📌 مروری بر اندیشههای سیاسی فیرحی و طباطبایی
#گزیده_یادداشت
🔺 در اولین سالگرد درگذشت داود #فیرحی، سلسله یادداشتهایی از #سید_جواد_طباطبایی در کانال تلگرامی وی انتشار یافت که در تداوم لحن تند و عتابآلود طباطبایی، حاوی انتقادها و اتهامزنیهایی به فیرحی بود.
🔻پیش از آن نیز کتابی با عنوان «#سکولاریسم_پنهان» از سوی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی در نقد اندیشههای حجتالاسلام والمسلمین داود فیرحی انتشار یافته بود.
🔹 #مواجهه_انتقادی، تند و گاه عاری از اخلاق حرفهای با اندیشه داود فیرحی، از دو سوی ناهمگون -که یکی او را نماد عبور از فقه و نیل به #سکولاریسم تلقی میکند و دیگری بهدلیل برافراشتن پرچم فقه سیاسی در برابر #فلسفه_سیاسی به نقد وی مینشیند- بهانهای است برای بررسی سیر تطور تضاد اندیشهورزی میان این دو اندیشمند.
▫️ دکتر سید جواد طباطبایی از چهرههای مشهور اندیشه سیاسی در ایران معاصر است که با نظریه «ایرانشهری» شناخته میشود و در سال ۱۳۷۳ بیآنکه به استخدام رسمی #دانشگاه_تهران درآید، وادار به ترک همکاری شد. طباطبایی در همین سال کتاب مهم و اثرگذار خود، «زوال اندیشه سیاسی در ایران» را به دست چاپ سپرد.
- وی تاریخ ایران را در دو دوره «قدیم» و «جدید» مطالعه میکند و ...
طباطبایی ایده محوری فلسفه سیاسی خود را از دوره باستان تاریخ ایران وام میگیرد و آن را «اندیشه #ایرانشهری» میخواند و بر آن است که این مفهوم حاوی سه اصل بنیادین است: ۱. پادشاه مقتدر، غیرمطلقه و دادگر، ۲. خردورزی، و ۳. فره ایزدی (مشروعیت الهی)
▫️ حجتالاسلام والمسلمین داود فیرحی استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران بود که در سال ۱۳۹۹ پس از دوره کوتاه ابتلا به بیماری #کرونا درگذشت.
- اصلیترین دغدغه حجتالاسلام والمسلمین فیرحی، نزدیک ساختن دین و زندگی با بهرهگیری از #فقه_سیاسی بود؛ چرا که بهباور وی، از میان دانشهای دینی، فلسفه سیاسی عملاً جایگاه خود را از دست داده و تنها دانش فقه است که میتواند متکفل نظم و حفظ #نظم_عمومی زندگی باشد و راهبری جامعه را به عهده گیرد.
🔹 حجتالاسلام والمسلمین فیرحی بر خلاف رویکرد فلسفی طباطبایی، با اتخاذ موضعی #عملگرایانه و غیرفلسفی، و با پذیرفتن آنکه فلسفه سیاسی جایگاهی در دانشهای امروز مسلمانان ندارد، دغدغههای اصلاحی مورد نظر خود در #شیوه_حکومتداری را نه با اتکا به اندیشه فلسفی و فلسفه سیاسی، بلکه با استفاده از فقه سیاسی دنبال مینمود.
🔹 وجه اصلی #درگیری_معرفتی و تفاوت دکتر طباطبایی و حجتالاسلام والمسلمین فیرحی آن است که یکی پروژه فکری خود را در اتصال #امر_دینی به #امر_مدرن پیگیری میکند و دیگری بهدنبال ایجاد پیوند میان امر باستانی و امر مدرن، و از سوی دیگر تحدید امر دینی است.
🔺 مجادله نابرابر میان حجتالاسلام والمسلمین داود فیرحی و دکتر سید جواد طباطبایی، گرچه ممکن است در نگاه اول به سود کسانی باشد که فیرحی و رویکرد وی را در راستای سکولاریسم و بر خلاف چشماندازهای #نظریه_ولایت_مطلقه فقیه تلقی میکنند، اما با دیدی وسیعتر و دوراندیشانهتر باید دریافت که فیرحی همچنان فقه را واجد توانایی #اداره_جامعه میپنداشت و اعراض از آن را نادرست میشمرد.
☑️ انتشار آثاری مانند «سکولاریسم پنهان» از سوی مراکز حوزوی، نشانگر وجود دغدغههای جدی در باب جلوگیری از گسترش سکولاریسم در حوزههای علمیه و ساختار اداره کشور است، اما میتواند در بلندمدت به عاملی در تشدید سکولاریسم تبدیل شود؛ چرا که مواجهههای اینچنینی بهتدریج فضای علمی را با تنش و عدم اطمینان همراه میسازد و بهتدریج مانع از تولید علم شده و فقه سیاسی را با چالش مواجه میسازد.
☑️ حجتالاسلام والمسلمین داود فیرحی از نگاه دکتر سید جواد طباطبایی، نماد وارد ساختن فقه به عرصه #حکومت_داری است و وجه اصلی مخالفت طباطبایی با فیرحی را میتوان همین امر دانست. با چنین نگاهی لازم است نهادها و مؤسسات حوزوی به تبیین تلاشها و رویکردهای حجتالاسلام والمسلمین داود فیرحی پرداخته و بهعنوان پژوهشگری پرکار، در معرفی آثار و اندیشههای وی بکوشند و کفه #فقه_سیاسی را در برابر اندیشههای رقیب و از جمله ایده ایرانشهری سنگینتر سازند.
✔️ متن کامل یادداشت را در لینک زیر بخوانید: https://m-ph.ir/morori-bar-andishehaye-siyasi-feirahi-tabatabai/
🖋 به قلم #حسن_اجرایی، دانشآموخته حوزه علمیه قم و کارشناس ارشد فلسفه دین
🆔 @piramoonhawzah
📌 حوزه علمیه و مسئله جهاد تبیین
🔸 در شماره 12 #نشریه_پیرامون در خصوص کلیدواژه #تبیین با سه تن از فرهیختگان حوزوی و دانشگاهی به سخن نشسته و سه زاویه نگاه متفاوت به این مسئله را تقدیم خوانندگان گرامی کردهایم.
▫️ گمان ما این است که مطالعه هر سه گفتگو نگاه جامعتری به خواننده میدهد؛ نگاهی که با #خواندن_گزینشی این سه گفتگو به کمال نخواهد رسید.
🔸 متن پیشرو گزیدهای #بسیار_موجز از گفتوگوی نشریه پیرامون با استاد ارجمند حجت الاسلام و المسلمین #سعید_صلح_میرزایی میباشد که تقدیم میگردد:
1️⃣ با توجه به جایگاه و نسبت حوزههای علمیه و انقلاب، رسالت عمومی و اختصاصی حوزه و روحانیت در قبال جهاد تبیین چیست؟
🔹 شما وقتی به تاریخ امامت و رهبری اولیای حق، اعم از انبیا و ائمه(ع) و با فاصلهای بسیار، فقهای عظامی که #رهبری_شیعه را در دوران غیبت بر عهده داشتند نگاه کنید، این بزرگواران هیچگاه برای اینکه فرمانشان برده شود، در برابر عموم مردم از #شمشیر استفاده نکردند و آن اتفاقی که افتاده، همیشه #تبیین بوده است.
▫️ نکته خیلی اساسی که در مباحث #فقه_سیاست هم خیلی اهمیت دارد، آن است که تغییر و انقلاب در تئوری اسلامی، #انقلاب_میدانی است؛ یعنی مردم با بدنهایشان به میدان میآیند که آقا این را تأکید کردند و در مبعث ۱۴۰۰ هم دوباره این را گفتند.
▫️ الان #دشمن در فاصلهی ۲۰ سانتیمتری صورت بچههای ما است. مخصوصاً بعد از ظهور #کرونا، الان فاصله رسیدن به یک محتوای بد، زیر ۵ ثانیه است. در آن روایت میفرماید: «علماء شیعتی المرابطون»؛ علمای شیعه باید #مرزبان باشند. پس آحاد ما باید گامهای جهاد تبیین را بهتنهایی برداریم و آقا هم فرمودند که یک #فریضه_فوری است و برای ما طلبهها بهطریق أولی این فریضه اهم است.
2️⃣ روش عمل به جهاد تبیین از سوی حوزه چگونه باید باشد ؟
🔹ما یک #نهاد_روحانیت داریم و یک #اقشار_روحانی؛ احساس من این است که نهادهای حوزوی همیشه از آحاد طلبهها #عقب_تر بودهاند. در این قصه هم من یقین دارم که باز همین اتفاق میافتد. من فکر میکنم که ما طلاب و روحانیت باید از فرمول #آتش_به_اختیار استفاده کنیم.
▫️ چطور خودمان را #قوی کنیم؟
اولین موضوع،آشنایی اجمالی با #اندیشه_امامین_انقلاب؛
📙 من میگویم حداقل باید ۶ کتاب را بخوانند:
- «جدال دو اسلام» بیانات سالهای آخر امام
- «صحیفه امام» که وصیتنامه امام خمینی است
- «خون دلی که لعل شد» خاطرات آقا که در آنجا روش جهاد تبیین را آموزش داده اند
- «طرح کلی اندیشه اسلامی»
- «همرزمان حسین(ع)»
- «عهد مشترک»
- بعد هم باید #بیانات_به_روز رهبر انقلاب را از ابتدا تا انتها بخوانند.
🔺 ما آسیبشناسیای کردهایم که خیلی از اساتید حوزه بیانات آقا را بهطور کامل گوش نمیدهند.
▫️ در حالی که آقا گاهی اوقات برای یک بیانشان یک ماه وقت میگذارند. در همین مورد جهاد تبیین، بعضی از اعضای دفتر ایشان، از نزدیکان آقا، گفتند که آقا کلی وقت بود که داشتند فیش جمع میکردند و داشتند روی آن کار میکردند. اینطور نیستند که #ارتجالاً امروز بلند شوند و یادداشتی بنویسند و بروند و صحبت کنند و ...
3️⃣موانع جهاد تبیین چه هستند؟
🔻 من #موانع_فردی را عرض میکنم:
- «ترس»
- «بیتفاوتی»
- «تنبلی و بیحالی»
- «جهل»
- «انزاواطلبی»
- «آرمانگراییهای افراطی»
4️⃣ الزامات و شرایط جهاد تبیین چیست؟
🔹 یکی از مهمترین چیزها در جهاد تبیین #بهنگام_بودن است؛ یعنی اگر شما الان نگویید، ممکن است بعداً اصلاً جهاد تبیین نباشد.
▫️ بحث بعدی #رعایت_قانون و #رعایت_اخلاق و پرهیز از #سیاه_نمایی است. از الزامات مهم جهاد تبیین، #محبت است. دیگری #استقامت است. ما نباید خسته شویم و نباید هم عجله کنیم. سم جهاد تبیین #عجله است و ...
5️⃣ آیا سیستم حوزه کنونی توانایی تحقق و عمل حداکثری به جهاد تبیین را دارد؟
🔹 آحاد حوزویان بهنحو آتش به اختیار میتوانند وارد میدان شوند؛ البته بعد از کسب آمادگیهایی لازم و الزاماتی که داشت، اما همانطور که عرض کردم، من شخصاً چندان به نهاد حوزه #خوشبین نیستم.
▫️ آنچه بیشتر برای نهاد حوزه ما اهمیت دارد، آن مقدار که من اطلاع دارم، بخش آموزش و آن هم #آموزش_فقه_و_#اصول و دروس رسمی است.
✔️ متن کامل مصاحبه را در لینک زیر بخوانید:https://m-ph.ir/howzah-va-jahade-tabyin-1566-2/
🆔 @piramoonhawzah