🔰 بر کرانه آیهها
4⃣ #نکات_نگارشی_و_علامتگذاری (بقره/50)
💢 در مطلب روز قبل گفتیم که #الف در افعالی که ضمیر متکلم معالغیر «نا» به آن چسبیده و بعد از آن، ضمیر مفعولی آمده باشد حذف میشود.
حال در این آیه شریفه، ما با سه کلمه که هر سه دارای ضمیر «نا» هستند مواجهیم (فَرَقنا، فَاَنجَینٰکُم، اَغرَقنا).
✓ چنانکه میبینید ضمیر «نا» در این افعال وجود دارد اما فقط در یکی از این افعال (فَاَنجَینٰکُم)، #الف حذف شده است.
توضیح قاعدهٔ بالا با ملاحظهٔ این سه کلمه کاملا روشن و قابل درک است، زیرا الف ضمیر «نا» که در دو فعل «فَرَقنا» و «اَغرَقنا» اثبات شده، در «فَاَنجَینٰکُم» حذف شده است و دلیل آن بر طبق قاعدهای که ذکر شد، آن است که بعد از ضمیر «نا» در این کلمه، ضمیر مفعولی «کم» آمده و به همین دلیل، #الف حذف شده است.
✓ #علامت_گذاری این کلمه:
ضبط #مصری : فَأَنجَیْنَـٰکُمْ
ضبط #هندی : فَاَنْجَیْنٰکُمْ
ضبط #ترکی : فَاَنْجَیْنَاکُمْ
ضبط #ایرانی : فَاَنْجَیْنٰاکُمْ
ضبط #کم_علامت : فَاَنجَینٰکُم
← چنانکه ملاحظه میکنید در ضبط ترکی و ایرانی، #رسم_المصحف رعایت نشده است.
☝️ یک نکتهٔ تجویدی:
حرف «م» در آخر کلمهٔ «فَاَنجَینٰکُم» و حرف «واو» که بلافاصله بعد از آن آمده، هر دو از حروفی هستند که از ناحیه لبها تلفظ میشوند (حروف شَفَوی) و به همین دلیل، امکان #ادغام شدن در هم را دارند، بنا بر این در حوزه تجوید و فصیحخوانی، بسیار تأکید شده است که تلاوتکننده میبایست حتما مراقب باشد تا حرف «میم» در حرف «واو»، ادغام نشده ❌ و کاملا #واضح تلفظ شود.
✓ یادآور میشود که مثال مهم دیگر برای این نکته، در آیهٔ آخر سوره حمد -که در همهٔ #نمازهای_واجب خوانده میشود- در بین دو کلمهٔ «عَلَیهِم وَلَاالضّآلّین» وجود دارد که اهمیت توجه به این موضوع را بیشتر میکند.
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🗓️ سهشنبه 15 آبان 1403
🔅 وَاِذ وٰعَدنا موسیٰٓ اَربَعينَ لَيلَةً ثُمَّ اتَّخَذتُمُ العِجلَ مِن بَعدِهٖ وَاَنتُم ظٰلِمونَ (بقره/51)
📝 فهرست نکات:
1️⃣ نکات لغوی-ادبی
2️⃣ شرح تفسیری
3️⃣ نکات نگارشی و علامتگذاری
🔰 بر کرانه آیهها
1️⃣ #نکات_لغوی_ادبی (بقره/51)
وٰعَدنا: قرار گذاشتيم [به نزد او برود].
اَربَعينَ: چهل
📝 #مفعول_دوم «واعد» است.
اتَّخَذتُم: ساختيد يا [معبود خود] قرار داديد.
العِجلَ: گوساله
🔸منبع: #در_محضر_قرآن_کریم ، ج1، ص31
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیهها
2️⃣ #شرح_تفسیری_آیه
🔸 وَاِذ وٰعَدنا موسیٰٓ اَربَعينَ لَيلَةً ثُمَّ اتَّخَذتُمُ العِجلَ مِن بَعدِهٖ وَاَنتُم ظٰلِمونَ (بقره/51)
هنگامی (را به یاد آورید) که ما چهل شب با موسی (در کوه طور برای فرو فرستادن الواح تورات) قرار گذاشتیم؛ و شما پس از (آمدن) او (نزد ما)، ستمکارانه آن گوساله را ساختید (و پرستیدید).
✅ آیه شریفه، موضوع #ارتداد جمع کثیری از بنیاسرائیل پس از دوره چهلروزه پیامبرشان را گزارش میکند. این ماجرا، امکان انحرافات عمیق در جوامع، از جمله امت پیامبران را نشان میدهد. همچنین این آیه بیانگر این است که انحراف امت یک پیامبر حتی در زمان حیات او نیز امکان دارد، تا چه رسد به پس از رحلت وی؛ موضوعی که ممکن است در سایر امتها نیز تکرار شود. نقل چنین ماجراهایی در قرآن کریم، طبعا تنبّه امت اسلام و #انذار آنان از قرار داشتن در معرض خطرات مشابه است.
✅ در امت اسلام نیز زمینههای انحراف و کفران نعمت #هدایت ، در دوران حیات رسول خدا «ص» و پس از رحلت ایشان نیز وجود داشته است از همین رو در آیه 144 سوره مبارکه آلعمران به آنان هشدار داده شده که: «آیا اگر (پیامبر) بمیرد یا کشته شود، به (عقاید کفرآمیز) گذشتهتان باز میگردید؟»
✅ در ارتباط با #اختلاف_قرائت آیه شریفه، گفتنی است: ابوعمرو، ابوجعفر و یعقوب بهصورت «وَعَدنا» و باقی قرّاء بهصورت «واعَدنا» تلاوت کردهاند.
🔸 منبع: قرآن حکیم (ویژه دانشجویان)، ص 8
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیهها
3️⃣ #نکات_نگارشی_و_علامتگذاری (بقره/51)
💢 «وٰعَدنا»:
مطابق آنچه در #رسم_المصحف آمده است، نگارش این کلمه با نظر تمامی صاحبنظران این علم و کاتبان مصاحف با #حذف_الف انجام شده و کلمات همخانوادهٔ دیگری هم از ریشهٔ «و ، ع ، د» در سوره بقره آمده است.
✓ این کلمه در برخی قرائات به شکل «وَعَدنا» نیز قرائت شده است.
✓ #علامت_گذاری این کلمه:
ضبط #مصری : وَٰعَدْنَا
ضبط #هندی : وٰعَدْنَا
ضبط #ترکی : وَاعَدْنَا -- وٰعَدْنَا
ضبط #ایرانی : وٰاعَدْنٰا
ضبط #کم_علامت : وٰعَدنا
← چنانکه ملاحظه میکنید در کتابت این کلمه، #رسم_المصحف در مصاحف ایرانی و برخی مصاحف ترکی رعایت نشده است.
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
📜 کارگاه آموزش خطوط قرآنی دارالکتابه در استان گیلان
🔰 #دارالکتابه مرکز طبع و نشر قرآن کریم به همت و مساعدت حوزه هنری انقلاب اسلامی استان گیلان و در ادامه برنامه برگزاری کارگاههای استانی آموزش خطوط قرآنی، هفتمین دوره از این رویداد مهم قرآنی را در استان گیلان برگزار مینماید.
✳️ پس از استانهای قم، مرکزی، آذربایجان شرقی و غربی، گلستان و یزد، این بار شهر رشت میزبان اساتید برجسته دارالکتابه و کاتبان قرآن آن دیار است.
✴️ این اتفاق مبارک هم زمان با میلاد سراسر نور و رحمت عقیله بنیهاشم حضرت زینب کبری سلام الله علیها در روز پنج شنبه هفدهم آبان ماه ۱۴۰۳ از ساعت ۹ صبح الی ۱۷ در مجموعه آموزشی، فرهنگی #گوهرشاد_رشت برگزار خواهد شد.
✅ بخش صبحگاهی این کارگاه به تعلیم قلمی خطوط نسخ و ثلث توسط جناب استاد احمد عبدالرضایی و استاد ابوالفضل خزاعی اختصاص دارد و هنرمندان شرکت کننده از نقد و تحلیل آثارشان توسط این استادان ارجمند بهره خواهند برد.
✅ در بخش عصرگاهی نیز موضوعات نظری خط و خوشنویسی به سمع و نظر شرکت گنندگان خواهد رسید.
❇️ در بخش جنبی این کارگاه نیز نمایشگاهی از آثار خوشنویسان قرآنی استان گیلان برای بازدید علاقمندان برگزار میگردد.
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🗓️ چهارشنبه 16 آبان 1403
🔅 وَاِذ قالَ موسیٰ لِقَومِهٖ يٰقَومِ اِنَّكُـم ظَلَمتُم اَنفُسَكُم بِاتِّخاذِكُمُ العِجلَ فَتوبوٓا اِلیٰ بارِئِكُم فَاقتُلوٓا اَنفُسَكُم ذٰلِكُم خَيرٌ لَكُم عِندَ بارِئِكُم فَتابَ عَلَيكُم اِنَّه هُوَ التَّوّابُ الرَّحيمُ (بقره/54)
📝 فهرست نکات:
1️⃣ معرفی نسخه
2️⃣ نکات لغوی-ادبی
3️⃣ اشاره روایی
4️⃣ شرح تفسیری
5️⃣ نکات نگارشی و علامتگذاری
🔰 بر کرانه آیهها
1️⃣ #معرفی_نسخه (تصویر مربوط به مطالب آیه 54 سوره مبارکه بقره)
💢 شماره نسخه: W559
✓ محل نگهداری: موزه والترز آمریکا
✓ نوع خط: #نسخ به همراه ترجمه فارسی به خط نسخ و با رنگ قرمز
✓ تعداد برگهها: 432 برگه
✓ ابعاد هر برگه: 13.5*18.5 سانتیمتر
✓ جنس برگه: کاغذ
✓ تعداد سطور: 15 سطر
✓ کاتب نسخه: مبارک شاه بن قطب تبریزی ملقب به زرینقلم و از شاگردان یاقوت مستعصمی
✓ تاریخ کتابت: شعبان سال 723 ه.ق
✓ نشان پایان آیات: گل ششپر طلاییرنگ
✓ علامت تخمیس و تعشیر: ندارد.
✓ نام سورهها و تعداد آیات: به خط #توقیع و به رنگ طلا
✓ روش علامتگذاری: مانند شیوه متأخرین از علامات #خلیل بن احمد فراهیدی استفاده کرده است.
✓ تقسیمات: نشانههای جزء، نصفالجزء و ربعالجزء در یک دایره منقّش و مذهّب با قلم #ثلث طلایی کتابت شده است.
✓ علامت رکوع (پایان مطلب): در حاشیه و با علامت اختصاری «ع»، به قلم قرمز نوشته شده است.
✅ در حاشیه برخی صفحات به مسائل علم قرائات به صورت خیلی مختصر اشاره شده است.
✳️ تذهیب در صفحه نخست مصحف مربوط به دوره ایلخانی است.
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیهها
2️⃣ #نکات_لغوی_ادبی (بقره/54)
يٰقَومِ: ای قوم من؛
📝 در اصل، «يا قومی» بوده، گاهی «ی» در منادای مضاف به ياء متکلم، حذف میشود.
توبوا: بازگرديد، توبه کنيد.
بارِئ: خالق؛
📝 «برأ» معمولاً درباره حيوان به كار میرود.
اقتُلوٓا اَنفُسَكُم: خودکشی کنيد، يا يکديگر را بکشيد.
تابَ عَلَيکُم: توبه شما را پذیرفت.
🔸منبع: #در_محضر_قرآن_کریم ، ج1، ص31
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیهها
3️⃣ #اشاره_روایی (بقره/54)
❇️ وَاللهِ لَاَن اَبيتَ عَلىٰ حَسَكِ السَّعدانِ مُسَهَّدًا اَو اُجَرَّ فِی الاَغلالِ مُصَفَّدًا اَحَبُّ اِلَیَّ مِن اَن اَلقَى اللهَ وَرَسولَه يَومَ القِيامَةِ ظالِمًا لِبَعضِ العِبادِ وَغاصِبًا لِشَیءٍ مِنَ الحُطامِ وَكَيفَ اَظلِمُ اَحَدًا لِنَفسٍ يُسرِعُ اِلَى البِلىٰ قُفولُها وَيَطولُ فِی الثَّرىٰ حُلولُها.
❇️ سوگند به خدا، اگر تمام شب را بر روى خارهاى سَعدان به سر ببرم يا با غل و زنجير به اين سو يا آن سو كشيده شوم، خوشتر دارم تا خدا و پيامبرش را در روز قيامت، در حالى ملاقات كنم كه به بعضى از بندگان، ستم و چيزى از اموال عمومى را غصب كرده باشم. چگونه بهخاطر نفسَم كه به سوى كهنگى و پوسيده شدن پيش مىرود و در خاک، زمانى طولانى اقامت مىكند، بر كسى ستم كنم؟!
🔸منبع: نهج البلاغه، خطبه 224
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیهها
4️⃣ #شرح_تفسیری_آیه
🔸 وَاِذ قالَ موسیٰ لِقَومِهٖ يٰقَومِ اِنَّكُـم ظَلَمتُم اَنفُسَكُم بِاتِّخاذِكُمُ العِجلَ فَتوبوٓا اِلیٰ بارِئِكُم فَاقتُلوٓا اَنفُسَكُم ذٰلِكُم خَيرٌ لَكُم عِندَ بارِئِكُم فَتابَ عَلَيكُم اِنَّه هُوَ التَّوّابُ الرَّحيمُ (بقره/54)
زمانی (را یاد كنید) كه موسی به قومش گفت: «ای قوم من، شما با ساختن گوساله، به خودتان ستم كردید. پس به (درگاه) آفریدگارتان بازگردید و بدین سبب، یكدیگر را بكشید؛ كه این (كار)، نزد آفریدگارتان برای شما بهتر است.»
✅ در برخی از روایات آمده است که به دستور حضرت موسی علیهالسلام در صبحگاهی، هفتادهزار نفر از گوسالهپرستان شمشیر کشیدند و شروع به کشتن یکدیگر کردند. دههزار نفر از آنها کشته شده بودند که حضرت جبرئیل نازل شد و به موسی علیهالسلام فرمود: «به آنها بگو از کشتن دست بردارید که خداوند توبه شما را پذیرفت.» بعضی درباره دلیل چنین #مجازات_عجیب و سنگینی برای گوسالهپرستان گفتهاند که علاوه بر اینکه خود گوسالهپرستی گناه بسیار بزرگی بوده، ارتکاب آن از سوی قومی که آن معجزات و نشانههای بسیار عجیب را دیده بودند، زشتتر بود و خداوند چنین مجازات سنگینی را برای آنها مقرر فرمود تا هرگز فکر بتپرستی به ذهن آنها خطور نکند.
🔸 منبع: قرآن حکیم (ویژه عموم مردم)، ص8
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیهها
5⃣ #نکات_نگارشی_و_علامتگذاری (بقره/54)
💢 «بارِئِکُم»:
در خصوص رسم این کلمه، نکتۀ خاصی برای بازگو کردن وجود ندارد، لیکن یکی از تفاوتهای بارز، در حوزۀ ضبط، در میان شیوههای پنجگانه، نکتهای است که در این کلمه وجود دارد. در عملکرد شیوههای گوناگون در علامتگذاری همزۀ مکسور با دندانه تفاوتهای واضحی دیده میشود که در زیر آمده است:
✓ ضبط #مصری و #هندی :
همزه و حرکت کسره، هر دو در زیر دندانه
✓ ضبط #ایرانی :
علامت همزه روی دندانه و حرکت کسره در زیر همزه (بین دندانه و علامت همزه)
✓ ضبط #ترکی و #کم_علامت :
همزه روی دندانه و حرکت کسره زیر دندانه
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹