☀️18) الف. از امام باقر ع روایت شده است: اگر زنی توسط شوهرش خلع* شد برای مرد دیگر اشکالی ندارد که با خواهر وی ازدواج کند هرچند که عده زنش بسر نیامده باشد. 📚النوادر(للأشعري)، ص122 ☀️ب. از امام صادق ع سوال شد درباره مردی که زنش از او خلع شده است؛ آیا جایز است که پیش از آنکه عده آن زن بسر آید وی از خواهرش خواستگاری کند؟ فرمودند: اگر زن کاملا از مرد بیزاری جسته و مرد امکان رجوع ندارد، برایش جایز است که از خواهر وی خواستگاری کند. 📚الكافي، ج‏5، ص432 ؛ تهذيب الأحكام، ج‏7، ص285 ✳️ * خلع نوع خاصی از طلاق است و در جایی است که مرد مایل به ادامه زندگی با زن است اما زن به ادامه زندگی با این مرد رضایت ندارد و با بخشیدن مالی (غالبا مقداری از یا کل مهریه) تقاضای طلاق می‌کند. @yekAaye

☀️19) الف. علی بن ابی حمزه می‌گوید: از امام کاظم ع درباره مردی سوال کردم که زنش را طلاق داده است، آیا جایز است با خواهر وی ازدواج کند؟ فرمودند: مادامی که عده آن زن تمام نشده، خیر. و سوال کردم درباره مردی که دو خواهر کنیز را خریداری کرده است؛ آیا می‌تواند با هر دو نکاح کند؟ فرمودند:‌با یکی می‌تواند نکاح و نزدیکی کند، اما اگر با دومی هم نزدیکی کرد، اولی بر او حرام می‌شود مگر اینکه این دومی بمیرد یا از وی به طور کامل جدا شود؛ و نه به این صورت که دومی را بفروشد که بتواند به سراغ اولی برود، مگر اینکه این فروختن به خاطر این باشد که نیازمند فروش اوست ویا اینکه می‌خواهد با پول او صدقه دهد [یا:‌ او را از باب صدقه آزاد کند] یا اینکه او بمیرد. و از ایشان سوال کردم درباره شخصی که زنش مرده است، آیا می‌تواند با خواهرزنش ازدواج کند؟ فرمودند: بله، هر لحظه‌ای که بخواهد. [یعنی برخلاف جایی که طلاق داده، اینجا نیاز نیست به اندازه عده وفات صبر کند] ☀️ب. همچنین حلبی روایت کرده که از امام صادق ع سوال کردم درباره مردی که دو خواهر کنیز را خریداری می‌کند و ابتدا با یکی و سپس بر اثر جهالت [درباره حکم شرعی یا ندانستن اینکه این دو خواهرند]‌با دیگری نکاح و نزدیکی می‌کند. فرمودند: اگر با دیگری از روی جهالت نزدیکی کرده، اولی بر او حرام نمی‌شود؛ و اگر در حالی که می‌دانسته دومی بر او حرام است به سراغ وی رفته، هردو بر وی حرام می‌شوند. 📚الكافي، ج‏5، ص432-433 @yekAaye

☀️20) الف. از امام صادق ع روایت شده است که از امام باقر ع سوال شد درباره دو خواهر که هر دو کنیز یک مرد هستند؟ ایشان فرمودند:‌حضرت علی ع فرمود: آیه‌ای این دو را حلال کرده و آیه دیگری این دو را حرام کرده و من خودم و فرزندانم را از چنین کاری برحذر می‌دارم. 📚تهذيب الأحكام، ج‏7، ص289 ✅شبیه این چنین موضع‌گیری‌ای از حضرت امیر ع در تفسير العياشي، ج‏1، ص232 و نیز از طرق اهل سنت (مثلا در الدر المنثور، ج‏2، ص137 ) هم روایت شده است؛ 🔹شیخ طوسی در همین منبع فوق مقصود حضرت را اینچنین بیان کرده است که: «آیه‌ای که این دو را حلال کرده، آیه‌ای است که اجازه می‌دهد یک نفر مالک هردو شود؛ و آیه‌ای که حرام کرده، آیه‌ای است که درباره نکاح و نزدیکی با این دوخواهر است، نه صرف ملکیت این دو» 🔹ولی برخی مانند فیض کاشانی (در تفسير الصافي، ج‏1، ص437) بر این باورند که مقصود از دو آیه‌ای که حلال و حرام کرده، به ترتیب دو آیه‌ی «وَ الَّذِينَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حافِظُونَ إِلَّا عَلى‏ أَزْواجِهِمْ أَوْ ما مَلَكَتْ أَيْمانُهُمْ: و كسانى كه دامن خود را حفظ مى‏كنند، مگر بر همسران خود يا كنيزانشان كه [در اين صورت‏] مورد نكوهش نيستند.» (مومنون/5-6 و معارج/29-30) و «وَ أَنْ تَجْمَعُوا بَيْنَ الْأُخْتَيْنِ: و [حرام است که] بین دو خواهر جمع کنید» (نساء/23) بوده و این سخن حضرت در مقام تقیه بوده است؛ و به عنوان شاهد نظر خود به این حدیث اشاره کرده‌اند: ☀️ب. معمر بن یحیی می‌گوید: از امام باقر ع سوال کردم درباره آنچه مردم از حضرت علی ع روایت می‌کنند که درباره برخی از روابط جنسی ایشان فرمودند که نه بدان امر و نه از آن نهی می‌کنم و فقط خودم و فرزندانم را از این کار برحذر می‌دارم . گفتم چگونه چنین چیزی ممکن است؟ فرمود: آیه‌ای آن را حلال کرده و آیه دیگری آن را حرام کرده است. گفتم: آیا در این صورت این گونه نیست که یکی از آنها توسط دیگری نسخ شده است؛ یا اینکه هردو جزء آیات محکم هستند و سزاوار است به هر دو عمل شود؟ فرمود: وقتی فرموده که خودم و فرزندانم را از این کار برحذر می‌دارم مقصود را برای شما روشن کرده است. گفتم: چه چیزی مانع می‌شد که این مطلب را برای مردم تبیین کند؟ فرمود: ترس این داشت که از او اطاعت نکنند [= این را بهانه‌ای قرار دهند که سر به مخالفت با او بردارند] و اگر علی ع جایگاهش استوار می‌شد کتاب الله و حق را بتمامه اقامه می‌فرمود. 📚الكافي، ج‏5، ص556 @yekAaye

📖و. أَنْ تَجْمَعُوا بَيْنَ الْأُخْتَيْنِ إِلاَّ ما قَدْ سَلَفَ ☀️21) در منابع اهل سنت روایت شده است که فیروز دیلمی مسلمان شد در حالی که قبلا با دو خواهر ازدواج کرده بود؛ پیامبر اکرم ص به او فرمود: هر یک از آن دو را که می‌خواهی طلاق بده. 📚الدر المنثور، ج‏2، ص136 أخرج أحمد و أبو داود و الترمذي و حسنه و ابن ماجة عن فيروز الديلمي انه أدركه الإسلام و تحته اختان؛ فقال له النبي صلى الله عليه و [آله و] سلم: طلق أيتهما شئت! @yekaye

☀️22) الف. از امام صادق ع روایت شده است که: مقصود از «غیر از آنچه قبلا گذشته است» زمان حضرت یعقوب ع می‌باشد. 📚نهج البيان (للشیبانی)، ج1، ص86 (به نقل از البرهان، ج‏2، ص54) ☀️ب. از امام رضا ع از پدرانشان از امام حسین ع روایت کرده‌اند که یکبار امیرالمومنین ع در مسجد کوفه بودند که مردی از اهل شام بلند شد و گفت: من سوالاتی دارم. حضرت فرمود: برای فهمیدن بپرس نه برای ایراد گرفتن. فرازهای این این پرسشها قبلا گذشت. در فرازی از این گفتگو آمده است: از ایشان سوال کرد درباره کسی که بین دو خواهر جمع کرد. فرمود: حضرت یعقوب بین حبار و راحیل [دختران لابان، که دومی، مادر حضرت یوسف ع و بنیامین بود] جمع کرد. اما این بعدا [در اسلام] حرام شد و خداوند فرمود «و [حرام است بر شما که] جمع کنید بین دو خواهر» 📚عيون أخبار الرضا عليه السلام، ج‏1، ص242 ☀️ج. مروان بن دینار می‌گوید: از امام کاظم ع سوال کردم چرا برای مرد جایز نیست که بین دو خواهر جمع کند؟ فرمودند: برای در امان ماندن اسلام؛ و در سایر ادیان این را می‌بینی! 📚علل الشرائع، ج‏2، ص: 498 @yekAaye

🏴 فرارسیدن ایام تاسوعای حسینی تسلیت باد 🏴

. 1️⃣ «حُرِّمَتْ عَلَيْكُمْ أُمَّهاتُكُمْ وَ بَناتُكُمْ وَ أَخَواتُكُمْ وَ عَمَّاتُكُمْ وَ خالاتُكُمْ وَ بَناتُ الْأَخِ وَ بَناتُ الْأُخْتِ وَ أُمَّهاتُكُمُ اللاَّتي‏ أَرْضَعْنَكُمْ وَ أَخَواتُكُمْ مِنَ الرَّضاعَةِ وَ أُمَّهاتُ نِسائِكُمْ وَ رَبائِبُكُمُ اللاَّتي‏ في‏ حُجُورِكُمْ مِنْ نِسائِكُمُ اللاَّتي‏ دَخَلْتُمْ بِهِنَّ فَإِنْ لَمْ تَكُونُوا دَخَلْتُمْ بِهِنَّ فَلا جُناحَ عَلَيْكُمْ وَ حَلائِلُ أَبْنائِكُمُ الَّذينَ مِنْ أَصْلابِكُمْ وَ أَنْ تَجْمَعُوا بَيْنَ الْأُخْتَيْنِ إِلاَّ ما قَدْ سَلَفَ إِنَّ اللَّهَ كانَ غَفُوراً رَحيماً» در آیه قبل از حرمت ازدواج با زن پدر سخن گفت، ظاهرا به همین مناسبت در این آیه، فهرستی از کسانی را که ازدواج با آنان حرام است، و به همین دلیل جزء محارم انسان هستند ارائه می‌کند. ◼️ این افراد را در دو دسته می‌توان قرار داد: 🔳الف. کسانی که به لحاظ رابطه نسبی و خویشاوندی و خونی ارتباط مردان با آنها ممنوع شده است، که عبارتند از: مادر، دختر، خواهر، عمه و خاله، خواهرزاده و برادرزاده؛ 🔳ب. کسانی که به مناسبت یک اقدام اجتماعی ازدواج با آنها ممنوع شده است، که این اقدام اجتماعی عبارت است از: ◾️ب.1 رابطه #شیرخوارگی: شیر دادن زنی را که شیر می‌دهد همانند مادر برای کسی که شیر خورده می‌گرداند؛ و به تَبَعِ وی، دخترانش را همانند خواهر انسان. ◾️ب.2. رابطه سببی (#ازدواج). پیوند ازدواج، تنها موردی است که خود دو شخص با هم محرم و در عین حال بر هم حلال می‌شوند؛ اما این رابطه به محرم و حرام شدن ازدواج با برخی از افرادی که به وسیله این پیوند به هم مرتبط شده‌اند می‌گردد، که عبارتند از: ▪️ب2-1.مادران و دخترانِ زنی که انسان به همسری برگزیده شده است؛ با این تفاوت، که با صرف خطبه عقد مادر زن حرام ابدی می‌شود؛ اما دختر وی (که از شخص دیگری است) فعلا حرام است و تنها در صورتی حرام ابدی می‌شود که زن و شوهر از مرحله عقد به مرحله عروسی وارد شوند. ▪️ب.2-2. زنانی که با پسران انسان ازدواج کنند. ▪️ب.2-3. خواهر زن، که این جزء موردی است که با اینکه ازدواج با او حرام است اما جزء محارم قرار نمی‌گیرد؛ و البته حرمت ازدواج با وی، مادامی است که خواهر وی در عقد انسان است و اگر هم طلاق داده شده، هنوز در عده است و امکان رجوع به وی باقی است. 🔳در آیه بعد، اقدام اجتماعی دیگری که موجب حرمت ازدواج (و نه محرمیت اشخاص) می‌گردد، بیان می‌شود؛ یعنی اینکه زنی در عقد مرد دیگری باشد؛ که این حرمت هم همانند حالت فوق، محدود به وضعیتی است که این پیوند هنوز برقرار باشد و اگرهم طلاق داده شده، هنوز در عده باشد و امکان رجوع شوهر قبلی به وی مهیا بوده باشد. 📝نکته تخصصی #انسان‌شناسی درست است که #ازدواج_در_انسان از این جهت که در راستای تامین #نیاز_جنسی و #حفظ_بقای_نوع انسان (از طریق #تولید_مثل) است، شبیه #حیوان است، اما به خاطر بهره‌مندی #انسان از #فطرت، حتی این نیاز ظاهرا شبیه به حیوان، با رویه‌هایی کاملا خاص و متفاوت باید اشباع گردد؛ و از این رو - جز در دوره مدرن، که برخی از انسانها تحت تاثیر نگاه شدیدا ماتریالیستس به انسان، و انسان را صرفا یک حیوان پیشرفته دیدن، هرگونه حقیقت و شأن ماورایی‌ای را برای او انکار کرده‌اند - در تمامی جوامع انسانی، ▪️هم وجود برخی از روابط نسبی ممنوعیت و محدودیتی برای برقراری پیوند زناشویی ایجاد می‌کرده؛ و ▪️هم برخی از اقدامات اجتماعی انسانها، چنین محدودیتی را پدید می‌آورده است. 🔖 لوی اشتراوس، جامعه‌شناس و مردم‌شناس بلژیکی- فرانسوی با بررسی نظام‌های خویشاوندی، متوجه شد که چیز مشترکی در میان همه قبایل وجود دارد و آن چیز «منع زنا با محارم» است. وی رکن اولیه‌ی تشکیل جامعه و فرهنگ را قرارداد منع زنا با محارم می‌دانست و معتقد بود که این نقطه شروع فرهنگ است. http://mirasfarda.org/?p=7145 🤔وجود همین سنت دیرپای بشری، از بهترین شواهد است بر اینکه واقعا انسان، صرفا یک #حیوان_تکامل‌یافته نبوده؛ و اگرچه محال نیست که آفرینش او از خاک به نحو تدریجی و در ادامه سیر داروینی بوده باشد، اما 💢 این انسان که ما می‌شناسیم و فرهنگ و تمدن دارد و سابقه حضورش روی زمین از چند هزار سال تجاوز نمی‌کند - و در بحثهای آنتروپولوژی به «انسان خردمند» یا «انسان هوشمند» (Homo sapiens) معروف است؛ نه آن موجودات منقرض‌شده‌ای که به لحاظ بیولوژیکی بسیار شبیه انسان بوده‌اند (نئوآندرتال‌ها و انسان‌نماهای ماقبل آن) و سابقه حضور چند میلیون سال در زمین دارند ولی مطلقا فرهنگ و تمدنی از خود برجای نگذاشتند- 🔻علاوه بر این #بُعد_خاکی و داروینی، 🔺از یک #روح و #حقیقت_متعالی، که اقتضائات ویژه‌ای را برای زندگی او رقم می‌زده، برخوردار بوده است. @yekaye

. 4️⃣ «أُمَّهاتُكُمُ اللَّاتِي أَرْضَعْنَكُمْ وَ أَخَواتُكُمْ مِنَ الرَّضاعَةِ» شير مادر، همچون تولّد از مادر، يكى از اسباب محرميّت است. پس در انتخاب دايه دقّت كنيم. (تفسير نور، ج‏2، ص265) 💠نکته تخصصی #فقهی 🔷درباره مساله #رضاع (#شیرخوارگی) سه بحث مهم مطرح است: 🔹الف. مدت شیرخوارگی: همگان اتفاق نظر دارند که شیرخوارگی تنها در کودکی است که موجب محرمیت می‌شود؛ درباره زمان آن، شیعیان و شافعی‌ها آن را تا دوسالگی می‌دانند؛ مالکی‌ها دوسال و یک ماهگی؛ و حنفی‌ها تا دوسال و نیم. (مجمع البيان، ج‏3، ص47) 🔹ب. مقدار شیرخوردن: روایات متعدد از اهل بیت ع تصریح دارد که شیر خوردنی ملاک است که گوشت و استخوانی را در کودک برویاند؛ از این رو مقدارش را مدت زمانی پیاپی که فقط توسط یک زن شیر بخورد، دانسته‌اند که درباره این مدت یک شبانه‌روز کامل یا 10 بار (و بنا به برخی نظرات، 15 بار) شیر دادن پیاپی گفته‌اند؛ اما در میان اهل سنت، ابوحنیفه هر مقداری باشد [ولو یک بار آن هم به طور ناقص] کافی می‌داند و شافعی‌ها 5 بار شیر خوردن را شرط می‌دانند. (مجمع البيان، ج‏3، ص47) 🔹ج. کیفیت شیر خوردن: نظر فقهای شیعه این است که شیر خوردنی باعث محرمیت می‌شود که بچه مستقیما از سینه خانمی شیر بخورد، اینکه شیر وی را بدوشند یا به هر نحوه دیگری شیر را به بدن بچه برسانند مایه محرمیت نمی‌شود؛ البته ظاهرا نظرات اهل سنت در این زمینه مختلف است. (مجمع البيان، ج‏3، ص47) @yekaye

. 7️⃣ «حُرِّمَتْ عَلَيْكُمْ ... رَبائِبُكُمُ اللاَّتي‏ في‏ حُجُورِكُمْ مِنْ نِسائِكُمُ اللاَّتي‏ دَخَلْتُمْ بِهِنَّ فَإِنْ لَمْ تَكُونُوا دَخَلْتُمْ بِهِنَّ فَلا جُناحَ عَلَيْكُمْ» در این آیه، ازدواج با دخترِ زن حرام شمرده شده، مگر اینکه به آن زن ورود نشده باشد. درباره اینکه مقصود از این ورود و دخول چیست، دو دیدگاه مطرح است: 🍃الف. مقصود، جماع [= عروسی کردن] است؛ یعنی اگر رابطه جنسی هم رخ دهد ولی به حد جماع نرسد، شامل این حرمت نمی‌شود. (منسوب به ابن عباس، به نقل از مجمع البيان، ج‏3، ص48) 🍃ب. مقصود هر حدی از رابطه جنسی است، هرچند به حد جماع نرسد؛ که نظر اغلب شیعه است ولو که برخی در آن اختلاف دارند (مجمع البيان، ج‏3، ص48) 💠نکته تخصصی #فقهی در کشف #احکام_شرعی تلازم بین احکام حرمت و محرمیت در اغلب موارد، از مهمترین شواهد اصیل و ریشه‌دار بودن #حجاب_شرعی از زمان پیامبر ص است. اینکه اصل #حجاب شرعی را عموم فقهای شیعه و سنی از ضروریات دین، شمرده‌اند صرفا به خاطر وجود چند روایتی که مستقیما میزان پوشش زن را معین کرده‌اند، نیست، تا کسی توهم کند که با مناقشه در سند برخی از این روایات، می‌تواند اصل وجوب شرعی چنین امری را زیر سوال ببرد. یعنی حتی اگر از تواتر معنوی* روایاتی که مستقیما محدوده پوشش واجب شرعی برای زن را هم معین می‌کند صرف نظر کنیم؛ سایر احکام شریعت و سوال و جواب‌هایی که در این حوزه‌ها واقع شده، به طور مستقیم یا غیرمستقیم خبر از رواج و جدی بودن و قطعی بودن وجود این حکم شرعی در ذهن سوال کننده و جواب دهنده (پیامبر یا امام) بوده است؛ و از این روست که این حکم شرعی، همانند احکامی مانند نماز و روزه، جزء‌ ضروریات دین به حساب می‌آیند. 🤔مثلا احادیثی که موجب گردیده برخی از فقها نظر «ب» را برگزینند (مانند حدیث12) بوضوح #برداشتن_روسری در خصوص #غیرمحارم را مصداقی از #رابطه جنسی ‌ای که موجب #حرمت و #محرمیت فرزند آن زن می‌شود دانسته است.** ✳️ پی نوشت‌ها * تواتر گاهی لفظی است، یعنی عین عبارت توسط روایان بسیار متعدد نقل شده، گاهی معنوی است، یعنی معنا و حکمی که مورد نظر است به طرق گوناگون نقل شده که این طرق به حد تواتر می‌رسد. لازم به ذکر است که در جایی که تواتر حاصل می‌شود صحت سند شرط نیست؛ و خود تواتر (نقل یک مطلب از طرق متعددی که متمایز از یکدیگرند) حتی اگر راویانش ضعیف باشند، بتنهایی اثبات کننده اعتبار مطلب مورد نظر است؛ از این رو، مناقشات برخی از افراد درباره سند روایات حجاب، لطمه‌ای به اعتبار اصل این حکم شرعی نمی‌زند. **جالب اینجاست که فقهایی هم که نظر «الف» را دارند و حرمت را منوط به تحقق جماع می‌دانند، باز هم این گونه احادیث را درست دانسته، و صرفا به جای حرمت ازدواج با فرزندِ چنین زنی، فتوا به کراهت آن داده‌اند. (مانند شیخ طوسی در استبصار، ج3، ص63) آنچه به عنوان شاهد بحث ما مهم است این است که در گفتگوی مذکور در این حدیث، پوشاندن موی سر، در عداد سایر روابط جنسیِ کمتر از جماع قلمداد شده است. @yekaye

. 9️⃣ «حُرِّمَتْ عَلَيْكُمْ ... حَلائِلُ أَبْنائِكُمُ الَّذينَ مِنْ أَصْلابِكُمْ» مقصود از پسرانتان که از صلب شمایند، خارج کردن «پسرخوانده» است؛ یعنی اگر پسرخوانده‌ی کسی همسرش را طلاق دهد، ازدواج با زنِ پسرخوانده جایز است؛ چنانکه درباره ازدواج پیامبر با همسر زید بن حارثه آیه‌ای صریح نازل شد (احزاب/47) 📚(مفاتیح الغیب، ج10، ص30) و در فقرات مختلف این آیات کسی تردید نکرده که وقتی مثلا حرمت ازدواج با «مادر» یا «دختر» و ... مطرح است، این حکم شامل ادامه نسل از همان طریق (مانند مادربزرگ (اعم از مادر مادر یا مادر پدر)، نوه (اعم از دختر دختر یا دختر پسر) و ...) هم می‌شود. 💢این از بهترین شواهد است که تمامی ائمه اطهار علیهم‌السلام، پسران پیامبر اکرم ص از صُلب او شمرده شوند و شیعه کاملا حق دارد که آنان را با عنوان «یا ابن رسول الله» خطاب قرار می‌دهد. (حدیث14) @yekaye

. 🔟 «حُرِّمَتْ عَلَيْكُمْ ... أَنْ تَجْمَعُوا بَيْنَ الْأُخْتَيْنِ» ازدواج همزمان با دو خواهر، معمولًا آنان را به حسادت و رقابت شخصى و جنسى مى‏كشاند و علاقه‏هايشان به عداوت مى‏انجامد. شايد نهى به اين خاطر باشد. (تفسير نور، ج‏2، ص265) 📝نکته تخصصی #جامعه‌شناختی معروفترین حالتی که #خواستگاری و #ازدواج با زنی حرام است و آن زن #محرم انسان هم نیست، زنان شوهردار است مادامی که از شوهرشان «به طور کامل» جدا نشده‌اند. (قید «به طور کامل» اشاره است به اینکه باید «عده» را هم سپری کرده باشند، زیرا در دوران «عده» هنوز طرفین اجازه رجوع و از سرگیری رابطه زناشویی را دارند). اما در اسلام یک مورد هم وجود دارد که زن حتی اگر شوهر هم نداشته باشد، با اینکه جزء محارم انسان نیست، خواستگاری و ازدواج با او حرام است؛ و آن #خواهر_زن است. 💐شواهد متعددی وجود دارد که تشریع این حکم، صرفا برای رعایت شأن و عواطف و احساسات زنان بوده است؛ در واقع، با اینکه بسیاری از زنان، ازدواج شوهرشان با زن دومی را نمی‌پسندند، اما دست کم چون این ازدواج برای رفع یک مشکل مهم اجتماعی ضرورت دارد (که در این باره در جلسه 928، تدبر 8 توضیح کافی ارائه شد: http://yekaye.ir/an-nesa-4-3/)، اسلام می بایست آن را مجاز بشمرد. 🤔با این حال، این به معنای نادیده گرفتن مطلق احساسات زنان نبوده است؛ و از بهترین شواهر اینکه اسلام در این عرصه احساسات زنان را جدی گرفته این بوده که هرگونه تعدد زوجاتی را مجاز نشمرده است؛ یعنی جدا از اینکه اموری همچون #عدالت بین زوجین را شرط اقدام برای این کار می‌شمرد، در برخی از موارد مطلقا اجازه #تعدد_زوجات نمی‌دهد که معروفترینش همین حالتی است که کسی بخواهد دو خواهر را همزمان در عقد خود داشته باشد. 👈از شواهدی که نشان می‌دهد ممنوعیت ازدواج همزمان با دو خواهر، برای رعایت #شأن و #احساسات_زن بوده، تفاوتهای این حرمت با حرمت ازدواج با زنان مطلقه است: در بحث زن مطلقه، تنها زن است که باید عده نگهدارد و تا پایان عده، حق ازدواج ندارد؛ اما در جایی که مردی زنی را طلاق گفته، تا وقتی عده این زن تمام نشود، نه‌تنها خود آن زن حق ازدواج با مرد دیگر را ندارد، بلکه شوهرش هم حق ازدواج با خواهر آن زن را ندارد؛ اما اگر جدایی زن و شوهر به این صورت بوده باشد که زن خودش خود را خلع کرده باشد [یعنی علی‌رغم میل مرد و به خاطر اینکه حاضر نیست دیگر به زندگی مشترک با این مرد ادامه بدهد، خودش برای طلاق اقدام و در این کار اصرار ورزیده و جدایی خود را قاطعانه و بی‌بازگشت معرفی نموده]، با اینکه همچنان خودش باید عده نگه دارد؛ اما شوهرش حق دارد حتی در ایام عده با خواهر وی ازدواج کند (حدیث18). 👈همچنین در این زمینه بین زن آزاد و کنیز هم فرق نگذاشته است؛ و این از شواهدی است که نشان می‌دهد مواجهه اسلام با مساله بردگان، کاملا مواجهه‌ای انسانی بوده و نه تثبیت نظام برده‌داری: همان گونه که شخص حق ندارد با دو خواهر که هر دو آزاد هستند نکاح کند، چنین حقی را در مورد دو خواهری که هردو کنیز خود وی باشند و طبیعتا اجازه ازدواج آنها با وی است نیز ندارد. (حدیث19) 👈شاهد دیگر بر اینکه چنین حکمتی در این حکم نهفته و صرفا یک حکم تعبدی نیست، آن است که با اینکه در ادامه آیه، با قید »إلا ما سلف» نشان داد که مواردی که قبلا رخ داده، مورد مواخذه قرار نمی‌گیرد؛ در عین حال، این را بدین معنا ندانست که مردی که چنین اقدامی کرده حق دارد همچنان دو خواهر را تحت عقد خویش نگه دارد. (توضیح بیشتر این نکته اخیر در تدبر بعد) @yekaye

951) 📖 و الْمُحْصَناتُ مِنَ النِّساءِ إِلاَّ ما مَلَكَتْ أَيْمانُكُمْ كِتابَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَ أُحِلَّ لَكُمْ ما وَراءَ ذلِكُمْ أَنْ تَبْتَغُوا بِأَمْوالِكُمْ مُحْصِنينَ غَيْرَ مُسافِحينَ فَمَا اسْتَمْتَعْتُمْ بِهِ مِنْهُنَّ فَآتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ فَريضَةً وَ لا جُناحَ عَلَيْكُمْ فيما تَراضَيْتُمْ بِهِ مِنْ بَعْدِ الْفَريضَةِ إِنَّ اللَّهَ كانَ عَليماً حَكيماً 📖 💢ترجمه و زنان پاکدامن [شوهردار] مگر آنچه عهد شما بر آن احاطه پیدا کرده باشد [شرعاً به تصرف شما درآمده باشد]؛ نوشته شده‌ی خداوند بر شما [است/ را پیروی کنید]؛ و غیر اینها برای شما حلال شده که به وسیله اموالتان – در حالی که پاکدامن بوده‌اید نه بی‌عفت - درصدد [نکاح با آنان] برآیید؛ پس هر موردی که از آن زنان بدان وسیله درخواست متعه‌ کردید، به آنان مهریه‌شان [اجرت‌شان] را به عنوان اقدامی که واجب است بدهید؛ و در مورد آنچه بعد از [تعیین] این واجب، با همدیگر بدان رضایت می‌دهید بر شما خرده گرفته نشود؛ بی‌شک خداوند همواره دانای حکیمی بوده است. سوره نساء (4) آیه 24 1398/6/22 13 محرم 1440 @yekAaye

@yekaye

📖الف. وَ الْمُحْصَناتُ مِنَ النِّساءِ ☀️1) الف. از امام صادق ع سوال شد درباره این آیه که می‌فرماید «آن محصِن‌ها از میان زنان». فرمودند: مقصود زنانی‌اند که همسردارند. و سوال شد درباره این آیه که «و آن محصن‌های [زنی] از کسانی که پیش از شما بدانان کتاب [آسمانی] داده شد. فرمودند: مقصود زنان عفیف است. 📚من لا يحضره الفقيه، ج‏3، ص437 ☀️وَ سُئِلَ الصَّادِقُ ع عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ «وَ الْمُحْصَناتُ مِنَ النِّساءِ» قَالَ هُنَّ ذَوَاتُ الْأَزْوَاجِ قُلْتُ «وَ الْمُحْصَناتُ مِنَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتابَ مِنْ قَبْلِكُمْ» قَالَ هُنَّ الْعَفَائِف. ‏ ✅ظاهرا این حدیث اشاره است که کلمه «محصنات» در مورد زنان گاه به معنای زن شوهردار در قرآن به کار رفته و گاه به معنای زن عفیف؛ شاهد بر این مدعا هم روایتی است که: ☀️ب. اهل سنت از پیامبر ص نقل کرده‌اند که فرمودند: «إحصان» [= محصن بودن] دوگونه است: إحصانِ [ناشی از] ازدواج، و إحصان [ناشی از] عفاف. 📚الدر المنثور، ج‏2، ص139 و أخرج ابن أبى حاتم من طريق الزهري عن ابن المسيب عن أبى هريرة قال قال النبي صلى الله عليه و [آله و] سلم: الإحصان احصانان إحصان نكاح و إحصان عفاف. @yekaye

📖ب. إِلَّا ما مَلَكَتْ أَيْمانُكُمْ ☀️2) الف. محمد بن مسلم می گوید: از امام باقر ع درباره این آیه سوال کردم که می‌فرماید: «و زنان مُحصن مگر آنان که تحت ملکیت شما باشند» فرمودند: مقصود این است که مردی به بنده‌اش که با کنیز وی ازدواج کرده دستور دهد که از همسرت جدا شو و دیگر با او نزدیکی نکن؛ و سپس این زن را از او جدا نگه دارد تا اینکه حائض شود و سپس خودش با وی ارتباط جنسی برقرار کند؛ و وقتی که دوباره آن زن حائض شد، وی را به نزد همان بنده‌اش برگرداند بدون اینکه نیازی به ازدواج باشد. ✅توضیح: مرد همان گونه که می‌تواند با همسر شرعی اش رابطه جنسی برقرار کند، با کنیزش هم چنین اجازه‌ای دارد؛ منتها اگر این کنیز را به عقد کسی درآورده باشد، دیگر چنین اجازه ای ندارد؛ موردی که از این حالت استثنا شده در جایی است که آن کس که با این کنیز ازدواج کرده، نیز غلام وی باشد؛ [چون هم غلام و هم کنیز تحت ولایت اویند و ازدواج و طلاقشان به دست اوست] در اینجا نیز حق ندارد ابتدا به ساکن با این کنیز رابطه برقرار کند، بلکه ابتدا باید این غلام و کنیزش از هم جدا شوند و یک دوره حائض شدن زن بگذرد و بعد از ارتباط هم باز برای اینکه این کنیز نزد همان غلام برگردد باید یک دوره حائض شدن زن فاصله شود. 📚الكافي، ج‏5، ص481؛ تهذيب الأحكام، ج‏7، ص346؛ تفسير العياشي، ج‏1، ص232 ☀️ب. ابوبصیر می‌گوید از یکی از آن دو امام [= امام باقر ع یا امام صادق ع] درباره این آیه سوال کردم که می‌فرماید: «و زنان مُحصن مگر آنان که تحت ملکیت شما باشند» فرمودند: مقصود زنانی است که ازدواج کرده‌اند؛ و «مگر تحت ملکیت شما باشند» [این است که:] اگر کنیزت را به همسری غلامت درآورده‌ای هرگاه بخواهی می‌توانی آن کنیز را از همسریِ آن غلام درآوری. گفتم: اگر آن کنیز را به همسری فردی غیر از غلام خود درآورده باشد چطور؟ فرمودند: حق ندارد که آن کنیز را از همسری آن مرد درآورد تا زمانی که وی را بفروشد. وقتی که کنیزش را فروخت، اختیارش در دست مشتری قرار می‌گیرد و این مشتری اگر خواست بین این کنیز و همسرش جدایی می‌افکند و اگر خواست ازدواج آنان را امضا می‌کند. 📚تفسير العياشي، ج‏1، ص233 @yekaye

📖 ج. فَمَا اسْتَمْتَعْتُمْ بِهِ مِنْهُنَّ ☀️3) الف. ابوبصیر می‌گوید: از امام باقر ع درباره متعه (ازدواج موقت) سوال کردم. فرمود: در قرآن نازل شده است: «پس هر موردی که از آن زنان بدان وسیله درخواست متعه‌ کردید، به آنان مهریه‌شان [اجرت‌شان] را به عنوان اقدامی که واجب است بدهید؛ و در مورد آنچه بعد از [تعیین] این واجب، با همدیگر بدان رضایت می‌دهید بر شما خرده گرفته نشود.» 📚الكافي، ج‏5، ص448؛ تهذيب الأحكام، ج‏7، ص250؛ الإستبصار، ج‏3، ص142 ☀️ب. از امام صادق ع نیز روایت شده که فرمودند: این آیه دلیل بر [جواز و مشروعیت] متعه است. ☀️ج. محمد بن بکر ازدی نیز می‌گوید از امام صادق ع درباره متعه سوال کردم، همین آیه را خواندند که «پس هر موردی که از آن زنان بدان وسیله درخواست متعه‌ کردید، به آنان مهریه‌شان [اجرت‌شان] را به عنوان اقدامی که واجب است بدهید؛ و در مورد آنچه بعد از [تعیین] این واجب، با همدیگر بدان رضایت می‌دهید بر شما خرده گرفته نشود» و از امام کاظم ع درباره آن سوال کردم که آیا جزء چهار همسر است [که در آیه 3 سوره نساء بدان اشاره شده] فرمودند: خیر. 📚تفسير القمي، ج‏1، ص136 @yekaye

☀️4) الف. از امام باقر ع روایت شده است که امیرالمومنین ع می‌فرمود: اگر نبود که پسر خطاب بر من پیشی گرفت، کسی زنا نمی کرد مگر فرد شقاوتمند؛ و سپس این آیه را قرائت کردند: «پس هر موردی که از آن زنان بدان وسیله درخواست متعه‌ کردید، به آنان مهریه‌شان [اجرت‌شان] را به عنوان اقدامی که واجب است بدهید؛ و در مورد آنچه بعد از [تعیین] این واجب، با همدیگر بدان رضایت می‌دهید بر شما خرده گرفته نشود» که می‌فرماید هنگامی که زمانی که بین خودتان قرار گذاشته بودید به پایان رسید می‌توانی آن زن را در صورت رضایتش تا مدتی دیگر بر خود حلال کنی؛ ولی بر غیر تو حلال نشود مگر اینکه زمانش بسر آید و عِدّه‌ی آن دو بار حائض شدن است. 📚الأصول الستة عشر، ص151-152 ✳️ این جمله حضرت علی ع نه‌تنها با اسناد مختلف به کرات در منابع شیعه (مانند الكافي، ج‏5، ص448؛ تهذيب الأحكام، ج‏7، ص250؛ الإستبصار، ج‏3، ص142 ) ذکر شده بلکه با این تعبیر در بسیاری از منابع اهل سنت هم آمده است که: ☀️ب. حضرت علی ع فرمود: اگر عمر از متعه نهی نمی‌کرد، جز فرد شقاوتمند زنا نمی‌کرد. 📚جامع البيان (طبری) (تحقیق شاكر) ج8، ص178 ؛ 📚النكت والعيون (ماوردی)، ج1، ص471 ؛ 📚المحرر الوجيز في تفسير الكتاب العزيز (ابن‌عطیه) ج2، ص36 ؛ 📚البحر المحيط، ج3، ص589 ✅البته در بسیاری از منابع اهل سنت عین همین سخن از ابن‌عباس نقل شده است؛ مثلا در 📚شرح معاني الآثار (طحاوی)، ج3، ص26 ؛ 📚تأويلات أهل السنة (ماتریدی) ج3، ص116 ؛ 📚الجامع لأحكام القرآن (قرطبي) ج5، ص130 ) ☀️ج. زراره می‌گوید: عبدالله بن عمیر لیثی نزد امام باقر ع آمد و گفت: شما درباره متعه زنان چه می‌گویید؟ فرمود: خداوند آن را در کتابش و بر زبان پیامبرش حلال کرد پس تا روز قیامت حلال است. گفت: یا اباجعفر! مثل تو چنین سخنی می‌گوید در حالی که عمر آن را حرام کرده است؟ فرمود: بله، هرچند که او چنین کرده باشد. گفت: من تو را به پناه بردن به خداوند دعوت می‌کنم از اینکه چیزی را حلال کنی که عمر حرام کرده است. فرمود: پس تو بر سخن رفیقت باش و من بر سخن رسول الله؛ پس بیا همدیگر را نفرین کنیم تا معلوم شود که سخن حق سخن رسول الله ص است و آنچه رفیق تو گفته باطل است. وی گفت: آیا خوشحال می‌شوی که زنان و دختران و خواهران و دخترعموهایت چنین کنند؟! وقتی او [به جای بحث منطقی] این چنین برخوردی کرد امام باقر ع از [ادامه بحث با] او روی گرداند. 📚الكافي، ج‏5، ص449؛ تهذيب الأحكام، ج‏7، ص250 ☀️د. عبدالرحمن بن ابی‌عبدالله می‌گوید: شنیدم که ابوحنیفه از امام صادق ع درباره متعه سوال کرد. فرمود: کدامیک از دو متعه را می‌گویی؟ گفت: می خواستم درباره متعه حج* سوال کنم، اما درباره متعه زنان بگو؛ آیا حق و صحیح است؟ فرمود: سبحان الله! آیا کتاب الله عز و جل را نخوانده‌ای که می‌فرماید: «پس هر موردی که از آن زنان بدان وسیله درخواست متعه‌ کردید، به آنان مهریه‌شان [اجرت‌شان] را به عنوان اقدامی که واجب است بدهید» ابوحنیفه گفت: گویی این آیه‌ای بود که تاکنون نخوانده بودم. 📚الكافي، ج‏5، ص449؛ تهذيب الأحكام، ج‏7، ص250 ✳️ پی‌نوشت منظور از متعه حج اين است كه انسان در ماه هاى حج به قصد انجام حج تمتّع از ميقات، لباس احرام بپوشد، سپس به خانه خدا بيايد و طواف كند و پس از سعى بين صفا و مروه، تقصير نمايد و از احرام درآيد. آن گاه در همان سفر، دوباره از مكه لباس احرام بپوشد و مُحرِم شود؛ هر چند بهتر است كه از مسجد الحرام مُحرِم شود. سپس به سوى عرفات و مشعر الحرام برود و اعمال حج را تا پايان به جاى آورد. با اين اقدام، حج تمتّع و عمره آن را انجام داده است. واژه «متعه» به معناى بهره و لذّت بردن است. از آن جا كه در اين نوع حج، انجام امور ممنوع در حال احرام و لذّت بردن ها، در فاصله زمانى ميان دو احرام مباح مى شود، از آن به متعه حج ياد مى شود. @yekaye 👇متن احادیث فوق👇

☀️ه. از امام صادق ع روایت شده است که فرمودند: متعه مطلبی است که آیه قرآن در مورد آن نازل شده و سنت رسول الله بر انجام آن بوده است. 📚الكافي، ج‏5، ص449؛ 📚تهذيب الأحكام، ج‏7، ص251 ☀️و. در فرازی از روایتی طولانی که مفضل از گفتگوی خود با امام صادق ع نقل کرده آمده است: گفتم: مولای من! متعه چطور؟ ایشان فرمودند: متعه کاملا حلال است؛ و سپس آیات متعددی درباره مساله ازدواج و طلاق و ... ایراد فرمودند تا بدینجا که: و متعه‌ای که خداوند در کتابش حلال فرمود و پیامبر ص از جانب خداوند برای بقیه مسلممین حلال کرد همان سخن خداوند است که «پس هر موردی که از آن زنان بدان وسیله درخواست متعه‌ کردید، به آنان مهریه‌شان [اجرت‌شان] را به عنوان اقدامی که واجب است بدهید؛ و در مورد آنچه بعد از [تعیین] این واجب، با همدیگر بدان رضایت می‌دهید بر شما خرده گرفته نشود همانا خداوند دانایی حکیم بوده است» و فرق بین همسر و زن متعه این است که مهریه همسر «صداق» و مهریه متعه «اجرت» نام دارد؛ و مسلمانان در زمان رسول الله ص در حج و غیر آن و نیز در ایام ابوبکر و چهار سال از دوره حکومت عمر متعه انجام می‌دادند؛ تا اینکه یکبار عمر بر خواهرش عفراء وارد شد و در دامن وی طفلی دید که از سینه او شیر می‌خورد؛ گفت: خواهرم! این چیست؟ گفت: پسرم است از گوشت و پوست خودم؛ در حالی که شوهری نداشت؛ لذا به او گفت: از کجا این آمده؟ گفت: متعه کردم؛ و سپس لباس را از روی پستانش کنار زد و عمر جاری شدن شیر در دهان کودک را دید؛ پس عصبانی شد و لباس او را کنار زد و فریادی کشید و رنگش کبود شد و با عصبانیت کودک را گرفت و بیرون آمد تا به مسجد رسید و بر منبر رفت و گفت مردم را – در حالی که وقت نماز نبود- به مسجد بخوانند؛ مسلمانان فهمیدیند که مطلب خاصی پیش آمده که عمر در چنین وقتی آنان را فراخوانده پس حاضر شدند و عمر گفت: ای جماعت مهاجرین و انصار و اولاد قحطان [= نام جد اعلای عرب‌های حجاز] کدامیک از شما دوست دارد که در میان محارمش از میان زنان، مانند این کودک را ببیند که از شکم مادرش بیرون آمده و او به این کودک شیر می‌دهد در حالی که شوهری ندارد؟ برخی گفتند: یا امیرالمومنین! کسی این را دوست ندارد. گفت: آیا شما می‌دانید که خواهرم عفراء که از مادرم حنتمه و پدرم خطاب است شوهری ندارد؟ گفتند: بله! گفت: الان من بر او وارد شدم و این بچه را در دامان او دیدم و سوگندش دادم که این از کجا آمده؛ گفت فرزندم از پوست و گوشتم است؛ و دیدم که شیر وی در دهانش چاری بود؛ گفتم از کجا برای تو آمده؟ گفت: متعه کردم. ای مردم بدانید که این متعه در زمان رسول الله ص و بعد از وی حلال بود و من نظرم این است که حرامش کنم؛ پس اگر از این پس کسی مرتکب آن شود با این تازیانه پهلوهایش را خواهم نواخت؛ و در میان آن جماعت کسی بر او انکار نکرد و سخنش را رد ننمود و هیچکس نگفت که بعد از رسول الله مگر پیامبری آمده و بعد از قرآن مگر کتابی نازل شده و مخالفتت با خدا و رسول را نمی‌پذیریم؛ بلکه تسلیم وی شدند و بدان رضایت دادند ... 📚الهداية الكبرى، ص422-423 ☀️ز. جابر بن عبدالله انصاری می‌گوید که همراه با پیامبر ص در جهاد بودیم و متعه را بر ما حلال کرد و هیچگاه حرام نکرد و حضرت علی ع هم می‌گفت: اگر عمر بر من سبقت نگرفته بود، جز شقاوتمند زنا نمی‌کرد؛ و ابن‌عباس هم آیه را چنین قرائت می‌کرد: «پس هر موردی که از آن زنان بدان وسیله درخواست متعه‌ کردید تا زمانی معین، به آنان مهریه‌شان [اجرت‌شان] را به عنوان اقدامی که واجب است بدهید» و اینان بدان کافرند در حالی که رسول الله ص آن را حلال کرد و حرام نکرد 📚تفسير العياشي، ج‏1، ص233 ✅در اهل سنت با اینکه احادیثی آورده‌اند که این زمان پیامبر ص حرام شده، اما خودشان احادیث متعددی دارند که متعه در زمان پیامبر و ابوبکر رواج داشت و زمان عمر حرام شد؛ مثلا در 📚صحيح مسلم، ج2، ص1023 ؛ 📚مسند أحمد، ج23، ص306 ؛ 📚مستخرج أبي عوانة، ج3، ص35 ؛ 📚مصنف عبد الرزاق الصنعاني، ج7، ص496-497 @yekaye 👇متن احادیث👇

✅ البته ظاهرا این اقدام عمر در برخی مناطق دور از مدینه مانند عراق با مخالفت‌هایی مواجه شده و خلیفه دوم مدعی شد که من حلالی را حرام نکردم بلکه بنا به مصالحی آن را ممنوع کردم؛ که اگر این سخنش درست باشد معنایش این است که او به دلایلی مردم را از این کار بازداشته و بعدا این در اهل سنت تبدیل به یک رویه شده است. مثلا: ☀️ط. از امام صادق ع روایت شده که فرمودند: به عمر خبر رسید که مردم عراق گمان می‌کنند که عمر متعه را حرام کرده است. فلانی را – که اسمش را هم برد- به نزد آنان فرستاد که به آنان خبر بده که من آن را حرام نکرده‌ام و عمر را نسزد که آنچه را خداوند حلال کرده حرام کند بلکه عمر [فقط] از انجام آن نهی کرده است. 📚النوادر(للأشعري)، ص89 الْقَاسِمُ عَنْ أَبَانٍ عَنْ إِسْحَاقَ عَنِ الْفَضْلِ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ: بَلَغَ عُمَرَ أَنَّ أَهْلَ الْعِرَاقِ يَزْعُمُونَ أَنَّ عُمَرَ حَرَّمَ الْمُتْعَةَ فَأَرْسَلَ فُلَاناً قَدْ سَمَّاهُ فَقَالَ أَخْبِرْهُمْ أَنِّي لَمْ أُحَرِّمْهَا وَ لَيْسَ لِعُمَرَ أَنْ يُحَرِّمَ مَا أَحَلَّ اللَّهُ وَ لَكِنْ عُمَرُ قَدْ نَهَى عَنْهَا. @yekaye

❇️ 5) اهل بیت ضمن اصرار بر احیای آن به عنوان اقامه سنت، از سوء استفاده به بهانه آن برحذر داشته‌اند: ☀️الف. از امام صادق ع روایت شده است: از ما نیست کسی که به رجعت ما ایمان نیاورد و متعه ما را حلال نشمرد. 📚من لا يحضره الفقيه، ج‏3، ص458 ☀️ب. علی سائی می‌گوید: به امام کاظم ع عرض کردم: فدایت شوم. من قبلا به صورت متعه ازدواج می‌کردم؛ اما از این کار بدم آمدم و آن را به فال بد زدم و با خداوند در بین رکن و مقام [= کنار کعبه] عهد بستم و برعهده خودم نذر و روزه‌ای را واجب کردم که دیگر چنین ازدواجی نکنم؛ سپس این کار بر من سخت آمد و از سوگندم پشیمان شدم و در اختیارم این امکان نبود که آشکارا چنین ازدواجی انجام دهم. فرمودند: با خداوند عهد بسته‌ای که اطاعتش نکنی! به خدا سوگند همین که اطاعتش نکنی عین معصیت کردنش است. 📚الكافي، ج‏5، ص450؛ تهذيب الأحكام، ج‏7، ص251؛ الإستبصار، ج‏3، ص142 ☀️ج. علی بن یقطین می‌گوید: از امام کاظم ع درباره متعه سوال کردم. فرمود: تو را چه به آن؟! خداوند تو را از آن بی‌نیاز کرده است! گفتم: می‌خواستم مساله‌اش را بدانم. فرمود: آن در کتاب علی ع موجود است. [ظاهرا یعنی حکم شرعی است و حضرت علی ع هم بعد از اینکه عمر مانع شد، باز آن را مجاز شمرد] گفتم: آیا اجازه داریم زیادش کنیم و او هم زیاد کند؟ [ظاهرا یعنی ما مهریه را اضافه کنیم و او مدت را بیفزاید] فرمود: و آیا خوشایند بودنش جز با این است؟ 📚الكافي، ج‏5، ص452؛ النوادر(للأشعري)، ص87 ☀️د. فتح بن یزید می‌گوید: از امام کاظم ع درباره متعه سوال کردم. فرمودند: آن حلال و مباح و آزاد است برای هرکس که خداوند با ازدواج وی را بی‌نیاز نکرده است؛ پس چنین کسی با متعه خویشتن را عفیف مگه دارد؛ و اگر با ازدواج [دائم] از متعه بی‌نیاز شد، پس برایش مباح است هرگاه که از زنش دور بود. ☀️الكافي، ج‏5، ص452 ☀️ه. حسن بن شمون می‌گوید: امام کاظم ع به برخی از دوستدارانش نوشت: بر متعه کردن اصرار نورزید؛ آنچه برعهده شماست تنها برپا داشتن سنت است؛ پس با اهتمام به این کار از همسران و خانواده‌تان غافل نشوید که این کارتان موجب کفر ورزیدن و تبری جستن و نفرین کردن آنان نسبت به کسانی که این را مجاز شمردند می‌شود و ما را لعنت خواهند کرد! 📚الكافي، ج‏5، ص453 ☀️و. مفضل بن عمر می‌گوید: شنیدم که امام صادق ع درباره متعه فرمود: آن را رها کنید! آیا هیچیک از شما خحالت نمی‌کشد که در جایی که مورد عیبجویی واقع شود دیده شود؛ و این موجب عیب‌جویی از برادران و یاران نیکوکارش هم بشود. 📚الكافي، ج‏5، ص453 @yekaye 👇متن احادیث👇

☀️ز. مفضل نامه‌ای خدمت امام صادق ع می‌نویسد و در بخشی از آن، گلایه‌هایی را درباره برخی از اعتقاداتی که در میان برخی از افراد تاویل‌گرا (باطنیه) رواج دارد مطرح می‌کند. فرازی از این حدیث در جلسه قبل (حدیث2) گذشت. در ادامه آن فراز آمده است: و اما اینکه گفتی برخی شیعیان با یک زن واحد پشت سر هم ارتباط برقرار می‌کنند، به خداوند پناه می‌برم از اینکه چنین چیزی در دین خدا و رسوش باشد؛ همانا دین او [= پیامبر] آن است که آنچه خداوند حلال شمرده را حلال بداند و آنچه حرام شمرده را حرام بشمرد؛ و از جمله چیزهایی که خداوند حلال کرده، یکی متعه زنان است در کتاب خود، و دیگری متعه حج است؛ و هرگز این دو را حرام نکرد؛ پس هرگاه مرد مسلمانی بخواهد زنی را متعه کند این بر اساس کتاب الله و سنت پیامبر است، ازدواج است نه بی‌عفتی، طرفین رضایت می‌دهند به آنچه دلشان بخواهد در خصوص مهریه و زمان ازدواج همان گونه که خداوند فرمود: «پس هر موردی که از آن زنان بدان وسیله درخواست متعه‌ کردید، به آنان مهریه‌شان [اجرت‌شان] را به عنوان اقدامی که واجب است بدهید؛ و در مورد آنچه بعد از [تعیین] این واجب، با همدیگر بدان رضایت می‌دهید بر شما خرده گرفته نشود» و اگر هر دو دوست داشتند که با همان مهریه مدت را اضافه کنند، آخرین روزی که از این ازدواج باقی است و قبل از اینکه مهلت آن پیش از غروب خورشید به پایان رسد آن را تمدید می کنند و هرقدر دوست داشته باشند زمانش را اضافه می‌کنند؛ اما اگر روز آخرش هم گذشت جایز نیست مگر اینکه دوباره امر جدیدی برقرار کنند و بین خودشان نیاز نیست عده نگه دارند، مگر اینکه مرد دیگری بخواهد آن زن را متعه کند که در این صورت آن زن باید 45 روز عده نگه دارد؛ و با این ازدواج ارث و میراثی برقرار نمی‌شود؛ سپس این زن دوباره اگر دلش خواست با هرکس دیگری متعه می‌کند و این کار برای هر دو طرف تا روز قیامت حلال است؛ اگر آن زن خواست تا ابد در متعه او می‌ماند و اگر بخواهد با افراد مختلفی متعه می‌کند که بعد از هریک باید 45 روز عده نگه دارد؛ و این مادامی که در دنیاست برای این زن حلال است؛ و این برای هردوی اینها بر اساس حدود الهی حلال است و کسی که از حدود الهی تجاوز کند به خویش ستم کرده است؛ ... 📚بصائر الدرجات، ج‏1، ص533؛ مختصر البصائر، ص249-250 @yekAaye