🗓️ یکشنبه 4 آذر 1403 🔅 وَاِذا لَقُوا الَّذينَ ءامَنوا قالوٓا ءامَنّا وَاِذا خَلا بَعضُهُم اِلیٰ بَعضٍ قالوٓا اَتُحَدِّثونَهُم بِما فَتَحَ اللهُ عَلَيكُم لِيُحآجّوكُم بِهٖ عِندَ رَبِّكُم اَفَلا تَعقِلونَ (بقره/76) 📝 فهرست نکات: 1️⃣ معرفی نسخه 2️⃣ نکات لغوی-ادبی 3️⃣ اشاره روایی 4️⃣ شرح تفسیری 5️⃣ نکات نگارشی و علامت‌گذاری

🔰 بر کرانه آیه‌ها 1️⃣ #معرفی_نسخه (تصویر مربوط به مطالب آیه 76 سوره مبارکه بقره) 💢 شماره نسخه: Wetzstein II 1952 ✓ محل نگهداری: کتابخانه ایالتی برلین ✓ نوع خط متن: #کوفی تحول‌یافته یا کوفی نوین بر اساس دسته‌بندی دروش ✓ تعداد برگ‌ها: 14 برگ ✓ ابعاد برگ‌ها: 18.2*12.5 سانتی‌متر ✓ جنس برگ‌ها: کاغذ ✓ تعداد سطور در هر صفحه: 8 سطر ✓ نشان پایان آیات: یک دایره طلایی‌رنگ ✓ علامت تخمیس: ندارد ✓ علامت تعشیر: یک گل 12پر با نقاط قرمز در اطراف آن ✓ نام سوره و تعداد آیات: ندارد ✓ روش علامت‌گذاری: ← استفاده از نقاط مدوّر قرمزرنگ به شیوه‌ #ابوالاسود ← استفاده از « ّ ، ء ، ٓ » با رنگ لاجورد به شیوه #خلیل بن احمد ✅ برای مشاهده تصاویر این نسخه، اینجا را ببینید. 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 2️⃣ #نکات_لغوی_ادبی (بقره/76) لَقوا: ببینند، ملاقات کنند. خَلا اِلیٰ... : رفت نزد ... و تنها شد با ... . اَتُحَدِّثونَهُم: آیا خبر می‌دهید به آنها... بِما فَتَحَ اللّٰهُ: گشایشی که خداوند فراهم کرده یا آنچه که خداوند، درش را بر شما گشوده است [ولی بر دیگران پوشیده است]؛ 📝 درهرحال، کنایه است از اخبار و اطلاعاتی که از طریق تورات در اختیار داشته‌اند. لِيُحآجّوكُم: تا علیه شما حجت و دلیل بیاورند، تا با شما بحث و جدل کنند. اَفَلا تَعقِلونَ: پس آیا عقل خود را به کار نمی‌گیرید یا پس آیا [زشتی کار خود را] نمی‌فهمید. 🔸منبع: #در_محضر_قرآن_کریم، ج1، ص40 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 3️⃣ #اشاره_روایی (بقره/76) ❇️ عَنِ الباقِرِ (ع): كانَ قَومٌ مِنَ اليَهودِ لَيسوا مِنَ المُعانِدينَ المُتَواطِئينَ، اِذا لَقُوا المُسلِمينَ حَدَّثوهُم بِما فِی التَّوراةِ مِن صِفَةِ مُحَمَّدٍ (ص) فَنَهاهُم كُبَراؤُهُم عَن ذٰلِكَ وَقالوا: لا تَخبِروهُم بِما فِی التَّوراةِ مِن صِفَةِ مُحَمَّدٍ فَيُحاجّوكُم بِهٖ عِندَ رَبِّكُم فَنَزَلَت هٰذِهٖ. ❇️ امام باقر علیه‌السلام: گروهی از یهودیان، با اسلام دشمنی نداشتند و اهل #توطئه نبودند. هنگامی که با مسلمانان روبه‌رو می شدند، درباره صفات محمّد صلّی الله علیه و آله که در تورات آمده است، با آنان سخن می گفتند. پس بزرگان یهود، آنان را از این کار نهی کردند و گفتند: در مورد صفات محمّد که در #تورات آمده به مسلمانان چیزی نگویید؛ زیرا به همین وسیله در پیشگاه خدا با شما محاجّه خواهند کرد. در آن هنگام، این آیه نازل شد. 🔸 منبع: مجمع‌البیان، ج1، ص286 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 4️⃣ #شرح_تفسیری_آیه وَاِذا لَقُوا الَّذينَ ءامَنوا قالوٓا ءامَنّا وَاِذا خَلا بَعضُهُم اِلیٰ بَعضٍ قالوٓا اَتُحَدِّثونَهُم بِما فَتَحَ اللهُ عَلَيكُم لِيُحآجّوكُم بِهٖ عِندَ رَبِّكُم اَفَلا تَعقِلونَ (بقره/76) هنگامی که (یهودیان منافق‌صفت) با مؤمنان دیدار کنند، می‌گویند «ایمان آوردیم»؛ و زمانی که با یکدیگر خلوت کنند، می‌گویند: «آیا با مسلمانان درباره آنچه خدا (در تورات از صفات پیامبر آخرالزّمان) برای شما آشکار کرده، سخن می‌گویید تا به (استناد) آن، در پیشگاه پروردگارتان ضدّ شما استدلال کنند؟! آیا عقل خود را به کار نمی‌گیرید؟» ✅ تفکرات باطل یهود و افشاگری قرآن: بر اساس آیه شریفه بالا، یهودیان به دنبال پوشاندن منویات درونی خود از خدا هستند و خیال می‌کنند با پرده‌پوشی می‌توانند امر را بر خدا مشتبه سازند، با اینکه خداوند به آشکار و نهان ایشان آگاه است. همچنان که در این آیه از سخنان محرمانه آنها خبر می‌دهد. داستان از این قرار است: برخی از یهودیان به مسلمانان می‌رسیدند و اظهار خوشحالی می‌کردند و پاره‌ای از بشارت‌های #تورات را در خصوص تصدیق پیامبر آخرالزّمان به آنها می‌دادند، امّا رؤسایشان از این کار نهی می‌کردند و می‌گفتند: این خود، فتحی است که خدا برای مسلمانان قرار داده و ما نباید آن را برای ایشان فاش سازیم، چون با همین بشارت‌ها که در کتب ماست، نزد پروردگار خود علیه ما احتجاج خواهند کرد. گویا یهودیان می‌خواهند این مطلب را بگویند: اگر ما این بشارت‌ها را در اختیار مسلمانان قرار ندهیم، خود خدا اطلاع ندارد که موسی علیه‌السلام ما را به پیروی پیامبر اسلام سفارش کرده و چون اطلاع ندارد، ما را با آن مؤاخذه نمی‌کند و معلوم است که لازمه این حرف این است که خدای تعالی تنها آنچه آشکار است بداند، و از پنهان و باطن امور، اطلاع ندارد و این نهایت #جهل است. 🔸منبع: المیزان، ج1، ص213 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 5️⃣ #نکات_نگارشی_و_علامتگذاری (بقره/76) 💢 «لَقُوا الَّذینَ»: در این کلمه، حرف «قاف» با حرکت ضمه بلافاصله به حرف لام مشدد در کلمۀ بعدی (الّذین) چسبیده و قرائت می‌شود. پیرو آنچه در گذشته گفته شد -مبنی بر اینکه در شیوۀ کم‌علامت، الف بعد از فتحه، ناخواناست-؛ اکنون در تکمیل این قاعده گفته می‌شود که در شیوۀ ضبط #کم_علامت به‌طور کلی «الف بعد از هر حرکت کوتاهی ناخواناست». در این ترکیب نیز در اتصال دو کلمه «لَقوا» و «الَّذینَ» به دو قاعدهٔ زیر توجه فرمایید: ✓ 1- واو بعد از ضمه، ناخواناست. ✓ 2- هر یک از حروف «و ، ا ، ل ، ی» که حرکتی نداشته باشند قبل از تشدید ناخوانا هستند. البته قاعدهٔ دوم صرفاً مخصوص شیوهٔ کم‌علامت نیست؛ بلکه این قاعده، بر همهٔ شیوه‌های علامت‌گذاری، منطبق است. ✓ همچنین در این خصوص، یک #قاعده_کلی دیگر نیز حاکم است که علاوه بر قاعدهٔ دوم، همواره بر اتصال بین کلمات جاری است و آن اینکه: «الفِ بدون حرکت -یکی باشد یا دوتا-، بعد از هر حرکتی ناخواناست». ❓ شُبهه: برخی بر این ادعا هستند که بر اساس منطق علامت‌گذاریِ شیوۀ کم‌علامت، در کلماتی از این دست مانند: «لَقوا»، «قالوا»، «خَلَوا»، «کانوا»، «قتلوا»، «توبوا» که منتهی به «الف بعد از واو آخر کلمه» هستند از آنجا که حروف ناخوانا بدون علامت هستند و علامت سکون در این شیوه وجود ندارد، لذا نوآموزان در قرائت این کلمات، دچار شک شده و برخی، الف آخر این کلمات را خوانا فرض نموده و به‌صورت الف مدی با واو تلفظ می‌کنند (وا). ✅ پاسخ این شُبهه این است: اولا همانطور که قبلا نیز اشاره شد الف بعد از واو آخر کلمه، همواره ناخواناست (به‌جز یک استثنا). ثانیا برای دستیابی به حد اکثر نتیجه از این شیوۀ علامت‌گذاری، لزوما می‌بایست هر دو بُعد #عملی (مهارت‌محوری) و بُعد تئوری و قاعده‌گویی را با هم ببینیم. از طرفی، قرائت اشتباه مورد ادعا، درصد بسیار اندکی از نوآموزان را شامل می‌شود که آن هم به دلیل نوع علامت‌گذاری نیست بلکه ارتباط کم این افراد با قرائت قرآن، مؤثرترین عامل این اشتباه است. از طرفی دیگر، برای معدود افرادی که دچار چنین اشتباهی بشوند هم قاعدۀ بالا راه‌گشا و برطرف‌کنندۀ اشکال خواهد بود. ❇️ با این همه، علاوه بر نکاتی که ذکر شد، مرکز طبع و نشر قرآن به‌عنوان ابداع‌کنندۀ این شیوۀ علامت‌گذاری، برای افراد نوآموز، مصاحفی را به‌عنوان مصاحف آموزشی چاپ و منتشر کرده است که در این مصاحف، تمامی حروف ناخوانا با رنگی متمایز و گاه کمرنگ‌تر از خط، نوشته شده است تا نوآموزان با نخواندن حروف رنگی یا کمرنگ، موفق به قرائتی سالم و بی‌نقص شوند. ✴️ جهت آشنایی بیشتر با انواع ضبط این عبارت در مصاحف مختلف کشورهای اسلامی، می‌توانید به دانشنامه قرائت و کتابت قرآن کریم مرکز طبع و نشر به نشانی زیر مراجعه کنید: http://pediaquran.ir/word?wid=651836&type=rasm 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🗓️ دوشنبه 5 آذر 1403 🔅 فَوَيلٌ لِلَّذينَ يَكتُبونَ الكِتٰبَ بِاَيديهِم ثُمَّ يَقولونَ هٰذا مِن عِندِ اللهِ لِيَشتَروا بِهٖ ثَمَنًا قَليلًا فَوَيلٌ لَهُم مِمّا كَتَبَت اَيديهِم وَوَيلٌ لَهُم مِمّا يَكسِبونَ (بقره/79) 📝 فهرست نکات: 1️⃣ معرفی نسخه 2️⃣ نکات لغوی-ادبی 3️⃣ اشاره روایی 4️⃣ شرح تفسیری 5️⃣ نکات نگارشی و علامت‌گذاری

🔰 بر کرانه آیه‌ها 1️⃣ #معرفی_نسخه (تصویر مربوط به مطالب آیه 79 سوره مبارکه بقره) 💢 شماره نسخه: 18go ✓ محل نگهداری: کتابخانه آستان قدس رضوی ✓ نوع خط: #حجازی ✓ تعداد برگ‌ها: 129 برگ ✓ ابعاد برگ‌ها: 34.5*46.2 سانتی‌متر ✓ جنس برگ‌ها: پوست ✓ تعداد سطور: مختلف السطر ✓ نشان پایان آیات: شش نقطه مستطیلی مورب که به‌صورت مثلث، در کنار هم قرار گرفته‌اند. ✓ علامت تخمیس: ندارد ✓ علامت تعشیر: یک دایره قرمزرنگ ✓ نقط الاعجام: تقریباً تمام حروف معجمه در این نسخه، نقطه‌گذاری شده‌اند. ✓ ضبط المصحف: استفاده از نقاط قرمزرنگ مدوّر به شیوه #ابوالاسود ✓ نام سوره و تعداد آیات: به خط #کوفی و با مرکب قرمزرنگ نوشته شده است. ← از آنجا که ترتیب اصلی سوره‌ها در این نسخه، ترتیب ابن‌مسعود بوده است، در دورانی متأخرتر از کتابت، نسخه بازسازی شده و ترتیب آن به‌صورت مصاحف فعلی درآمده است؛ به همین دلیل در ابتدا و انتهای بسیاری از سوره‌ها متن اصلی پاک و آیات، بازنویسی شده است. ✅ این نسخه یکی از مهم‌ترین مصاحف کهن در دنیا بوده و اهمیت آن به چند دلیل است: 🔘 اول: قدمت نسخه، که بر اساس آزمایش کربن14، قدمت آن به قرن اول هجری برمی‌گردد. 🔘 دوم: کامل بودن نسخه، که در میان نسخه‌های حجازی، بیشترین حجم از متن قرآن را به خود اختصاص داده است. 🔘 سوم: نسخه از جهت رسم‌المصحف و قرائات، دارای اهمیت فراوان است و در بیان تاریخ کتابت، منبع مهم به شمار می‌رود. ❇️ بخش دیگری از این نسخه در همین کتابخانه آستان قدس به شماره 4116 نگهداری می‌شود. ✅ این مصحف (هر دو نسخه) توسط محقق گرامی جناب آقای دکتر کریمی‌نیا تحقیق و منتشر شده است. 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 2️⃣ #نکات_لغوی_ادبی (بقره/79) لِيَشتَروا بِهٖ ثَمَنًا قَليلًا: تا به‌وسیله آن، چیز اندکی به دست آورند. 📝 در این صورت، «باء» در «بِهٖ»، «باء» #بدل [به معنای به‌جای] یا «باء» #استعانت است. وَيلٌ: وای يَكسِبونَ: انجام می‌دهند. 🔸منبع: #در_محضر_قرآن_کریم، ج1، ص41 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 3️⃣ #اشاره_روایی (بقره/79) ❇️ عَنِ الباقِرِ (ع): قیلَ كِتابَتُهُم بِاَيديهِم، اَنَّهُم عَمَّدوا اِلَى التَّوراةِ وَ حَرَّفوا صِفَةَ النَّبِیِّ (ص) لِيوقِعُوا الشَّكَّ بِذٰلِكَ لِلمُستَضعَفينَ مِنَ اليَهودِ. ❇️ امام باقر (ع): گفته شده منظور از اینکه آنان با دستانشان می نوشتند این است که آنها به سراغ تورات می رفتند و ویژگی‌هایی را که از پیامبر اسلام (ص) در آن نقل شده بود، تحریف می کردند، تا این‌گونه در یهودیان ضعیف‌الایمان، شک ایجاد کنند. 🔸منبع: مجمع‌البیان، ج1، ص292 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 4️⃣ #شرح_تفسیری_آیه 🔸 فَوَيلٌ لِلَّذينَ يَكتُبونَ الكِتٰبَ بِاَيديهِم ثُمَّ يَقولونَ هٰذا مِن عِندِ اللهِ لِيَشتَروا بِهٖ ثَمَنًا قَليلًا فَوَيلٌ لَهُم مِمّا كَتَبَت اَيديهِم وَوَيلٌ لَهُم مِمّا يَكسِبونَ (بقره/79) پس وای بر کسانی که کتاب (تحریف‌شده‌ای) را با دست‌های خود می‌نویسند و آنگاه می‌گویند «این از جانب خداست»؛ تا چیزهایی (را که به خدا نسبت داده‌اند،) به بهایی اندک بفروشند. پس وای بر آنان، به‌سبب آنچه دست‌هایشان نوشت، و وای بر آنان، به‌خاطر آنچه می‌کنند! ✅ در این آیه شریفه، انتساب دروغین به خداوند، نکوهش شده است. درباره سبب نزول آیه نقل شده که گروهی از یهودیان، با ادعای دریافت از کتاب آسمانی، نشانه‌هایی دروغین درباره پیامبر خاتم به افراد ارائه می‌کردند تا آنان را از شناختن پیامبر اسلام بازدارند. این نوع نکوهش، در قرآن کریم به شکل‌های دیگری نیز آمده است. در آیه 93 سوره مبارکه انعام آمده است: «چه کسی ستمکارتر است از شخصی که دروغی به خدا ببندد یا بگوید بر من وحی فرستاده شده؛ درحالی که به او وحی نشده است؟ ... امروز در ازای دروغ‌هایی که به خدا بستید و تکبّری که نسبت به آیات او ورزیدید، مجازات خوارکننده‌ای خواهید دید.» گفتنی است این‌گونه انتساب‌های دروغین که قرآن کریم، مشرکان و یهود را برای آن سرزنش کرده، به شکلی گرچه خفیف‌تر ممکن است در میان مؤمنان نیز رخ دهد. 🔸 منبع: قرآن حکیم (ویژه دانشجویان)، ص12 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 5️⃣ #نکات_نگارشی_و_علامتگذاری (بقره/79) 💢 «الکِتٰبَ»: واژه «کِتٰب» بر اساس اجماع علمای #رسم_المصحف در هر دو قالب معرفه و نکره در سراسر قرآن کریم، به #حذف_الف و قرار گرفتن الف کوتاه روی «تاء» نگارش شده است، به غیر از 4 موضع زیر که به اثبات الف نگارش می‌شود: لِكُلِّ اَجَلٍ كِتابٌ (رعد/38) وَما اَهلَكنا مِن قَريَةٍ اِلّا وَلَها كِتابٌ مَعلومٌ (حجر/4) وَاتلُ ما اوحِیَ اِلَيكَ مِن كِتابِ رَبِّكَ (کهف/27) تِلكَ آياتُ القُرآنِ وَ كِتابٍ مُبينٍ (نمل/1) ✅ البته در برخی مصاحف #ایرانی و #ترکی ، این کلمه در تمامی مواضع، به اثبات الف نوشته شده که مخالف قواعد رسم‌المصحف است. 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹