✨🔹✨🔹✨🔹✨🔹✨
✨
⭕️چاپلوسی
🔹خداوند در قرآن کریم میفرماید: «لَا تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ يَفْرَحُونَ بِمَا أَتَوْا وَ يُحِبُّونَ أَنْ يُحْمَدُوا بِمَا لَمْ يَفْعَلُوا فَلَا تَحْسَبَنَّهُمْ بِمَفَازَةٍ مِنَ الْعَذَابِ وَ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ؛ [آل عمران، ۱۸۸] گمان مبر آنها که از اعمال (زشت) خود خوشحال میشوند، و دوست دارند در برابر کار (نیکی) که انجام ندادهاند مورد ستایش قرار گیرند، از عذاب (الهی) برکنارند! (بلکه) برای آنها، عذاب دردناکی است!» تمجید و تقدیس دیگران به واسطه افعال و خلقیات نیکشان لازمه اخلاق اسلامی و نوعی شکرگزاری از آفریده های خداوند است. امیرالمؤمنین امام علی علیه السلام میفرماید: «رُبَّما اسْتَحْلَی النَّاسُ الثَّناءَ بَعْدَ الْبَلاءِ؛ [۱] چه بسا مردم ستایش کسی را بخاطر تلاشها و زحمت هایش شایسته می دانند».
🔹این احترامها هر چند بر تواضع آدمی می افزاید ولی نباید از حد خود بگذرد و #تملّق نام گیرد. امام علی علیه السلام میفرماید: «اذا مَدَحْتَ فَاخْتَصِرْ...؛ [از کتاب غررالحکم] اگر مدح کردی، مختصر کن...». کما اینکه اگر شخصی را به واسطه عمل ناشایست یا سخن ناپسند مورد مذمت قرار دادید، تعدّی از حد مورد نیاز شایسته نیست و لازم است همواره جایی برای آشتی باز بماند. امیرالمؤمنین در ادامه حدیث قبل میفرماید: «...اذا ذَمَمْتَ فَاقْتَصِرْ؛ اگر کسی یا چیزی را مذمّت کردی آن را کوتاه کن». احترام بیشتر از حد جواز، و خضوع و خشوع بیش از حد معمول، برای کسی خلق اسلامی شمرده نمی شود و دو منشاء ناپسند دارد که عبارتند از: سفاهت و کم خردی یا فرصت طلبی و منفعت خواهی. انسانی که بیش از حد از کسی مدح می کند و یا او را مذمت می نماید، عاقل نیست، او سفیه و احمق است.
🔹امیرالمؤمنین علیه السلام در حدیث دیگری میفرماید: «اکبَرُ الْحُمْقِ الْاغْراقُ فِی الْمَدْحِ وَ الذَّمِّ؛ [همان] بزرگترين حماقت، اغراق در ستايش و نكوهش است». چنین کسی در پی رسیدن به منافع خویش است و لذا صفت مداحی، وصف قریب فرصت طلبانی است که همواره، باصطلاح «نان به نرخ روز می خورند» و گاهی با عمرو، و گاهی با زید می جوشند؛ کسانی که گاه خبث باطنی، آنها را فرمان به جدال و خصومت می دهد، و گاه به تملق و مداحی وادار می کند. نزد آنان هدف، وسیله را توجیه می کند، و آنچه برای آنها مهم است رسیدن به منفعت پیش بینی شده آنهاست و نه هیچ چیز دیگر. امام علی علیه السلام در روایت دیگری میفرماید: «احْتَرَسُوا مِنْ سَوْرَةِ الْاطْراءِ وَ الْمَدْحِ فَانَّ لَهُما ریحاً خَبیثاً فِی الْقَلْبِ؛ [همان] از شراره تملق و مداحی دوری گزینید که حاکی از بوی کثیف قلب مداحان و تملق گویان است».
🔹بنابراین مدح و ستایشی که اولّا لله صورت پذیرد، و برای مطامع دیگر و امیال دنیوی نباشد و ثانیاً از حد خود نگذرد، مذموم شمرده نمی شود. بلی، مدحی که از تعادل خارج شود، خلق اسلامی شمرده نمی شود. امیرالمؤمنین علیه السلام در حدیثی دیگر میفرماید: «ایاک وَ الْمَلَقَ فَانَّهُ لَیسَ مِنْ خَلائِقِ الْایمانِ؛ [همان] از #تملق بپرهیز که آن از اخلاق مؤمن نیست». و نیز می فرماید: «لَیسَ الْمَلَقُ مِنْ خُلْقِ الْانْبِیاءِ؛ [همان] #چاپلوسی از شیوه ها و خُلقیات انبیاء نبوده است».
💠یک استثناء
🔹قبل از پیگیری بحث، لازم به توضیح است که اهمیت علم و دانش و تعلیم و تعلّم بدان حد است که اگر یادگیری منوط به چاپلوسی و تملّق از معلّم بوده و به غیر آن راهی نباشد، چنین عملی جایز است، مشروط بر آنکه عواقب منفی تملّق در معلّم بوجود نیاید. رسول اکرم صلی الله علیه و آله میفرماید: «لَیسَ مِنْ اخْلاقِ الْمُؤمِنِ الَّتمَلُّقُ وَ الَحَسدُ الّا فی طَلَبَ الْعِلْمِ؛ [۲] #تملق و حسد خلق و خوی مؤمن نیست، الّا در مورد #طلب_علم».
پی نوشتها؛
[۱] نهج البلاغه، (صبحی صالح) خطبه ۲۱۶
[۲] مستدرك الوسايل، ج ۹، ص ۱۸۱ و كنز العمال، ۲۹۳۶۴
📕غضنفری، علی؛ اخلاق در قرآن و سنت حاوی یکصد مبحث اخلاقی، ج ۱، ص ۲۹۳
منبع؛ حوزه نت
#تملق #چاپلوسی
@tabyinchannel
#انتشاربدونلینکجایزنمیباشد
✨🔹✨🔹✨🔹✨🔹✨
✨
⭕️«تملق گویی» چه زیان هایی به بار می آورد؟
🔹معناى #تملّق، مدح و ثناى بيش از حدّ و #گزافهگويى درباره فضايل افراد براى نزدیک شدن به آنها و استفاده از #مواهب_مادّى آنان است. حتى ذكر اوصاف برجسته واقعى يك شخص بدون اشاره به نقاط ضعف، آن هم نوعى #تملّق محسوب مى شود و گاه از اين فراتر مى رود و #تملّق_گويان نقاط ضعف را در لباس نقاط قوت بيان مى كنند.
🔹#تملّق_گويى بيشتر درباره #قدرتمندان است و خطر بسيار بزرگى براى #زمامداران و #مديران محسوب مى شود، زيرا نخستين شرط مديريت، آگاه بودن از #واقعيّات مربوط به حوزه مديريت است، و #متملّقان بر روى واقعيّتها پرده مى افكنند و #مشكلات را از نظر #مديران و #زمامداران مى پوشانند و از اين طريق #مفاسد بى شمارى به بار مى آورند.
🔹عجيبايناستكه «زمامداران #نالايق و گمراه» نيز غالباً #متملّقان را تشويق مى كنند، از #حقگويى ناراحت مى شوند و از #تملّق_متملّقان احساس آرامشى كاذب و دردآفرين می کنند. از این رو اميرمؤمنان #امام_على (عليه السلام) #تملّق را بدترين درد يا درد بى درمان شمرده ميفرمايد: «أَدْوَأُ الدَّاءِ الصَّلَف» [۱] (بدترين درد #تملّق_گويى است). [يكى از معانى صلف تملّق گويى و ديگرى خودستايى است].
🔹همچنین در سخن ديگرى مى فرمايد: «إنَّما يُحِبُّكَ مَنْ لايَتَمَلَّقَكَ» [۲] (دوستان واقعى تو كسانى هستند كه به تو #تملّق نمیگويند). نيز می فرمايد: «لَيْسَ الْمَلَقُ مِنْ خُلُقِ الاَْنْبِياءِ» [۳] (#تملّق از اخلاق انبياء نيست). اين سخن را نيز نبايد فراموش كرد كه #تملّق گاهى به صورت مستقيم و گاه غير مستقيم، گاه با نثر و گاه با شعر و گاهى با عمل، اجرا مى شود که #آثار_زيانبار همه يكسان است.
پی نوشت:
[۱] غرر الحكم و درر الكلم، تميمى آمدى، دار الكتاب الإسلامی، چ۲، ص ۱۸۶، قصار ۲۹
[۲] همان، ص ۲۷۳، قصار ۱۷
[۳] همان، ص ۵۵۶، قصار ۳
📕پيام امام امير المومنين(ع)، مكارم شيرازى، ناصر، دار الكتب الاسلاميه، تهران، ۱۳۸۶ش، چ۱، ج ۸، ص ۲۶۴
منبع: وبسایت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (بخش آئین رحمت)
#تملق
@tabyinchannel
#انتشاربدونلینکجایزنمیباشد
✨🔹✨🔹✨🔹✨🔹✨
✨
⭕️از دیدگاه اسلام «مدح» و «تمجید» پسندیده است یا ناپسند؟
🔹#مدح و #تمجيد و ثناخوانى نسبت به ديگران بر دو گونه است: گونه اى از آن #مثبت و سازنده و سبب دلگرمى خادمان و يأس خائنان و پيشرفت جامعه است. بخش ديگرى سبب #تخريب و عقب افتادگى و تقويت شوكت ظالمان است. قسم اوّل داراى سه شرط است: نخست اينكه «مُدِحَ مَنْ يَسْتَحَقُّ الْمَدْحَ»؛ (آن كس كه #سزاوار مدح و ثناست، مدح و ستايش شود). شرط دوم اين است كه مدح از حدّ #تجاوز نكند. شرط سوم اينكه هدف گوينده تقرّب نابجا به شخص مقابل و رسيدن به #منافع_نامشروع خود نباشد.
🔹در روايتى از #پيامبر_اكرم (صلى الله عليه و آله) مى خوانيم: «إِذا مُدِحَ الْفاجِرُ اهْتَزَّ الْعَرْشَ وَ غَضِبَ الرَّبُّ» [۱] (هرگاه #شخص_فاجر، #مدح و ستايش شود، #عرش_خدا به لرزه در مى آيد و خداوند غضب مى كند). در حديث ديگرى آمده است: «اَلثَّناءُ بِأَكْثَرِ مِنَ الاِْسْتِحْقاقِ مَلَقٌ وَ التَّقْصيرُ عَنِ الاِْسْتِحْقاقِ عَيٌّ أَوْ حَسَدٌ» [۲] (مدح و ستايش بيش از استحقاق #تملّق است و كمتر از آن ناتوانى در اداى سخن است يا حسد). اين نكته را نيز نبايد از نظر دور داشت كه بايد «ظرفيت شخص ممدوح» در نظر گرفته شود؛ مبادا #مدح و ستايش سبب #غرور او گردد و از مسير حق منحرف شود؛ همان گونه كه در جمله ديگرى از كلمات قصار مولا مى خوانيم: «رُبَّ مَفْتُون بِحُسْنِ الْقَوْلِ فيهِ» [۳] (چه بسيار اشخاصى كه به واسطه #مدح و #تمجيد، گرفتار #فريب و فتنه مى شوند).
🔹بى شك در صورتى كه همه اين جهات در نظر گرفته شود، #مدح و ستايش نشانه #قدردانى و #حقشناسى و سبب #تشويق_نيكوكاران و صالحان مى شود. در دنياى امروز نيز جلسات فراوانى براى نكوداشت خادمان پرسابقه جامعه، عالمان بزرگ و نيكوكاران ممتاز گرفته مى شود و هر سال سعى مى كنند به نويسندگان بهترين كتاب سال، كارگران و كشاورزان نمونه و يا پيام آوران صلح و دوستى در جهان، جوايزى اهدا و از آنان #قدردانى كنند، كه اگر رنگ و بوى سياسى پيدا نكند و روابط بر ضوابط حاكم نگردد و آن شرط سوم كه در بالا به آن اشاره شد، يعنى حسن نيّت كارگردانان حفظ گردد، به يقين آثار بسيار ارزنده اى دارد.
🔹ولى نوع دوم، درست در مقابل آن است؛ يعنى هنگامى كه #افراد_نالايق، مورد مدح و تمجيد قرار گيرند و يا افراد لايق، بيش از حد، ثناخوانى شوند، و يا عوامل سياسى و حب و بغضها و منافع شخصى، انگيزه اين كار مى شود، بدكاران تشويق مى شوند، و افراد فاضل، لايق و نيكوكار مأيوس مى گردند؛ #متملّقان يكّه تاز ميدان اجتماع مى شوند و #صادقان منزوى مى گردند.
🔹در حديثى از اميرالمؤمنين #امام_على (عليه السلام) مى خوانيم: «إيّاكَ وَ الْمَلَقُ فَإنَّ الْمَلَقَ لَيْسَ مِنْ خَلائِقِ الاِيمانِ» [۴] (از #تملّق بپرهيز كه با ايمان سازگار نيست). در حديث ديگرى از پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله) آمده است: «أُحْثُوا في وُجُوهِ الْمُدّاحينَ التُّرابَ» [۵] (به صورت #چاپلوسان خاك بپاشيد). آخرين نكتهی لازم به ذکر، اين است كه گاه #مدح و ستايش جنبه مثبت دارد و واجد همه شرايط بالاست، ولى آثار نامطلوبى در افكار عمومى ايجاد مى كند، و ممدوح، متّهم به دوست داشتن چاپلوسی مى شود كه در اينجا نيز از آن بايد اجتناب كرد.
پی نوشتها؛
[۱] بحارالأنوار، دار إحياء التراث العربی، چ۲، ج۷۴، ص۱۵۰، باب۷
[۲] نهج البلاغة، صبحی صالح، هجرت، قم، چ۱، ص۵۳۵، قصار [۳۵۳] ۳۴۷
[۳] همان، ص ۵۵۶، قصار [۴۷۱] ۴۶۲
[۴] غررالحكم و دررالكلم، تميمى آمدى، دار الكتاب الإسلامي، قم، چ۲، ص ۱۷۰، قصار ۶۶
[۵] من لا يحضره الفقيه، ابن بابويه، دفتر انتشارات اسلامى، چ۲، ج۴، ص۱۱
📕پيام امام اميرالمومنين (ع)، مكارم شيرازى، ناصر، دار الكتب الاسلاميه، تهران، ۱۳۸۶ش، چ ۱، ج ۸، ص ۲۶۲
منبع: وبسایت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (بخش آئین رحمت)
#مدح #تمجید #تملق #چاپلوسی
@tabyinchannel
#انتشاربدونلینکجایزنمیباشد