حجت الاسلام قنبریان۶- مناجات الشاکرین.mp3
زمان:
حجم:
9.74M
💠 شرح مناجات خمسه عشر
6⃣ مناجات الشاکرین
رمضان۹۵
#باز_نشر
حجت الاسلام قنبریان
☑️ @m_ghanbarian
💠 شرح مناجات خمسه عشر
6⃣ مناجات الشاکرین
حجت الاسلام قنبریان
رمضان۹۵
#باز_نشر
1⃣سرما خوردگی روانی
🔴امروز افسردگی خفیف روانی به اندازه سرما خوردگی جسمانی شایع است.
💠برخی از علائم آن:
▫️هرروز احساس غمگینی، پوچی و بی خاصیتی
▫️کاهش علائق و احساس لذت نسبت به فعالیتهای روزمره.
▫️احساس بی ارزشی یا گناه افراطی
▫️کاهش توانایی تفکر و تمرکز و بلا تصمیمی تقریبا در هر روز.
▫️خستگی شدید روزانه.
▫️فکر خودکشی یا فرار از مسئولیت ها و...
☑️ریشه عمده ی این ناهنجاری های روانی افکار و احساسات منفی است:
🔘همه چیز را سیاه دیدن ، عینک بدبینی داشتن ، مبالغه در بدی ها و درشت نمایی مشکلات و بی توجهی به جهات مثبت و برچسب منفی به خود زدن مثل با زنده ام ، بی عرضه ام و ...
و احساسات منفی خود را مساوی با واقعیت گرفتن و امثال این افکار و احساسات منفی علت پیدایش آن است.
2⃣مدیتیشن شکر!
🔴متأسفانه علوم انسانی سکولار شده اند. تکنیکهای درمان برای یک مسأله روحی-روانی منفک از اعتقاد است. یعنی چه هندو و چه بی دین چه مسلمان یک راه حل برایشان ارئه می شود و این هم حُسن علم گرفته می شود!
🔶در حالیکه چگونه اعتقاد_که عنصر اصلی روح ماست_هیچ اثری در هنجار های ما ندارد؟!
💠راه حل امام سجاد(ع) برای چنین عارضه هایی ایجاد حس و حال شکر است این چاره اصلی افسردگی و دهها عارضه دیگر است و شکر نیاز مند به اثبات خدا و ایمان به اوست و فاقد ایمان نمی تواند بهره وافر آنرا ببرد.
3⃣سه گام ایجاد حالت شکر
3⃣-1⃣یقظه شکر
🔸شده چیزی گلویت بپرد نفس تنگ شود تا آستانه خفگی؟!
وقتی از مرگ نجات یافته تنفس تازه می کنی یقظه شکر همانجاست!
🔸نفس بهترین چیز در عالم احساس می شود و خدای مهربان قدر دانی می شود.
🔸اگر تشنگی مفرط هم بیابی و به نوشیدنی ها برسی سراغ آب می گیری و می بینی طعم حیات دارد و ...
🔸از یک آزمایش مشکوک وقتی ترس بیماری خطرناک وجودت را می گیرد و بعد با آزمایش های دقیق متوجه می شوی سالم هستی همان احساس خوب شکر را می یابی!
🔶تا حالا دقت کردی چرا این حال خاص شکر گزاری وقتی در پس این حوادث پیدا می شود؟!
🔸دلیلش وفور نعمتها و تداوم و استمرار و پی در پی بودن آنهاست آنقدر که مجال شکر نمی گذارد!:
🔶"خدایا پیاپی آمدن کرمت، برپا داشتن شکرت را از یاد من برد! فراوانی بخششت مرا از شمارش ستایشت درمانده ساخت و در پی هم آمدن احسانت مرا از یاد اوصاف نیکت باز داشت و پشت سر هم رسیدن نعمت هات مرا از گسترش خوبی هایت درمانده نمود"
3⃣_2⃣درک تقصیر خود در شکر
واضح میبینی از خدا عقب مانده ای! خدا منتظر شکر فراموش شده ات ننشسته و پیاپی نعمت هایش را فرستاده. راستی همه ی ما سرطانی متولد می شویم و خدا برخی را شفا می دهد یا بر عکس؟! پس چرا برای شفای دائمی تشکر نداریم؟!
🔷این اظهار رکن دیگر حالت شکر است:
🔹"این است جایگاه آنکه به برازندگی نعمت های تو و در برابر آن به کوتاهی خود اعتراف دارد و به زیان خود و سستی در بندگی و هدردادن نعمتها گواهی می دهد و تویی دلجو، مهربان ، نیکوکار و کریم"...
🔷الهی تصاغر عند تعاظم الائک شکری و تضائل غی جنب اکرامک ایای ثنائی و نشری:
🔹خدایا در برابر بزرگی نعمت هایت ، سپاسم کوچک می نماید و در کنار اکرامت بر من ستایش و گزارشم از آن خود را پست و ناچیز نشان می دهد"
البته اشکال ندارد بلکه زیباست که در همین حال تقصیر هم آرزوها و خواسته هایت را بخواهی و امام نعمت ها را بخواهی...
3⃣_3⃣خود را غرق نعمت ببین و شعر بگو.
🔷اگر دو قدم قبل را خوب برداشته باشی الان باید وفور نعمت ها را یافته و خود را غرق نعمت ها و احسان ببینی و اینقدر که شکفته شوی و رقصی زیر پوستت بیاید و شعرت بیاید:
🔹"نعمت هایت از انوار ایمان زینت هایی به من پوشاند.
🔹لطایف نیکی ات خیمه هایی از عزت بالای سرم افراشت.
🔹عطاهایت گردن بندهای زیبنده ای به گردنم افکند که هرگز باز نشود..."
💠برای پیشگیری از افسردگی ها اقلاً هفته ای یکبار حالت ویژه شکر را برای خود و خانواده ات تدارک کن و خدایت را سپاس بگو!
☑️ @m_ghanbarian
حجت الاسلام قنبریان۷- مناجات مطیعین لله.mp3
زمان:
حجم:
9.92M
💠 شرح مناجات خمسه عشر
7⃣ مناجات المطیعین
رمضان۹۵
#باز_نشر
حجت الاسلام قنبریان
☑️ @m_ghanbarian
💠 شرح مناجات خمسه عشر
7⃣مناجات المطیعین
حجت الاسلام قنبریان
رمضان۹۵
#باز_نشر
1⃣حال طاعت
💠تاکنون حال اطاعت و خدمت نسبت به کسی را تجربه کرده ای؟
نه وقتی دستوری از بیرون و بالا می رسد و ملزم به انجام هستی آن حال "کره" و اکراه است.
💠وقتی جذبه محبتی به کسی در درون خود یافتی وبرای نزدیک شدن به او پی دلخواه و فرمانش می گردی که انجام دهی این حال اطاعت است.
💠حال اطاعت نیازمند یقظه محبت است
(إِلَهِي لَمْ يَكُنْ لِي حَوْلٌ فَأَنْتَقِلَ بِهِ عَنْ مَعْصِيَتِكَ إِلا فِي وَقْتٍ أَيْقَظْتَنِي لِمَحَبَّتِكَ :
خدایا توان انتقال خود از معصیت به اطاعت را در خود نمیبینم الا در وقتی که جذبه محبتت بیدارم کند_مناجات شعبانیه)
2⃣تحصیل این حال چگونه است؟
💠اگر منتظر "حصول" این حال در خود بنشینیم کار خیلی به تعویق می افتد راهی برای "تحصیل" این حال وجود ندارد؟
💠یکی از راههای ایجاد این حال خویش و به فرمان شدن از قلب و آماده خدمت شدن نگاه به زندگانی بندگان برگزیده است. نیکوکارانی که در مقامات عالی سبقت گرفته اند و در خیرات سرعت گرفته اند و برای درجات عالی سعی وافر کرده اند:
☘إِلَهِي اجْعَلْنِي مِنَ الْمُصْطَفَيْنَ الْأَخْيَارِ وَ أَلْحِقْنِي بِالصَّالِحِينَ الْأَبْرَارِ السَّابِقِينَ إِلَى الْمَكْرُمَاتِ الْمُسَارِعِينَ إِلَى الْخَيْرَاتِ الْعَامِلِينَ لِلْبَاقِيَاتِ الصَّالِحَاتِ السَّاعِينَ إِلَى رَفِيعِ الدَّرَجَاتِ...
💠وقتی بیوگرافی این آدمها را برای خود قوت غالب کنی در تو تحرک می زایند. جذبه مقام آنها حال اطاعت در شما پدید می آورد.
3⃣حال و هوای اهل طاعت
☘وقتی حال اطاعت پیدا شد دغدغه های اهل طاعت هم پیدا می شود.
💠مطیع-یعنی همان کسی که به جذبه محبتی کسی به خدمت او اقدام کرده تا خود را مقرب و نزدیک کند و برگزیده شود- همیشه نگران تشخیص اطاعت و انجام آن است. آنجور که ابتدا فکر می کرد هم آسان نیست. بیرون اهل اطاعت گمان می کنیم اطاعتها همه معلومند فقط مرد انجامش نیست، حال طاعت که آمد این دغدغه می آید که این لحظه اینجا کدام عمل مورد رضایت است. اطاعت اصلی در کدام است؟
💠اهل اطاعت خود را محتاج "الهام" میبینند گاه ممکن است لازم باشد از راه حج برگردی! گاه ممکن است طاعت در سکوت باشد!...
لذا دغدغه اصلی جمله اول است:
💠اللَّهُمَّ أَلْهِمْنَا طَاعَتَكَ وَ جَنِّبْنَا مَعْصِيَتَكَ وَ يَسِّرْ لَنَا بُلُوغَ مَا نَتَمَنَّى مِنِ ابْتِغَاءِ رِضْوَانِكَ
خدا فرمانبری ات را به ما الهام فرما و ما را از نافرمانیت دور کن و راه رسیدن به آنچه از خشنودی ات آرزومندیم را آسان کن"
4⃣شک و حجاب مانع اهل
طاعت
💠ابزار شیطان ایجاد شک و تردید است. مطیع هنوز واصل تام نیست از پس حجاب با محبوب دوستی میکند تا به او نزدیک شود همین حجاب خواست محبوب را در لحظات و اعمال می پوشاند و جا برای شک و تردید فراهم می کند.واقعاً الان وظیفه است؟ اینجا باید چنین کنم؟ رضای محبوب در این کار است؟!
لذا این شک و تردید و ابتدایی باتوسل و پناه به محبوب حل می شود:
💠"از برابر دیدگان و دلهایمان ابرهای شک و دودلی را بزدای و از قلوبمان پرده های تردید و کوردلی را کنار بزن و از نهادمان باطل را زایل کن و حق را درون ما استوار گردان زیرا شک ها و گمانها بارورکننده ی آشوب ها و فتنه ها تیره کننده هدایا و توفیقات زلال و بی آلایشند".
💠واقعا مطیع برای اطاعت و کسب رضایت محبوبش محتاج دستگیری اوست تا با هر قدم اطاعتی لذت همنشینی با خدا را درک کند بر دوستی اش بیافزاید و این فقط به وسیله عنایت الهی ممکن است:
💠 خدایا ما را برکشتی های نجاتت بنشان و از لذت راز و نیازت بهره مند گردان و به حوض های دوستی ات وارد کن و شیرینی محبتت و مقام قربت را به ما بچشان.
💠اجْعَلْ جِهَادَنَا فِيكَ وَ هَمَّنَا فِي طَاعَتِكَ وَ أَخْلِصْ نِيَّاتِنَا فِي مُعَامَلَتِكَ کوششمان
را در راهت و همتتان را در طاعتت قرار ده و نیتهایمان را درمعامله با خود خالص گردان
فَإِنَّا بِكَ وَ لَكَ وَ لا وَسِيلَةَ لَنَا إِلَيْكَ ما
از تو و برای تو وسیله ای جز تو بسوی تو نیست."
💠اگر حال طاعت را درخود یافتی می بینی اصلی ترین در خواست های طاعت همین هاست سرتاپای وجود اهل طاعت و حال طاعت را همین دغدغه ها گرفته است و امام سجاد(ع) چه زیبا و کامل اینها را به زبان آورده و دهان ما گذاشته است.
☑️ @m_ghanbarian
حجت الاسلام قنبریان۸- مناجات المریدین.mp3
زمان:
حجم:
10M
💠 شرح مناجات خمسه عشر
8⃣ مناجات المریدین
رمضان۹۵
#باز_نشر
حجت الاسلام قنبریان
☑️ @m_ghanbarian
حجت الاسلام قنبریان۹- مناجات المحبین.mp3
زمان:
حجم:
9.91M
💠 شرح مناجات خمسه عشر
9⃣ مناجات المحبین
رمضان۹۵
#باز_نشر
حجت الاسلام قنبریان
☑️ @m_ghanbarian
حجت الاسلام قنبریان۱۰- مناجات المتوسلین.mp3
زمان:
حجم:
9.09M
💠 شرح مناجات خمسه عشر
🔟 مناجات المتوسلین
رمضان۹۵
#باز_نشر
حجت الاسلام قنبریان
☑️ @m_ghanbarian
حجت الاسلام قنبریان۱۱- مناجات المفتقرین.mp3
زمان:
حجم:
9.57M
💠 شرح مناجات خمسه عشر
1⃣1⃣ مناجات المفتقرین
رمضان۹۵
#باز_نشر
حجت الاسلام قنبریان
☑️ @m_ghanbarian
♻️ مثلث یُم٘ن؛ مثلث شوم!
🗒 چکیده ای از سخنرانی حجت الاسلام و المسلمین قنبریان/۹بهمن ۹٨
#باز_نشر
...................................
♻️ مثلث یُم٘ن: عدالت- موالات-ولایت
♻️ مثلث شوم: نظام طبقاتی- تحزّب- سلطنت والیگارشی
✔️ نسبتها:
1⃣ تا "عدالت" برقرار نشود، "موالات" و دوستی بین مردم تثبیت نمی شود.
حضرت فاطمه (س)فرمود: "جعل الله... العدل تنسیقاً للقلوب" خداوند عدالت را برای هم نسق شدن ویکپارچگی دلها (همبستگی اجتماعی) قرار داد.
2⃣ تا"موالات" نباشد، "ولایت" مستقر نمیشود.
آیت الله شاه آبادی در کتاب شذرات المعارف به خوبی اینرا تبیین می کنند که "اخوت جامعه"، شرط "تحقق نظام ولایت" است. موالات و همبستگی باهم، "حلقه ی انگشتر" برای "نگین" ولایت وامامت است(بیشتر ر.ک:طرح اندیشه اسلامی در قرآن . مقام معظم رهبری. قسمت ولایت)
3⃣ "ولایت" خود در مرتبه نازل ترش(محبت و ارادت) موجب "موالات" ودوستی متولیان میشود. فٲصبحتم بنعمته اخواناً یعنی با نعمت ولایت باهم برادر شدید.
حضرت زهرا(س)فرمود: اطاعتنا اماناً من الفرقه. در زیارت جامعه:بموالاتکم ائتلفت الفرقه.
4⃣تا "ولایت" در حد سرپرستی اجتماعی-سیاسی محقق نشود، "عدالت" در جامعه مستقر نمیشود. لقد ارسلنا رسلنا ... لیقوم الناس بالقسط.
✔️ در عینیت تاریخ اسلام:
🔸پیامبر در بدو ورود به مدینه، اخوت و موالات جامعه مومنین را موجب شد(اصبحتم بنعمته اخوانا)
🔸این اخوت موجب نفوذ کلمه پیامبر وتحقق سرپرستی سیاسی اجتماعی او شد. جنگ وصلح رقم زد، حد و دیه اجرا کرد وزکات وخمس گرفت و... (النبی اولی بالمومنین من انفسهم)
🔸در آن سرپرستی و ولایت ، سریع سراغ عدالت رفت تا تنسیق قلوب شده، موالات وهمبستگی جامعه تثبیت شود. این دوستی ها حال گذرا و جو زده نباشد.
• اول مهاجر فقیر را زمین دار کرد تا مساوات برقرار شود
• از برخی ثروتمندان تراشید وگاهی سپاه خود را با پول آنها تجهیز میکرد.
🔸آن عدالت گستری ، موالات مردم با هم و با ولیّ را افزود:
• در اُحد زخمی عطشان آب نمی خورد تا اول همرزمش را آب دهند وآن یکی هم نخورد تا حدود ۱۵نفر! طوری که نفر اول تشنه شهید شد
• پیامبرهم چنان دوست داشتنی شد که آب وضو و مو وناخن تقصیرش تبرک میرفت.
♻️ جابجایی با مثلث شوم!
🔹سقیفه ، هنوز جنازه پیامبر بر زمین بود چرا پی قدرت رفتند؟
امیر(ع) فرمود:"صرتم بعد الموالاه احزاباً: بعد از موالات ، دچار تحزب شدید".
سقیفه، اعتراض به وضع موجود نبود ! شورشی برآمده از نظم طبقاتی(مثل شورش علیه عثمان)نبود! یک روز بعد از نبی در جامعه عادلانه اوست.
سقیفه با نگرانی گروهی(انصار) از آینده خود، شروع و به نفع گروهی دیگر (مهاجر)تمام شد. از اوضاع واحوال چنین دستگیرشان شد که کار دست علی(ع) نمی افتد، لذا پیش دستی کردند چون نگران بودند مهاجر، آینده شان را خراب کنند! مهاجر هم آمدند و مذاکرات به نفع آنها شد. تحزّب و خدشه به موالات، موجب "سقوط ولایت" شد!
🔹با سقوط ولایت(ولو موقت)، خلافت باید کاری میکرد که دیگر برگشت ولایت ممتنع شود: از بین بردن عدالت؛ با نظام طبقاتی!
عدالت، تنسیق قلوب و موالات می ساخت و موالات، حلقه برای نگین ولایت می شد؛ عدالت که مخدوش شود، دیگر جای موالات، تحزب دائمی و "نزاع بر سر منافع" خواهد بود. این دیگر حلقه برای نگین ولایت نمیشود؛ بلکه زمینه "سلطنت واستبداد" می شود.
• دیوان های خلیفه دوم و تبعیض در بیت المال شروع برهم زدن عدالت و مساوات بود. در دوره عثمان اوج گرفت وکامل نظام اجتماعی را طبقاتی کرد.
🔹شورش علیه عثمان، برآمده از فشار طبقاتی است. ائتلاف نیروهائی مختلف از جمله تضاد منافع برخی صحابه غیر اموی با حزب عثمان، شورش آفرید.
🔹تضاد منافعِ احزاب است که جنگ وصلح می سازد. در دوگانه کوفی-شامی هم جنگش و هم حکمیتش وابسته به این منافع گروهی است که ولایت در آن دوام نمی یابد و سلطنت بنی امیه در آن زایش میشود!
🔹دوره کوتاه علی(ع)، امام سراغ زیر بنا رفت: عدالت!
تا از آنجا، تنسیق قلوب و موالات بیافریند و ولایت استقرارش تٲمین شود نه اینکه کوفه به فرمانش نباشد و گرمی و سردی هوا را بهانه کند و در منافع همراه ودر مضار، علیه باشد!
⬅️اضلاع این مثلث ها هریک، ضلع دیگر خودش را می خواند(تٲمل کنید)
.....................................
✍ پ.ن:
اول فروردین "جشن کُرد، سنّی_ عزای ترک، شیعه"/ هفته دوم #تنش_آبی یزد_اصفهان / دوگانه های فعال دیگر باشما!
در همه حقی و عدلی قابل تصور است؛ اما موالات و پیوستگی اجتماعی، "بستر" و حکمرانیِ معطوف به حق و عدل، "مجرای" حل است.
نه بدون انسجام اجتماعی ، اِعمال ولایت و حکمرانی جلو می رود و نه بدون حضور فعال حکمران مساله ای حل میشود.
مراقب ایران و اسلام باشیم!
📎 مطلب مرتبط: تلازم سه گانه
☑️ @m_ghanbarian
⛪️ اقتصاد یک علم یا یک دین؟!
#باز_نشر
• جریان اصلی اقتصاد جهان و ایران (که دانشکده مدیریت و اقتصاد شریف خود را نمایده آن می داند و سازمان برنامه و بودجه هم برنامه هایش را مطابق نسخه های این جریان اصلی می خواند) اصرار دارد که اقتصاد یک علم است؛ آنهم علمی ریاضی. بدون ریاضیات، داستان سرایی است نه علم.
- شماره ۸۹۱ روزنامه دانشگاه شریف مقاله راچ چتی را دراینباره ترجمه کرده است، با عنوان: آری، اقتصاد یک علم است: http://daily.sharif.ir/%D8%A2%D8%B1%D8%B4%DB%8C%D9%88/
• در مقابل دگر اندیشان این جریان اصلی، اقتصاد را نه یک علم که یک دین می شمارند.
اینها علم اقتصادِ جاری را یک کلیسا و اقتصاددانها را کاملا شبیه واعظان کلیسا می شمارند!
- سایت ترجمان سال۹۶ مقاله جان رپلی از گاردین را ترجمه کرد با عنوان: چطور اقتصاد به دین تبدیل شد؟!
http://tarjomaan.com/barresi_ketab/8613/
فایل صوتی:
http://tarjomaan.com/sound/9024/
• مقایسه ابتدایی این نظرات فتح بابی برای بحثهای نظری بسیار پرفایده ای در اینباره است که امیدوارم فضلای حوزه و دانشگاه دنبال کنند.
شاید در اینباره بیشتر نوشتم!
📝 محسن قنبریان ۶تیر۱۴۰۱
#اقتصاد
☑️ @m_ghanbarian
محسن قنبریان
🧮 داستان اقتصاد ریاضی!
(یادداشتی مختصر درباره مدعیات اقتصاد ریاضی)
#بخش_اول
#باز_نشر
1⃣ ریاضیات یا اصالت ریاضی؟!
ریاضیات همیشه ریاضی بوده اما "اصالت ریاضی" دکارت (pan mathematicism) وقتی اتفاق افتاد که: ریاضیات بر سایر علوم (حتی فلسفه) چتر انداخت!
جالب اینکه گزاره: "ریاضیات تنها علم یقینی است"! خود بحثی غیر ریاضی و فلسفی (معرفت شناسی) است که از قضا دکارت ادعای اشراقی درباره آن داشت و می گفت: فرشته ای به او الهام کرده!۱
2⃣ ریاضی شدن و مرگ طبیعت!
تاویل گرایی سایر علوم توصیفی به ریاضیات، با "تقلیل گرایی" و "تنزیل گرایی" همراه شد.
برای نمونه "طبیعیات قدیم" قبل از "فیزیکِ ریاضی"، موجودات عالم طبیعت را در ۴جوهر و ۹عرض طبقه بندی، تعریف و توصیف می کرد.
وقتی از "تبیین صوری ارسطویی" به "تبیین ریاضی پسادکارتی" تبدیل شد؛ فقط روش عوض نشد، فقط "منطق ریاضی" جای "منطق صوری" ننشست! بلکه برخی موجودات جا ماندند!
تغییر روش، بر محتوا اثر کرد! طبیعیات و الهیاتِ اعم به مواردی خاص تقلیل یافت!
برای نمونه:
الف) جوهر نفسانی (روح مجرد) در "مفاهیم کمّی منتخب" برای فیزیک نوین (مثل جرم و انرژی) جا نشد! پس عقیده ای شخصی ماند یا به نوعی انرژی، تاویل رفت و شعرگویی شد!
ب) فیزیک جدید، "حرکت مکانیکی" را تعریف و اندازه گیری و بکارگیری کرد؛ اما "حرکت در جوهر" جا ماند! مفاهیم پایه و روش محاسبه جدید راهی به آن نداشت!
در حالیکه هم "روح مجرد" و هم "حرکت جوهری" مطابق با برهان یقینی عقلی اند!
⬅️ ریاضی سازی علوم، فقط ریاضی کردن روش نبود، فروکاستن از معقولات و مقولات به مفاهیم کمّی یا جاماندن برخی از آنها را در پی داشت!
3⃣ اقتصاد ریاضی یا انسانِ ریاضی؟!
آن تاویل گرایی به ریاضیات، در علوم انسانی اثرات وخیم تر داشت! از همه بیشتر اقتصاد!
باز ادعای مروجین اقتصادِ ریاضی این است که: ریاضی کردن اقتصاد و مدل سازی نه "یک مکتب" که صرفاً "یک ابزار" است! اصطلاحات ریاضی نسبت به تبیین توصیفی، دقیق بوده و گمراه کننده نیست. زبان ریاضی، درک و بیان مباحث پیچیده را آسان می کند و میتواند پیش بینی در اختیار اقتصاددان و سیاستگذار قرار دهد!
اما اینجا هم "تقلیل گرایی" سابق خود را نشان می دهد! برای ریاضی شدنِ مؤلفه های موثر در اقتصاد انسان، برخی مولفه ها جا می مانند و برخی تنزیل معنایی می گیرند (مثل تنزیل روح به انرژی در طبیعیات)!
برای نمونه:
قبل از ریاضی شدنِ اقتصاد هم به عوامل رفاه اجتماعی توجه می شد؛ اما با پدیده هایی انسانی و غیر ریاضی ارزش گذاری می شد: تعداد زندانی، تن فروشی، تکدی گری، حاشیه نشینی، فقر و...
اینها همه "آمار های اخلاقی" و انسان محور بود.
اما از اواسط قرن۱۹ "شاخص های پولی و مالی" جای آنها نشست! پیشرفت و رفاه با "دلار" و "درآمد" سنجش شد! "آمارهای پولی"، انسان و جامعه را به دلار و درآمد فروکاست!
جالب اینکه این پدیده همزاد دو چیز بود:
- ظهور کاپیتالیسم (که علاوه بر بازار آزاد، سرمایه گذاری پولی را از مولفه های اساسی اجتماع و زندگی قرار می داد)!
- ریاضی شدن اقتصاد!
حالا منابع طبیعی، اختراعات، آثار هنری و حتی انسان همه با "کمیّت دارایی و درآمد" خوانش و محاسبه می شد!
نیویورک تایمز ۳۰ژانویه۱۹۱۰ عنوان مقاله اش این بود: "ارزش یک نوزاد به عنوان یک دارایی ملی چقدر است؟!"
معضلات زندگی هم با مفاهیم کمیّ پولی سنجش شد:
- الکلی شدن= هزینه ۲میلیارد دلاری!
- سرماخوردگی= ۲۱دلار به ازاء هر کارمند!
-و... ۲
⬅️ اول مفاهیم پایه تغییر و تنزل کرد تا علم محاسبه اش اقتصاد ریاضی شد!
ادامه در بخش دوم
☑️ @m_ghanbarian
محسن قنبریان
🧮 داستان اقتصاد ریاضی! (یادداشتی مختصر درباره مدعیات اقتصاد ریاضی) #بخش_اول #باز_نشر 1⃣ ریاضیات یا
🧮 داستان اقتصاد ریاضی!
#بخش_دوم
#باز_نشر
4⃣ کهانتِ اقتصاد ریاضی!
همیشه مقدار سود و بدهی، هزینه و درآمد، ریاضی محاسبه می شده؛ اما "اقتصاد ریاضی" خاستگاهش اینجا نیست! استفاده از ریاضیات پیشرفته برای مدل سازی اقتصادی، و پیش گویی های بازار برای سیاستگذاران، خاستگاه اقتصاد ریاضی است.
وقتی می خواهند بازار را مدل سازی ریاضی کنند، بازیگر آن انسان است نه الکترون و پروتن! عوامل مختلفی در رفتارهای انسان موثر است: از "درونی ترین لایه های انگیزشی او" تا "فرهنگ و ارثیه های خُلقی و باوری ملی و باستانی"!
آیا همه این عوامل متعدد و غیر کمّی در محاسبه و مدل سازی ریاضی لحاظ میشود؟! اصلاً همه قابلیت لحاظ در مدل ریاضی دارند؟
• به تصریح ریاضی دانهای اقتصادی، برای مدل سازی:
- هر مدل یک دسته پیش فرض دارد.
- این پیشفرض ها از برداشت و شهود ما از واقعیت انتخاب میشود.
- هرچه مجموعه این پیشفرض ها بیشتر باشد(یعنی دریافت و شهود از جامعه کامل تر باشد)، دست و پای مدل بسته تر خواهد شد!(مدلی با مؤلفه های موثرِ زیاد، پیچیده تر و سخت تر است)
- اینجاست که اقتصاد ریاضی دست به گزینش می زند! واقعیت را مجردتر فرض می کند! حواشی را حذف و ابعاد و جزییات مورد علاقه را نگه می دارد! و مدل می سازد! ۳
(البته می گوید راه برای مدلی با مولفه های حذف شده هم باز است! اما معمولا "اقتصاد سیاسی" از آن تحقیقات پشتیبانی نمی کند)
برای نمونه:
تفاوت مردم شناسانه ی: اصناف، اقلیم ها، انگیزهای درونی و دهها مولفه فرهنگی، تاریخی، دینی برای مدل سازی در این خلاصه(بهینه) می شود: "انسان، عقلایی رفتار می کند"!
اما وقتی در مرحله قبل تر شاخص ها را همه کمّی کرده اند، نتیجه این میشود که: رفتار عقلایی انسان، در واقع نوعی محاسبه گری ریاضی است! حالا مدل سازی اش کار سختی نیست!
تمثیل:
همانطور که اول در طبیعیات همه چیز را به جِرم و انرژی تقلیل دادند؛ بعد عوامل متعددِ موثر بر نقطه جوش آب را هم کاستند و گزاره "آب در ۱۰۰ درجه می جوشد"؛ را "قانون" کردند! حالا دامنه هیمالیا و دماوند و... "استثناء" اند و البته قابل اندازه گیری!
اینجا هم مثلا "اقتصاد تبرعی" و "انگیزه های غیر محاسباتی"(غیرعقلایی در این مکتب!) مثل چرخه مالی خمس و زکات و نذر و تحبیس و وقف و... مثل استثنائات هیمالیا و دماوند می شوند! با این تفاوت که کنار "اقتصاد معاوضی" بازار به اقتصاد سرریز می شود؛ در حالیکه واقعا در مدل لحاظ نشده است!(دقت کنید)
5⃣ اقتصاد ریاضی، علمِ بازار آزاد نه علم مطلق نظامات اقتصادی!
باید تا اینجا روشن شده باشد بین "اقتصاد ریاضی" بعنوان یک روش(!) با "بازار آزاد" بعنوان یک بستره ، رابطه و تناسب هست. اقتصادِ ریاضی، علم کشف روابط علیّ و معلولی بازار آزاد و کنشگرش -که انسانِ محاسبه گر است- می باشد که پس از پیدایش این مکتب و این انسان پیدا شده است.
جامعه ای که می خواهد مثلا: از "امانت و ودیعه" بیشتر از "ضمان" / از "اقتصاد تبرعی" برای "تامین حق های همگانیِ بهداشت و آموزش" بجای "بازاری کردن اینها" و "کالا کردن حق ها"/و...؛ نهاد و نُرم بسازد؛
اولا: مفاهیم بنیادین اقتصادش، همه کمّی و ریاضی نمیشود؛ تا مدل ریاضی بپذیرد!
ثانیاً: فروکاستن های موجود اقتصاد ریاضی، تحقق نُرم ها و نهادهای نظام مطلوبش را تاخیر و بلکه تاویل می برد! اقتصاد مطلوبش نشدنی تر میشود. چون تحقق مدلهای بازاری، انسان و جامعه بازار را می سازد و انسان فرهنگی و فطری را محجوب می کند.(دقت کنید)
..................
۱. ر.ک: مبادی با بعد الطبیعی علوم نوین / آدوین آرثربرت/ ترجمه عبدالکریم سروش
۲. ر.ک: مقاله:چطور پول معیار سنجش همه چیز شد؟ / الی کوک - مجله آتلانتیک/ سایت ترجمان
https://tarjomaan.com/neveshtar/8780/
۳. ر.ک: روزنامه دانشگاه شریف ش۸۹۱ مصاحبه با دکتر وصالی و #دکتر_مدنی_زاده : بدون ریاضیات فقط می توانیم داستان بگوییم
http://daily.sharif.ir/%D8%A2%D8%B1%D8%B4%DB%8C%D9%88/
📝 محسن قنبریان ۱۴۰۱/۴/۱۲
☑️ @m_ghanbarian