پایان جنگ، آغاز هنر در عصر زندیه
ازدوره فروپاشی #صفویه درسال 1135 ه.ق و رویکار آمدن #نادرشاه و پایان حکومت او در1160ه.ق ناامنی خاصی در شیراز حاکم بود که نتیجه آن قتل و غارت و کشتار مردمان و تنگی معیشت بود. با آمدن #کریمخان زند و سرکوب آشوبها و به سامان کردن اوضاع آشفته زمان، #شیراز بهعنوان یک مرکزعلمی، تجاری و هنری تغییر یافت و خرابههای شهری پذیرای بناهای باشکوه شد. فضای آزادانه مذهبی و اجتماعی زندی که از ویژگیهای حکومت وکیل الرعایا بود، نقاشان و هنرمندان این دوره را صاحب فراغت و آسودگی درخلق هنر کرد.
#کریمخان با آنکه بیسواد بود اما دانشمندان، علما و ارباب هنر و صنایع عصر خود را بزرگ میشمرد. دراین ایام علاوه برمعماری و عناصر وابسته به آن، سایر هنرها نیز به اوج خود رسید. اوج گسترش وتکامل درهای خاتم #شیراز و سایرخاتم کاریها به دوره زندیه میرسد. #صندوق ضریح بارگاه حضرت علی(ع) درنجف اشرف، صندوق خاتم کاری #آرامگاه امام حسین(ع) و قاب آینه خاتم کرمان از بهترین نمونههای #خاتم زندی است. #ادوارد اسکات ورینگ و #سرهارفورد جونز در سفرنامههای خود از فرشهای خانههای اشرافی و قالیهای زیبای پرنقش و نگار یادکردهاند.
در این ایام آینههای بزرگ از کشورهای روس و روم و شهرهای اروپایی با کمک کشتی و ارابه به شیراز میآمد و #کارستن نیبور و #سرهارفورد جونز از هنرآینه کاری زندیه نیز یاد کردهاند. اقدامات عمرانی #کریمخان در پایتخت و اطراف آن وامنیتی که در راهها ایجاد شد باعث رشد اقتصادی شیراز وتأسیس کارگاههای صنعتی فراوان شد. رشد صنایع نظامی مانند ساخت اسلحه سرد وگرم، #توپ، #زنبورک، #شمشیر و خنجر، مدیون سیاستهای تهاجمی #کریمخان بخصوص درنیمه اول حکومتش بود. نیاز به این صنایع با وجود دهها هزار سپاهی ایلاتی در#شیراز و اطراف که اکثراً به #شمشیر و خنجر مسلح بودند باعث اختصاص یکی از راستههای بازار به سازندگان شمشیرشد. اسکات ورینگ نوشته: «در شیراز ساخت شمشیر شهرت دارد. فولاد شمشیر را از #حیدرآباد هندوستان به صورت شمش وارد میکنند...
کارگاه #تفنگسازی شیراز، بهترین اسلحههای کمری را درست میکند که برابر اسلحههای ساخت #اروپاست». در این دوره صنعت شیشه گری شامل ساخت شیشه پنجره، بطری، تنگ و ظروف و قلیان نیز به اوج خود رسید. #اسکات ورینگ آورده: «شیراز دارای یک #شیشهگرخانه و یک کارخانه ذوب فلز است که قابل توجه است مخصوصاً کوزههای قلیان منقوش زیبا درست میکنند... در این شهر میناکاری شهرت فراوان دارد.» درهنرخوشنویسی، خطاطان چیرهدستی چون #آقا محمد زرگر نسخ نویس اصفهانی، #میرزا محمد #علی طباطبایی نستعلیق نویس کرمانی و #درویش مجید شکسته نویس اصفهانی، درزمره نام آوران این عرصه هستند.درهنر نگارگری، نقاشان این ایام به نوآوریهایی بسیاردست یافتند.
نگارگری دوران #زندیه تداوم حرکتی است که از زمان #شاه عباس دوم و #شاه طهماسب صفوی با تأثیر از شیوههای نقاشی #اروپایی آغاز شد، دردوران سلطنت #نادرشاه به رکود نشسته ودرزمان استیلای #سلاطین زندیه مجدداً بارورگشته است. شاید دلایل احیای دوباره هنر#نگارگری، ایجادامنیت سیاسی ورفاه اقتصادی است که در دوران #وکیل الرعایا به خطه ایران ارزانی شد. درطول #سده دوازدهم موضوعها و ترکیب بندیهای اروپایی مورد توجه بسیار بود و شاید #دیوانها و #مرقعاتی که #نادرشاه با خود از هند آورده بود، دراین امر بیتأثیر نبوده است.
علاقه خان زند به نقاشی و تصاویر دیواری و اهمیت به صاحبان این فن موجب آن شد تا درساختمانهای این عصر جلوههایی چشم نواز ازهنرنگارگری نمودار شود. از آنجایی که معماری زندی یک معماری درونگرا به شمار میرود، لذا توجه وافر هنرمندان به فضای داخلی ابنیه بود. سقف اتاقها، دیوارهای داخلی، #مقرنس کاریها، ازارههای مرمرین اتاقها و ستونهای سنگی عناصری بودند از آنچه که #نگارگران زندی هنرخودرا بر آن منعکس کردند.
-----------❀❀✿❀❀---------
@tarikh_j
به طورکلی تکنیک نگارگری زندیه را میتوان درموارد زیرمشاهده کرد:
استفاده از آب طلا کاری و ورقههای نازک طلا برای تزئین نقوش گل و مرغ
تکنیک مذکور ازویژگیهای هنرنگارگری این عصر میباشد وهنرمندان از آن درسطحی گسترده سود جستهاند اما ریشه آن در دوران #صفویه قابل بررسی است. نقاشان زندی توانستند تا بابهرهگیری ازسنتهای هنری پدران خود، آن را درطیفی گستردهتر والبته با ظرافتی بیشتر به اجرا درآورند.
گل و بوتهسازی
نقاشی گل و بوته به هرشکلی، آفریده شیوه طبیعت پردازانه هنرمندان است. بااین حال هدف از بازسازی طبیعت درنقاشیهای گل و بوته ایران، تنها توصیف واقع گرایانه طبیعت نیست بلکه اساساً در#هنراسلامی ایران شباهت قالبهای طبیعی کنارگذاشته میشود و در مقابل برجوهر عرفانی و روحانی آن تأکید میشود. دردوران زند و قاجار حداقل 700 هنرمند به کار گل و بوتهسازی مشغول بودهاند که 300 نفر آن سبک شناختهشدهای دارند.
#نقاشی زیرلاکی
نقاشی #زیرلاکی، نوعی نقاشی آبرنگ روی اشیایی مقوایی است که رویه آن با ماده #جلادهنده (لاک) پوشانیده میشود. با آغاز ارتباط ایران با فرهنگ اروپا و آشنایی نگارگران با فرنگیسازی وتکنیکهای نقاشی اروپا، هنرمندان این بارمهارت خودرا صرف ساختن جلدهای! روغنی این #کتب نفیس خطی، #قلمدانها و جعبههای کوچک و بزرگ وقاب آینه کردند. روغنی که درنقاشیهای لاکی از آن استفاده میشود به «#روغن کمان» معروف است.
نقاشی روی بوم
درادامه #فرنگیسازی و رهاورد رفت و آمدهای ایرانیان به اروپا که ازدوران صفوی آغاز شده بود، نقاشی روی #بوم نیز رایج شد.
نقاشان زندیه
#ابوالحسن غفاری: ازمعروفترین نگارگران عصر#زند بودکه علاوه برنقاشی دردیگرهنرهای آن عصر زبانزد خاص و عام بود. هم او ازنویسندگان زبردست سده 12 ه.ق است.
#علی اشرف: وی منحصراً در عرصه نقاشی زیرلاکی فعالیت میکرد. علی اشرف عمدتاً به موضوع #گل ومرغ میپرداخت. ازویژگیهای کارش این بود که انبوه گلهای ریز و رنگارنگ را با اسلوب پرداز برزمینه تیره نقاشی میکرد.
میرزا بابا: نقاش دیگرعصرزند، میرزا بابا بود که مهمترین اثر هنری وی، تابلویی از #کریمخان به تاریخ 1192 ه.ق است که در #موزه مرمر نگهداری میشود.
#بهرام شیرازی: ازاین هنرمند تصویری از چهره لطفعلی خان زند دردست است که به سبک #شیرازنقاشی شده و تاریخ 1193 ه.ق را دارا است.
#آقا صادق اول: وی فعالیت هنری خودرا حدود سالهای 1128 تا 1178 ه.ق به مدت پنجاه سال ادامه داد و با امضای «#صادق الوعد آقا صادق» یا «#صادق الوعد» معروف بود. او ازشاگردان معروف #علی اشرف به شمار میرفته است.از دیگرنقاشان زندی میتوان به صادق دوم 1210 – 1160 ه.ق محمدباقر با امضای «#باقرالعلوم»، آقا زمان، #میرزاحسن و #میرزامحمد، جعفر(جعفربن صادق) اشاره کرد.
مضامین نقاشی #زندی
1- نفوذ عناصرحکایات وروایات: تصویردخترترسا و #شیخ صنعان (هفت تن و کلاه فرنگی)، #یوسف وزلیخا(کلاه فرنگی)، #موسی درحال شبانی(هفت تن)، سعدی درحال تدریس به دخترو پسراتابک(کلاه فرنگی)
2- شکلگیری چهرهپردازی درقالبی نوین (تک چهره نگاری) و به وجود آمدن نقاشی قهوه خانهای ومردم گرا: #کریم خان زند درحال قلیان کشیدن(کلاه فرنگی)، #درویش با کشکول و تبرزین و محاسن سفید(#کلاه فرنگی)، شاه عباس کبیر با #سبیل چخماقی (هفت تن)، کریم خان ودرباریان(#دیوانخانه، امروزه درموزه #بریتانیا)
3- #تصاویر زن: تقریباً حدودیک سوم ازنقاشیهای زندیه گویای تصاویر زنان است.
4- #نبردها: جنگ #نادربا #محمدشاه گورکانی (کلاه فرنگی)،جنگ #شاه عباس با #عثمانی(باغ جهان نما)
5- #گل و مرغ: گلهای تزئینی و طوماری اصیل ایرانی،گل ومرغهای شیرازی
6- #ترنج و سرترنج
-----------❀❀✿❀❀---------
@tarikh_j
علم و ادب در عصر زندیه
درکنار موارد علمی، شاهان زند توجه فراوانی به علم وفضل داشتند. #میرزا علی اکبر حسینی موسوی شیرازی،# آقا محمد باقر و #شیخ عبدالنبی سه تن از فضلای مشهور#دوران زندیه هستند. همچنین درمنابع #زندیه از 10 طبیب برجسته یاد شده است. #آصف الدوله آنها را بدین نعت و صفت آورده است: «... هریک درفن طبابت رشک #فیثاغورث و #افلاتون و #ارسطوی و الا و در طریقه معالجه هریک غیرت #جالینوس و #بقراط و #سقراط و #ابوعلی سینا بودند.»
درادبیات، شیوه نظمآوری کلام، بازگشت ادبی به #سبک عراقی است. دراین ایام حداقل از 17 شاعرمشهور سخن به میان آمده که مهمترین آنها #میرسید علی مشتاق اصفهانی، #حاجی لطفعلی بیگ آذر بیگدلی و #حاجی سلیمان صباحی بیدگلی است.
تنظیم: سرکار خانم زهرا صفرزاده
-----------❀❀✿❀❀---------
@tarikh_j
سلسله جلسات آنلاین
درس گفتارهای تخصصی عاشورا
با ارائه اساتید برتر کشور
-----------❀❀✿❀❀---------
@tarikh_j
اومد خدمت امام و برای انجام کاری در اوقاتی که آسیبی به کار جنگ نمیخوره، مرخصی خواست.
امام راجع به دلیل مرخصی گرفتن در بحبوحهی جنگ پرسیدند.
عباس گفت: من در دهه اول محرم برای شستن استکانهای چای عزاداران به هیئتهای جنوب شهر که من را نمیشناسند میروم. مرخصی را برای آن میخواهم.
امام خمینی (ره) به ایشون فرمودند: به یک شرط اجازه مرخصی میدهم!
که هر موقع رفتی به نیت من هم چند استکان بشویی...
#شهید_عباس_بابایی
#عند_ربهم_یرزقون
-----------❀❀✿❀❀---------
@tarikh_j
#مقاله عزاداری محرم در عهد صفوی؛ یک بررسی آسیب شناختی
نویسنده: محمدعلی پرغو صدیقه غلام زاده
منبع: تاریخ اسلام سال شانزدهم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۳ (پیاپی ۶۳)
آیین عزاداری ماه محرم یکی از مهمترین آیین های مهم مذهبی ملی دوره صفویان است. رسمیت یافتن مذهب تشیع اثنی عشری، شدت گرفتن تمایلات ملی ایرانیان در برابر همسایه قدرتمند عثمانی و بالا رفتن نقش جهانی ایران زمین زمینه ساز گذار از سنتهای کهن عزاداری محرم به سنتهایی نو در عصر صفوی شد. این تحول به نوبه خود آسیبهایی را در قالب و ساختار، محتوا، وجه احساسی، وجه اجتماعی و وجه روحی و روانی عزاداری محرم به دنبال داشت. این نوشتار ضمن برشمردن نمونه هایی از آسیبهای هر یک از این محورها کوشیده است مستند به اطلاعات تاریخی موجود، علل و زمینه های پیدایش این آسیبها را هم جستجو و عرضه کند.
https://b2n.ir/p65685
تنظیم: سرکار خانم نجمه صالحی
-----------❀❀✿❀❀---------
@tarikh_j
#مقاله دیدگاه سیاحان غربی به مراسم محرم در دوره قاجار
نویسنده: صادق آئینه وند مهدی دهقان حسام پور
منبع: پارسه اردیبهشت و آبان ۱۳۹۱ شماره ۱۸ و ۱۹
مقاله حاضر در پی تبیین چگونگی و چرایی نگاه سفرنامه نویسان اروپایی به مقوله محرم در دوره قاجاریه می باشد.اساساً بررسی نظرات و دیدگاه های سیاحان اروپایی به پدیده های جهان شرق در این مقطع زمانی در چهارچوب مقوله ای به نام شرق شناسی قرار می گیرد. بنابراین براساس اندیشه شرق شناسی، اروپائیان هر پدیده ای را که در میان مردمان دیگر سرزمین ها می شناختند، بلافاصله با میراث تاریخی خویش می سنجیدند و با معیارهای خود آن پدیده را ارزیابی و چه بسا پست و نازل محسوب می کردند. هر چند نگارنده در این پژوهش قائل به انکار کلی بحث شرق شناسی نمی باشد و در مواردی این نوع نگاه را در بحث شناخت واقعی شرق مفید می داند. مقاله با استفاده از شیوه کتابخانه ای و مراجعه به سفرنامه های اروپائیان و با روش توصیفی – تحلیلی به بررسی و نقد دیدگاه های سفرنامه نویسان به پدیده محرم پرداخته است.
https://b2n.ir/p48396
-----------❀❀✿❀❀---------
@tarikh_j
۱۸ مرداد سالگرد شهادت شهید حججی
نثار روح بلندش فاتحهای قرائت فرمایید.
🇮🇷🇮🇷🇮🇷🇮🇷🇮🇷🇮🇷
#شهید_حججی
#محرم
#آیین
#ایران
-----------❀❀✿❀❀---------
@tarikh_j
﷽
📚 معرفی آثار #عاشورایی
🖊 نام کامل کتاب: تاریخ قیام و مقتل جامع سید الشهداء
🔹 دو جلد 864 + 1064 صفحه
🔹 چاپ اول 1389
ناشر: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)
این کتاب به وسیله 16 نفر از تاریخپژوهان زیر نظر استاد مهدی پیشوایی تدوین شده است.
🍃امتیاز مقتل جامع آن است که با استفاده از منابع معتبر به جنبههای مختلف زندگی #امام_حسین علیهالسلام و تاریخ #عاشورا پرداخته و به لحاظ جامعیت و روشمند بودن #بهترین اثر موجود و فعلی است.
به جهت استقبال از این کتاب «گزیده» آن نیز در یک جلد (520 ص) منتشر شده است.
#آثار_عاشورائی
#مقتل_جامع
#محرم
#یاحسین
محرم نزدیک است.
-----------❀❀✿❀❀---------
@tarikh_j
📚 معرفی آثار عاشورائی
📍دستۀ منابع کهن و اصلی
❌ مهم ❌
☑️ مقتل ابومخنف (بخش اول)
کهنترین، مهمترین و معتبرترین مقتل امام حسین(ع) کتاب مقتل ابومخنف است.
ابومخنف نامش لوط بن یحیی اَزْدی کوفی (حدود 80 تا 150 قمری) از مؤلفان پرکار و مورخان عصر ائمه به ویژه دوران امام صادق(ع) بود.
مطالب او مورد قبول دانشمندان از فرقههای مختلف است و به دلیل کارشناسیاش در ارائه گزارشهای تاریخی، روایات او مورد توجه محافل علمی و محل مراجعه محققان است. نجاشی کتابشناس بزرگ شیعه از او به نیکی یاد کرده و میگوید روایاتش اطمینانبخش است.
📝 او کتابهای بسیاری از جمله مقتل الحسین(ع) داشته که متأسفانه در گذر زمان از میان رفته است. اما خوشبختانه برخی عالمان شیعه و سنی روایات مقتل او را در کتب خود آورده و برای ما حفظ کردهاند مانند طبری در تاریخ خود، بلاذری در انساب و شیخ مفید در کتاب الارشاد.
📖 این مقتل به صورت مستقل نیز بازسازی و منتشر و ترجمه شده است.
ادامه دارد...
#آثار_عاشورائی
#مقتل_ابومخنف
#محرم
تنظیم: سرکار خانم لیلا همايون فر
-----------❀❀✿❀❀---------
@tarikh_j
#رویداد_تاریخی
#مفاخر_شیعه
🔹شهادت روحاني آگاه و مبارز انقلابي "شيخ محمد خياباني" در تبريز(1338 ق)
شيخ محمد خياباني در سال 1297ق در خامنه از توابع شبستر به دنيا آمد. در ابتدا مدتي به همراه پدر به كار تجارت مشغول بود، اما گرايش روحي به فراگيري علم او را به سلك روحانيت در آورد. شيخ محمد مدارج علمي را به سرعت پيمود و در درس عالي فقه و اصول و هيئت و نجوم شركت كرد. در محاصرهي تبريز، وي از اركان فكري و رهبري مردم بود و با لباس روحانيت و تفنگ بر دوش در سنگرها به دفاع از شهر و ناموس و حيثيت مردم مسلمان در مقابل سپاه متجاوز عين الدوله صدراعظم قاجار پرداخت. پس از خلع محمدعلي شاه از حكومت، از طرف مردم تبريز به مجلس شوراي ملي راه يافت، و در كنار افرادي همچون شهيد مدرس به دفاع از حقوق مردم قيام كرد. از قاجار كارهاي درخشان خياباني در مجلس دوم، اعتراض شجاعانه و كارساز او عليه اولتيماتوم استعماري دولت تزاري روس بود. اوضاع نابسامان ايران و اخراج نمايندگان آذربايجان از مجلس شوراي ملي، شيخ محمد خياباني را به تشكيل مجلس محلي و قيام مردمي فرا خواند و در 16 رجب 1338 آن را علني ساخت. در اين قيام تبريز از لوث حضور خائنان و بيگانگان مزدور پاك شد و زمام امور به دست خياباني و يارانش افتاد.
اين قيام پيروزمندانه، پنج ماه ادامه داشت. سرانجام با خيانت مخبرالسلطنه كه چهرهاي موجه و ملي داشت، هواداران و ياران خياباني به قتل رسيده و يا خلع سلاح شدند.
در نهايت بر اثر خيانت برخي مزدوران، شيخ محمد خياباني در 29 ذيالحجهي سال 1338 ق (22 شهريور 1299 ش) به شهادت رسيد. پيكر وي را در گورستان سيد حمزه در تبريز به خاك سپردند.
تنظیم:سرکار خانم مریم صفری
-----------❀❀✿❀❀---------
@tarikh_j
لطفا در ایتا مطلب را دنبال کنید
مشاهده در پیام رسان ایتا
دولتهای شیعی
سلسله جلسات دولتهای شیعی در تاریخ
استاد ارجمند مهدی مستقیمی
جلسه ۱۳
آخرین جلسه حسن بن زید
#علویان
#حسن_بن_زید
سال ۲۶۰ هجری قمری
#یعقوب_لیث_صفاری
#طبرستان
#تاریخ_طبری
#کامل_ابن_اثیر
#تاریخ_سیستان
#قلمرو
#محرم
-----------❀❀✿❀❀---------
@tarikh_j