📸حرم حضرت معصومه در دوران پهلوی اول 🔸️میدان درخت‌کاری شده و خیابان #ارم در دست احداث است. 🔹️در سمت راست در کنار ورودی حرم، سردر آب‌انبار #شهاب_ملکی به چشم می‌خورد. 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

📸 تصاویر جهانگرد #آمریکایی از قم 🔸️جهانگردی به نام #اسپوتینکوف که پنج دهه پیش به ایران سفر کرده بود، به تازگی در شبکه‌های اجتماعی عکس‌هایی از سفرش به شهر #قم در سال۱۳۵۴ را منتشر کرد. 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

🌀 توسل به امام زمان در #جمکران برای شهریه طلاب قم 🔸️آیت الله حجت کوه‌کمره‌ای به طلاب حوزه علمیه #شهریه می‌دادند. یکبار روز آخر ماه بود اما برای فردا که اول ماه باشد زمینه برای شهریه نداشتند. به خادم می‌فرماید مرکب را آماده کن تا بروم به مسجد مقدس #جمکران. 🔹️ایشان عازم مسجد می‌شوند بعد از نماز صاحب الزمان (عج) و دعا عرض می‌کنند: «آقا! #امام_زمان! این حوزه علمیه مال شما است این طلبه‌ها سربازان حضرتعالی هستند آبروی ما مربوط به شما است راجع به شهریه #حوزه عنایتی فرمائید.» 🔸️وقتی به منزل تشریف می‌آورند خادم عرض میکند آقا بعد از شما دو نفر آمدند و #منتظر شما هستند معلوم می‌شود جهت دادن #وجوه شرعیه آمده اند و مبلغی پول خدمت آیت الله حجت می‌دهند وقتی می‌شمارند می‌بینند به #اندازه شهریه همان ماه است. 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

📽 واکنش آیت الله #محفوظی به جمله‌‌ی مصاحبه‌کننده که از عنوان #آیت_الله_العظمی برای ایشان استفاده کرد... 🔹️آیت الله محفوظی، رئیس دفتر آیت‌الله #بهجت و عضو مجلس #خبرگان بود که در ۲۰ شهریور ۱۴۰۳ در سن ۹۶ سالگی چشم از جهان فرو بست. 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

📸 ادب معمار مسجد #اعظم قم 🔹️وقتی کار به مرحله ساخت #گنبد مسجد اعظم قم رسید، استاد #لرزاده برخلاف انتظار، آن را #کوتاه ساختند. به‌اصطلاح رایج در معماری، از ایجاد "#گردنی" که گنبد روی آن سوار شود، آگاهانه خودداری کردند و به‌این‌ترتیب، ارتفاع گنبد کمتر از حد #انتظار شد. 🔸️وقتی آیت‌الله #بروجردی برای بازدید از روند ساخت گنبد رفتند و با این مسئله مواجه شدند، علت را پرسیدند. استاد در جواب گفتند: "می‌توانستم ارتفاع گنبد #مسجد را بیشتر در نظر بگیرم و آن را بالاتر ببرم اما با خودم گفتم گنبد حرم حضرت #معصومه(س) باید تشخص و جلوه بیشتری داشته‌باشد. به همین دلیل، #ارتفاع گنبد مسجد را کمتر گرفتم." 🔹️آیت‌الله بروجردی بعد از شنیدن استدلال استاد #لرزاده لبخندی زدند و گفتند: "کاش این #ادبی که شما نسبت به حضرت(س) دارید را همه #طلاب ما داشته باشند." 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

📜 خاطرات #حاج‌سیاح از قم 🔹️... شهر را از حال بیست سال قبل که دیده بودم #خراب‌تر دیدم. قم شهر #ظریفی است هوایش در تابستان بد و آبش #ناگوار و اطرافش کم و محصولات دهاتش خوب نیست. بعضی میوه‌جات خصوصاً #خربوزه و انار و انجیر فراوان و خوب دارد. 🔸️به حمامی که نزديك منزل ما بود رفته بسیار #کثیف دیدم. عبدالواسع جعبه هلوها را باز کرده نگاه کرد بی‌عیب و سالم بود. این را از کرامات غلامرضا #شیشه‌گر می‌شمرد. برای آذوقه راه چای و نان و پنیر و خربزه خریده دو ساعت پیش از غروب آفتاب حرکت کردیم. 🔹️راه اصلا #هموار است تا سه ساعت از شب رفته وارد پل دلاك شدیم. چاپارخانه نداشت و کاروانسرای بسیار کثیفی داشت که قابل #نزول نبود توقف نکرده، گذشتیم. 🔸️مترددین در راه بسیار بودند. دو فرسنگ راه رفته به #صدرآباد رسیدیم، آبی خورده باز اقامت نکردیم و شوره زاریکه سه #فرسخ مسافت دارد طی کرده نیم ساعت از آفتاب گذشته وارد کاروانسرای #حوض_سلطان شدیم، کاروانسرا خوب بود، امتیازی از جاهای دیگر داشت، قهوه خانه و بقالی در دالان کاروانسرا و #علافی و خبازی در بیرون دارد. 🔹️سبب امتیاز آن را پرسیدم. گفتند: چون ملك آقا محمدحسن پسر مرحوم حاجی علی است مواظبت در آبادی دارد، حوضی که در زمان #صفویه ساخته شده هنوز آباد است مردم حیوانات را از آن #سیراب می‌کنند. کاروانسرا آب انبار هم دارد و آب جاری هم از راه دوری آورده اند #چاپارخانه هم در آنجا بناشده لکن چون کاروانسرا خوب است کسی در چاپارخانه منزل نمی‌کند... 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

📸 محدوده قم در دهه بیست ✏️سیدحسن فاطمی‌موحد 🔸️مرحوم حاج محمد #خوش_نژادیان، از سالمندان قمی و خوش حافظه بود. سال ۱۳۸۴ از ایشان خواستم #محدودۀ قم در سال ۱۳۲۰ را به من نشان دهد. او را سوار موتور سیکلت کرده به محله‌های #قدیمی قم بردم و محدودۀ شهر را این‌گونه نشانم داد: 🔹️قم از طرف #شمال، به محله‌هاى باغ پنبه و آلوچو منتهی می‌شد. و بيمارستان كامكار و شهربانى واقع در خيابان باجك و اطراف آنها باغ و زمين زراعى بود. از طرف #جنوب، چهارراه شهدا و مدرسۀ حجتيّه زمين بود. كوچه‌هاى پشت كتابخانۀ آيت‌اللّه #مرعشی نجفى و منزل امام خمينى هم باغ بود. 🔸️ از طرف #شرق، به بيمارستان نكويى نمى‌رسيد و در زمین اين بيمارستان زراعت می‌کردند و خيابان چهارمردان تا محلۀ سجاديه می‌رسید. خيابان‌هاى آذر و چهارمردان وجود نداشتند و هنوز ادامۀ كوچه‌ها پيچ در پيچ در يك طرف خيابان، در طرف ديگر معلوم است. محلۀ چهارمردان قديمى‌تر از آذر است. 🔹️قم از طرف #غرب به رودخانۀ بزرگ منتهی می‌شد و این رودخانه تقريبا يك سوم مسجد اعظم و همۀ خيابان بهار را در بر می‌گرفت. خيابان‌هاى اراك و خاكفرج جاده‌اى با عرض تقريبا چهار متر بود و بقيۀ آن جزو رودخانه بود. 🔸️در گذشته #رودخانه ديوار نداشت تا اين‌كه #سيل آمد و برخى خانه‌ها را خراب كرد. پس از آن، در دو طرف رودخانه ديوار كشيدند. طرف غرب رودخانه، بيابان و زمين زراعى و باغ قرار داشت و اوايل كوچه‌هاى حاج زينل و #آقابقّال را تازه ساخته بودند و از آن‌جا تا رودخانه را زراعت مى‌كردند. #پمپ_بنزين در خيابان امام كاملا خارج قم قرار داشت. قم‌پژوهی 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

📽 خاطرات مالکِ شرکت #زر_ماکارون از دوران کودکی‌اش در #قم 🔹️من در قلعه #مبارک‌آباد قم به دنیا آمدم. این قلعه را حاج شیخ‌عبدالکریم #حائری_یزدی برای فقرا ساخته بود. 🔸️ من زیر خط #فقر زندگی کردم. فقر یک سطح بالاتر از زندگی من بود. 🔹️وقتی به دنیا آمدم سر #نخواستنم دعوا شد و پدرم زن و بچه را #رها کرد و رفت. 🔸️شب‌های جمعه در قبرستان #وادی_السلام قم قبر می‌شستم و پول می‌گرفتم. 🔹️الان ده هزار و سیصد همکار (حقوق‌بگیر) دارم. 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

🔺️حمایت مالی یک مرجع #شیعه از مجله‌ی اهل #سنت 🎙آیت‌الله واعظ‌ زاده خراسانی: 🔹️رفیق ما آقای #میردامادی می‌گفت یک روز صبح در بازار به نماینده آقای #بروجردی برخورد کردم و گفتم: حاجی #رساله‌الاسلام در مصر توسط چند آخوند #الازهری منتشر می‌شود اما اینها پول ندارند. تو #پول بده ما بفرستیم برایشان. اصلاً دارالتقریب پول می‌خواهد؛ چون دولتی نبود، عنایت داشتند که از #دولت هیچ کمکی نگیرند. 🔸️ چند روز بعد او را در بازار دیدم. داشت از دور می‌خندید. گفتم: حاجی چه کار کردی؟ گفت رفتم به آقای #بروجردی گفتم. ایشان گفت: هم خودت پول بده و هم از #وجوهات بده. 🔹️بعد از رحلت آیت‌الله بروجردی، رسالة‌الاسلام که در مصر چاپ می‌شد #تعطیل شد. یعنی با پول او منتشر می‌شد. ما فهمیدیم که حتی آیت‌الله بروجردی پول رسالة‌الاسلام را می‌دهد که در #مصر چاپ شود. اینقدر همه‌اش هم که بحث شیعه نبود؛ بحث وحدت بود؛ افکار اهل تسنن مطرح بود، تعریف #خلفا بود همه چیز بود، درباره شیعه هم بود... . 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

📽 آرزوهای #حسین_ملات، رزمنده بانمکِ قمی، از نحوه‌ی شهادتش 🔹️حرفی نداشتم توو تشییع جنازه‌م ده پونزده نفر #خفَه بشن. اونا که میخوان از دنیا برن با سَکته و #تصادف، توو تشییع جنازه من از بین برن... 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

🗞 خبر مراسم نصب #ضریح جدید حرم حضرت معصومه (س) 🗓 سال ۱۳۲۸ شمسی 🔸️با حضور آیت‌الله‌العظمی #بروجردی 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

📸 سنگ قبر #قهرمان_میرزا قاجار؛ پسر عباس میرزا و حاکم آذربایجان 🔸️این سنگ قبر از #مقبره خانوادگی آن خاندان در قم جدا و سپس به #موزه_آستانه منتقل شده است. 🔹️قهرمان‌میرزا پسر عباس ميرزاى نايب السلطنه (برادر تنى #محمد_شاه قاجار) كه در كنار پدربزرگش #فتحعليشاه در حرم حضرت معصومه به خاك سپرده شد. 🔸️نوادگان‌شان نام خانوادگى "#قهرمانى" و "#قهرمانى_قاجار" را اختيار كردند. 📍محل دقیق قبر فتحعلیشاه قاجار 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

📸 نمایی از پل #آهنچی از زاویه حرم حضرت معصومه 🗓دهه سی شمسی 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

📸 راهنمای #تلفن شهر قم 🗓سال ۱۳۴۸ شمسی 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

🎙 لحظه‌های آخر؛ حجت‌الاسلام اقبالیان 🔹️در یکی از روزهای تیرماه سال ۱۳۹۶ در خانه نشسته بودم. ناگهان حس کردم از زمین جدا می‏شوم. هرلحظه منتظر بودم تا از زمین خاکی #رها شوم. پسرم آن روز مهمان ما بود. وقتی دید حالم دارد خراب می‏شود، از گوشی موبایلم شمارۀ کاظم #پورامینی و رضا #پاینده، از رفقای دوران جنگ را پیدا کرد و با آن‏ها تماس گرفت. 🔸️حالم آرام ‏آرام داشت خراب‏تر می‏شد. کاظم فوراً #آمبولانسی خبر کرده بود تا مرا به تهران ببرند. من که از همان دقایق اول از هوش رفته بودم و چیزی به خاطر نداشتم، نزدیک #مرقد امام(ره) حس کردم روبروی گنبد سیدالشهدا(ع) هستم و دستی از دل حرم به سمتم دراز شد. 🔹️آن دست چیزی مثل خاک را در کف دستم گذاشت و صدایی آمد: «این هم #دوسومش!» ناگهان، از پشت سر آمبولانس صداهایی به گوشم ‏می‏رسید. در همان حالت بی‏هوشی بلند شدم تا ببینم صدای کیست؛ همه آن‏هایی که در سال‏های زندگی #خدمتی به آن‏ها کرده بودم پشت سر ماشین می‏دویدند. 🔸️آن دختر #معلول ذهنی که هر کاری از دستم برمی‏آمد برایش انجام می‏دادم گریه می‏کرد و می‏گفت: «بابای من رو #کجا می‏برید؟» آن جانبازی که چندین سال پیش سیلی محکمی به گوشم زده بود، آن #پیرزنی که گه‏گاه برایش پول و غذا می‏بردم، دخترهایی که برایشان از این و آن پول جهیزیه فراهم کرده بودم، همه دنبال آمبولانس می‏دویدند. 🔹️بعد از چندلحظه دوباره از هوش رفتم و دیگر چیزی درخاطرم نماند. تا اینکه پس از یک هفته که #پزشکان گفته بودند به احتمال ۹۹درصد از اتاق عمل زنده بیرون نمی‏‌آیم، به هوش آمدم. 📚 کتاب حجره شماره دو- به قلم رضایزدانی 🔗کانال #تاریخ_شفاهی_قم: @tarikhqom

📜 دفتر سازمان مجاهدین خلق در قم کجا بود؟ 🔸️دفتر این سازمان در بوستان #نجمه کنونی واقع بود که در ۱۳ تیرماه ۱۳۵۸ به دلیل #حمله‌های اعضای این سازمان به مرکز #آموزش پاسداران قم، توسط مردم تخلیه شد. 🗞خبر روزنامه #اطلاعات درخصوص این واقعه: 🔹️برای سومین بار در این هفته، حمله‌ای به مرکز آموزش پاسداران انقلاب #قم صورت گرفت و منجر به #مجروح‌شدن عده‌ای از پاسداران شد. 🔸️به دنبال این حمله، شب‌هنگام #مردم قم در مقابل دفتر جنبش ملی مجاهدین (#منافقین) این شهر اجتماع کرده و خواستار انحلال این دفتر شدند. 🔹️مردم با وجود ممانعت پاسداران، وارد این دفتر شدند و ضمن بیرون‌کردن افراد حاضر در ساختمان، مقادیر زیادی #سلاح از آن محل به دست آوردند. 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

🌀توصیف شیخ محمدحسین #کاشف_الغطا از قبرستان #شیخان قم 🗓دوران قاجار 🔸️رغبتی که افراد به مجاورت با آن خوبان پاک و با آن بزرگان داشته‌اند، شمار قبرهایش [قبرستان شیخان] را فزونی بخشیده و از بزرگترین #گورستانهای ایران کرده است حکومت ایران دستور داده بود آن قبور را بزدایند. 🔹️آن زمین بزرگ اکنون یکی از بوستانهای #شهرداری و گردشگاه عمومی شده است. وقتی از آنجا می‌گذشتم چند عمله دیدم که #استخوان‌های اموات را درآورده و با خاکها می‌بردند تا بیرون از شهر بریزند. 🔸️در آن گورستان جز مقابر بعضی مشاهیر مثل پدر شیخ #صدوق و امثال وی قبری باقی نمانده است. اینها نیز در جای پرتی از گورستان قرار دارند. 📚منبع: کتاب "بند بند سرگذشتم" خاطرات محمدحسین کاشف‌الغطا 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

🌀 وضعیت شهریه طلاب قم به روایت شیخ محمدحسین #کاشف_الغطا 🗓 دوره قاجار 🔸️بالای قبر عقيله‌الائمه، حضرت #معصومه (س) گنبد طلای بلندی قرار دارد. زیر گنبد، روی قبر، #ضریحی نقره‌ای نصب شده، اما فضای حرم بسیار کوچک است. پیرامون حرم رواقهای پرشماری دیده می شود که در آنها بسیاری از سلاطین #صفویه مدفونند. 🔹️یک صحن قدیمی متوسط و یک صحن جدید بزرگ دارد که مرحوم صدراعظم #اتابک امین‌السلطان ساخته و قبر خودش نیز همان جاست. پول هنگفتی صرف ساختنش کرده است. 🔸️کنار صحن کهن یک #مدرسه‌ی قدیمی بزرگ پر از #طلبه بود؛ یکی از درهایش به صحن کهن باز می‌شود. مقداری کتاب خطی با یک درس‌گاه دارد که جناب حجت حاج شیخ عبدالکریم #حائری ایده الله در آن درس می گوید. 🔹️ایشان برای تمام طلابی که در قم هستند و شمارشان به چندهزار نفر می‌رسد، #شهریه مقرر کرده که حسب طبقاتشان از بیست و سی تومان تا پنجاه تومان در ماه می‌گیرند. 🔸️ایشان به دیگر #طلاب اهل قم و حتى أكثر ائمه جماعات قم نیز شهریه می‌دهد. هیچ مبلغی از #وجوه شرعیه را خودش دریافت نمی‌کند بلکه #تجار می گیرند و #قبض می‌دهند؛ خودشان هم بـیـن طـلاب بـه مقدار معینی تقسیم می‌کنند. طلاب نیز هر سال پیش هیئتی از #حکومتیان امتحان می‌دهند. 📚منبع: کتاب "بند بند سرگذشتم؛ خاطرات محمدحسین کاشف‌الغطا 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom