به عنوان چشم و گوش شاه ــ در تمامی سازمان‌های دولتی و مراکز غیردولتی فراهم گردید. در حال دادن نشان به یک مقام در دوره ریاست بر ساواک، روش‌های در این سازمان تنوع پیدا کرد شماره آرشیو: 829-288م متن کامل را اینجا بخوانید! itaa.com/iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug
✳️ رویکرد نیروهای انقلابی در برابر کابینه نظامی ارتشبد ازهاری؛ چرایی سقوط دولت 55روزه تشدید فشارها، اعتراض‌ها، راه‌پیمایی‌‌ها و اعتصابات سرانجام نه‌تنها کابینه نظامی ارتشبد را در سراشیبی سقوط قرار داد، بلکه وی را دچار سکته قلبی کرد و در بستر بیماری قرار داد. این گونه بود که دفتر عمر کوتاه کابینه نظامی، که نخست‌‌وزیر آن رئیس ستاد بزرگ‌ارتشتاران و از امرای بلندپایه‌ ارتش بود، پس از 55 روز بسته شد. ارتشبد رئیس ستاد ارتش در دفتر کار خود شماره آرشیو: 417-۴۶۱-الف متن کامل را در این لینک بخوانید! @iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug
✳️ نگاه اصحاب جراید به حکومت رضاشاه؛ زمان واقعی اشغال ایران «در جراید پس از اشغال کشور از سوی متفقین آمده: اشخاصی که فکر می‌کنند ایران در 3 شهریور 1320 اشغال شده کاملا اشتباه می‌کنند؛ در واقع ایران در 3 حوت 1299 اشغال شد. در کجای دنیا سابقه داشته که رئیس نظمیه اول آدم‌کش و طبیبِ آن اول جانی و شاهِ آن اول طماع و رئیس مجلس آن اول قانون‌شکن باشد؟!»1 (رئیس نظمیه تهران) به اتفاق رؤسای ادارات شهربانی (سال 1302ش) پی نوشت: 1. مرد آزاد، سال اول، ش 7 (1322)، ص ۱ ‼️ ما را در فضای مجازی دنبال کنید؛ @iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug
✳️ بررسی ؛ نقش مستقیم یا غیرمستقیم انگلیس در کودتا؟! بررسی نقش انگلیس در کودتای 1299 و دیدگاه‌های متفاوت در این زمینه نشان داد که اولاً دیدگاه‌هایی که ناظر بر عدم مداخله انگلیس در کودتا هستند بسیار اندک بوده و حتی آن دیدگاه‌ها نیز به طور ضمنی به نقش غیرمستقیم انگلیس اذعان دارند. در ثانی مطامع سیاسی و اقتصادی انگلیس در آن شرایط به‌خوبی بیانگر مداخله این کشور در کودتا است. انگلیس بعد از ناکامی در کسب امتیازات سیاسی و اقتصادی به خصوص شکست در قرارداد 1919، کودتا را بهترین و مهمترین ابزار مداخله‌جویی سیاسی و اقتصادی می‌دانست. از این رو ضمن طراحی و برنامه‌ریزی در روش و نحوه کودتا، با اقداماتی چون اخراج فرمانده روسی قزاق، مسلح نمودن برخی از قزاقها و... عملاً زمینه کودتا را نیز فراهم نمود. ‌همچنین بر اساس کتاب "خاطرات سری آیرونساید" تردیدی در نقش انگلستان در کودتای 1299 باقی نمی‌ماند. متن کامل را این جا بخوانید! ‼️ ما را در فضای مجازی دنبال کنید؛ @iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug
✳️ و کودتای سوم اسفند 1299 را می‌توان نقطه عطفی در روابط سیاسی ایران و انگلیس دانست چرا که با انقلاب اکتبر 1917، سلسله قاجار از حمایت روسیه محروم شد و هنگام آن رسیده بود که رقیب دیرینه او، انگلیس بدون نیاز به تقسیم منابع با رقیب به تدریج حضور گسترده خود را در ایران بیش از پیش تثبیت نماید. هدف از کودتای 1299 براندازی احمدشاه نبود بلکه کودتا به مثابه اولین کیش برای مات کردن آخرین شاه قاجار به شمار می‌رفت. ژنرال آیرونساید به رضاخان تأکید می‌کند که : « اقدام قهرآمیزی برای سرنگون کردن شاه خودکامه صورت ندهد و به دیگران هم اجازه و امکان چنان اقدامی را ندهد ... [رضاخان] به من قول داد که به خواسته‌های من عمل کند.» رضاخان میرپنج (سرتیپ)، فرمانده تیپ مختلط همدان، در میان افسران و فرماندهان روسی و ایرانی قزاقخانه، یک روز قبل از کودتای 1299 شماره آرشیو: 1793-1ع متن کامل را این جا بخوانید ‼️ ما را در فضای مجازی دنبال کنید؛ @iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug
هدف انگلیس از کودتای 3 اسفند 1299 ؛ ایران سپر بلای پایگاه اطلاع‌رسانی ؛ انگلیسی‌ها بسیار پیش از صعود به سلطنت، در طبقات بسیار بالای ایران نفوذ عمیق داشتند. روس‌ها قبل از انقلاب کمونیستی به وسیله نیروی قزاق نفوذ خود را اعمال می‌کردند و پس از کمونیست شدن، راه نفوذ پنهانی و حزبی را پیش گرفتند. انقلاب بلشویکی در روسیه و مشغول شدن روس‌ها به مسائل داخلی خود بهترین موقعیت را برای انگلیسی‌ها فراهم آورد تا یک حکومت مقتدر نظامی در ایران برقرار کنند. بدین ترتیب، ایران سپر بلای هندوستان شد تا منافع استراتژیک انگلستان محفوظ بماند. رضاخان این رل را برای انگلیس بازی کرد. در حال عبور از تنگه اسدآباد در یک روز برفی (سال 1921) شماره آرشیو: 564-8ع حسین فردوست، ظهور و سقوط سلطنت پهلوی، تهران، اطلاعات، 1374، ص 287. ‼️ ما را در فضای مجازی دنبال کنید؛ @iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug
✳️ در نقد کتاب «ایران برآمدن رضاخان» (بر افتادن قاجار و نقش انگلیسی‌ها)؛ آیا انگلستان از کودتای 1299 خبر داشت؟ : ضرورت بررسی و نقد کتاب آقای سیروس غنی به دلیل آن است که از آن استفاده‌های تبلیغاتی بسیاری شده و از محتوای آن به عنوان ابزاری برای دلالت کردن بر حمایت نشدن کودتا و رضاخان از سوی بیگانگان استفاده و دست‌مایه‌ای برای کار تبلیغاتی شده است. برخی از کسانی که در مسیر جعل تاریخ معاصر ید طولایی دارند این گونه می‌گویند که این کتاب تحقیقاتی و مستند بر اسناد انگلیس است که در آن اثبات شده بیگانه هیچ دخالتی در کودتای 3 اسفند 1299 نداشته و هرآنچه که رخ داده به توان شخص متکی بوده است. آنچه تبلیغات می‌شود با خود کتاب تفاوت فاحش دارد. خود کتاب یک اثر تبلیغاتی برای تبرئه پهلوی‌هاست؛ منتها چون کتاب ابتدا به انگلیسی و بعد به فارسی برگردانده شده، طبیعتا نویسنده نمی‌توانست به همه اسناد بی‌توجهی کند یا در ارتباط با خوانش اسناد کوتاهی جدی به خرج دهد. تحلیل شخصی خود را در این کتاب وارد کرده است. این خانواده گرایش مشخص به پهلوی‌ها دارند، منتها بحث، نگاه هوشمندانه اوست که در استفاده از اسناد آمریکا محدودیت به خرج داده، اما به اسناد انگلیس بسیار زیاد توجه کرده است؛ چرا که در آن ایام قطعا آمریکایی‌‌ها با انگلیسی‌ها هم‌حوزه نبودند؛ بنابراین به عنوان یک منبع تنها می‌توانند آگاهی‌بخشی بیشتر به مخاطب دهند. آنچه مبتنی بر کتاب سیروس غنی مطرح می‌شود این است که گویا انگلیسی‌ها هیچ اطلاعی از طرح کودتای 3 اسفند 1299 نداشتند؛ درحالی‌که نویسنده در جای جای کتابش به اطلاع انگلیسی‌ها از کودتا و نقش هماهنگ‌کننده آنها در اجرای این طرح اذعان کرده است. ما در ارتباط با اسناد کار جدی نکردیم. خود سیروس غنی هم به این موضوع اذعان دارد که اسناد در برخی جاها حذف شده است. در این کتاب، اسناد مکاتبات بین سفارت انگلیس در تهران و لندن بین ده روز اول تا هفدهم اسفند بسیار اندک است؛ مشخص است با توجه به آنچه انگلیسی‌ها آرزو داشتند ــ یعنی سلطه انحصاری بر ایران ــ و سال‌ها برایش تلاش کردند، درباره کودتا بین سفارت انگلیس در تهران و لندن اطلاعاتی منتقل شده است، اما این کتاب اسنادی دراین‌باره به‌دست نمی‌دهد. امروز در بحث کودتا هم ما اسناد زیادی داریم و هم انگلیسی‌ها. سیروس غنی هم در کتاب خود اذعان کرده است که بعدها پس از شهریور 1320، انگلیسی‌ها به اقداماتی دست زدند که بعضا علیه خودشان بود؛ مثلا اطلاعات مربوط به چگونگی غارت نفت ایران توسط خودشان را منتشر کردند و این اطلاعات در اختیار برخی نمایندگان مجلس قرار گرفت؛ البته آنها با هدف اینکه منافعشان در جاهای دیگری تأمین شود، علیه خود فضایی ایجاد کردند. نکته دیگر این است که در شهریور 1320، انگلیسی‌ها اطلاعیه‌های مختلفی صادر کردند و در آنها رسما کودتا را برعهده گرفتند. در جامعه امروز ما مطرح می‌شود که رضاخان به خاطر داشتن قابلیت‌هایی توجه بعضی کانون‌های قدرت و حتی انگلیسی‌ها را به طرف خود جلب کرد. این موضوع به نظر من خلاف واقع است و اسناد هم ثابت می‌کند که چنین چیزی درست نیست؛ چراکه رضاخان برای یک دوره طولانی انتخاب شد نه یک دوره مقطعی کوتاه تا انگلیسی‌ها براساس توانمندی‌ها او را انتخاب کرده باشند. خود اسناد آمریکایی‌ها هم این موضوع را نشان می‌دهد. متن کامل را در لینک زیر بخوانید؛ متن کامل را اینجا بخوانید! ما را در فضای مجازی دنبال کنید؛ @iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug
✳️ ادعای رضاخان را روزگار تکذیب کرد با اعتراف به اینکه انگلیسی‌ها حمایت‌های بی‌دریغی از کردند، در محضر کسانی مانند تقی‌زاده، دولت‌آبادی، ، مستوفی‌الممالک و مشیرالدوله اظهار کرد: «مرا انگلیسی‌ها آوردند، ولی ندانستند با چه کسی سروکار دارند». این گفته را دکتر مصدق تأیید و بیان کرده است که آن‌وقت نمی‌شد در این باب حرف زد، ولی روزگار آن را تکذیب کرد و معلوم شد همان کسی که او را آورد، چون دیگر مفید نبود، او را برد.* عوامل کودتای 3 اسفند 1299 شماره آرشیو: 131013-275م * محمود طلوعی، مصدق در پیشگاه تاریخ، تهران، نشر علمی، 1397، صص 44-45. ما را در فضای مجازی دنبال کنید؛ @iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug