🗓️ سه‌شنبه 1 آبان 1403 🔅 وَعَلَّمَ ءادَمَ الاَسمآءَ كُلَّها ثُمَّ عَرَضَهُم عَلَی المَلـٰٓـئِكَةِ فَقالَ اَنبِـٔونی بِاَسمآءِ هـٰٓؤُلآءِ اِن كُنتُم صٰدِقينَ (بقره/31) 📝 فهرست نکات: 1️⃣ معرفی نسخه 2️⃣ نکات لغوی-ادبی 3️⃣ اشاره روایی 4️⃣ شرح تفسیری 5️⃣ نکات نگارشی و علامت‌گذاری

🔰 بر کرانه آیه‌ها 1️⃣ #معرفی_نسخه (تصویر مربوط به مطالب آیه سی‌ و یکم سوره مبارکه بقره) 💢 شماره نسخه: arabe 399 ✓ محل نگهداری: کتابخانه ملی فرانسه ✓ خط: #کوفی BII (بر اساس دسته‌بندی فرانسوا دروش) ✓ تعداد برگه‌ها: 368 برگ به ابعاد 73×42 میلی‌متر، بر روی پوست ✓ تعداد سطور در هر صفحه: 11 سطر ✓ نشان پایان آیات: فاقد علامت ✓ علامت تخمیس: ندارد ✓ علامت تعشیر: یک دایره طلایی‌رنگ با تذهیب اولیه ✓ نام سوره‌ها و تعداد آیات: به قلم زر و با خط کوفی ✓ نقط الاعجام: ندارد ✓ روش علامت‌گذاری: شیوه #ابوالاسود (نقاط قرمزرنگ) ✅ بر اساس رقم موجود در برگه 366، نسخه برای خلیفه هارون‌الرشید در سال 182 کتابت شده است. ❇️ نسخه تقریباً کامل بوده و تنها مقدار کمی از آن مفقود است: - بخش اول: آیات 48 تا 60 سوره بقره - بخش دوم: آیات 127 تا 189 سوره بقره 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 2️⃣ #نکات_لغوی_ادبی (بقره/31) الاَسمآءَ: نامها[ی حجت‌های الهی] عَرَضَهُم: عرضه کرد آن اشخاص را اَنبِـٔونی: خبر دهيد به من 🔸منبع: #در_محضر_قرآن_کریم ، ج1، ص25 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 3️⃣ #اشاره_روایی (بقره/31) ❇️ عَنِ الصّادِقِ: اِنَّ اللهَ تَبارَكَ وَتَعالىٰ عَلَّمَ آدَمَ عَلَیهِ السَّلامُ اَسماءَ حُجَجِ اللهِ كُلَّها ثُمَّ عَرَضَهُم (وَ هُم اَرواحٌ) عَلَی المَلائِكَةِ فَقالَ اَنبِئونی بِاَسماءِ هٰؤُلاءِ اِن كُنتُم صادِقينَ بِاَنَّكُم اَحَقُّ بِالخِلافَةِ فِی الاَرضِ لِتَسبيحِكُم وَتَقديسِكُم مِن آدَمَ، «قالوا سُبحانَكَ لا عِلمَ لَنا اِلّا ما عَلَّمتَنا اِنَّكَ اَنتَ العَليمُ الحَكيمُ» قالَ اللهُ: یا آدَمُ اَنبِئهُم بِاَسمائِهِم، فَلَمّا اَنبَاَهُم بِها وَقَفوا عَلىٰ عَظيمِ مَنزِلَتِهِم عِندَ اللهِ تَعالىٰ ذِكرُه فَعَلِموا اَنَّهُم اَحَقُّ بِاَن يَكونوا خُلَفاءَ اللهِ فی اَرضِهٖ وَحُجَجِهٖ عَلىٰ بَرِيَّتِهٖ. ❇️ امام صادق علیه‌السلام: خداوند والامقام، تمام اسامی حجت هایش را به آدم علیه‌السلام آموخت. سپس (در حالی که ایشان روح بودند) نام‌هایشان را به فرشتگان عرضه کرد و فرمود: اگر راست می‌گویید که به خاطر تسبیح و تقدیستان برای جانشینی در زمین، شایسته ترید، مرا از اسامی اینان آگاه كنید. فرشتگان «گفتند: ما تو را (از هر عیب و نقصی) منزّه می‌دانیم. ما هیچ دانشی نداریم مگر آنچه تو به ما آموخته‌ای؛ زیرا تو بسیار دانا و حكیمی» خداوند فرمود: ای آدم! فرشتگان را از نام‌های آنان آگاه کن. پس هنگامی که آدم، آنان را از نام ها(ی حجت‌های خدا) آگاه کرد، فرشتگان به جایگاه والای حجت‌های خدا در نزد او پی بردند و فهمیدند حجت‌های خدا شایسته ترند که خلفای او در زمین و حجت های او بر مخلوقاتش باشند. 🔸منبع: کمال الدین، ج1، ص14 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 4️⃣ #شرح_تفسیری_آیه 🔸 وَعَلَّمَ ءادَمَ الاَسمآءَ كُلَّها ثُمَّ عَرَضَهُم عَلَی المَلـٰٓـئِكَةِ فَقالَ اَنبِـٔونی بِاَسمآءِ هـٰٓؤُلآءِ اِن كُنتُم صٰدِقينَ (بقره/31) (خداوند،) همه نام‌ها(ی حجت‌های خود) را به آدم آموخت. آن گاه آن اشخاص را به فرشتگان عرضه کرد؛ سپس فرمود: «اگر راست می‌گویید، مرا از نام‌های اینان آگاه کنید.» ✅ برخی از مفسرین گفته‌اند منظور از علم اسماء، اسامی حجت‌های الهی به ویژه ائمه معصومین علیهم‌السلام است که ارواحشان از قبل آفریده شده بود و در بعضی #روایات چنین تفسیری وارد شده است. مسلم است که اینگونه روایات، اشاره به بعضی از مصداق‌های مهم این عنوان کلی است، نه اینكه علم اسماء به آن محدود باشد. ✅ بسیاری از مفسران گفته‌اند که منظور از اسم در اینجا مسمیٰ است؛ یعنی خداوند تمام علوم مربوط به زمین و آسمان و انواع ساختنی‌ها و استخراج معادن و کاشتن درختان و خواص و منابع آن‌ها را به آدم تعلیم داد؛ یا در طبیعت و استعداد او به‌طور فشرده قرار داد. به این ترتیب، آدم با تمامی اسرار جهان آشنا شد و شایستگی و استعداد درک همه این اسرار را برای فرزندان خود گذارد. ✅ علامه طباطبایی (ره) در این خصوص می‌فرماید: «اسمائی که خداوند به آدم تعلیم کرد، موجودات عالیه‌ای بودند محجوب به حجاب غیب که هر اسمی در این جهان به خیر و برکت آنها نازل شده و از نورانیت آنها بهره می‌گیرد.» 🔸 منبع: قرآن حکیم (ویژه عموم مردم)، ص6؛ تفسیر نمونه، ج1، ص186 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 5️⃣ #نکات_نگارشی_و_علامتگذاری (بقره/31) 💢 «هـٰٓؤُلآءِ»: بر اساس قواعد ادبیات عرب، کلمات در عربی به سه دسته تقسیم می‌شوند که عبارتند از: «اسم»، «فعل»، و «حرف». این کلمه نیز از یک حرف و یک کلمه تشکیل شده است: ها (حرف تنبیه) + اُولآءِ (ضمیر اشاره) بر اساس اصول رسم‌المصحف، در کل قرآن، الف حرفِ تنبیه «ها» به منظور اختصار، حذف می‌شود؛ مانند: «هٰٓاَنتُم»، «هٰکَذا» و ... البته این قاعدهٔ حذف الف، دربارهٔ حرف «یا» در جایی که «حرف ندا» باشد هم صادق است؛ مانند: «یٰٓاَیُّها»، «یٰٓاَرضُ» و ... ← بعد از حذف الف، همزه «اولاء» نیز بر پایهٔ واو قرار می‌گیرد. ✓ در علامت‌گذاری این کلمه در میان ضبط‌های پنج‌گانه اختلاف زیادی وجود ندارد و تفاوت‌ها عمدتاً مربوط به حرکت فتحه همراه الف مدی است. ضبط #مصری : «هَـٰٓؤُلَآءِ» ضبط #هندی و #ترکی : «هٰٓؤُلَآءِ» ضبط #ایرانی : «هٰٓؤُلٰٓاءِ» ضبط #کم_علامت : «هٰٓؤُلآءِ» ✅ یک نکته تجویدی: چنانکه گفته شد این واژه از دو کلمه تشکیل شده است و باز همانطور که مشاهده می‌شود دارای دو علامت «مد» است. مدّ #منفصل ، این‌چنین است که اگر صدای مدّی در پایان یک کلمه و سبب مدّ (علامت همزه) در ابتدای کلمهٔ بعدی باشد مدّ منفصل ایجاد می‌شود. همچنین در تعریف قاعدهٔ «مدّ متصل» آمده است که اگر صدای مدی همراه با سبب مد (در اینجا علامت همزه) در یک کلمه باشد؛ مد #متصل ایجاد می‌شود؛ بنا بر این در این کلمه که حرف تنبیهِ «ها» در کلمهٔ اول و علامت همزه در ابتدای کلمهٔ دوم است، پس مدّ موجود در اینجا #مد_منفصل بوده و کشش آن، اختیاری است؛ یعنی می‌توان اصلا کشش اضافی به این مد نداد، اما در صورتی که تلاوت‌کننده قصد اجرای حکم مدّ منفصل را داشته باشد می‌تواند کشش صدای آن را به اندازهٔ 4 یا 5 حرکت امتداد بدهد. همچنین طبق تعریف بالا، مدّ دوم در کلمه، مدّ متصل است که کشش صدای آن 4 یا 5 حرکت است. ✓ بر اساس آنچه گفته شد برای رعایت حکم مدّ در این کلمه می‌توان مدّ اول بر روی «ها» را بدون کشش اضافی و مدّ دوم را که مدّ متصل است با 4 یا 5 حرکت کشش تلاوت کرد. 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 برگزاری همایش علمی تخصصی بررسی شیوه‌های نگارش و علامت‌گذاری قرآن کریم ویژه مربیان توسط مرکز طبع و نشر قرآن با همکاری مهد قرآن استان تهران در دهم آبان ماه. ✅ مدیر آموزش مرکز طبع و نشر قرآن کریم ضمن ضروری خواندن آشناسازی متصدیان امر آموزش قرآن به ویژه معلمان آموزش و پرورش با مصحف کم علامت به عنوان قرآن رسمی کشور تحت عنوان «مصحف جمهوری اسلامی ایران» گفت: این مصحف سالهاست که به عنوان مصحف رسمی کشور در حال انتشار در کشور بوده و بالغ بر دو دهه است که در تمام پایه‌های تحصیلی آموزش و پرورش در حال تدریس به دانش‌آموزان است. ✅ مجید تقی زاده اظهار امیدواری کرد با همتی که مرکز طبع و نشر قرآن در سالهای اخیر بر ترویج حد اکثری این مصحف به کار بسته است در آینده نزدیک با همکاری نهادها و مؤسسات دولتی و خصوصی جهت برگزار این همایش‌ها، شاهد رشد چشمگیر اقبال عمومی و آشنایی اقشار مختلف مردم با این قرآن و ویژگیهای خاص و منحصر به فرد آن در جامعه باشیم. ✅ گفتنی است همایش علمی تخصصی بررسی شیوه‌های نگارش و علامت‌گذاری قرآن کریم در روز پنجشنبه دهم آبان در محل شعبه مرکزی مؤسسه مهد قرآن برگزار خواهد شد. علاقمندان واجد شرایط می‌توانند جهت ثبت نام به درگاه اینترنتی www.golayeh.ir مراجعه نمایند. 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🗓️ چهارشنبه 2 آبان 1403 🔅 وَاِذ قُلنا لِلمَلـٰٓئِكَةِ اسجُدوا لِـٔادَمَ فَسَجَدوٓا اِلّآ اِبليسَ اَبیٰ وَاستَكبَرَ وَكانَ مِنَ الكٰفِرينَ (بقره/34) 📝 فهرست نکات: 1️⃣ معرفی نسخه 2️⃣ نکات لغوی-ادبی 3️⃣ اشاره روایی 4️⃣ شرح تفسیری 5️⃣ نکات نگارشی و علامت‌گذاری

🔰 بر کرانه آیه‌ها 1⃣ #معرفی_نسخه (تصویر مربوط به مطالب آیه سی وچهارم سوره مبارکه بقره) 💢 نسخه شماره cod.arabe.2 کتابخانه ایالتی بایرن ✓ تعداد برگه‌ها: 114 برگ، در هر برگ 7 سطر ✓ جنس برگه‌ها: پوست ✅ بر اساس تاریخ مندرج در پایان جزء دیگر همین قرآن که به شماره cod.arabe.3 در همین کتابخانه نگهداری می‌شود، نسخه در سال 705 هجری برای فرمانروای مراکش (ابو یعقوب یوسف بن عبدالحق) نگاشته شده است. ❇️ این مصحف در اصل در 12 بخش کتابت شده و هر بخش شامل 5 حزب از قرآن کریم است که نسخه حاضر، حزب اول تا پنجم آن را در برمی‌گیرد (از ابتدای قرآن تا پایان آیه 14 سوره آل عمران). ✅ خط نسخه از نوع #نسخ_مغربی است و نظام نقطه‌گذاری و اعراب آن بر مبنای شیوه مَغارِبه است. ❇️ گفتنی است کشورهای اسلامی به دو دسته مشارقه و مغاربه تقسیم می‌شوند؛ از مصر به سمت شرق تا مالزی و اندونزی را #مشارقه و به سمت غرب تا مراکش را #مغاربه گویند. ✅ مغاربه در نقطه‌گذاری برخی حروف با مشارقه تفاوت دارند، به عنوان مثال، حرف «قاف» در نزد مغاربه، یک نقطه در بالای حرف دارد و حرف «فاء» یک نقطه در زیر حرف (به کلمات «قلنا»، «فسجدوا» و «الکفرین» در تصویر دقت کنید). در روزهای آینده تصاویر بیشتری را از این شیوه نمایش خواهیم داد. ❇️ شیوه #علامت_گذاری مغاربه در مواضع زیادی نیز با مشارقه متفاوت است. برخی از این تفاوت‌ها عبارتند از: شکل ضمه، شکل همزه، شکل همزه وصل، علامت‌گذاری «لا» و ... ✅ در نسخه مذکور، همزه با نقطه زرد نمایش داده شده است و حرکات با رنگ قرمز و برگرفته از علائم #خلیل با اندکی تغییر نوشته شده‌اند. سکون به شکل دایره و تشدید نیز مانند مشارقه است. 💢 ادامه ویژگی‌های شیوه مغاربه در روزهای آینده تقدیم می‌شود. لطفاً #با_ما_همراه_باشید. 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 2️⃣ #نکات_لغوی_ادبی (بقره/34) اِذ قُلنا: «اذ» در آغاز جمله يا مفعولٌ‌به است برای فعل مقدر «اُذکر» يا ظرف برای فعلی که يا مذکور است (مثل آيه 30) يا به تناسب هر جمله بايد برای آن، فعلی در تقدير گرفت؛ مثلا در اينجا: «اَطاعوا». اَبیٰ: مغرورانه سر باز زد. استَكبَرَ: تکبر کرد و خود را [از آدم،] برتر شمرد. «استکبار» يعنی خود را از ديگری بزرگتر ديدن. كانَ: بود يا شد. گويند: «کان» گاهی به معنای «صار» است؛ مثل: «وَفُتِحَتِ السَّمآءُ فَكانَت اَبوابًا وَسُيِّرَتِ الجِبالُ فَكانَت سَرابًا». الكٰفِرينَ: بی‌ايمانان از مصدر کفر، يا ناسپاسان از مصدر کفران. تعابيری مثل: «کانَ مِنَ الکافِرينَ»، «فَتَکونا مِنَ الظّالِمينَ» و ... ، لزوما به اين معنا نيست که غير از فرد مورد نظر، عده ديگری نيز کافر يا ظالم وجود داشته‌اند، زيرا در مورد قابيل می‌فرمايد: «فَاَصبَحَ مِنَ النّادِمينَ» (مائده: 31)، حال که در آن زمان، جز حضرت آدم و خانواده‌اش کسی روی زمين نبود، پس «کانَ مِنَ الکافِرينَ»، يعنی کافر بود. 🔸منبع: #در_محضر_قرآن_کریم ، ج1، ص26 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 3️⃣ #اشاره_روایی (بقره/34) ❇️ عَن جَميل بنِ درّاج عَن اَبی عَبدِ اللهِ عَلَیهِ السَّلامُ: سَاَلتُه عَن اِبليسَ، كانَ مِنَ المَلائِكَةِ اَو كانَ يَلی شَيئًا مِن اَمرِ السَّماءِ؟ قالَ: كانَ مِنَ الجِنِّ وَكانَ مَعَ المَلائِكَةِ وَكانَتِ المَلائِكَةُ تَرىٰ اَنَّه مِنها وَكانَ اللهُ سُبحانَه يَعلَمُ اَنَّه لَيسَ مِنها. فَلَمّا اَمَرَ بِالسُّجودِ لِآدَمَ، كانَ مِنهُ الَّذی كانَ. ❇️ جميل بن درّاج از امام صادق علیه‌السلام پرسید: آیا ابلیس از فرشتگان بود یا از امور آسمان، کاری به او سپرده شده بود؟ آن حضرت پاسخ دادند: او از جنیان بود ولی با فرشتگان می‌زیست و فرشتگان گمان می‌کردند او از آنان است و خدا می دانست او از آنان نیست. پس هنگامی که به او دستور داده شد به آدم سجده کند، آن رفتار از او سر زد. 🔸منبع: کنز الدقائق، ج1، ص353 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 4️⃣ #شرح_تفسیری_آیه 🔸 وَاِذ قُلنا لِلمَلـٰٓئِكَةِ اسجُدوا لِـٔادَمَ فَسَجَدوٓا اِلّآ اِبليسَ اَبیٰ وَاستَكبَرَ وَكانَ مِنَ الكٰفِرينَ (بقره/34) هنگامی (را یاد كن) كه به فرشتگان گفتیم «به آدم سجده كنید.» پس جز ابلیس، (همه) سجده كردند؛ (امّا) او سرپیچی كرد و تكبّر ورزید و كافر شد. ✅ #سجده به معنای پرستش، اختصاص به پروردگار متعال دارد و هیچ چیز به جز خداوند نمی‌تواند معبود باشد بنابراین در اینجا سجده فرشتگان در برابر خدا بوده آن هم به دلیل آفرينش اين موجود باعظمت كه شايسته دریافت علم‌الاَسماء است، یا اینکه سجده به معنای خضوع و تواضع در برابر آدم بوده است. گفتنی است در روایاتی از اهل بیت عصمت و طهارت علیهم‌السلام در بیان وجه سجده فرشتگان بر آدم آمده که این موضوع برای بزرگداشت مقام آدم بوده است. ✅ همچنین از اينجا به‌خوبى مقام باعظمت آدم روشن مى‌شود، آدمى كه مسجود فرشتگان بود و مورد احترام اين مخلوقات بزرگ پروردگار، ضمنا عداوت ابليس با او از نخستين گام آشكار مى‌شود كه او هرگز سر تعظيم در برابر عظمت آدم فرود نياورد. ✅ «وَ كانَ مِنَ الكٰفِرينَ» با توجه به اینکه کان #فعل_ماضی است این نکته برمی‌آید که ابلیس از اصل و ابتدا کافر بوده است. 🔸 منابع: قرآن حکیم (خلاصه مجمع‌البیان)، ص6، با استفاده از تفسیر نمونه، ج13، ص319 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹