💠اشکال و دفع اشکال محقق اصفهانی به مقدمات استدلال مرحوم آخوند
🔰حضرت استاد #شب_زنده_دار"دام ظله":
🔷 اشکال به مقدمه اول (تقوّم حکایت به دو امر)
در اشکال به مقدمه اول (اخبار از شیء، اخبار از لوازم و ... است) گفته شده: حکایت به دو امر نیاز دارد:
1️⃣ التفات و توجه:
برای تحقق حکایت، باید توجه و التفات باشد. بنابراین برای آنکه حکایت از لوازم و ملزومات و ملازمات صورت بگیرد، باید به این موارد التفات داشته باشد و بداند لازمهی این خبر چیست. التفات به لوازم در صورتی است که لزوم بیّن بالمعنی الاخص باشد ولی اگر بیّن بالمعنی الاخص و یا بیّن نباشد، ممکن است به هیچ وجه توجّهی به آن نباشد و حکایت صورت نمیپذیرد. از این رو در باب کفر، گفته شده اگر لازمهی کلامی، انکار رسالت یا توحید باشد، موجب کفر میشود و فتوای مشهور متأخرین آن است که به مجرّد آن کلام، حکم به کفر نمیشود و باید به لازمهی آن توجه داشته باشد و ممکن است به جهت شبههای، آن کلام را بیان کرده است. هر چند مرحوم سید یزدی در مورد منکر ضروری هر چند که به لازم توجه نداشته باشد، احتیاط کرده و خود عنوان «انکار ضروری» را موضوع کفر قرار داده ولی این کفر تعبّدی است و مشهور به آن فتوا ندادهاند.
2️⃣ قصد حکایت:
همچنین حکایت در صورتی حاصل میشود که قصد حکایت باشد. حکایت یک امر قصدی است و به خودی خود، حاصل نمیشود.
🟢 بنابراین حکایت از امری، در صورتی حکایت از آثار و لوازم است که اولا آن لوازم توجه داشته باشد و ثانیاً قصد حکایت از لوازم را داشته باشد. از این رو نمیتوان گفت در تمامی موارد خبر، خبر از لوازم وجود دارد.
🔵دفع اشکال در کلام محقق اصفهانی
محقق اصفهانی ابتدا این اشکال را مطرح کرده ولی در انتهای کلام، به این اشکال اینگونه پاسخ میدهند؛
أمارات و أخباری که اقامه میشود، دو گونه است:
1️⃣أمارات قائم بر موضوعات خارجیه:
در این أمارات التفات و قصد حکایت لازم است هر چند که این التفات و قصد از طریق قرینه نوعیه احراز شود بدین صورت که نوع مردم در اخبارات خود، التفات و قصد را دارند و این خود یک أماره عقلائیه مورد قبول شرع بر التفات و قصد متکلّم میشود.
2️⃣أخبار راویان از ائمه :
در این موارد هر چند ممکن است راوی التفات و قصد به لوازم خبر خود را نداشته باشد ولی از گوینده ای، این کلام را نقل میکند که ایشان التفات و قصد به لوازم کلام خود را داشته است. از این رو مطالبی که فقهاء و شارحین احادیث از کلمات معصومین «ع» استخراج میکنند مشمول ادله حجّیت خبر میشود.
🔴 بنابراین
میتوان مثبتات أمارات را حجّت دانست و اشکالی که به کلام مرحوم آخوند وارد شده، دفع میشود. تنها اشکال، اخصّ بودن دلیل از مدعاست چرا که در برخی از أمارات [که التفات و قصد احراز نمیشود] جاری نمیشود.
📚 برگرفته از دروس خارج اصول استاد
#شبزندهدار (1403/02/17)
#نکات_اصولی
#تفاوت_أمارات_و_اصول
#اشکال_و_دفع_اشکال_محقق_اصفهانی
#ادامه_دارد .....
🔗
@book_feghahat