🔰 #یادداشت |اعتماد مصدق به آمریکا چگونه نهضت ملی شدن صنعت نفت را به شکست کشاند؟ - ۱
✏️ آمنه عسکری منفرد
📝خط رهبری به مناسبت ۲۸ مرداد سالروز وقوع کودتای آمریکایی - انگلیسی علیه دولت ملی دکتر مصدق و سرکوب جنبش ملی شدن صنعت نفت، در این يادداشت روایت تاریخی - تحلیلی حضرت آیتالله خامنهای از این جنبش و زمینهها و علل وقوع کودتا را براساس بیانات ایشان بازخوانی و تبیین میکند.
* ملی شدن صنعت نفت، نقطهٔ عطف تاریخی
🔸 تصویب قانون ملی شدن صنعت #نفت در ۲۹ اسفند ۱۳۲۹، یکی از نقاط عطف تاریخ مبارزاتی ملت ایران برای کسب حق خود و کوتاهی دست #استعمار پس از پنجاه سال از سرمایه ملی است که بهعنوان روزی تاریخی، در حافظه ملت ایران باقیمانده است:
«این دوران، دورانی است که سلطهٔ قدیمی انگلیسی یک ضربت محکم میخورد و خاطرات حکومت ملی، حکومت مردم و حضور مردم که سالیان درازی بود به کلی از ذهنها شسته و زدوده شده بود باز در ذهنها زنده میشود.»(۲۳/۱۰/۱۳۶۳) البته حرکت ملی این #نهضت «یک درخواست حدّاقلّی بود، دنبال استقلال اقتصادی و استقلال سیاسی و #استقلال همهجانبه نبود. نفت ما دربست در اختیار انگلیسها بود، در نهضت ملّی شدن صنعت نفت، درخواست این بود که نفت را از دست انگلیسیها بگیریم و دست خودمان باشد.» (۱۹/۱۰/۱۳۹۴) اما همین امر بر مستکبران گران آمد، چراکه «انگلیسیها در زمان قاجاریه به ایران آمدند و با رجال خائن آن روز، برای بردن نفت مملکت قراردادی شصتساله بستند!... تا #انگلیس بیاید و نفتی را که آن روز مثل آب خوردن به آن نیاز داشت، ببرد. واقعاً برای انگلیس، نفت ارزشمندترین کالا محسوب میشد… (اینها) سالهای متمادی این گنج را استخراج کردند و خوردند، بیآنکه به روی مبارکشان بیاورند که این غصبِ مالِ ملت ایران است.»(۱۴/۱۱/۱۳۷۳) اما با تصویب این قانون ملی «انگلیسیها آن تودهنی سخت را از ملت ایران خوردند.» (۲۴/۱۲/۱۳۶۳)
* انعکاس سیلی ایران بر گوش انگلیس در ماجرای ملی شدن صنعت نفت
🔹 ماجرای ملی شدن صنعت نفت در ایران سبب شد تا رستاخیزی عظیم در منطقهٔ غرب آسیا اتفاق افتد و فصل جدیدی نهفقط در تاریخ معاصر ایران بلکه در تاریخ معاصر منطقه باشد:
«در دنیای #عرب آنچنان انعکاس سیلی ایران بر بناگوش انگلیسیها عجیب بود که توانست ملتهای عرب را یکی پس از دیگری بیدار کند و در سه چهار سال بعدازآن حادثه در دنیای عرب، سالهای حادثهخیز بود…در هند هم انگلستان تازه شکستخورده بود؛ در مصر هم باروی کار آمدن افسران آزاد و سقوط رژیم سلطنتی فاروق، انگلیسها داشتند میلرزیدند. در یک چنین شرایطی بود که یک ضربهٔ محکم، انگلیسیها در ایران خوردند از ناحیهٔ مردم، از ناحیهٔ احساسات دینی مردم، از ناحیهٔ رهبری دینی و اسلامی مردم، از ناحیهٔ شخص #آیتالله_کاشانی.»(۲۹/۰۴/۱۳۶۳)
ضربه به انگلیس یک بعد ملی شدن صنعت نفت در منطقه بود، علاوه بر آن، این نهضت، سبب تحقق دیگر نهضتها نیز شد:
«#نهضت_ملی... به دنبال خودش... نهضتهای دیگری را هم آورد که یکی از مهمترینش،... نهضت ضد سلطنتی بود که سه – چهار سال بعد در عراق انجام گرفت.»(۲۹/۰۴/۱۳۶۳) حادثه، حادثهٔ بسیار مهمی بود.»(۲۴/۱۲/۱۳۶۳) همان وقت همه میگفتند که قیام مصر بهوسیلهٔ ناصر و قیام عراقیها بهوسیلهٔ آن سران کودتای عراقی، ناشی از حرکت ایران بود.» (۰۵/۰۹/۱۴۰۱)
* عناصر قدرت نهضت ملی صنعت نفت
🔸 در همه حوادثی که در عالم محقق میشود، عناصر و عوامل را باید در کنار هم دید و تحلیل کرد. در نهضت ملی شدن صنعت نفت نیز عناصر مختلف ازجمله، ایمان مردم و حضور در میدان مبارزه، رهبری آیتالله کاشانی و تأثیر جریان فداییان اسلام را میتوان نام برد. در نهضت ملی شدن صنعت نفت نیز، همراهی مردم در سایهٔ رهبری روحانیت بیدار مبارز، حرکت آفرین و تاریخساز گشت:
«در همهى تحولات و جنبشهاى گوناگون اجتماعى بزرگ، نقش مردم…[مهم] است. یعنى گسترش یک تحول، گسترش یک فکر، گسترش نفوذ یک مصلح اجتماعى، وابستهى به این است که با مردم چقدر ارتباط داشته باشد. هرچه ارتباط او و آن جریان و آن جنبش و آن تحول با مردم بیشتر باشد، امکان موفقیت او بیشتر است؛ اگر از مردم منقطع شد، دیرى نخواهد پائید، کارى نخواهد کرد.»(۲۰/۰۷/۱۳۹۰)
@rahbari_plus
🔰 #یادداشت | اعتماد مصدق به آمریکا چگونه نهضت ملی شدن صنعت نفت را به شکست کشاند؟ - ۲
#ادامه_یادداشت :
🔹 آیتالله کاشانی، رهبری که «اگر او نبود، نهضت ملی شدن صنعت نفت یقیناً در این کشور به وقوع نمیپیوست… به کمک او دکتر #مصدق و دیگر سرانِ نهضت ملی شدن صنعت نفت توانستند حمایت مردم را به این حرکت جلب کنند؛ والاّ حمایت مردم جلب نمیشد. کسی مصدّق را نمیشناخت؛ کسی معنای ملی شدن صنعت نفت را نمیدانست؛ تودههای عظیم مردم که رأی و حضور و اقدام آنها در تحوّلات اجتماعی تعیینکننده است، در جریان وارد نبودند و برای آنها توضیح داده نشده بود. دستگاه دربار که مخالف چیزفهمی مردم بود، خودش هم عامل دست انگلیسیها بود. روشنفکران و سیاسیونی که جهت حرکتشان این بود، وسیله و راهی نداشتند و مردم به آنها اعتماد نمیکردند…[اما] سابقه این مرد را، #علما میشناختند و مردم ایران هم به او ارادت داشتند.
او کسی بود که بهوسیله قشون غاصبِ مداخلهگرِ انگلیس در ایران، از کشور تبعیدشده بود…وقتیکه از تبعید به تهران برگشت، امواج احساسات و ارادت مردم نسبت به این روحانی مجاهد و مبارز، چنان توفانی به راه انداخت که همه دشمنان را پس زد و انگلیسیها و دیگران حساب کار خود را کردند و فهمیدند که مبارزه با این عالم روحانی بهجایی نخواهد رسید. بعد، مرحوم آیتالله کاشانی بهعنوان نماینده مردم تهران و رئیس مجلس آن روز، پشتیبان طرح ملی شدن صنعت نفت شد… و بهاینترتیب در سال ۱۳۲۹ شمسی، #مردم طرفدار ملی شدن صنعت نفت ایران شدند و علیرغم اینکه محمدرضا موافق نخستوزیری مصدّق نبود، به پشتیبانی حمایت مردمی، مصدّق نخستوزیر شد. اگر این حمایت عظیم مردمی را برای مصدّق به وجود نمیآورد، او نخستوزیر نمیشد. بعد در سال ۱۳۳۱ که ضد حملهٔ دربار علیه مصدّق شروع شد و او از نخستوزیری برکنار گردید، فقط یک عامل توانست مجدداً قدرت را به مصدّق برگرداند و او مرحوم آیتالله کاشانی بود.»(۲۰/۰۸/۱۳۸۰)
همچنین در کنار عناصر مردمی و رهبری روحانیت، حضور مبارزان فدائیان اسلام از دیگر عناصر مؤثر در پیروزی نهضت ملی شدن صنعت نفت بود:
«آن وقتیکه حکومتها و دولتهای فاسد یکی پس از دیگری در دهسالهٔ اول حکومت محمدرضای #پهلوی بر سرکار میآمدند، جمعیت مسلّح فدائیان اسلام به رهبری مرحوم نواب صفوی - روحانی جوان و فداکار - تنها نقطهٔ مقاومت را تشکیل میداد.»۱۲/۰۱/۱۳۵۹) و «اگر مرحوم نواب نبود و تلاشهای آنها نبود…ممکن نبود که به آن شکل بتوانند حکومت را بدهند به مصدق»(۲۲/۱۰/۱۳۶۳)
* چگونگی شکست نهضت ملی
🔸 عوامل ناکامی این جنبش را میتوان در چند عامل در کنار هم دانست. منزوی کردن #روحانیت، نفوذ تفکر جدایی دین از سیاست، اعتماد به آمریکا و درنهایت اتحاد مخالفان این نهضت در براندازی جنبش از اهم موارد است.
الف) منزوی کردن روحانیت
یکی از عوامل ناکامی نهضت، منزوی کردن روحانیت و درواقع نادیده گرفتن عاملان حقیقی نهضت بود:
«اگر علما نبودند و انگیزهٔ دینی نبود، قطعاً نهضت ملّی شدن صنعت نفت پیش نمیرفت»(۱۹/۱۰/۱۳۹۵) ازاینرو «وقتی با سوء رفتارها، کجسلیقگیها و انحصارطلبیها، دستِ روحانی روشنفکر و آگاه و شجاعی مثل مرحوم کاشانی کوتاه شد، ملت هم کنار کشید و رؤسای دولت نهضت ملی تنها ماندند. لذا دشمن آمد و با آنها هر کار میخواست کرد.»(۱۴/۰۳/۱۳۸۱)
ب) جدایی دین از سیاست
یکی دیگر از عوامل شکست، همصدایی ملیگرایان با مخالفان نهضت در موضوع جدایی دین از سیاست بود.
«تصورات و احساس قوامالسلطنه و #سلطنتطلبها و انگلیسیها در مورد روحانیت درست همان احساسی بود که ملیگراها داشتند، و اینیک چیز عجیبی است. اینها هر دو باهم دشمن و مخالف بودند، اما در مقابلهٔ با دین و حضور علمای دین و دخالت افکار اسلامی یک فکر داشتند».(۱۳۶۳/۰۴/۲۹) و آن تفکیک دین از سیاست بود.
بدین ترتیب «تا #دین بود، تا عنصر ایمان دینی بود، حرکت به جلو بود؛ وقتی این [عنصر] از آن گرفته شد، حرکت متوقف شد، شکست خورد، تبدیل بهعکس شد.» (۱۹/۱۰/۱۳۹۵)
@rahbari_plus
🔰 #یادداشت | اعتماد مصدق به آمریکا چگونه نهضت ملی شدن صنعت نفت را به شکست کشاند؟ - ۳
#ادامه_یادداشت :
🔹 ج) اعتمادبنیانسوز به جریان سلطه
در این برهه دشمن سلطهگر «فهمید که راز پیروزی ملت ایران چیست؛ لذا درصدد برآمد تا سیاسیون و سردمداران دولتی را از روحانیت و دین جدا کند. آنها را از آیتالله کاشانی جدا کردند و بینشان فاصله انداختند و متأسفانه موفّق هم شدند. از سی تیر ۱۳۳۱ که مرحوم آیتالله کاشانی توانست ملت ایران را آنطور به صحنه بیاورد، تا ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ که عوامل امریکا در تهران توانستند مصدّق را سرنگون و تمام بساط او را جمع کنند و مردم هیچ حرکتی از خود نشان ندادند، یک سال و یک ماه بیشتر طول نکشید. در اینیک سال و یک ماه، با وساطت ایادی ضد استقلال این کشور و با توطئه دشمنان این ملت، دکتر مصدّق مرتّب فاصله خود را با آقای کاشانی زیاد کرد…اشتباه او همینجا بود. ملت ایران را سرانگشت روحانیت وادار میکرد که صحنهها را پُر کند و به میدان بیاید و جان خود را به خطر بیندازد. در ۲۸ مرداد که کاشانی منزوی و خانهنشین بود – و درواقع دولت مصدّق او را منزوی و از خود جدا کرده بود – عدم حضور او درصحنه موجب شد که مردم نیز درصحنه حضور نداشته باشند؛ لذا کودتاچیهای مأمور مستقیم امریکا توانستند بیایند و بهراحتی بخشی از ارتش را به تصرّف درآورند و کودتا کنند.»(۲۰/۰۸/۱۳۸۰)
«دکتر مصدّق برای اینکه بتواند با انگلیسیها مبارزه کند و در مقابل انگلیسها بایستد به خیال خودش، رفت سراغ آمریکاییها؛ با آنها ملاقات کرد، #مذاکره کرد و درخواست کرد؛ [به آنها] اعتماد کرد. کودتای بیستوهشتم مرداد نه بهوسیلهٔ انگلیس [بلکه] بهوسیلهٔ #آمریکا در ایران انجام گرفت، علیه مصدّق.» (۱۱/۰۸/۱۳۹۶)
این در حالی است که «نهضت ملّی که یک حکومت انقلابی نبود؛ فقط دنبال استقلال کشور از زیر یوغ انگلیسها بود و خیال میکرد آمریکاییها کمکش میکنند- نتوانستند بسازند؛ با استقلال کشور مخالفند.» (۲۲/۰۳/۱۳۹۶)
د) اتحاد لاشخورها بر جنازهٔ نهضت ملی
وقتی #استحاله آرمانهای یک نهضت ضمیمه شود به تفرقه در میان اصحاب آن، قطعاً بستر را برای دشمنان و براندازان آن فراهم خواهد کرد:
«دولت مصدّق که نفت را، منبع ثروت ملّی کشور را از چنگ انگلیسیها و از دست انگلیسیها با کمک افرادی که بودند -مرحوم آیتالله کاشانی و دیگران- توانست خارج کند، یک اشتباه تاریخی انجام داد و آن تکیهٔ به آمریکا بود. در مقابلِ دشمنی انگلیسها، فکر کرد باید یک پشتیبانی در عرصهٔ بینالمللی داشته باشد، این پشتیبان آن روز ازنظر او آمریکا بود؛ به آمریکاییها اعتماد کرد؛ امید او به آمریکاییها بود. از این #خوشبینی و سادهاندیشی، آمریکاییها استفاده کردند، [کودتای] بیستوهشتم مرداد را به راه انداختند...و همهٔ زحماتی را که ملّت ایران در ظرف دو سه سال -دوران ملّی شدن صنعت نفت- کشیده بودند، بر باد داد. مصدّق را هم گرفتند، بردند زندانی کردند و محمّدرضای پهلوی را که از ایران فرار کرده بود، برگرداندند، به سلطنت نشاندند؛ و ۲۵ سال از سال ۳۲ تا سال ۵۷ این ملّت، زیر یوغ حکومت تحمیلی و وابستهٔ پهلوی به انواع خفّتها، انواع فشارها، انواع سختیها مبتلا شد؛ آمریکاییها [این کار را] کردند.» (۱۲/۰۸/۱۳۹۴)
«کنسرسیومی که بعد از قضایای بیست و هشتم مرداد در کشور به وجود آوردند، خیلی وضعش بدتر بود ازآنچه قبلاً وجود داشت؛ یعنی اگر قبلاً دست انگلیس بود، حالا دست انگلیس و آمریکا بود.»(۹۴/۱۰/۱۹)«چند دولت دیگر (هم) بودند؛ یعنی از چاله درآمد، افتاد در #چاه.»(۱۱/۰۸/۱۴۰۱) و «نهضت ملی شدن صنعت نفت بهوسیلهٔ کسانی که آن را اداره میکردند، به لیبرال دمکراسیِ آمریکایی ملحق شد.»(۱۴/۰۳/۱۳۸۱)
«امروز هم همینها هستند که علیه مردم کشورها، از نظامهای مرتجع و دیکتاتور دنیا حمایت میکنند. همینها هستند که صهیونیستها را در #فلسطین آوردند و کاشتند و یک کشور را از دست ملتش گرفتند و غاصبی را در آنجا گذاشتند و دائم در طول چهل سال گذشته، از دولت اسرائیل حمایت کردند. این، #نظام_سلطه است. بزرگترین بلاهای عالم برای ملتهای دنیا، همین نظام سلطه است.»(۰۶/۱۰/۱۳۶۸)
@rahbari_plus
رهبر انقلاب آخرین بار چه زمانی به کربلا مشرف شدهاند؟
🔸اولین زیارت
اولین زیارت #کربلا توسط رهبرانقلاب در سال ۱۳۲۵ (۷سالگی) بوده: «پدرم... بنا بود ما را ببرد عتبات، بگذارد، خودش برود مکه و برگردد. [اما]نتوانست گذرنامهاش را درست کند. گذرنامه عتبات را هم نتوانست بگیرد. شبهای سختی گذراندیم... در بصره گمان میکردیم که دیگر تقریباً از خطر جسته [ایم]. منزل یکی از علمای آنجا وارد شدیم. یکی دو روز آنجا ماندیم. بعد بلیت گرفتند. رفتیم نجف. چند ماهی نجف بودیم. کربلا بودیم. کاظمین و سامرا بودیم...»
🔹آخرین دیدار
سفر دیگر ایشان به #عتبات_عالیات در حدود ۱۸سالگی انجامگرفته است. در سال ۱۳۳۶ در درس علما و مدرسان حوزه علمیه نجف حضور مییابند، ولی به خواست پدر پس از حدود دوماه به #مشهد بازمیگردند.
محرم سال ۱۳۴۷ بار دیگر ایشان قصد زیارت کربلا کردند، اداره گذرنامه درخواست ایشان را به #ساواک فرستاد اما ساواک مخالفت کرد و این ممنوعیت خروج از کشور تا زمان پیروزی انقلاب باقی بود.
🔸پس از پیروزی انقلاب نیز تاکنون فرصتی برای #زیارت کربلای معلی برای ایشان فراهم نشده است.
#اربعین_حسینی
#عزت_حسینی
@rahbari_plus
🔰#بازخوانی | چه کسی میداندار باشد؟
📝 موضع صریح رهبر معظم انقلاب دربارهی معیارهای انتخاب وزرای دولت چهاردهم
🔸«چه کسی میخواهد میداندار باشد؟ آن کسی را باید میداندار کرد که «امین» باشد، «صادق» باشد، «متدیّن» باشد، از بُن دندان «معتقد به جمهوری اسلامی و به نظام اسلامی» باشد. «ایمان» یک شاخص مهم است. «امید به آینده»، نگاه مثبت به افق، یکی از شاخصهای مهم است. «تشرّع»، متشرّع بودن، یکی از معیارهای مهم است. «اشتهار به پاکدستی و صداقت» یک معیار است. این معیارها باید رعایت بشود؛ هم رئیسجمهور محترم اینها را رعایت کنند، هم مجلس رعایت کند... «سابقهی سوء» نداشته باشند؛ این یک معیار است. «نگرش ملّی» داشته باشند؛ یعنی غرق در مسائل جناحی و سیاسی و مانند اینها نشوند، نگاه ملّی به کشور داشته باشند. «کارآمد» باشند.» ۱۴۰۳/۰۴/۳۱
@rahbari_plus
🔰 #بازخوانی | شکست نهضت ملی با حذف انگیزه دینی
📝«اگر علما نبودند و انگیزهٔ دینی نبود، قطعاً نهضت ملّی شدن صنعت نفت پیش نمیرفت»(۱۹/۱۰/۱۳۹۵)
🔸 «وقتی با سوء رفتارها، کجسلیقگیها و انحصارطلبیها، دستِ روحانی روشنفکر و آگاه و شجاعی مثل مرحوم کاشانی کوتاه شد، ملت هم کنار کشید و رؤسای دولت نهضت ملی تنها ماندند. لذا دشمن آمد و با آنها هر کار میخواست کرد.»(۱۴/۰۳/۱۳۸۱)
@rahbari_plus
🔰 #بازخوانی | عاقبت خوشبینی به آمریکا
📝 «دکتر مصدّق برای اینکه بتواند با انگلیسیها مبارزه کند و در مقابل انگلیسها بایستد به خیال خودش، رفت سراغ آمریکاییها؛ با آنها ملاقات کرد، #مذاکره کرد و درخواست کرد؛ [به آنها] اعتماد کرد. کودتای بیستوهشتم مرداد نه بهوسیلهٔ انگلیس [بلکه] بهوسیلهٔ #آمریکا در ایران انجام گرفت، علیه مصدّق.» ۱۱/۰۸/۱۳۹۶
@rahbari_plus
🔰 #خبر | عزاداری دانشجویان حسینی در محضر رهبر انقلاب
🔹 دانشجویان سراسر کشور صبح روز یکشنبه همزمان با روز اربعین پس از تجمع در مسجد دانشگاه تهران و قرائت زیارت عاشورا به صورت دسته عزاداری به سمت حسینیه امام خمینی(ره) حرکت کرده و در محضر رهبر انقلاب عزاداری میکنند.
@rahbari_plus
🖼 #سخن_نگاشت | چه کسی میداندار باشد؟
🔸مجموعه سخننگاشت خط رهبری درباره موضع صریح رهبر معظم انقلاب نسبت به معیارهای انتخاب وزرای دولت چهاردهم
@rahbari_plus
🖼 #سخن_نگاشت | سیدحسن نصرالله: دشمن منتظر پاسخ کوبنده و حتمی ما باشد
@rahbari_plus
🏴 #سخن_نگاشت | در راهپیمایی مقدس اربعین، فرصت تأمل و تفکر در مجاهدت سیدالشهداء را از دست ندهید
▪️توصیه مهم رهبر انقلاب به زائرین اربعین
#اربعین_حسینی
#عزت_حسینی
@rahbari_plus
📷 #عکس | تصاویر ارسالی مخاطبانِ «خط رهبری» از پیاده روی اربعین - ۱
#اربعین_حسینی
#عزت_حسینی
@rahbari_plus
🔰 #بازخوانی | اربعین، رسانه بیهمتا
🔹اهمیت اربعین در آن است که در این روز، با تدبیر الهی خاندان پیامبر (صلّیاللهعلیهوآله)، یاد نهضت حسینی برای همیشه جاودانه شد. ۱۳۶۸/۰۶/۲۹
🔹شروع جاذبهی #مغناطیس-حسینی، در روز اربعین است. ۱۳۸۵/۰۱/۰۱
🔹امروز در دنیای پیچیدهی پُرتبلیغات و پُرهیاهویی که بر بشریّت حاکم است، این #حرکت_اربعین، یک فریاد رسا و یک رسانهی بیهمتا است. ۱۳۹۸/۰۷/۲۱
🔹اربعین #جهانی شد و جهانیتر هم خواهد شد؛ این خون حسینبنعلی است که بعد از ۱۴۰۰ سال دارد میجوشد. ۱۳۹۸/۰۶/۲۷
📝«خط رهبری» به مناسبت فرا رسیدن ایام اربعین حسینی گزیدهای از بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی درباره اربعین را بازخوانی میکند.
➕ اینجا بخوانید.
#اربعین_حسینی
#عزت_حسینی
@rahbari_plus