✳️ شأن نزول ✳️ شأن نزول زیر درباره آیه قبل و آیه بعد هم مطرح شده است؛ و به نظر می‌آید ناظر به هر سه باشد. با این حال از اینجا که برخی مفسران با توجه به این واقعه، در تفسیر این آیه نظراتی داده‌اند آن را در بحث این آیه مطرح می‌کنیم. 🔷گفته‌اند که این آیه در شأن ابوجهل نازل شد 📜حکایت از این قرار است که او سوگند خورده بود که اگر ببیند که حضرت محمد ص نماز می گذارد، سر ایشان را بشکند❗️ پس آمد و دید که ایشان نماز می گذارند و سنگی را برداشت که بر سر ایشان بزند چون آن را بلند کرد دستش به گردنش ثابت شد و سنگ به دستش چسبید؛ و هنگامی که به نزد یارانش برگشت و آنان را از آنچه دیده بود باخبر کرد سنگ افتاد؛ سپس مردی از بنی‌مخزوم گفت: من او را با این سنگ می‌کشم؛ پس آمد و ایشان در حال نماز بودند تا سنگ را به جانب ایشان پرتاب کند، اما خداوند چشمانش را تیره و تار کرد به طوری که صدای ایشان را می‌شنید اما ایشان را نمی‌دید و او هم برگشت و همچنان کسی را نمی دید و به او گفتند چکار کردی؟ گفت او را ندیدم ولی صدایش را می‌شنیدم و بین من و او شیری پرصلابت حائل شد و فهماند که اگر به او نزدیک شوم مرا خواهد خورد. 📚مجمع البيان، ج8، ص649-650 ؛ البحر المحيط، ج9، ص50 @yekaye

☀️1) در جلسه 751 (آیه4)‌در حدیث1 روایتی از امام صادق ع گذشت. https://eitaa.com/yekaye/993 در ادامه آن روایت آمده است: عبارت « فَهُمْ مُقْمَحُونَ» یعنی سرهایشان را بالا آورده بودند. 📚تفسير القمي، ج2، ص212 قَالَ الصَّادِقُ ع و قوله: إِنَّا جَعَلْنا فِي أَعْناقِهِمْ أَغْلالًا فَهِيَ إِلَى الْأَذْقانِ فَهُمْ مُقْمَحُونَ قال: قد رفعوا رءوسهم. @yekaye

☀️ 2) در حدیث2 از آیه قبل ، روایتی از امام صادق ع گذشت که عدم ایمان را به عدم ایمان به ولایت امیرالمومنین ع و ائمه پس از ایشان تطبیق می‌فرمود. https://eitaa.com/yekaye/1060 در ادامه آن روایت آمده است: پس چون اقرار نکردند عقوبتشان آن شد که خداوند متعال ذکر کرد: « همانا در گردن‌هایشان غل و زنجیرهایی گذاشته‌ایم که [دستهایشان بالا آمده] تا به چانه‌هاست، پس آنان سر بالا نگهداشته‌شدگان‌اند» در آتش جهنم. 📚الكافي، ج1، ص432؛ تأويل الآيات الظاهرة، ص476 مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ سَلَمَةَ بْنِ الْخَطَّابِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَبِي حَمْزَةَ عَنْ أَبِي بَصِيرٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع ... فَلَمَّا لَمْ يُقِرُّوا كَانَتْ عُقُوبَتُهُمْ مَا ذَكَرَ اللَّهُ «إِنَّا جَعَلْنا فِي أَعْناقِهِمْ أَغْلالًا فَهِيَ إِلَى الْأَذْقانِ فَهُمْ مُقْمَحُونَ» فِي نَارِ جَهَنَّمَ ... ✅ ادامه روایت ذیل آیه بعد خواهد آمد، ان‌شاءالله. 🔖https://eitaa.com/yekaye/1113 @yekaye

☀️ 3) الف. ابن اكتم خزاعی روایت می‌کند: ما در جنگ جمل همراه حضرت علی ع در بصره بودیم و شنیدم که فرمود: شهادت دهید که رسول الله ص به من فرمود: تو و شیعیانت بر من وارد می‌شوید در حالی که سیراب شده‌اید؛ و دشمنانتان بر من وارد می‌شوند در حالی که عطشان‌اند و [با غل و زنجیر] سرهایشان به بالا نگه داشته شده است. و کتف‌هایش را به جانب چانه‌اش جمع کرد [که وضعیت آنان را نشان دهد]. 📚شرح الأخبار في فضائل الأئمة الأطهار عليهم السلام، ج3، ص448 ابن اكتم الخزاعي، قال: كنا مع علي عليه السلام يوم الجمل بالبصرة، فسمعته يقول: اشهدوا قال لي رسول اللّه صلّى اللّه عليه و آله: ترد عليّ أنت و شيعتك رواء، و يرد عليّ عدوكم عطاشا مقمحين، و جمع كتفيه الى ذقنه. ☀️ب. در منابع اهل سنت از ابورافع روایت شده است که پیامبر اکرم ص به حضرت علی ع فرمود: تو و شیعیانت کنار حوض بر من وارد می‌شوید درحالی که کاملا سیراب شده‌اید و چهره‌هایتان سفید و نورانی است؛ و همانا دشمنانت بر من وارد می‌شوند در حالی که عطشان‌اند و نیز مذموم و مورد نکوهش‌اند [با غل و زنجیر، سرهایشان به بالا نگه داشته شده است.] 📚المعجم الکبیر للطبرانی، ج1، ص319 حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ الْعَبَّاسِ الْمُرِّيُّ الْقَنْطَرِيُّ، ثنا حَرْبُ بْنُ الْحَسَنِ الطَّحَّانُ، ثنا يَحْيَى بْنُ يَعْلَى، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عُبَيْدِ اللهِ بْنِ أَبِي رَافِعٍ، عَنْ أَبِيهِ، عَنْ جَدِّهِ، أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَ [آله و] سَلَّمَ قَالَ لِعَلِيٍّ: «أَنْتَ وَشِيعَتُكَ تَرِدُونَ عَلَيَّ الْحَوْضَ رُوَاءً مَرْوِيِّينَ، مُبَيَّضَةً وُجُوهُكُمْ، وَإِنَّ عَدُوَّكَ يَرِدُونَ عَلَيَّ ظِمَاءً مُقَبَّحِينَ [مقمحون]» ✳️ این حدیث نبوی با پنج سند از قول ابورافع روایت شده است 📚(مناقب آل أبي طالب ع، ج2، ص162) 🔹و غیر از ابورافع، بسیاری دیگر از صحابه و تابعین روایت کرده‌اند، کسانی مانند انس و ابن‌الصامت 📚(غرر الأخبار، ص61) ، ابوذر غفاری 📚(الأمالي (للطوسي)، ص545 و 551 و 554) ، بریده اسلمی 📚(شواهد التنزيل، ج2، ص464) ، جابر بن عبدالله انصاری 📚(تفسير فرات الكوفي، ص586) عبدالرحمن بن قبس رحبی 📚(الأمالي (للطوسي)، ص116) و ... . 🔹در مناقب خوارزمی (منابع اهل سنت) از قول منصور بن ربعی بن خراش شان نزول این حدیث پیامبر را در جریان جنگ خیبر روایت کرده است 📚(كشف الغمة في معرفة الأئمة، ج1، ص287) 🔹و از خود ابورافع نقل شده که حضرت علی ع از حسد قریش در حق خود به پیامبر ص شکایت کرد و پیامبر آن موقع این را فرمود 📚(شرح الأخبار في فضائل الأئمة الأطهار ع، ج3، ص451) . خود امیرالمومنین ع نیز در موقعیت‌های متعددی به این حدیث تمسک جست، 🔹 هم در شرایط عادی، مانند آنچه به عبدالرحمن بن قیس رحبی فرمود و 🔹هم در شرایط خاص سیاسی که از معروف‌ترینش یکی زمانی است که شورای شش‌نفره تصمیم گرفته بودند که عثمان را برگزینند 📚(الإحتجاج (للطبرسي)، ج1، ص145 ؛ الأمالي (للطوسي)، ص551؛ إرشاد القلوب (للديلمي)، ج2، ص259 ) 🔹و یا در برخی جنگها مانند همین جنگ جمل. 📑 البته لازم به ذکر است که ظاهرا چون کلمه «مقمحن» برای راویان و یا ناسخان کتب روایی نامانوس بوده در برخی از سندها به جای این کلمه، کلماتی مانند «مقبحین» ، «مفحمون» «مقبوحین» و ... ثبت کرده‌اند و یا اصلا این کلمه را در روایت خود نیاورده‌اند. ✅ متن تمام روایاتی که آدرس آنها در بالا ذکر شد در سایت آمده است: http://yekaye.ir/ya-seen-36-8/ @yekaye

. 1⃣ «إِنَّا جَعَلْنا في أَعْناقِهِمْ أَغْلالاً فَهِيَ إِلَى الْأَذْقانِ فَهُمْ مُقْمَحُونَ» درباره اینکه مراد از این آیه چیست، این دیدگاه‌ها بیان شده است: 🍃الف. این مَثَلی است برای مشرکان که حکایت اعراض آنها از دعوت پیامبر ص حکایت شخصی است که دستانش را با غل و زنجیر به گردنش بسته‌اند و نمی‌تواند دست به کار خوبی بزند و سرش را هم چنان بالا گرفته که نمی‌تواند جلوی پایش را ببیند. 📚(حسن و جبائی، به نقل مجمع البيان، ج8، ص651) 🍃ب. این قرآن برای آنان مانند غل و زنجیری بر گردنشان شده که سنگینی‌اش بر آنان مانع خضوع آنان برای شنیدن و تدبر در آن می‌شود، و این بدان جهت است که آنان به خاطر تکبرشان همانند کسی است که سرش را چنان بالا گرفته که جلوی خویش را نگاه نمی‌کند؛ و علت اینکه این را به خودش نسبت داد [فرمود: ما چنین کردیم) این است که هنگام تلاوت قرآن بر اینان چنین حالتی در آنان بروز می‌کند و از این جهت شبیه آیه «حَتَّى أَنْسَوْكُمْ ذِكْرِي» (مومنون/110) می‌باشد 📚(ابومسلم، به نقل مجمع البيان، ج8، ص651) 🍃ج. استعاره‌ای است از حال آن عده ای از قریش که قصد جان پیامبر را کردند و دستانشان به گردنشان بسته شد و نتوانستند به ایشان آسیبی برسانند (توضیحش در شأن نزول گذشت https://eitaa.com/yekaye/1085) 📚 (ابن‌عباس و سدی، به نقل مجمع البيان، ج8، ص651؛ عکرمه، به نقل البحر المحيط، ج9، ص49-50) 🍃د. مقصود حال و روز کافران است در روز قیامت (حدیث2 https://eitaa.com/yekaye/1088)، و از این جهت شبیه است به آیه «إِذِ الْأَغْلالُ في أَعْناقِهِمْ وَ السَّلاسِلُ يُسْحَبُون» (غافر/71) 📚(ازهری و قتاده، به نقل مجمع البيان، ج8، ص651) 🍃ه. استعاره‌ای است از حال و روز کسانی که ایمان نمی‌آورند که خداوند این توفیق را از آنان سلب کرده است، که شقاوت آنان مثل غل و زنجیری آنان را احاطه کرده است. 📚(ابن‌عطیه، به نقل البحر المحيط، ج9، ص50) 🍃و. استعاره ای است از حال و روز کسانی که از انفاق در راه خدا خودداری می‌کنند شبیه آنچه که خداوند فرمود « وَ لا تَجْعَلْ يَدَكَ مَغْلُولَةً إِلى عُنُقِكَ» 📚 (ضحاک و فراء، به نقل البحر المحيط، ج9، ص50) 🍃ز. ... @yekaye

. 2⃣ «فَهُمْ لا يُؤْمِنُونَ؛ إِنَّا جَعَلْنا في أَعْناقِهِمْ أَغْلالاً فَهِيَ إِلَى الْأَذْقانِ فَهُمْ مُقْمَحُونَ» امروزه #لیبرالیسم در لفافه، و نحله الحادی #اگزیستانسیالیم با صراحت، این توهم را می گستراند که آزادی در گروی ایمان نیاوردن و از هر چیزی رها بودن است❗️ و مومنان با ایمان آوردن، خود را محدود، و از آزادی محروم می‌کنند‼️ در حالی که اگر کسی عمیق بیندیشد و واقعیت عالم و وابستگی همه امور به خدا را بفهمد درمی‌یابد که در جهانی که خدا در آن هست 🔺 آزادی تنها و تنها در عبودیت خدا حاصل می‌شود 🔺 و این کافران‌اند که خود را در غل و زنجیرهای خودپرستی گرفتار کرده و چنان سر به هوا شده‌اند که جلوی پایشان را هم نمی‌بینند. @yekaye

. 3⃣«إِنَّا جَعَلْنا في أَعْناقِهِمْ أَغْلالاً فَهِيَ إِلَى الْأَذْقانِ فَهُمْ مُقْمَحُونَ» هرکسی سرش را بالا گرفته، لزوما سربلند نیست. گاهی فشار غل و زنجیرهای هوا و هوس است که سر را به زور بالا نگه داشته است❗️ @yekaye

. 4⃣ «لا يُؤْمِنُونَ؛ إِنَّا جَعَلْنا في أَعْناقِهِمْ أَغْلالاً ...» گرچه خداوند بر گردن كافران غلهايى مى نهد، ولى زمينه ى آن را خودشان فراهم كرده اند. 📚(تفسير نور، ج9، ص523) @yekaye

756) 🌺 وَ جَعَلْنا مِنْ بَيْنِ أَيْديهِمْ سَدًّا وَمِنْ خَلْفِهِمْ سَدًّا فَأَغْشَيْناهُمْ فَهُمْ لا يُبْصِرُونَ 🌺 💐ترجمه و در پیش رویشان مانعی نهاده‌ایم، و از پشت سرشان هم مانعی، پس آنان را پوشانده‌ایم، پس آنان نمی‌بینند. سوره یس (36) آیه 9 1397/3/4 9 رمضان 1439 @yekaye