🔰 بر کرانه آیهها
1️⃣ #معرفی_نسخه (تصویر مربوط به مطالب آیه سی و یکم سوره مبارکه بقره)
💢 شماره نسخه: arabe 399
✓ محل نگهداری: کتابخانه ملی فرانسه
✓ خط: #کوفی BII (بر اساس دستهبندی فرانسوا دروش)
✓ تعداد برگهها: 368 برگ به ابعاد 73×42 میلیمتر، بر روی پوست
✓ تعداد سطور در هر صفحه: 11 سطر
✓ نشان پایان آیات: فاقد علامت
✓ علامت تخمیس: ندارد
✓ علامت تعشیر: یک دایره طلاییرنگ با تذهیب اولیه
✓ نام سورهها و تعداد آیات: به قلم زر و با خط کوفی
✓ نقط الاعجام: ندارد
✓ روش علامتگذاری: شیوه #ابوالاسود (نقاط قرمزرنگ)
✅ بر اساس رقم موجود در برگه 366، نسخه برای خلیفه هارونالرشید در سال 182 کتابت شده است.
❇️ نسخه تقریباً کامل بوده و تنها مقدار کمی از آن مفقود است:
- بخش اول: آیات 48 تا 60 سوره بقره
- بخش دوم: آیات 127 تا 189 سوره بقره
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیهها
2️⃣ #نکات_لغوی_ادبی (بقره/31)
الاَسمآءَ:
نامها[ی حجتهای الهی]
عَرَضَهُم:
عرضه کرد آن اشخاص را
اَنبِـٔونی:
خبر دهيد به من
🔸منبع: #در_محضر_قرآن_کریم ، ج1، ص25
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیهها
3️⃣ #اشاره_روایی (بقره/31)
❇️ عَنِ الصّادِقِ: اِنَّ اللهَ تَبارَكَ وَتَعالىٰ عَلَّمَ آدَمَ عَلَیهِ السَّلامُ اَسماءَ حُجَجِ اللهِ كُلَّها ثُمَّ عَرَضَهُم (وَ هُم اَرواحٌ) عَلَی المَلائِكَةِ فَقالَ اَنبِئونی بِاَسماءِ هٰؤُلاءِ اِن كُنتُم صادِقينَ بِاَنَّكُم اَحَقُّ بِالخِلافَةِ فِی الاَرضِ لِتَسبيحِكُم وَتَقديسِكُم مِن آدَمَ، «قالوا سُبحانَكَ لا عِلمَ لَنا اِلّا ما عَلَّمتَنا اِنَّكَ اَنتَ العَليمُ الحَكيمُ» قالَ اللهُ: یا آدَمُ اَنبِئهُم بِاَسمائِهِم، فَلَمّا اَنبَاَهُم بِها وَقَفوا عَلىٰ عَظيمِ مَنزِلَتِهِم عِندَ اللهِ تَعالىٰ ذِكرُه فَعَلِموا اَنَّهُم اَحَقُّ بِاَن يَكونوا خُلَفاءَ اللهِ فی اَرضِهٖ وَحُجَجِهٖ عَلىٰ بَرِيَّتِهٖ.
❇️ امام صادق علیهالسلام: خداوند والامقام، تمام اسامی حجت هایش را به آدم علیهالسلام آموخت. سپس (در حالی که ایشان روح بودند) نامهایشان را به فرشتگان عرضه کرد و فرمود: اگر راست میگویید که به خاطر تسبیح و تقدیستان برای جانشینی در زمین، شایسته ترید، مرا از اسامی اینان آگاه كنید. فرشتگان «گفتند: ما تو را (از هر عیب و نقصی) منزّه میدانیم. ما هیچ دانشی نداریم مگر آنچه تو به ما آموختهای؛ زیرا تو بسیار دانا و حكیمی» خداوند فرمود: ای آدم! فرشتگان را از نامهای آنان آگاه کن. پس هنگامی که آدم، آنان را از نام ها(ی حجتهای خدا) آگاه کرد، فرشتگان به جایگاه والای حجتهای خدا در نزد او پی بردند و فهمیدند حجتهای خدا شایسته ترند که خلفای او در زمین و حجت های او بر مخلوقاتش باشند.
🔸منبع: کمال الدین، ج1، ص14
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیهها
4️⃣ #شرح_تفسیری_آیه
🔸 وَعَلَّمَ ءادَمَ الاَسمآءَ كُلَّها ثُمَّ عَرَضَهُم عَلَی المَلـٰٓـئِكَةِ فَقالَ اَنبِـٔونی بِاَسمآءِ هـٰٓؤُلآءِ اِن كُنتُم صٰدِقينَ (بقره/31)
(خداوند،) همه نامها(ی حجتهای خود) را به آدم آموخت. آن گاه آن اشخاص را به فرشتگان عرضه کرد؛ سپس فرمود: «اگر راست میگویید، مرا از نامهای اینان آگاه کنید.»
✅ برخی از مفسرین گفتهاند منظور از علم اسماء، اسامی حجتهای الهی به ویژه ائمه معصومین علیهمالسلام است که ارواحشان از قبل آفریده شده بود و در بعضی #روایات چنین تفسیری وارد شده است. مسلم است که اینگونه روایات، اشاره به بعضی از مصداقهای مهم این عنوان کلی است، نه اینكه علم اسماء به آن محدود باشد.
✅ بسیاری از مفسران گفتهاند که منظور از اسم در اینجا مسمیٰ است؛ یعنی خداوند تمام علوم مربوط به زمین و آسمان و انواع ساختنیها و استخراج معادن و کاشتن درختان و خواص و منابع آنها را به آدم تعلیم داد؛ یا در طبیعت و استعداد او بهطور فشرده قرار داد. به این ترتیب، آدم با تمامی اسرار جهان آشنا شد و شایستگی و استعداد درک همه این اسرار را برای فرزندان خود گذارد.
✅ علامه طباطبایی (ره) در این خصوص میفرماید: «اسمائی که خداوند به آدم تعلیم کرد، موجودات عالیهای بودند محجوب به حجاب غیب که هر اسمی در این جهان به خیر و برکت آنها نازل شده و از نورانیت آنها بهره میگیرد.»
🔸 منبع: قرآن حکیم (ویژه عموم مردم)، ص6؛ تفسیر نمونه، ج1، ص186
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیهها
5️⃣ #نکات_نگارشی_و_علامتگذاری (بقره/31)
💢 «هـٰٓؤُلآءِ»:
بر اساس قواعد ادبیات عرب، کلمات در عربی به سه دسته تقسیم میشوند که عبارتند از: «اسم»، «فعل»، و «حرف». این کلمه نیز از یک حرف و یک کلمه تشکیل شده است:
ها (حرف تنبیه) + اُولآءِ (ضمیر اشاره)
بر اساس اصول رسمالمصحف، در کل قرآن، الف حرفِ تنبیه «ها» به منظور اختصار، حذف میشود؛ مانند: «هٰٓاَنتُم»، «هٰکَذا» و ...
البته این قاعدهٔ حذف الف، دربارهٔ حرف «یا» در جایی که «حرف ندا» باشد هم صادق است؛ مانند: «یٰٓاَیُّها»، «یٰٓاَرضُ» و ...
← بعد از حذف الف، همزه «اولاء» نیز بر پایهٔ واو قرار میگیرد.
✓ در علامتگذاری این کلمه در میان ضبطهای پنجگانه اختلاف زیادی وجود ندارد و تفاوتها عمدتاً مربوط به حرکت فتحه همراه الف مدی است.
ضبط #مصری : «هَـٰٓؤُلَآءِ»
ضبط #هندی و #ترکی : «هٰٓؤُلَآءِ»
ضبط #ایرانی : «هٰٓؤُلٰٓاءِ»
ضبط #کم_علامت : «هٰٓؤُلآءِ»
✅ یک نکته تجویدی:
چنانکه گفته شد این واژه از دو کلمه تشکیل شده است و باز همانطور که مشاهده میشود دارای دو علامت «مد» است.
مدّ #منفصل ، اینچنین است که اگر صدای مدّی در پایان یک کلمه و سبب مدّ (علامت همزه) در ابتدای کلمهٔ بعدی باشد مدّ منفصل ایجاد میشود.
همچنین در تعریف قاعدهٔ «مدّ متصل» آمده است که اگر صدای مدی همراه با سبب مد (در اینجا علامت همزه) در یک کلمه باشد؛ مد #متصل ایجاد میشود؛ بنا بر این در این کلمه که حرف تنبیهِ «ها» در کلمهٔ اول و علامت همزه در ابتدای کلمهٔ دوم است، پس مدّ موجود در اینجا #مد_منفصل بوده و کشش آن، اختیاری است؛ یعنی میتوان اصلا کشش اضافی به این مد نداد، اما در صورتی که تلاوتکننده قصد اجرای حکم مدّ منفصل را داشته باشد میتواند کشش صدای آن را به اندازهٔ 4 یا 5 حرکت امتداد بدهد.
همچنین طبق تعریف بالا، مدّ دوم در کلمه، مدّ متصل است که کشش صدای آن 4 یا 5 حرکت است.
✓ بر اساس آنچه گفته شد برای رعایت حکم مدّ در این کلمه میتوان مدّ اول بر روی «ها» را بدون کشش اضافی و مدّ دوم را که مدّ متصل است با 4 یا 5 حرکت کشش تلاوت کرد.
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 برگزاری همایش علمی تخصصی بررسی شیوههای نگارش و علامتگذاری قرآن کریم ویژه مربیان توسط مرکز طبع و نشر قرآن با همکاری مهد قرآن استان تهران در دهم آبان ماه.
✅ مدیر آموزش مرکز طبع و نشر قرآن کریم ضمن ضروری خواندن آشناسازی متصدیان امر آموزش قرآن به ویژه معلمان آموزش و پرورش با مصحف کم علامت به عنوان قرآن رسمی کشور تحت عنوان «مصحف جمهوری اسلامی ایران» گفت: این مصحف سالهاست که به عنوان مصحف رسمی کشور در حال انتشار در کشور بوده و بالغ بر دو دهه است که در تمام پایههای تحصیلی آموزش و پرورش در حال تدریس به دانشآموزان است.
✅ مجید تقی زاده اظهار امیدواری کرد با همتی که مرکز طبع و نشر قرآن در سالهای اخیر بر ترویج حد اکثری این مصحف به کار بسته است در آینده نزدیک با همکاری نهادها و مؤسسات دولتی و خصوصی جهت برگزار این همایشها، شاهد رشد چشمگیر اقبال عمومی و آشنایی اقشار مختلف مردم با این قرآن و ویژگیهای خاص و منحصر به فرد آن در جامعه باشیم.
✅ گفتنی است همایش علمی تخصصی بررسی شیوههای نگارش و علامتگذاری قرآن کریم در روز پنجشنبه دهم آبان در محل شعبه مرکزی مؤسسه مهد قرآن برگزار خواهد شد. علاقمندان واجد شرایط میتوانند جهت ثبت نام به درگاه اینترنتی www.golayeh.ir مراجعه نمایند.
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🗓️ چهارشنبه 2 آبان 1403
🔅 وَاِذ قُلنا لِلمَلـٰٓئِكَةِ اسجُدوا لِـٔادَمَ فَسَجَدوٓا اِلّآ اِبليسَ اَبیٰ وَاستَكبَرَ وَكانَ مِنَ الكٰفِرينَ (بقره/34)
📝 فهرست نکات:
1️⃣ معرفی نسخه
2️⃣ نکات لغوی-ادبی
3️⃣ اشاره روایی
4️⃣ شرح تفسیری
5️⃣ نکات نگارشی و علامتگذاری
🔰 بر کرانه آیهها
1⃣ #معرفی_نسخه (تصویر مربوط به مطالب آیه سی وچهارم سوره مبارکه بقره)
💢 نسخه شماره cod.arabe.2 کتابخانه ایالتی بایرن
✓ تعداد برگهها: 114 برگ، در هر برگ 7 سطر
✓ جنس برگهها: پوست
✅ بر اساس تاریخ مندرج در پایان جزء دیگر همین قرآن که به شماره cod.arabe.3 در همین کتابخانه نگهداری میشود، نسخه در سال 705 هجری برای فرمانروای مراکش (ابو یعقوب یوسف بن عبدالحق) نگاشته شده است.
❇️ این مصحف در اصل در 12 بخش کتابت شده و هر بخش شامل 5 حزب از قرآن کریم است که نسخه حاضر، حزب اول تا پنجم آن را در برمیگیرد (از ابتدای قرآن تا پایان آیه 14 سوره آل عمران).
✅ خط نسخه از نوع #نسخ_مغربی است و نظام نقطهگذاری و اعراب آن بر مبنای شیوه مَغارِبه است.
❇️ گفتنی است کشورهای اسلامی به دو دسته مشارقه و مغاربه تقسیم میشوند؛ از مصر به سمت شرق تا مالزی و اندونزی را #مشارقه و به سمت غرب تا مراکش را #مغاربه گویند.
✅ مغاربه در نقطهگذاری برخی حروف با مشارقه تفاوت دارند، به عنوان مثال، حرف «قاف» در نزد مغاربه، یک نقطه در بالای حرف دارد و حرف «فاء» یک نقطه در زیر حرف (به کلمات «قلنا»، «فسجدوا» و «الکفرین» در تصویر دقت کنید). در روزهای آینده تصاویر بیشتری را از این شیوه نمایش خواهیم داد.
❇️ شیوه #علامت_گذاری مغاربه در مواضع زیادی نیز با مشارقه متفاوت است. برخی از این تفاوتها عبارتند از: شکل ضمه، شکل همزه، شکل همزه وصل، علامتگذاری «لا» و ...
✅ در نسخه مذکور، همزه با نقطه زرد نمایش داده شده است و حرکات با رنگ قرمز و برگرفته از علائم #خلیل با اندکی تغییر نوشته شدهاند. سکون به شکل دایره و تشدید نیز مانند مشارقه است.
💢 ادامه ویژگیهای شیوه مغاربه در روزهای آینده تقدیم میشود.
لطفاً #با_ما_همراه_باشید.
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیهها
2️⃣ #نکات_لغوی_ادبی (بقره/34)
اِذ قُلنا: «اذ» در آغاز جمله يا مفعولٌبه است برای فعل مقدر «اُذکر» يا ظرف برای فعلی که يا مذکور است (مثل آيه 30) يا به تناسب هر جمله بايد برای آن، فعلی در تقدير گرفت؛ مثلا در اينجا: «اَطاعوا».
اَبیٰ: مغرورانه سر باز زد.
استَكبَرَ: تکبر کرد و خود را [از آدم،] برتر شمرد. «استکبار» يعنی خود را از ديگری بزرگتر ديدن.
كانَ: بود يا شد. گويند: «کان» گاهی به معنای «صار» است؛ مثل: «وَفُتِحَتِ السَّمآءُ فَكانَت اَبوابًا وَسُيِّرَتِ الجِبالُ فَكانَت سَرابًا».
الكٰفِرينَ: بیايمانان از مصدر کفر، يا ناسپاسان از مصدر کفران. تعابيری مثل: «کانَ مِنَ الکافِرينَ»، «فَتَکونا مِنَ الظّالِمينَ» و ... ، لزوما به اين معنا نيست که غير از فرد مورد نظر، عده ديگری نيز کافر يا ظالم وجود داشتهاند، زيرا در مورد قابيل میفرمايد: «فَاَصبَحَ مِنَ النّادِمينَ» (مائده: 31)، حال که در آن زمان، جز حضرت آدم و خانوادهاش کسی روی زمين نبود، پس «کانَ مِنَ الکافِرينَ»، يعنی کافر بود.
🔸منبع: #در_محضر_قرآن_کریم ، ج1، ص26
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیهها
3️⃣ #اشاره_روایی (بقره/34)
❇️ عَن جَميل بنِ درّاج عَن اَبی عَبدِ اللهِ عَلَیهِ السَّلامُ: سَاَلتُه عَن اِبليسَ، كانَ مِنَ المَلائِكَةِ اَو كانَ يَلی شَيئًا مِن اَمرِ السَّماءِ؟ قالَ: كانَ مِنَ الجِنِّ وَكانَ مَعَ المَلائِكَةِ وَكانَتِ المَلائِكَةُ تَرىٰ اَنَّه مِنها وَكانَ اللهُ سُبحانَه يَعلَمُ اَنَّه لَيسَ مِنها. فَلَمّا اَمَرَ بِالسُّجودِ لِآدَمَ، كانَ مِنهُ الَّذی كانَ.
❇️ جميل بن درّاج از امام صادق علیهالسلام پرسید: آیا ابلیس از فرشتگان بود یا از امور آسمان، کاری به او سپرده شده بود؟ آن حضرت پاسخ دادند: او از جنیان بود ولی با فرشتگان میزیست و فرشتگان گمان میکردند او از آنان است و خدا می دانست او از آنان نیست. پس هنگامی که به او دستور داده شد به آدم سجده کند، آن رفتار از او سر زد.
🔸منبع: کنز الدقائق، ج1، ص353
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیهها
4️⃣ #شرح_تفسیری_آیه
🔸 وَاِذ قُلنا لِلمَلـٰٓئِكَةِ اسجُدوا لِـٔادَمَ فَسَجَدوٓا اِلّآ اِبليسَ اَبیٰ وَاستَكبَرَ وَكانَ مِنَ الكٰفِرينَ (بقره/34)
هنگامی (را یاد كن) كه به فرشتگان گفتیم «به آدم سجده كنید.» پس جز ابلیس، (همه) سجده كردند؛ (امّا) او سرپیچی كرد و تكبّر ورزید و كافر شد.
✅ #سجده به معنای پرستش، اختصاص به پروردگار متعال دارد و هیچ چیز به جز خداوند نمیتواند معبود باشد بنابراین در اینجا سجده فرشتگان در برابر خدا بوده آن هم به دلیل آفرينش اين موجود باعظمت كه شايسته دریافت علمالاَسماء است، یا اینکه سجده به معنای خضوع و تواضع در برابر آدم بوده است. گفتنی است در روایاتی از اهل بیت عصمت و طهارت علیهمالسلام در بیان وجه سجده فرشتگان بر آدم آمده که این موضوع برای بزرگداشت مقام آدم بوده است.
✅ همچنین از اينجا بهخوبى مقام باعظمت آدم روشن مىشود، آدمى كه مسجود فرشتگان بود و مورد احترام اين مخلوقات بزرگ پروردگار، ضمنا عداوت ابليس با او از نخستين گام آشكار مىشود كه او هرگز سر تعظيم در برابر عظمت آدم فرود نياورد.
✅ «وَ كانَ مِنَ الكٰفِرينَ» با توجه به اینکه کان #فعل_ماضی است این نکته برمیآید که ابلیس از اصل و ابتدا کافر بوده است.
🔸 منابع: قرآن حکیم (خلاصه مجمعالبیان)، ص6، با استفاده از تفسیر نمونه، ج13، ص319
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیهها
5⃣ #نکات_نگارشی_و_علامتگذاری (بقره/34)
💢 *«لِلمَلـٰٓئِکَةِ»:*
در ادبیات عرب، در واقع این کلمه متشکل از یک #حرف و یک #اسم است:
لِـ (حرف جرّ) + المَلـٰٓئِکَةِ (اسم)
✓ همزۀ وصل ابتدای کلمهٔ «المَلـٰٓئِکَةِ» به دلیل قرار گرفتن در میان دو حرف لام که یکی لام جرّ (قبل از همزه وصل) و دیگری لام معرفه (بعد از همزه وصل) است؛ مطابق قاعدهای در رسمالمصحف، حذف و کلمه همانند آنچه در قرائت، تلفظ میشود نگارش میگردد. دربارهٔ این عبارت، ذیل آیه 30 سوره بقره، به تفصیل صحبت شده است. برای مشاهده مطلب، اینجا ضربه بزنید.
✅ ضبط «الف مدی حرف لام»:
✓ ضبط #مصری : ملَــٰٓـ
✓ ضبط #هندی و ضبط #کم_علامت : ملـٰٓـ
✓ ضبط #ترکی : مـٰلٓـ
برخی کاتبان در این شیوهٔ ضبط نیز ابتدا علامت مد را روی حرف لام و سپس الف کوچک را در بالای علامت مد نوشتهاند.
✓ ضبط #ایرانی : مـلٰٓا
شایان ذکر است نگارش این کلمه با #اثبات_الف در شیوه ایرانی، اساساً بر خلاف اصول #رسم_المصحف بوده و از درجۀ اعتبار علمی در جهان اسلام برخوردار نیست.
✅ برای مطالعه توضیحات و ملاحظۀ #تصویر نگارش و علامتگذاری گوناگون این کلمه پیرامون موارد بالا و نیز «همزه روی دندانه» در شیوههای پنجگانه،اینجا ضربه بزنید.
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 یادبود #مفاخر_قرآنی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
🔸 استاد مرحوم ابوالفضل علامی
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 یادبود #مفاخر_قرآنی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
🔸 استاد مرحوم ابوالفضل علامی
✅ استاد ابوالفضل علامی میانجی، قاری، مدرس و داور بینالمللی قرآن کریم در سال 1337 در خانوادهای روحانی در شهر مقدس قم متولد شد. پدر این چهره قرآنی، آیتالله شیخ اسدالله علامی میانجی از علمای بزرگ شهر میانه و برادر شهید ایشان، ابوالحسن علامی از قاریان قرآن کریم هستند.
✅ استاد علامی از سال 1360، به امر داوری مسابقات قرآن در رشتههای تجوید، وقف و ابتدا و صوت اشتغال داشت و همزمان به امر پژوهش در زمینه علوم و معارف قرآن و به تدریس علم قرائت، تاریخ و علوم قرآن و کتب اعتقادی پرداخت.
✅ قرائت ایشان در سال 61 در محضر امام خمینی (ره) و در سال 70 در محضر رهبر معظم انقلاب اسلامی، از خاطرات بهیادماندنی از ایشان است.
✅ از مهمترین فعالیتها و تألیفات قرآنی استاد علامی در مرکز طبع و نشر قرآن جمهوری اسلامی ایران میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- فعالیتهای پژوهشی مؤثر در تهیه مصحف جمهوری اسلامی ایران
- بررسی کامل مفاتیحالجنان با رویکرد درج #علائم_ترقیم (سجاوندی) به همراه #استاد_عبایی (حفظه الله) که به صحیح و آسانتر خواندن ادعیه این کتاب دینی کمک شایانی کرد.
- تألیف کتاب پژوهشی در مَد
- تألیف کتاب آشنایی با ضبطالمصحف
و...
✅ این استاد فرهیخته از ابتدای شروع به کار شورای تحقیق و پژوهش مرکز طبع و نشر قرآن جمهوری اسلامی ایران به عضویت این شورا درآمد و خدمات علمی شایانی را در این حوزه ارائه کرد. این استاد قرآن کریم، 16 آذرماه 1394 پس از 4 دهه فعالیت قرآنی در 57 سالگی بر اثر عارضه قلبی دعوت حق را لبیک گفت و در جوار امامزاده علی بن جعفر در گلزار شهدای شهر مقدس قم به خاک سپرده شد.
🙏 برای شادی روح این استاد عزیز، صلوات و فاتحهای عنایت فرمایید.
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🗓️ شنبه 5 آبان 1403
🔅 وَقُلنا يـٰٓـٔادَمُ اسكُن اَنتَ وَزَوجُكَ الجَنَّةَ وَكُلا مِنها رَغَدًا حَيثُ شِئتُما وَلا تَقرَبا هٰذِهِ الشَّجَرَةَ فَتَكونا مِنَ الظّٰلِمينَ (بقره/35)
📝 فهرست نکات:
1️⃣ معرفی نسخه
2️⃣ نکات لغوی-ادبی
3️⃣ اشاره روایی
4️⃣ شرح تفسیری
5️⃣ نکات نگارشی و علامتگذاری
🔰 بر کرانه آیهها
1️⃣ #معرفی_نسخه (تصویر مربوط به مطالب آیه 35 سوره مبارکه بقره)
💢 نسخه منسوب به خلیفه سوم، عثمان بن عفان
✓ محل نگهداری: المكتبة المركزية للمخطوطات الاِسلامية، قاهره، مصر
✓ خط: کوفی، دسته B (بر اساس دستهبندی فرانسوا دروش)
✓ تعداد برگهها: 1087 برگه، هر برگ به ابعاد 570*680 میلیمتر، بر روی پوست
✓ تعداد سطور در هر صفحه: بین 10 تا 12 سطر متغیر است.
✓ نشان پایان آیات: چند نقطهٔ مستطیلشکل که بهصورت مورب روی هم قرار گرفتهاند.
✓ علامت تخمیس: ندارد
✓ علامت تعشیر: یک مربع مذهّب که تعداد آیات با حروف ابجد در داخل آن نوشته شده است.
✓ نام سورهها و تعداد آیات: سورهها توسط یک نوار مُذَهَّب که با رنگهای سبز و قرمز تزیین شده است از یکدیگر جدا شدهاند ولی نام سورهها در ابتدای آن نوشته نشده است.
✓ نقط الاعجام: بیشتر حروف، فاقد نقطه هستند اما در تعداد اندکی، برخی حروف مانند «ن»، «ت» و «ش» دارای نقطهاند.
✓ روش علامتگذاری: نسخه فاقد هرگونه علامتی است که نشانگر اعراب یا حرکات حروف و کلمات باشد.
✅ این نسخه مدتهای مدیدی در مدرسه فقهی عبدالرحیم العسقلانی نگهداری میشده است تا اینکه در قرن نوزدهم به مسجد الامام الحسین (المشهد الحسینی) در قاهره منتقل میشود.
❇️ نسخه از نظر ظواهر کتابت، به مصاحف قرن دوم شبیه است همانگونه که شیوه نگارش تزیینات نیز آن را تأیید میکند، بنابراین احتمال کتابت آن در دوره خلیفه سوم بسیار بعید به نظر میرسد.
✴️ یکی از ویژگیهای قرآنهای نوشتهشده به این سبک، نگارش کلمه «علی» با «الف» به جای «یاء» است: علا
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیهها
2️⃣ #نکات_لغوی_ادبی (بقره/35)
اسكُن: ساکن شو در ...
زَوجُ: همسر (مرد يا زن)
الجَنَّةَ: باغ
👈 «سکن» هم با «فی» به کار میرود، مثل: «وَسَكَنتُم فی مَساكِنِ الَّذينَ ظَلَموا...» (ابراهيم/45)، هم بدون «فی» مثل اينجا.
کُلا: بخوريد.
رَغَدًا: گوارا يا بهفراوانی
حَيثُ: هر جايی که...
شِئتُما: خواستيد.
فَتَكونا: که در نتيجه میباشيد...
👈 مضارع در جواب نفی يا طلب (امر، نهی و ...)، بعد از «فاء»، منصوب میشود، به اين «فاء»، «فاء السبب» گويند و نشان میدهد که ماقبل «فاء»، سببِ مابعد «فاء» است.
🔸منبع: #در_محضر_قرآن_کریم ، ج1، ص26
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیهها
3️⃣ #اشاره_روایی (بقره/35)
❇️ سُئِلَ عَلِیُّ بنُ الحُسَينِ عَلَیهِ السَّلامُ: اَیُّ الاَعمالِ اَفضَلُ عِندَ اللّٰهِ عَزَّ وَ جَلَّ؟ فَقالَ: ما مِن عَمَلٍ بَعدَ مَعرِفَةِ اللّٰهِ جَلَّ وَعَزَّ وَمَعرِفَةِ رَسولِهٖ صَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَآلِهٖ اَفضَلَ مِن بُغضِ الدُّنيا، وَاِنَّ لِذٰلِكَ لَشُعَبًا كَثيرَةً وَلِلمَعاصی شُعَبًا، فَاَوَّلُ ما عُصِیَ اللّٰهُ بِهِ الكِبرُ وَهِیَ مَعصِيَةُ اِبليسَ حينَ «اَبیٰ وَاستَكبَرَ وَكانَ مِنَ الكافِرينَ»، وَالحِرصُ وَهِیَ مَعصِيَةُ آدَمَ وَحَوّاءَ حينَ قالَ اللّٰهُ عَزَّوَجَلَّ لَهُما «فَكُلا مِن حَيثُ شِئتُما وَلا تَقرَبا هٰذِهِ الشَّجَرَةَ فَتَكونا مِنَ الظّالِمينَ»، فَاَخَذا ما لا حاجَةَ بِهِما اِلَيهِ، فَدَخَلَ ذٰلِكَ عَلىٰ ذُرِّيَّتِهِما اِلىٰ يَومِ القِيامَةِ، وَذٰلِكَ اَنَّ اَكثَرَ ما يَطلُبُ ابنُ آدَمَ ما لا حاجَةَ بِهٖ اِلَيهِ.
❇️ از امام سجاد علیه السَّلام سؤال شد، كدام عمل نزد خدای عزوجل بهتر است؟ امام فرمودند: هيچ عملى بعد از معرفت خدا عزوجل و معرفت رسول خدا بهتر از بغض دنيا نيست که بهراستى دارای شعبههای بسيار است و براى گناهان هم شعبههای بسيار وجود دارد، اولین چيزى كه بهخاطر آن، خدا نافرمانى شد، كبر بود كه گناه شيطان بود هنگامىكه «سرپیچی کرد و تکبر ورزید و کافر شد.» و ديگر، حرص است كه گناه آدم و حوا بود هنگامىكه خداوند به آنها فرمود: «از هر جا كه خواستید بخورید؛ و به این درخت نزدیک نشوید كه ستمکار خواهید شد.» پس آدم و حوا چيزى را گرفتند كه بدان احتياج نداشتند و اين خصلت تا روز قيامت در ذرّيه آنها رخنه كرد، از اين روست که بيشتر، انسان چیزی را مىطلبد که بدان احتياج ندارد.
🔸منبع: کافی، ج2، ص131
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیهها
4️⃣ #شرح_تفسیری_آیه
🔸 وَقُلنا يـٰٓـٔادَمُ اسكُن اَنتَ وَزَوجُكَ الجَنَّةَ وَكُلا مِنها رَغَدًا حَيثُ شِئتُما وَلا تَقرَبا هٰذِهِ الشَّجَرَةَ فَتَكونا مِنَ الظّٰلِمينَ (بقره/35)
گفتیم: «ای آدم، تو و همسرت در این باغ، ساكن شوید و از هر جا كه خواستید، فراوان و گوارا بخورید؛ و به این درخت، نزدیک نشوید؛ كه ستمكار خواهید شد.»
✅ بهشت آدم را بعضی #بهشت_موعود پاكان و نیكان میدانند؛ ولی صحیح این است كه بهشت آدم، یكی از باغهای پرنعمت و روحافزای یكی از مناطق سرسبز زمین بوده است؛ زیرا اولاً بهشت موعود قیامت، نعمتی جاودانی است كه در آیات بسیاری از قرآن به جاودانه بودن آن اشاره شده و بیرون رفتن از آن ممكن نیست. ثانیاً نه ابلیس آلوده و بیایمان در آن راهی دارد، نه وسوسههای شیطانی و نه نافرمانی خدا.
✅ از اینجا روشن میشود كه منظور از هبوط و نزول آدم به زمین، #نزول_مقامی است و نه مكانی؛ یعنی از مقام ارجمند خود و از آن بهشت سرسبز پایین آمد. این احتمال نیز داده شده كه این بهشت در یكی از كرات آسمانی بوده و به این نكته در بعضی از روایات اسلامی اشاره شده است.
✅ همچنین ممكن است كلمۀ سماء در اینگونه روایات، اشاره به #مقام_والا باشد و نه مكان بالا. به هر حال، شواهد فراوانی نشان میدهد كه این بهشت غیر از بهشت سرای دیگر است؛ چرا كه بهشت قیامت، نتیجۀ اعمال انسان و #پایان_سیر انسانی است و این بهشت، مقدمه اعمال و برنامههای آدم و #آغاز_سیر او بوده است.
🔸 منبع: قرآن حکیم (ویژه عموم مردم)، ص6
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیهها
5⃣ #نکات_نگارشی_و_علامتگذاری (بقره/35)
💢 «یٰٓـٔادَمُ»:
در مطلب مربوط به آیه 31 سوره بقره توضیح دادیم که الف در حرف تنبیه «ها» در رسمالمصحف حذف میشود.
همچنین الف در حرف ندای «یا» نیز در نگارش مصحف حذف میشود.
بر اساس همین قاعده، کلمۀ «یٰٓـٔادَمُ» که متشکل از دو کلمه: یا (حرف ندا) + ءادَم (اسم) است با حذف الف از حرف ندای «یا» و جایگزین کردن الف کوچک به جای آن نوشته میشود: یٰٓـٔادَمُ.
✓ علامتگذاری این کلمه در شیوههای پنجگانه به شکلهای زیر است:
ضبط #مصری : حرکت فتحه همراه الف کوچک روی «یاء» و روی همزه قبل از الف: یَـٰٓـَٔادَم
ضبط #هندی : یٰٓاٰدَم
ضبط #ترکی : یَآ اٰدَم، یٰآ اٰدَم
ضبط #ایرانی : یٰآ اٰدَم
ضبط #کم_علامت : یٰٓـٔادَم
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیهها
1️⃣ #معرفی_نسخه (تصویر مربوط به مطالب آیه 37 سوره مبارکه بقره)
💢 شماره نسخه: Ms Add.1111
✓ محل نگهداری: کتابخانه دانشگاه کمبریج
✓ خط: #کوفی ، دسته D
✓ تعداد برگهها: 83 برگه (شامل آیات سور حمد و بقره 1 تا 228)
✓ تعداد سطور در هر صفحه: 7 سطر
✓ ابعاد هر برگه: 133*160 میلیمتر
✓ جنس برگهها: پوست
✓ نشان پایان آیات: ندارد
✓ علامت تخمیس: حرف «هاء» به قلم زر
✓ علامت تعشیر: یک گل هشتپر طلایی
✓ نام سورهها و تعداد آیات: در یک قاب مستطیل طلاکاریشده با خط #کوفی و به رنگ طلا نوشته شده است.
✓ نقط الاعجام: نقطههای مستطیلشکل
✓ روش علامتگذاری: نقاط مدور قرمزرنگ به شیوه #ابوالاسود و نقاط مدور سبزرنگ برای نشان دادن سایر #قرائات
✅ در دو صفحه نخست، سوره حمد با قلم زر در یک قاب طلاکاری مستطیلشکل مذهّب نوشته شده است، سپس دو صفحه آغازین مذهّب و پس از آن سوره بقره قرار دارد.
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیهها
2️⃣ #نکات_لغوی_ادبی (بقره/37)
تَلَقّیٰ:
گرفت، دريافت کرد.
تابَ عَلَیهِ:
لطف كرد به او.
التَّوّابُ:
بسيارلطفکننده
🔸منبع: #در_محضر_قرآن_کریم ، ج1، ص27
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹