رحلت "سيدجمال الدين اسدآبادي" انديشمند و مبارز مسلمان (1275 ش)
روحاني مجاهد، سيدجمال الدين اسدآبادي در سال 1217ش (1254ق) در اسدآباد همدان در خانوادهاي روحاني چشم به جهان گشود. پس از فراگيري مقدمات در زادگاه خود، براي ادامه تحصيل به قزوين، تهران و نجف اشرف رفته و از محضر شيخ انصاري و #ملاحسينقلي همداني استفاده برد. در سال 1232 ش به دستور شيخ انصاري عازم هند شد تا مردم آن ديار به ويژه مسلمانان را عليه #استعمار_انگلستان بسيج كند. او در اين راه متحمل رنج فراوان گرديد و در راستاي اين هدف به كشورهاي عثماني، مصر، فرانسه، افغانستان، انگلستان، عراق و ايران سفر نمود. از آنجا كه سيد، خود بنيانگذار اتحاد ملل اسلامي و وحدت شيعه و سني بود، تعمداً مليت خود را مخفي نگه ميداشت. وي با مسافرتهاي متعدد خود و با ايراد خطابههاي پرشور، از مسلمانان ميخواست با اتحاد و همبستگي، در برابر مفاسد و حاكميت دست نشانده و استعماري اروپاييان ايستادگي كنند. در نتيجه، وي توسط دولتهاي سرسپرده به #هند، #پاريس و #لندن تبعيد شد. همچنين سيد در ايران به خواسته ناصرالدين شاه قاجار به دربار رفت ولي وقتي ناصرالدين شاه، سيدجمال را براي حكومت خود خطرناك ديد، او را به مرز عثماني تبعيد كرد. سيد در آنجا بود كه نامه بسيار مهم و آتشين خود را خطاب به مرجع تقليد وقت، #ميرزا محمد حسن #شيرازي نوشت و ضمن افشاي فساد دربار ناصرالدين شاه، مقدمات نهضت تحريم تنباكو را فراهم آورد. در اواخر عمر به خواسته سلطان #عبدالحميد عثماني به استانبول رفت و پس از مدتي مورد سوءظن سلطان قرار گرفت. پس از قتل ناصرالدين شاه توسط ميرزا رضا كرماني كه از مريدان سيدجمالالدين بود، فشار بر روي سيد افزايش يافت و به زندان افتاد. سرانجام #سيد_جمال_الدين به دستور سلطان #عثماني مسموم گشت و 19 اسفند 1275ش برابر با 5 شوال 1314 در 58 سالگي بدرود حيات گفت. جنازه سيد را در حالي كه به جز چند نفر، كسي جرأت شركت در تشييع را نداشت در قبرستاني در #استانبول به خاك سپردند. در سال 1324 ش سفير وقت دولت #افغانستان در تركيه، دولت لاييك تركيه را متقاعد كرد كه قبر سيد را نبش كند و سپس بقاياي جسد او را در تابوتي قرار داده و به كابل بردند. تشخيص دردهاي اصلي و خمير مايههاي عقب ماندگي جوامع اسلامي و تاكيد بر ضرورت درد زدايي و #جهل_ستيزي از طريق درمان صحيح و ارايه برنامههاي اصلاحي و انقلابي، عمدهترين بخشهاي تفكر سياسي و نهضت #سريع_الانتشار سيد را تشكيل ميداد. سيد بر اساس يك تحليل كلي از اوضاع جهان اسلام و به منظور ريشه كن نمودن دردهاي اصلي جامعه اسلامي، معتقد بود بايد با شجاعت و شهامت به پا خواست و حركت يكپارچه و آگاهانهاي را آغاز نمود. در هر حال، او با #نهضت عظيم خود، بيداري #مشرق زمين را پايهگذاري كرد. نهضت استقلال هند و انقلاب مشروطه ايران را ميتوان از آثار جنبش و انديشه او دانست.
تنظیم:سرکار خانم مریم صفری
-----------❀❀✿❀❀---------
@tarikh_j
گزارش نامه نادر به سلطان عثمانی درباره راه حج
📚📚📚📚📚📚
نامه نادر در ایام اقامت در کابل به حکومت عثمانی که در آن از دولت #عثمانی خواسته است راه زبیده (راهی از کوفه به مکه که به دستور زبیده همسر #هارون الرشید عباسی آباد شده بود) را برای تردد حاجیان ایرانی آماده سازد، از آگاهیهایی است که تنها در این اثر آمده است. این راه در روزگار نادر به دست اعراب #بادیهنشین ویران و سخت ناامن شده بود. نادر در این نامه تاکید کرده است که اگر حکومت عثمانی قادر به تامین امنیت حاجیان ایران و توران نیست، وی لشکر #قزلباش را مامور این کار سازد. از دیگر درخواستها در این نامه آن است که امیر الحاج کاروان ایران به دست نادر انتخاب شود و چون امامان جماعت اهل سنت در چهار مقام به نام شاه سلیمان عثمانی خطبه میخوانند، از این پس در مقام شافعی به نام نادر خطبه خوانده شود.
#سفر_نامه
-----------❀❀✿❀❀---------
@tarikh_j
در این دوره در همهٔ رشتههای هنری، آثار گرانسنگی پدید آمد که جدا از #نگارگریها و #خوشنویسیهای زیبای بسیار، بناهای معماری مانند #مسجد شیخ لطفاللّه، #مسجد شاه اصفهان و #مدرسه چهارباغ شهرت جهانی دارند. #قالی اردبیل هم که اکنون در #موزه بریتانیا نگهداری میشود یکی از #آثار درخشان این دوره است. شهرهای مهم هنرپرور در عصر #صفویان، #اصفهان، #تبریز، #هرات و #قزوین بودهاند.
معمولاً در #ایران، خاندان پادشاهی و افراد طبقههای بالای اجتماعی متقاضی آثار هنری بودهاند و به شکوفایی آن کمک میکردند. #پادشاهان صفوی نیز دوستدار هنر بودهاند و برخیشان مانند #شاه تهماسب یکم و #سام میرزا خود هنرمندان قابلی بودهاند و به هنر ارج بسیاری مینهادهاند.این سنخ هنر گونهای از #هنر ایرانی است که بیشتر #آثار آن را میتوان در شهر #اصفهان دید. هنر #صفویان به شدت تحت تأثیر فرهنگ #ترکمن با توجه به ریشههای خاندان، و نیز #چینی، #عثمانی، و #فرهنگ غربی و اسلامی است.
-----------❀❀✿❀❀---------
@tarikh_j
#سلطان حسین صفوی (۱۱۳۹ـ۱۰۷۹ق)، #آخرین پادشاه صفوی و فرزند #شاه سلیمان بود. نقل شده که وی فردی بخشنده، مهربان، سادهپوش و دلرحم بوده و از جنگ و خونریزی دوری میکرد. راحتطلبی و ناکارآمدی سیاسی وی، در حمله #محمود افغان، موجب از دست رفتن #تاج و تخت سلطنت صفویان شد. #اشرف افغان جانشین #محمود، در سال ۱۱۳۹ق به علت حمایت سلطان #عثمانی از سلطان حسین، دستور قتل حسین را داد. او را در #اصفهان کشتند، سرش را برای #اشرف فرستادند و پیکرش را در #قم به خاک سپردند.
اوضاع ایران در دوره #افشاریه
برآمدن #افشاریه امیدهایی فراوان برای #ایرانیان همراه داشت. تلاشهای نادر رهاوردهایی چون کوتاه کردن دست #افغانها از ایران، تثبیت مرزها و عقب راندن همسایگان متجاوز، بهبود اوضاع اقتصادی، و نجات کشور از هرج و مرج برآمده از انحطاط #صفوی را در بر داشت و آیندهای روشن برای ایران ترسیم کرد.
افزون بر تلاشهای سیاسی ـ نظامی، نادر در زمینه مذهبی نیز تکاپوهایی داشت. فعالیتهای مذهبی وی تا پیش از سلطنت با باورهای بیشینه جامعه شیعی ایران همخوانی داشت. #زیارت مزار امامان شیعه و اهدای نذریهای فراوان به مکانهای مذهبی .
پرداخت هزینه فراوان برای تعمیر و توسعه #حرم علوی و# عتبات عالیات
نسبت دادن فتوحات و پیروزیها به عنایات ائمه
و اختصاص نقش مهرها به شعارهای خاص #شیعیان
را میتوان از سیاستهای مذهبی وی برشمرد. اما با توجه به عواملی چون میل به حکومت بر همه اقوام ساکن در قلمرو خود، همسایگی ایران با کشورهای #سنی مذهب مانند #عثمانی و افغانها، بیم از بازگشت #صفویان به عرصه قدرت،
نقش ویرانگر اختلافهای مذهبی در جامعه،
بهره گیری عثمانیها از اختلافهای مذهبی برای انگیزش نیروها بر ضد ایران
و ضرورت دلجویی از جمعیت سنی مذهب وفادار به #نادر در سپاه
وی از همان اوان سلطنت، سیاست مذهبی دیگری را در پیش گرفت.
نادر تلاشهای مذهبی جدید خویش را در دو جهت متمرکز کرد. از یک سو کوشید با محدود کردن بخش فقهی #آیین تشیع و ممنوع ساختن #شعائری مانند برگزاری مراسم #عزاداری امام #حسین علیهالسلام،
# سب و لعن مخالفان از جانب شیعیان
که به زعم وی اختلاف برانگیز و از بدعتهای #شاه اسماعیل صفوی بود
و اجباری کردن اعتقاد به #خلفای راشدین،
نظر #اهل سنت را به خود جلب کند. از سوی دیگر تلاش کرد تا عثمانیها را وا دارد که #فقه جعفری را کنار #مذاهب چهارگانه اهل سنت به رسمیت بشناسد.
نادر تلاش برای دستیابی به این اهداف را از همان لحظه تدوین عهدنامه #شورای مغان آغاز کرد و تا واپسین لحظات عمر پی گرفت. اما هیچ گاه نتوانست به آرزوهای خود جامه عمل بپوشاند.
-----------❀❀✿❀❀---------
@tarikh_j
عوامل افول افشاریه و روی کار آمدن زندیه
پس از مرگ #نادرشاه، جانشینان او درگیری فراوانی بر سر قدرت نمودند. در این شرایط، ایران وارد مرحلهای از عدم ثبات سیاسی و اقتصادی شدیدی گردید و به دلیل خلع قدرت دولت مرکزی، خوانین و حکام نواحی طغیان نموده و در صدد کسب استقلال بیشتر یا رسیدن به منصب پادشاهی برآمدند. #علی قلی خان، #ابراهیم خان، #شاهرخ و #سلیمان دوم هر کدام مدت کوتاهی سلطنت کردند. #احمدشاه درانی از سرداران افغان نادر در شرق ایران، #محمدحسنخان قاجار در #استرآباد و #آزادخان افغان در نواحی شمال ایران در صدد تشکیل حکومت و کسب قدرت بودند. در میان این آشفتگیها، کریم خان زند نیز به دنبال چنین هدفی بود. او #تویسرکان و #کزاز را تصرف کرد و توانست محمد علی خان حاکم #همدان و حسنعلی خان حاکم #اردلان را شکست دهد و حامیانی پیدا کند. کریم خان پس از پیروزی بر دشمنان خود شهرت زیادی کسب نمود و عنوان #«کریم خان» یافت. کریم خان پس از پیروزیهای متعدد و کسب آوازه با #علیمردان خان بختیاری متحد شد و بنا بر پیشنهاد علیمردانخان تصمیم گرفتند به #ابوالفتحخان بختیاری حاکم #اصفهان و #عراق که منصوب #شاهرخمیرزا افشار بود، حمله کرده و او را شکست دهند. آنها توانستند ابوالفتح را شکست دهند اما پس از این پیروزی پیمان اتحاد سه جانبهای منعقد نمودند تا برای نجات ایران از هرج و مرج چارهای بیندیشند. متحدین #ابوتراب، نوه مادری #شاه سلطان حسین را با نام #شاهاسماعیل سوم بر تخت نشاندند و مناصب را بین خود تقسیم کردند. علیمردانخان به علت سن کم شاه جدید نایب السلطنه او، کریم خان زند سردار کل سپاه و ابوالفتح خان نیز حاکم اصفهان شد. بعد از این پیمان کریم خان عازم فتح نواحی غربی ایران گردید. هنگامی که وی مشغول فتوحات بود، علیمردانخان با استفاده از غیبت وی، #ابوالفتح خان حاکم اصفهان را کور و مقتول و عمویش باباخان بختیاری را حاکم اصفهان نمود و خود عازم دفع #صالح خان حاکم #شیراز گشت. علیمردانخان خود را پادشاه واقعی ایران میدانست و #شاه اسماعیل سوم برایش آلت دستی بیش نبود.
کریم خان بعد از اطلاع از موضوع در یک شورای مشورتی با سرداران خود تصمیم گرفت با علیمردانخان بجنگد. او با ۳۰٬۰۰۰ سپاهی به اصفهان حمله برد و شهر را تصرف کرد. #علیمردانخان هم که #شیراز را تصرف و در آنجا ستم زیادی کرده بود بعد از اطلاع از این وقایع به سوی اصفهان حرکت کرد. خان زند نیز فوراً با سپاه خود راهی جنوب شد. در #چهارمحال بختیاری دو سپاه رو به روی هم صف آراستند. در آن نبرد #علیمردانخان خان مغلوب شد و با به جا گذاشتن کلیهٔ لوازم خود به #خوزستان گریخت تا با کمک حاکم آنجا بتواند دوباره علیه کریم خان قد علم کند.
کریمخان توانست پس از فروپاشی حکومت #نادرشاه افشار، تمام بخشهای مرکزی، شمالی، غربی و جنوبی ایران را تحت حکومت خود درآورد. همچنین برادر وی، #صادقخان زند، نیز موفق شد در سال ۱۱۸۹ ه.ق #بصره را از امپراتوری #عثمانی جدا کرده و به ایران پیوست نماید و از این طریق، نفوذ ایران را بر سراسر #اروندرود، #بحرین و جزایر جنوبی #خلیج فارس مسلم گرداند.
-----------❀❀✿❀❀---------
@tarikh_j
به طورکلی تکنیک نگارگری زندیه را میتوان درموارد زیرمشاهده کرد:
استفاده از آب طلا کاری و ورقههای نازک طلا برای تزئین نقوش گل و مرغ
تکنیک مذکور ازویژگیهای هنرنگارگری این عصر میباشد وهنرمندان از آن درسطحی گسترده سود جستهاند اما ریشه آن در دوران #صفویه قابل بررسی است. نقاشان زندی توانستند تا بابهرهگیری ازسنتهای هنری پدران خود، آن را درطیفی گستردهتر والبته با ظرافتی بیشتر به اجرا درآورند.
گل و بوتهسازی
نقاشی گل و بوته به هرشکلی، آفریده شیوه طبیعت پردازانه هنرمندان است. بااین حال هدف از بازسازی طبیعت درنقاشیهای گل و بوته ایران، تنها توصیف واقع گرایانه طبیعت نیست بلکه اساساً در#هنراسلامی ایران شباهت قالبهای طبیعی کنارگذاشته میشود و در مقابل برجوهر عرفانی و روحانی آن تأکید میشود. دردوران زند و قاجار حداقل 700 هنرمند به کار گل و بوتهسازی مشغول بودهاند که 300 نفر آن سبک شناختهشدهای دارند.
#نقاشی زیرلاکی
نقاشی #زیرلاکی، نوعی نقاشی آبرنگ روی اشیایی مقوایی است که رویه آن با ماده #جلادهنده (لاک) پوشانیده میشود. با آغاز ارتباط ایران با فرهنگ اروپا و آشنایی نگارگران با فرنگیسازی وتکنیکهای نقاشی اروپا، هنرمندان این بارمهارت خودرا صرف ساختن جلدهای! روغنی این #کتب نفیس خطی، #قلمدانها و جعبههای کوچک و بزرگ وقاب آینه کردند. روغنی که درنقاشیهای لاکی از آن استفاده میشود به «#روغن کمان» معروف است.
نقاشی روی بوم
درادامه #فرنگیسازی و رهاورد رفت و آمدهای ایرانیان به اروپا که ازدوران صفوی آغاز شده بود، نقاشی روی #بوم نیز رایج شد.
نقاشان زندیه
#ابوالحسن غفاری: ازمعروفترین نگارگران عصر#زند بودکه علاوه برنقاشی دردیگرهنرهای آن عصر زبانزد خاص و عام بود. هم او ازنویسندگان زبردست سده 12 ه.ق است.
#علی اشرف: وی منحصراً در عرصه نقاشی زیرلاکی فعالیت میکرد. علی اشرف عمدتاً به موضوع #گل ومرغ میپرداخت. ازویژگیهای کارش این بود که انبوه گلهای ریز و رنگارنگ را با اسلوب پرداز برزمینه تیره نقاشی میکرد.
میرزا بابا: نقاش دیگرعصرزند، میرزا بابا بود که مهمترین اثر هنری وی، تابلویی از #کریمخان به تاریخ 1192 ه.ق است که در #موزه مرمر نگهداری میشود.
#بهرام شیرازی: ازاین هنرمند تصویری از چهره لطفعلی خان زند دردست است که به سبک #شیرازنقاشی شده و تاریخ 1193 ه.ق را دارا است.
#آقا صادق اول: وی فعالیت هنری خودرا حدود سالهای 1128 تا 1178 ه.ق به مدت پنجاه سال ادامه داد و با امضای «#صادق الوعد آقا صادق» یا «#صادق الوعد» معروف بود. او ازشاگردان معروف #علی اشرف به شمار میرفته است.از دیگرنقاشان زندی میتوان به صادق دوم 1210 – 1160 ه.ق محمدباقر با امضای «#باقرالعلوم»، آقا زمان، #میرزاحسن و #میرزامحمد، جعفر(جعفربن صادق) اشاره کرد.
مضامین نقاشی #زندی
1- نفوذ عناصرحکایات وروایات: تصویردخترترسا و #شیخ صنعان (هفت تن و کلاه فرنگی)، #یوسف وزلیخا(کلاه فرنگی)، #موسی درحال شبانی(هفت تن)، سعدی درحال تدریس به دخترو پسراتابک(کلاه فرنگی)
2- شکلگیری چهرهپردازی درقالبی نوین (تک چهره نگاری) و به وجود آمدن نقاشی قهوه خانهای ومردم گرا: #کریم خان زند درحال قلیان کشیدن(کلاه فرنگی)، #درویش با کشکول و تبرزین و محاسن سفید(#کلاه فرنگی)، شاه عباس کبیر با #سبیل چخماقی (هفت تن)، کریم خان ودرباریان(#دیوانخانه، امروزه درموزه #بریتانیا)
3- #تصاویر زن: تقریباً حدودیک سوم ازنقاشیهای زندیه گویای تصاویر زنان است.
4- #نبردها: جنگ #نادربا #محمدشاه گورکانی (کلاه فرنگی)،جنگ #شاه عباس با #عثمانی(باغ جهان نما)
5- #گل و مرغ: گلهای تزئینی و طوماری اصیل ایرانی،گل ومرغهای شیرازی
6- #ترنج و سرترنج
-----------❀❀✿❀❀---------
@tarikh_j