آنچه که من از سیر هدایت می فهمم این است که هدایت از صفر شروع نمی شود بلکه راهروان باید بخواهند که بعد از آنکه هدایت شدند گمراه نشوند: رَبَّنا لا تُزِغْ قُلُوبَنا بَعْدَ إِذْ هَدَيْتَنا. خداوند به هر کس «داده» ای داده است و راه هدایت سبقت گرفتن از طریق این داده هاست نه خلع و دور انداختن آنها. اگر هم می گوییم اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقيم معنی اش این است که از راه فرعی به راه اصلی هدایت شویم چرا که حضور در صراط مستقیم مراتب دارد و هر اندازه از سبیل به سبل و از کثرت به وحدت سیر کنیم بیشتر به صراط مستقیم هدایت شده ایم. اساساً هر کسی روبه جهتی است و باید با سبقت بر خیر به نقطه تجمع همه جهات برسد. خداوند ما را در شریعتها و راه های مختلفی قرار داد تا با آنچه به ما داده ما را بیازماید و با سبقت برخبر دور هم جمع شویم. بر این اساس کسانی که معتقدند باید همه چیز را خراب کنیم و به صورت تحقیقی و نه غیرتقلیدی دین خود را انتخاب کنیم، با سنت الهی نوعی بیگانگی دارند. چرا که اسم هادی خداوند همیشه فیاض است و پروردگار در کنار خلقت هر چیز آن را هم هدایت کرده است رَبُّنَا الَّذي أَعْطى كُلَّ شَيْءٍ خَلْقَهُ ثُمَّ هَدى (طه50). این به این معنا نیست که وجود افراد گمراه را انکار کنیم بلکه افراد گمراه کسانی هستند که هدایت خود را قدر ندانسته و به آن پشت کرده اند. کسی که از نو و از صفر شروع کند کفر نعمت کرده است! اساساً هدایت نهایی به معنی شکر هدایت اولیه است. با این نوع نگرش سیر هدایت بخش #ابراهیم_ع از ستاره و‌ماه و ‌ خورشید تا فاطر السماوات و الارض عمیق تر فهمیده می شود. ابراهیم سیر واقعی داشت نه ظاهری و‌نمایشی اما این سیر واقعی از اجمال به تفصیل بود. او وقتی گفت: لَئِنْ لَمْ يَهْدِني رَبِّي لَأَكُونَنَّ مِنَ الْقَوْمِ الضَّالِّينَ (انعام۷۷) قبلا ملکوت را رؤیت کرده بود و از علم به او رسیده بود. #مارتین_هیدگر که انسان را #دازاین (وجود درافتاده در جهان) تصور می کرد بر همین نکته تأکید داشت که انسان نمی تواند لوح سفید و نقطه صفر باشد. اما غالب فیلسوفان غربی انسان را سوژه ای می دانستند که می تواند جدا از جهان انتخاب کند. ادعای قدرت انتخاب ناشی از خودبنیاد دانستن عقل و آزادی خواهی است. توصیه #تولد_دوباره که از #مسیح_ع نقل شده است نباید به این معنی تفسیر شود که همه چیز را باید خراب کرد و از نو ساخت. بلکه باید همه چیز را به اصل خود برگرداند و به این معنی خراب کردن و از نو ساختن معنایی تازه پیدا می کند. آدمها با تولد دوباره والدین تازه ای پیدا می کنند اما خداوند اجازه بی اعتنایی و بی احترامی به والدین اول را نمی دهد و احسان بر آنها استثنابردار نیست حتی اگر فاجر و کافر باشند! متن کامل: http://estentagh.blog.ir/post/88

رهبر انقلاب در دیدار با نخبگان علمی (مهر97) دوباره حدیث محبوب خود را خواند: «بارها هم این حدیث شریف را خواندم که «العلمُ سُلطان» علم قدرت است». ایشان قبلا گفته بودند که: «جمله اى در نهج البلاغه هست كه خيلى جمله ى پرمغزى است. ميفرمايد: «العلم سلطان»؛ علم اقتدار است. «سلطان» يعنى اقتدار، قدرت. «العلم سلطان من وجده صال و من لم يجده صيل عليه»؛ علم اقتدار است. هر كس اين قدرت را به چنگ آورد، ميتواند تحكم كند؛ ميتواند غلبه پيدا كند؛ هر كسى كه اين اقتدار را به دست نياورد، «صيل عليه»؛ بر او غلبه پيدا خواهد شد؛ ديگران بر او قهر و غلبه پيدا ميكنند؛ به او تحكم ميكنند». اما باید دقت کرد که در #فلسفه_غرب مشهور است که #فرانسیس_بیکن می گفت #علم_قدرت_است؛ علمی که ناظر به تصرّف و تسخیر موجودات باشد پیشنهاد و طرح او بود. بیکن می گفت علم پیش بینی است یعنی پژوهش علمی صرف کشف روابط ضروری و قوانین علمی نیست بلکه علم تغییر دادن و ساختن و قدرت است. در تفکر توحیدی #علم_نور_است و خداوند آن را در قلب هر کس بخواهد می اندازد؛ الْعِلْمُ نُورٌ يَقْذِفُهُ اللَّهُ فِي قَلْبِ مَنْ يَشَاء. اما علم مدرن اومانیستی غربی حاصل فاعلیت و تغییر انسان است. خداوند خلقت را مسخر انسان کرده است: أَ لَمْ تَرَوْا أَنَّ اللَّهَ سَخَّرَ لَكُمْ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ (لقمان20) اما اجازه نداده است در آنچه مسخر او شده تغییر ایجاد کند بلکه تغییر امر شیطان است وَ لَآمُرَنَّهُمْ فَلَيُغَيِّرُنَّ خَلْقَ اللَّهِ (نساء119). بلکه باید بر اساس اراده الهی از مسخرات بهره برد. پس سلطان به معنی بهره گیری از تسخیر الهی حرکت در راستای هدف خلقت است ولی علم بیکنی بر اساس تسخیر بشری ورود شیطان است. شاهد قرآنی حدیث #العلم_سلطان که در شرح نهج البلاغة (ابن ابی الحدید، ج ۲۰، ص ۳۱۹ ) بیان شده را می توان آیه وَ أَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَ مِنْ رِباطِ الْخَيْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَ عَدُوَّكُم (انفال60) دانست. قوه و قدرت در این آیه برای اقتدار وترساندن دشمن است. علم در این آیه و در روایت برای غلبه بر دشمن است. اما علم در تفکر بیکن برای غلبه بر جهان و طبیعت و تسخیر و تملک آن است. تفاوت حدیث با سخن فیلسوف مدرن این است که ما علم را برای اقتدار می خواهیم نه برای تغییر در خلقت.

درباره #بینوایان http://r1001.blog.ir/1397/08/03 بینوایان با اسقف شروع می شود و با او تمام می شود. جدال قانون با احساس و انعطاف بر اساس #رمانتیسیسم مهم ترین خط داستانی است. بینوایان دو ضدقهرمان دارد: #تناردیه و #ژاور. اما ژاور کاملا سیاه نیست. حتی قانون را علیه خودش هم اجرا می کند! #فانتین دو بار سقوط می کند. اول به خاطر سودای خام و بعد به خاطر فقر. #کوزت ضعیف ترین شخصیت داستان است!

اعتقاد به خلقت بهشت و‌جهنم چند اثر مهم‌دارد: اولا نظریه تجسم اعمال بهتر تبیین می شود ثانیا رابطه دنیا و آخرت درست توضیح داده می شود و روابط خلقت بهتر درک می شوند ثالثا اعمال زنده تر فهم می شوند http://estentagh.blog.ir/post/90

فیلم #ترنج (1391) از کارگردان معنویت گرای سینمای ما، #مجتبی_راعی، است که می تواند یک نمونه بیان خلقت کنونی بهشت و جهنم باشد. یادداشتم در ایام اکران جشنواره ای فیلم: http://r1001.blog.ir/1391/11/25

این ایام در رسانه ها مدام جمعیت پیاده روی اربعین را با جمعیت حجاج مقایسه می کنند. اگر هدف کمرنگ کردن جایگاه آل سعود باشد ماجرا سیاسی است ولی اگر هدف بیان مقام ولایت ائمه باشد ماجرا توحیدی است.   علی ع از همان آغاز ظهورش حین تولد بر دیوار کعبه شکاف انداخت و مولود و باطن کعبه شد! سالها بعد هم فرزندش حسین ع به جای حج راهی کربلا شد!  عرفا و‌اهل تأویل هم بسیار کعبه را شکافته اند! #شیخ_بهایی گفت: حاجی به ره کعبه و من طالب دیدار... مقصود من از کعبه و بتخانه تویی تو! حافظ گفت: چون طهارت نبود کعبه و بتخانه یکیست! و‌‌مولوی و‌دیگران سخنان سنگین تری گفتند. #مرحوم_دولابی هم داستان عجیبی نقل می کند: «شخص بینایی در حرم امام حسین «علیه السلام» رو به ضریح داشت نماز می‌خواند. خادم حرم به او گفت قبله این طرف نیست. او با اشاره به مرقد حضرت پاسخ داد: «مو قبله»: این قبله نیست؟ و چند بار تکرار کرد. خادم تکانی خورد و عقب عقب رفت و ساکت شد. در افواه هم هست که وقتی حضرت ولی عصر «عجل الله تعالی فرجه» ظهور می‌کنند قبله را به سمت کربلا بر می‌گردانند».  #تغییر_قبله چطور ممکن و معقول است؟  برخی از علمای شیعه روایت تغییر قبله را رد می کنند. برخی هم می گویند: منظور این نیست که قبله از کعبه جابجا می شود بلکه منظور این است که دین خدا از سمت کربلا در جهان منتشر می شود و کربلا قبله دلها می شود. اگر عمیق تر تفکر کنیم می بینیم این خبر آخرالزمانی اولین واقعه تغییر قبله نیست. اولین بار خدا قبله را برای رضایت نبی تغییر داد: فَلَنُوَلِّيَنَّكَ قِبْلَةً تَرْضٰاهٰاْ (بقره١٤٤). یعنی اولین تغییر قبله برای رضایت انسان کامل بود و این واقعه دوباره برای انسان کامل محتمل است. علاوه بر این، همانطور که نماز صورت انسانی دارد حج و‌کعبه هم صورت انسانی دارد و با توجه به ولی الله است که حج کامل و تام گزارده می شود. پس تغییر قبله می تواند به این معنی باشد که توجهات از ظاهر کعبه و مسجد به باطن آن یعنی ولایت تغییرجهت داده می شود.

37 سال از رفتن #علامه_طباطبایی می گذرد... گردهم می آییم تا آنچه که در ماهها و سالهای اخیر از او آموخته ایم را با یکدیگر به اشتراک بگذاریم #المیزان #گروه_مطالعاتی_المیزان

#کتابخوانان_کاغذی که عمر خود را در #کتابخانه_شخصی و #کتابخانه_عمومی گذراندند کم نداریم اما چه عجیب است که #روز_کتابخوانی در ایران سالروز مردی است که فقط #اهل_کتاب نبود بلکه #اهل_علم بود و دانش برای او مانند قرآن بود که نه فقط در کاغذ که در سینه ها جا می گیرد. #۲۴_آبان #علامه_طباطبایی

از #علامه_طباطبایی چه می دانم؟ از علامه یاد گرفتم که تفسیر باید قرآن به قرآن باشد و‌حتی روایات هم گرچه در تفسیر روایی مفیدند اما آنها هم باید به قرآن عرضه شوند. از این فیلسوف بزرگ فهمیدم که چگونه در عمل قرآن را بالاتر از عرفان و فلسفه بدانیم و تا شاهد قرآنی نداشتیم تأویلات فلسفی و عرفانی را در قضاوتهایمان راه ندهیم. یادگرفتم روح توحیدی قرآن را چگونه در فهم آیات پیدا کنیم و چطور اخلاق را بر اساس مکتب سوم و توحیدگرایی تفسیر کنیم. فهمیدم با تفسیر قرآن به قرآن، نیازی به مجازی دانستن برخی تعبیرات قرآن نیست و واقعا خدا می آید و حقیقتا خدا را می بینیم و جهنم واقعا وجود دارد با تفسیر قرآن به قرآن بسیاری تضادهای ظاهری آیات رفع شدند. فهمیدیم که اسماء الله فرهنگ ویژه قران است و اسماء الحسنی راه های ارتباط با خدا را بهتر بیان می کند. با تفسیر المیزان فهمیدیم که ظاهر بسیاری آیات را بر اساس فهم نامحدود خود درک می کردیم و اگر خدا از روز الست می گوید آن روز دیروز نیست امروز است! فهمیدیم که چطور لایه های مختلف قران را در نظر بگیریم و بدانیم ابراهیم اگر گفت هذاربی می تواند واقعی باشد. از علامه حرفهای تازه شنیدیم؛ از نظریه نزول دفعی قرآن، از برهان حب در سیر ابراهیم، از اینکه غیرخدا همه مؤنث هستند، از او برای نقد نظریات و اصطلاحات غربی هم سخنان مفیدی یاد گرفتیم؛ از نقد «اعتماد به نفس» ، از صراط و سبل و... هنوز هم #علامه_طباطبایی برای ما #ناگفته دارد... #گروه_مطالعاتی_المیزان

مراسم رونمایی از کتاب و تقدیر از یک نویسنده و هنرمند باسابقه

#شهید_آوینی وقتی درباره هنر تفکر می کرد و می نوشت دقت داشت تا تمایز و تفاوت بین هنر غربی و هنر دینی را بفهمد. برخی از هنرمندان ما به این تفاوت اهمیت نمی دهند و برخی هم آن را انکار می کنند. او سالها پیش در مقاله #آیا_تئاتر_زنده_می_ماند؟ معتقد بود که «ریشه تئاتر در آیین های نمایشی است که تجربیات آسمانی و خاطرات ازلی را محاکات می کنند و راه عبور از زمان فانی به عوالم سرمدی را باز می گویند. تئاتر شرق می تواند با رجعت به سوابق تاریخی و ملی خویش زنده بماند و در این طریق، پیش از هر چیز باید عنان تقلید را از گردن باز کند و زنجیرهای رعب و شیفتگی به غرب را از دست و پای خویش بَر درد. معرفت نسبت به تئاتر غرب و سیر تحولی که پیموده است مقدمه خود آگاهی ماست، اما این معرفت باید از منظر تفکر مستقلّ ما حاصل آید نه از آن طریق که غربیان خود خویش را معرفی کرده اند». آقای #امیر_کرم نمونه ای از تلاش برای ارائه سبک جدیدی از نمایش است. این جدید بودن فقط در محتوا نیست بلکه در فرم هم اتفاق می افتد که #سبک_مینیاتور و #مکتب_عاشورایی نمونه هایی از همین فرم های تازه است. آقای کرم وقتی سخنرانی می کند با زمانی که اثر هنری از او ظهور می کند متفاوت است. بسیاری از هنرمندان فقط با همنشینی کشف نمی شوند. از این جهت فکر می کنم این نمایشنامه ها قابلیت تفسیر دارند و می شود در مورد آنها اندیشه کرد. به عنوان مثال نمایشنامه #ادیپ شهریار تلاش می کند پایان یک اسطوره مشهور یونانی که روانشناسان و فیلسوفان غربی در تحلیل شخصیت انسان از آن بهره برده اند ار تغییر بدهد و بگوید انسان فقط همان نیست که در منظر فلسفه غرب دیده می شود. مثال دیگر، در نمایشنامه «قفل، رمز، راه اندازی» اصطلاحات سیاسی فکری مثل ایده آلیست، رئالیته وسکولاریسم برای نقد برخی جریان های داخل کشور استفاده می شود. این استفاده در عین حال که سطح نمایشنامه را بالا می برد و البته سنگین می کند اما در قالب شناخت شخصیت ها و در بین دیالوگها بیان شده است. #مراسم_رونمایی #در_اندرون_غوغا

روز #میلاد_پیامبر فرصتی شد تا فیلم زیبا و لطیف و قابل بحث #محمد_رسول_الله ساخته #مجید_مجیدی را دوباره ببینم و یادداشتم در سه سال پیش را مرور کنم. https://r1001.blog.ir/1394/07/14