🗓️ یکشنبه 13 آبان 1403 🔅 وَاِذ نَجَّينٰكُم مِن ءالِ فِرعَونَ يَسومونَكُم سوٓءَ العَذابِ يُذَبِّحونَ اَبنآءَكُم وَيَستَحيونَ نِسآءَكُم وَفی ذٰلِكُم بَلآءٌ مِن رَبِّكُم عَظيمٌ (بقره/49) 📝 فهرست نکات: 1️⃣ معرفی نسخه 2️⃣ نکات لغوی-ادبی 3️⃣ شرح تفسیری 4️⃣ نکات نگارشی و علامت‌گذاری

🔰 بر کرانه آیه‌ها 1️⃣ #معرفی_نسخه (تصویر مربوط به مطالب آیه 49 سوره مبارکه بقره) 💢 شماره نسخه: 661go ✓ محل نگهداری: کتابخانه آستان قدس رضوی ✓ خط: #کوفی تکامل‌یافته همراه با ترجمه فارسی به خط #نسخ کهن ✓ تعداد برگه‌ها: 224 برگ ✓ ابعاد هر برگه: 27*37 سانتی‌متر ✓ جنس برگه‌ها: کاغذ ✓ تعداد سطور در هر صفحه: 17 سطر ✓ کاتب: ابوعلی حسن بن محمد بن حسین الخطیب در تاریخ 13 صفر سال 556 ه‍.ق ✓ نشان پایان آیات: دایره زردرنگ ✓ علامت تخمیس: یک شکل منقش در حاشیه ✓ علامت تعشیر: یک دایره سبزرنگ که با 12 دایره طلایی احاطه شده و در کنار این دایره‌ها نیز نقاط سبز و قرمز تزیینی آمده است. در میان دایره سبزرنگ نخست، حرف «یاء» به نشانه عدد 10 بر اساس حساب ابجد نوشته شده است. ✓ نام سوره‌ها و تعداد آیات: به قلم زر و به خط #نسخ ✓ نقط الاعجام: تمام حروف دارای نقطه هستند. ✓ روش علامت‌گذاری: استفاده از حرکات به شیوه خلیل بن احمد فراهیدی ✅ استفاده از رنگ سبز برای نمایش سایر #قرائات و استفاده از رنگ قرمز برای نمایش علامت مد، علائم #وقف سجاوندی ❇️ نسخه تقریبا کامل بوده و از ابتدا تا انتهای قرآن را شامل می‌شود و یکی از مهم‌ترین قرآن‌های دارای ترجمه فارسی در کتابخانه آستان قدس رضوی به شمار می‌رود، چرا که بازتاب زبان و ادبیات #فارسی در قرن ششم هجری است و از جهات مختلف می‌تواند مورد تحقیق و پژوهش قرار گیرد که متأسفانه تاکنون مغفول مانده است. ❇️ نسخه از جهات علوم قرآنی (رسم، قرائات، ضبط، علائم وقف) نیز حاوی اطلاعات ارزشمندی است که شایسته تحقیق می‌باشد. عزیزانی که تمایل به #تحقیق روی نسخه را دارند می‌توانند با مدیر کانال در ارتباط باشند. 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 2️⃣ #نکات_لغوی_ادبی (بقره/49) اِذ: يا مفعولٌ‌به برای «اذکر» مقدر است، يا #ظرف برای عامل مقدر، در اينجا مثلا: اَنعمنا عليكم اِذ نجّيناكم. نَجَّينٰكُم: نجات داديم شما را 📝 باب تفعيل از «نجا، ينجو» ءالِ فِرعَونَ: قوم فرعون 📝 «آل» هم به معنای #فاميل و #خانواده است، هم به معنای #قوم و اطرافيان انسان يَسومونَكُم: تحميل می‌کردند بر شما، می‌رساندند به شما 📝 «سام، يسوم» يعنی «کاری را به عهده کسی گذاردن» و لزوما #بار_منفی ندارد. سوٓءَ: بدی، زشتی سوٓءَ العَذابِ: عذاب و شکنجه بد يُذَبِّحونَ: سَر می‌بُرند [پسران زيادی را] 📝 باب تفعيل در اينجا برای #کثرت_مفعول است. يَستَحيونَ: زنده نگه می‌دارند. نِسآءَ: دختران؛ 📝 گويند: نساء، مجازاً به معنای دختران نابالغ است. ذٰلِكُم: آن؛ 📝 «كُم» در اين كلمه نشان می‌دهد كه مخاطبين، چند مرد هستند. بَلآءٌ: لطف و #نعمت يا #مصيبت يا #امتحان ؛ 📝 شايد با توجه به «اذكُروا نِعمَةَ اللهِ عَلَيكُم اِذ اَنجاكُم ... وَفی ذٰلِكُم بَلآءٌ مِن رَبِّكُم عَظيمٌ» (ابراهيم/6)، مراد از «بلاء»، نعمت باشد نه مصيبت. 🔸منبع: #در_محضر_قرآن_کریم ، ج1، صص 30 و 31 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 3️⃣ #شرح_تفسیری_آیه 🔸 وَاِذ نَجَّينٰكُم مِن ءالِ فِرعَونَ يَسومونَكُم سوٓءَ العَذابِ يُذَبِّحونَ اَبنآءَكُم وَيَستَحيونَ نِسآءَكُم وَفی ذٰلِكُم بَلآءٌ مِن رَبِّكُم عَظيمٌ (بقره/49) هنگامی (را به یاد آورید) كه شما را از (چنگال) فرعونیان نجات دادیم كه پیوسته بلا و مصیبتی سخت بر سر شما می‌آوردند (و لحظه‌ای از آزارشان در امان نبودید): بسیاری از پسرانتان را سر می‌بریدند و زنانتان را (برای كنیزی) زنده می‌گذاشتند. در آن (سختی‌ها)، از جانب پروردگارتان (برای شما) آزمایشی بزرگ بود. ✅ در اینکه چرا فرعون، پسران بنی‌اسرائیل را سر می‌برید، سخنان گوناگونی گفته شده است. بعضی گفته‌اند که او در خواب دید که شعله آتشی از سوی بیت‌المقدس برخاست و تمام خانه‌های مصر را فرا گرفت و خانه‌های قبطیان (فرعونیان) را سوزاند؛ ولی خانه‌های بنی‌اسرائیل سالم ماندند. او از تعبیرکنندگان خواب، توضیح خواست. آنها گفتند: از سرزمین بیت‌المقدس، مردی خروج می‌کند که سلطنت و قدرت فرعونیان را نابود خواهد کرد. ✅ برخی از مفسران بر آنند که فرعونیان برای تضعیف بنی‌اسرائیل این نقشه را طرح کرده بودند تا نسل ذکور آنها را که توانایی قیام و جنگ دارند، براندازند و فقط دختران و زنان را که به‌تنهایی قدرت قیام و مبارزه ندارند، برای خدمتکاری زنده بگذارند. ✅ همچنین بر اساس آیه 25 سوره مبارکه غافر، کشتن پسران و زنده نگه‌داشتن زنان بنی‌اسرائیل، حتی پس از قیام حضرت موسی «ع» نیز ادامه داشت: «پس هنگامی که حق و حقیقت را از جانب ما برایشان آورد، گفتند: "پسران کسانی را که با او ایمان آورده‌اند، بکشید و زنانشان را (برای کنیزی) زنده نگه‌ دارید." و این در حالی بود که نیرنگ کافران فقط در تباهی و گمراهی جای داشت.» 🔸 منبع: قرآن حکیم (ویژه عموم مردم)، ص8 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 4⃣ #نکات_نگارشی_و_علامتگذاری (بقره/49) 💢 «نَجَّینٰکُم»: چنانکه ملاحظه می‌کنید در این کلمه، #الف حذف شده است. بر اساس قواعد رسم المصحف، حرف الف در تمامی کلمات دارای ضمیر متکلم مع‌الغیر (نا) متصل به ضمیر مفعولی (در اینجا ضمیر «کُم») با #حذف_الف نگارش شده است. ✓ #علامت_گذاری این کلمه: ضبط #مصری : نَجَّیْنَـٰکُم (علامت سکون روی حرف میم در این کلمه به دلیل ادغام با حرف میم در کلمه بعدی حذف شده است) ضبط #هندی : نَجَّیْنٰکُمْ ضبط #ترکی : نَجَّیْنَاکُمْ (اصولا حرکت فتحه قبل از الف ایستاده، قاعده‌مندتر از این حرکت قبل از الف کوچک است) ضبط #ایرانی : نَجَّیْنٰاکُمْ ضبط #کم_علامت : نَجَّینٰکُم ← چنانکه ملاحظه می‌کنید در ضبط ترکی و ایرانی #رسم_المصحف رعایت نشده است. 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🗓️ دوشنبه 14 آبان 1403 🔅 وَاِذ فَرَقنا بِكُمُ البَحرَ فَاَنجَينٰكُم وَاَغرَقنآ ءالَ فِرعَونَ وَاَنتُم تَنظُرونَ (بقره/50) 📝 فهرست نکات: 1️⃣ معرفی نسخه 2️⃣ نکات لغوی-ادبی 3️⃣ شرح تفسیری 4️⃣ نکات نگارشی و علامت‌گذاری

🔰 بر کرانه آیه‌ها 1️⃣ #معرفی_نسخه (تصویر مربوط به مطالب آیه 50 سوره مبارکه بقره) 💢 شماره نسخه: Ma VI 151 ✓ محل نگهداری: دانشگاه توبینگن آلمان ✓ نوع خط: #کوفی نوین، فرانسوا دروش این سبک را جدید (New style) می‌نامد. ✓ تعداد برگه‌ها: 38 برگه ✓ ابعاد برگه‌ها: 14.5*21 سانتی‌متر ✓ جنس برگه: پوست ✓ تعداد سطور: 15 سطر ✓ نشان پایان آیات: گل طلایی‌رنگ ✓ علامت تخمیس: ندارد. ✓ علامت تعشیر: گل طلایی‌رنگ 8پر بزرگ همراه با نقطه‌های قرمزرنگ ✓ نام سوره‌ها و تعداد آیات: به خط #کوفی و با قلم زر ✓ نقط الاعجام: در اصل، فاقد نقطه برای حروف است مگر در مواضع بسیار معدود که با قلم لاجورد به صورت نقط مستطیل، اعجام شده است. ✓ روش علامت‌گذاری: استفاده از نقاط قرمزرنگ مدوّر به شیوه #ابوالاسود ✅ نمایش #همزه با استفاده از نقاط مدوّر زردرنگ ❇️ صفحات زیادی از نسخه در دوران متأخر #بازنویسی شده است بدین صورت که در صفحات داخلی پوست (لایه‌ای که به گوشت متصل بوده است) به جهت رنگ‌پریدگی مرکب، توسط قاریان یا کاتبان دوره‌های بعد دوباره با مرکب جدیدی بازنویسی و پررنگ شده است. 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 2️⃣ #نکات_لغوی_ادبی (بقره/50) فَرَقنا: شکافتيم. بِكُم: با حضور شما، با وجود شما البَحرَ: خليج سوئز در دريای احمر اَنجَينٰكُم: نجات داديم شما را 📝 باب #افعال از «نجا، ينجو» 🔸منبع: #در_محضر_قرآن_کریم ، ج1، ص31 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 3️⃣ #شرح_تفسیری_آیه 🔸 وَاِذ فَرَقنا بِكُمُ البَحرَ فَاَنجَينٰكُم وَاَغرَقنآ ءالَ فِرعَونَ وَاَنتُم تَنظُرونَ (بقره/50) و هنگامی (را یاد کنید) که دریا را با (ورود) شما شکافتیم و نجاتتان دادیم، و در حالی که شما نگاه می‌کردید، فرعونیان را غرق کردیم. ✅ ممکن است در آیه شریفه، این سؤال پیش آید که چرا خداوند اينهمه آيات روشن و #معجزه به حضرت #موسى «ع» داد ولی به سایر پيامبران عطا نفرمود تا براى امّت آنان نيز حجّت و دليل آشكار وجود داشته باشد؟ ✅ جواب: خداوند هميشه براى هدايت مردم، معجزاتى را به‌ دست پيامبران ظاهر می‌كند، اما با توجه به درجه #عقل آنان، این معجزه متفاوت است. چون قوم موسى «ع» و بنى‌اسرائيل از نظر #ناتوانى_فكرى و #ضعف_روحى در درجه‌اى بودند كه تنها استدلال به آيات حقيقى و به كار انداختن نيروى عقل و فكر، براى آنان فایده‌اى نداشت ناچار بايد معجزات فراوانى به‌ دست حضرت موسى «ع» انجام می‌شد تا شاید #هدایت شوند. در تاريخ اين قوم مى‌بينيم كه وقتى از دريا گذشتند و به مردمى بت‌پرست رسيدند با آن همه معجزات كه ديده بودند باز به موسى «ع» می‌گويند: «براى ما خدايى چون خداى اينان بساز.»!! موسى «ع» گفت: «شما مردمى نادان هستيد.» اما در امّت اسلام، قدرت #فكر و #تيزهوشى در آن حد بود كه #استدلال_هاى_عقلى می‌توانست جاى معجزات را بگيرد و روح آنان را از راه صحيح فكرى، رهبرى و هدايت كند، لذا مطابق روحيّات آنان، آيات الهى و حجّت‌هاى آشكار نمايان شد تا از آن راه، شک و ترديد بينندگان برطرف شده و به فضاى وسيع علم و #يقين برسند و راه رستگارى را بپيمايند. 🔸منبع: ترجمه تفسیر مجمع البیان، ج1، ص 168 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 4⃣ #نکات_نگارشی_و_علامتگذاری (بقره/50) 💢 در مطلب روز قبل گفتیم که #الف در افعالی که ضمیر متکلم مع‌الغیر «نا» به آن چسبیده و بعد از آن، ضمیر مفعولی آمده باشد حذف می‌شود. حال در این آیه شریفه، ما با سه کلمه که هر سه دارای ضمیر «نا» هستند مواجهیم (فَرَقنا، فَاَنجَینٰکُم، اَغرَقنا). ✓ چنانکه می‌بینید ضمیر «نا» در این افعال وجود دارد اما فقط در یکی از این افعال (فَاَنجَینٰکُم)، #الف حذف شده است. توضیح قاعدهٔ بالا با ملاحظهٔ این سه کلمه کاملا روشن و قابل درک است، زیرا الف ضمیر «نا» که در دو فعل «فَرَقنا» و «اَغرَقنا» اثبات شده، در «فَاَنجَینٰکُم» حذف شده است و دلیل آن بر طبق قاعده‌ای که ذکر شد، آن است که بعد از ضمیر «نا» در این کلمه، ضمیر مفعولی «کم» آمده و به همین دلیل، #الف حذف شده است. ✓ #علامت_گذاری این کلمه: ضبط #مصری : فَأَنجَیْنَـٰکُمْ ضبط #هندی : فَاَنْجَیْنٰکُمْ ضبط #ترکی : فَاَنْجَیْنَاکُمْ ضبط #ایرانی : فَاَنْجَیْنٰاکُمْ ضبط #کم_علامت : فَاَنجَینٰکُم ← چنانکه ملاحظه می‌کنید در ضبط ترکی و ایرانی، #رسم_المصحف رعایت نشده است. ☝️ یک نکتهٔ تجویدی: حرف «م» در آخر کلمهٔ «فَاَنجَینٰکُم» و حرف «واو» که بلافاصله بعد از آن آمده، هر دو از حروفی هستند که از ناحیه لب‌ها تلفظ می‌شوند (حروف شَفَوی) و به همین دلیل، امکان #ادغام شدن در هم را دارند، بنا بر این در حوزه تجوید و فصیح‌خوانی، بسیار تأکید شده است که تلاوت‌کننده می‌بایست حتما مراقب باشد تا حرف «میم» در حرف «واو»، ادغام نشده ❌ و کاملا #واضح تلفظ شود. ✓ یادآور می‌شود که مثال مهم دیگر برای این نکته، در آیهٔ آخر سوره حمد -که در همهٔ #نمازهای_واجب خوانده می‌شود- در بین دو کلمهٔ «عَلَیهِم وَلَاالضّآلّین» وجود دارد که اهمیت توجه به این موضوع را بیشتر می‌کند. 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🗓️ سه‌شنبه 15 آبان 1403 🔅 وَاِذ و‍ٰ‍‍‌عَدنا موسیٰٓ اَربَعينَ لَيلَةً ثُمَّ اتَّخَذتُمُ العِجلَ مِن بَعدِهٖ وَاَنتُم ظٰلِمونَ (بقره/51) 📝 فهرست نکات: 1️⃣ نکات لغوی-ادبی 2️⃣ شرح تفسیری 3️⃣ نکات نگارشی و علامت‌گذاری

🔰 بر کرانه آیه‌ها 1️⃣ #نکات_لغوی_ادبی (بقره/51) و‍ٰ‌عَدنا: قرار گذاشتيم [به نزد او برود]. اَربَعينَ: چهل 📝 #مفعول_دوم «واعد» است. اتَّخَذتُم: ساختيد يا [معبود خود] قرار داديد. العِجلَ: گوساله 🔸منبع: #در_محضر_قرآن_کریم ، ج1، ص31 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹