☀️۸) الف. ابومرهف از امام صادق عليه السّلام روايت مى‌كند كه فرمودند: غبار بر سر كسى [نشيند] كه آن را برانگيزد.* «محاضير» هلاك گشتند. عرض كردم: فدایت شوم؛ محاضير چیست؟ فرمود: شتاب‌كنندگان [در ظهور دولت حق؛ آنان كه شتاب دارند هر چه زودتر دولت حقه برپا گردد]. همانا ايشان قصد کسی را نكنند مگر كسانى كه متعرض آنان شوند. [يعنى صاحبان تنها نگران حفظ‍‌ خویش‌اند؛ و فقط كسى را كه براى خود خطرناك تشخيص دهند تعقيب كنند]. سپس فرمود: اى ابومرهف! مخالفان توطئۀ بنيادكنى براى شما نچينند، مگر آنكه خداوند عزّ و جلّ‌ برایشان مشغولیتی پيش آورد [که مانع انجام آن توطئه شود]. سپس امام باقر عليه السّلام خطی روی زمین کشید و فرمود: ابومرهف! عرض كردم: بفرمایید. فرمود: آيا در مورد مردمى كه خود را برای خداوند حبس کرده‌اند [وقف اوامر او كرده‌اند] فکر می‌کنی خداوند برایشان فرج و گشایشی قرار ندهد؟ خیر؛ بخدا سوگند كه قطعا خداوند براى آنها فرجی قرار خواهد داد. ✳️* پی‌نوشت: «الْغَبَرَةُ عَلَى مَنْ‏ أَثَارَهَا: غبار بر سر كسى [نشيند] كه آن را برانگيزد» ظاهرا ضرب المثل است؛ يعنى هر كس آشوبی برپا کند زيانش به خود او برگردد؛ شبیه اینکه در فارسی می‌گوییم: آن که آتشی برپا کند دودش به چشم خودش می‌رود. 📚الكافي، ج‏8، ص273 عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ حَفْصِ بْنِ عَاصِمٍ عَنْ سَيْفٍ التَّمَّارِ عَنْ أَبِي الْمُرْهِفِ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ: الْغَبَرَةُ عَلَى مَنْ‏ أَثَارَهَا. هَلَكَ الْمَحَاضِيرُ! قُلْتُ: جُعِلْتُ فِدَاكَ! وَ مَا الْمَحَاضِيرُ؟ قَالَ: الْمُسْتَعْجِلُونَ؛ أَمَا إِنَّهُمْ لَنْ يُرِيدُوا إِلَّا مَنْ يَعْرِضُ لَهُمْ! ثُمَّ قَالَ: يَا أَبَا الْمُرْهِفِ! أَمَا إِنَّهُمْ لَمْ يُرِيدُوكُمْ بِمُجْحِفَةٍ إِلَّا عَرَضَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَهُمْ بِشَاغِلٍ. ثُمَّ نَكَتَ أَبُو جَعْفَرٍ ع فِي الْأَرْضِ؛ ثُمَ‏ قَالَ: يَا أَبَا الْمُرْهِفِ! قُلْتُ: لَبَّيْكَ! قَالَ: أَ تَرَى قَوْماً حَبَسُوا أَنْفُسَهُمْ عَلَى اللَّهِ عَزَّ ذِكْرُهُ لَا يَجْعَلُ اللَّهُ لَهُمْ فَرَجاً؟! بَلَى وَ اللَّهِ لَيَجْعَلَنَّ اللَّهُ لَهُمْ فَرَجاً. ☀️ب. شبیه این روایت در کتاب نعمانی بدین صورت در گفتگو با امام صادق ع نقل شده است: ابومرهف روایت کرده که امام صادق ع فرمودند: «محاضير» هلاك گشتند. عرض كردم: محاضير چیست؟ فرمود: شتاب‌كنندگان [در ظهور دولت حق؛ آنان كه شتاب دارند هر چه زودتر دولت حقه برپا گردد]. ولی مقرِّبان [= نزدیک کنندگان] نجات یافتند؛ و قلعه بر پایه‌های محکم خود ثابت بماند! کنج خانه‌هایتان بمانید [= در فتنه‌ها و درگیری‌ها وارد نشوید]؛ آنان براى شما گرفتارى و مصيبتى تدارك نمى‌بينند مگر اينكه خداوند مشغوليّتى براى آنان پيش مى‌آورد، جز در مورد كسى كه خود متعرّض ايشان شود. 📚الغيبة للنعماني، ص197 أَخْبَرَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ سَعِيدٍ قَالَ حَدَّثَنَا حُمَيْدُ بْنُ زِيَادٍ الْكُوفِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ الصَّبَّاحِ بْنِ الضَّحَّاكِ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ سَمَاعَةَ عَنْ سَيْفٍ التَّمَّارِ عَنْ أَبِي الْمُرْهِفِ قَالَ: قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع هَلَكَتِ الْمَحَاضِيرُ! قَالَ قُلْتُ وَ مَا الْمَحَاضِيرُ؟ قَالَ الْمُسْتَعْجِلُونَ؛ وَ نَجَا الْمُقَرَّبُونَ‏ وَ ثَبَتَ الْحِصْنُ عَلَى أَوْتَادِهَا! كُونُوا أَحْلَاسَ بُيُوتِكُمْ فَإِنَّ الْغَبَرَةَ عَلَى‏ مَنْ‏ أَثَارَهَا وَ إِنَّهُمْ لَا يُرِيدُونَكُمْ بِجَائِحَةٍ إِلَّا أَتَاهُمُ اللَّهُ بِشَاغِلٍ إِلَّا مَنْ تَعَرَّضَ لَهُمْ‏. @yekaye

☀️۹) الف. فضل كاتب مى‌گويد: خدمت امام صادق عليه السّلام بودم كه نامه‌اى از ابو مسلم خراسانى براى ايشان رسيد. حضرت فرمود: نامۀ تو جوابی ندارد؛ از نزد ما بیرون برو! ما شروع كرديم با هم به نجوا كردن. فرمودند: چه چیزی را با هم نجوا مى‌كنيد؟ ای فضل! قطعا خداوند عز و جل به خاطر عجله بندگان عجله نمى‌كند؛ و همانا کندن كوهى از جایش آسانتر است از زوال حكومتى كه هنوز عمرش به پايان نرسيده است. سپس فرمودند: همانا فلانی پسر فلانی تا به هفتمين فرزند فلانی رسيد. عرض كردم: پس چه نشانه‌اى ميان ما و شماست، فدایت شوم‌؟! فرمودند: اى فضل! از جاى خود حركت نكن تا سفيانى خروج كند؛ پس هنگامى كه سفيانى خروج كرد ما را اجابت کنید- و اين سخن را سه بار گفت- و اين از نشانه‌هاى حتمى [ظهور حضرت مهدی ع] است. 📚الكافي، ج‏8، ص274 مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِي هَاشِمٍ عَنِ الْفَضْلِ الْكَاتِبِ قَالَ: كُنْتُ عِنْدَ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع؛ فَأَتَاهُ كِتَابُ أَبِي مُسْلِمٍ؛ فَقَالَ: لَيْسَ لِكِتَابِكَ جَوَابٌ. اخْرُجْ عَنَّا! فَجَعَلْنَا يُسَارُّ بَعْضُنَا بَعْضاً؛ فَقَالَ: أَيَّ شَيْ‏ءٍ تُسَارُّونَ؟ يَا فَضْلُ! إِنَّ اللَّهَ عَزَّ ذِكْرُهُ لَا يَعْجَلُ لِعَجَلَةِ الْعِبَادِ وَ لَإِزَالَةُ جَبَلٍ عَنْ مَوْضِعِهِ أَيْسَرُ مِنْ زَوَالِ مُلْكٍ لَمْ يَنْقَضِ أَجَلُهُ. ثُمَّ قَالَ: إِنَّ فُلَانَ بْنَ فُلَانٍ حَتَّى بَلَغَ السَّابِعَ مِنْ وُلْدِ فُلَانٍ. قُلْتُ: فَمَا الْعَلَامَةُ فِيمَا بَيْنَنَا وَ بَيْنَكَ جُعِلْتُ فِدَاكَ؟! قَالَ: لَا تَبْرَحِ الْأَرْضَ يَا فَضْلُ حَتَّى يَخْرُجَ السُّفْيَانِيُّ. فَإِذَا خَرَجَ السُّفْيَانِيُّ فَأَجِيبُوا إِلَيْنَا؛ يَقُولُهَا ثَلَاثاً وَ هُوَ مِنَ الْمَحْتُومِ. ☀️ب. روايت شده است که در محضر امام صادق ع از سلاطین فلان خاندان ياد شد، فرمودند: مردم فقط به خاطر شتاب‌زدگى‌شان در اين امر به هلاکت رسیدند؛ قطعا خداوند به خاطر عجله بندگان عجله نمى‌كند. همانا اين امر را غایتى است كه بايد به آن برسد، چون بدان رسيدند ديگر ساعتى نه پيش مى‌افتند و نه به تاخیر. 📚الكافي، ج‏1، ص369 الْحُسَيْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ إِسْمَاعِيلَ الْأَنْبَارِيِّ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ مِهْزَمٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: ذَكَرْنَا عِنْدَهُ مُلُوكَ آلِ فُلَانٍ، فَقَالَ: إِنَّمَا هَلَكَ النَّاسُ مِنِ اسْتِعْجَالِهِمْ لِهَذَا الْأَمْرِ. إِنَّ اللَّهَ لَا يَعْجَلُ لِعَجَلَةِ الْعِبَادِ. إِنَّ لِهَذَا الْأَمْرِ غَايَةً يَنْتَهِي إِلَيْهَا فَلَوْ قَدْ بَلَغُوهَا لَمْ يَسْتَقْدِمُوا سَاعَةً وَ لَمْ يَسْتَأْخِرُوا. ☀️ج. از امام باقر ع روایت شده است که فرمودند: ساکن و بی‌حرکت باشید مادام که آسمانها و زمین ساکن است؛ ‌یعنی بر کسی خروج نکنید؛ همانا امر شما به گونه‌ای است که در آن خفا و ابهامی نیست؛ همانا آن نشانه‌ای از خداوند عز و جل است که از مردم نیست؛ همانا آن از خورشید روشنتر است، بر نیکوکتر و بدکار مخفی نمی‌ماند. آیا صبح را تشخیص می‌دهید؟! آن مانند صبح است که هیچ ابهام و خفایی در آن نیست. 📚الغيبة للنعماني، ص201 عَلِيُّ بْنُ أَحْمَدَ عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ مُوسَى الْعَلَوِيِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ عَمَّارِ بْنِ مَرْوَانَ عَنْ مُنَخَّلِ بْنِ جَمِيلٍ عَنْ جَابِرِ بْنِ يَزِيدَ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ الْبَاقِرِ ع أَنَّهُ قَالَ: اسْكُنُوا مَا سَكَنَتِ السَّمَاوَاتُ وَ الْأَرْضُ أَيْ لَا تَخْرُجُوا عَلَى أَحَدٍ فَإِنَّ أَمْرَكُمْ لَيْسَ بِهِ خَفَاءٌ أَلَا إِنَّهَا آيَةٌ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ لَيْسَتْ مِنَ النَّاسِ أَلَا إِنَّهَا أَضْوَأُ مِنَ الشَّمْسِ، لَا تَخْفَى عَلَى بَرٍّ وَ لَا فَاجِرٍ أَ تَعْرِفُونَ الصُّبْحَ؟! فَإِنَّهَا كَالصُّبْحِ لَيْسَ بِهِ خَفَاءٌ. @yekaye

. 1️⃣«وَ لَوْ أَنَّهُمْ صَبَرُوا حَتَّی تَخْرُجَ إِلَیهِمْ لَكانَ خَیراً لَهُمْ وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَحیمٌ» اینکه انسان به حرمت پیامبر ص اندکی صبر کند تا خود پیامبر ص از منزل بیرون آید، بهتر است از اینکه به خاطر عجله‌ای که دارد حرمت پیامبر ص را زیرپا بگذارد و با صدا بلند کردن از بیرون خانه بخواهد پیامبر ص را خطاب قرار دهد. این مطلب هم به عنوان یک رفتار عادی در ارتباطات اجتماعی قابل فهم است (تدبر۲) و هم به عنوان مبنایی برای نوع مواجهه با پیام الهی (تدبر۳). @yekaye #حجرات_5

. 2️⃣ «وَ لَوْ أَنَّهُمْ صَبَرُوا حَتَّی تَخْرُجَ إِلَیهِمْ لَكانَ خَیراً لَهُمْ وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَحیمٌ» متناسب با اینکه اسم کان در عبارت «لکان خیرا لهم» چه باشد، دست کم دو معنا برای آیه قابل تصور است: 🔹الف. اسم کان را «صبر» بدانیم: اگر آنان به جای اینکه از ورای حجره‌ها تو را صدا می‌زدند صبر می‌کردند تا خودت نزد آنان بیرون بیایی این صبر کردن برایشان بهتر بود، هم از جهت ثواب اخروی و هم در دنیا از جهت اینکه به خاطر رعایت ادب در محضر پیامبر الهی در زمره عاقلان محسوب می‌شدند 📚(مجمع البيان، ج‏9، ص197 ؛ مفاتيح الغيب، ج‏28، ص97) و این موجب آن می‌شد که مشمول مغفرت و رحمت خداوند قرار گیرند 📚(الميزان، ج‏18، ص311). 🔹ب. اسم کان را «خروج» بدانیم: در شأن نزول بیان شد که اینان عده‌ای از بنی‌عنبر (تیره‌ای از بنوتمیم) بودند که برای فدیه پرداخت کردن و آزاد کردن اسیرانشان آمده بودند، و پیامبر نیمی از آنان را آزاد کرد و برای نیمی فدیه گرفت؛ اکنون آیه می‌فرماید اگر صبر می‌کردند تا خود پیامبر خارج می‌شد، اینکه خود پیامبر خارج می‌شد برایشان بهتر می‌بود زیرا وی همه را [بدون فدیه] آزاد می کرد 📚(به نقل از مجمع البيان، ج‏9، ص197 ؛ مفاتيح الغيب، ج‏28، ص97). @yekaye #حجرات_5

. 3️⃣ «وَ لَوْ أَنَّهُمْ صَبَرُوا حَتَّی تَخْرُجَ إِلَیهِمْ لَكانَ خَیراً لَهُمْ وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَحیمٌ» چنانچه در تدبرهای پایانی آیه قبل اشاره شد اگر فقط مساله ادب ظاهری باشد شاید انسان فرقی نبیند بین اینکه در محضر پیامبر ص بلند سخن بگوید با اینکه از بیرون حجره‌ها با صدای بلند ایشان را خطاب کند؛ از این رو، شاید مساله اصلی، نه صرف رعایت ادب یا عدم رعایت آن، بلکه نحوه مواجهه با پیام خدا و میزان اعتنای انسان به دین الهی است. 💢در واقع، چه‌بسا در محضر پیامبر بودن یا نبودن، حکایتگر از این باشد که انسانها علی‌القاعده از دو حال خارج نیستند: 🔹الف. یا در موقعیتی هستند که در محضر پیامبرند؛ یعنی دقیقا می‌دانند شرعاً چه وظیفه‌ای دارند و خداوند از آنها چه خواسته است، که آیات ۲ و ۳ توضیح می‌دهند که در این صورت، دو گونه موضع‌گیری فرض دارد و اینها دو دسته می‌شوند: ▪️الف.۱) یا صدای خود را روی صدای پیامبر ص بلند کنند و نظر خود را ترجیح دهند، که در این صورت، تمام کارهای خوب خود را هم بر باد داده‌اند؛ و ▪️الف.۲) یا صدایشان را در محضر پیامبر ص فرومی‌کاهند و مطیع محض دین خدا هستند، که اینان دلشان از آزمون تقوی سربلند بیرون آمده، و به مغفرت و اجر عظیم می‌رسند؛ 🔹ب. یا در موقعیتی هستند که هنوز به محضر پیامبر ص و دین نرسیده‌اند؛ یعنی درست نمی‌دانند شرعاً چه وظیفه‌ای دارند و خداوند از آنها چه خواسته، که آیات ۴ و ۵ توضیح می‌دهند که در این صورت نیز، دو گونه موضع‌گیری فرض دارد: ▪️ب.۱) اگر در حالی که موضع پیامبر ص را نمی‌دانند موضعی بگیرند و صدا بلند کنند، به احتمال زیاد [= أکثرهم] از کسانی‌اند که –برخلاف ظاهر روشنفکرمآبانه‌شان- اهل عقل‌ورزی نیستند؛ و ▪️ب.۲) اما اگر صبر می‌کنند تا محضر پیام‌آور الهی را درک کنند و دقیقا از وظیفه خود باخبر شوند، این قطعا برایشان بهتر است، [چرا که موجب می‌شود به جای اینکه بر اساس رأی شخصی و حدس و گمان کارهایشان را پیش ببرند تصمیم درستی بگیرند] و خداوند هم آنان [و اشتباهاتی را که چون هنوز به محضر دین نرسیده بودند. مبتلا می‌شدند] مورد مغفرت و رحمت خاصه خویش قرار می‌دهد. @yekaye #حجرات_5

. 4️⃣ «صَبَرُوا حَتَّی تَخْرُجَ إِلَیهِمْ» مسئولیتهای اجتماعی نباید مانع رسیدگی به امور خانوادگی شود 📚(تفسیر نور، ج۹، ص۱۶۶) @yekaye #حجرات_5

. 5️⃣ «وَ لَوْ أَنَّهُمْ صَبَرُوا حَتَّی تَخْرُجَ إِلَیهِمْ لَكانَ خَیراً لَهُمْ وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَحیمٌ» چرا با اینکه این واقعه در گذشته رخ داده، نفرمود «حتی خرجت الیهم» (شبیه آیه «فَصَبَرُوا ... حَتَّی أَتاهُمْ نَصْرُنا» (انعام/۳۴) که مربوط به گذشته بود و مطلب بعد از «حتی» را با فعل ماضی آورد) و فعل بعد از «حتی» با فعل مضارع آورد؟ 🔹الف. شاید می‌خواهد با این بیان به یک رویه اشاره کند که باید ادامه داشته باشد؛ نه فقط یک واقعه‌ای که در گذشته رخ داده است. 🔹ب. اگر آیه را نه یک مساله ادب شخصی، بلکه ناظر به مواجهه با پیام الهی ببینیم (تدبر۳) آنگاه: ▪️ب.۱. شاید می‌خواهد مساله انتظار کشیدن برای درک حقیقت را پررنگ کند (حدیث۳). یعنی چه بسا می‌فرماید: ای پیامبر! تو (که مظهر ارائه پیام الهی به مردم هستی) هنوز آن گونه که باید و شاید بر آنها خارج نشده‌ای (و آنها حقیقت دین کما هو حقه را مشاهده نکرده‌اند) که این همه اشکال به دین خدا وارد می‌کنند؛ اگر انسانها صبر می کردند تا خروج تو و حقیقت دین تو از پس پرده (= ظهور و رجعت) رخ می‌داد، می‌دیدند چقدر این دین الهی برایشان بهتر است، تا اینکه به خیال خود بخواهند الان که دوره غیبت است تمامیت اسلام در نظر و عمل را بدون حضور امام و پیامبر ص بررسی کنند. ▪️ب.۲. شاید می‌خواهد به خروج و قیام صاحب اصلی دین اشاره کند؛ یعنی آنان که الان عجله می‌کنند و در حالی که شما (= امام برحق از شما) هنوز در پس پرده هستید می‌خواهند شما بیرون بیایید و اوضاع را به دست بگیرید، (و چون نمی‌آیید از جانب خودشان اقداماتی می‌کنند)، اکثرشان عقل‌ورزی مناسبی ندارند؛ اما اگر صبر می‌کردند تا زمان خروج شما برسد و خودتان خروج می‌کردید قطعا می‌دیدند که آن برایشان بهتر است. (احادیث ۴ تا ۹) 🔹ج. ... @yekaye #حجرات_5