فرمول «کما*» در نگارش و ویرایش ★ ک: کوتاه؛ م: مفید؛ ا: اثرگذار هر متنِ معیاری باید سه ویژگیِ کوتاهی و مفید بودن و اثرگذاری رو داشته باشه و متنی که این‌ها رو داشته باشه بهترین متنه، چون راحت خونده و سریع فهمیده می‌شه و خوبم در ذهن می‌مونه. هدف از نگارش و ویرایشم همینه و بس. حالا «کوتاه» و «مفید» و «اثرگذار» دقیقاً یعنی چی؟ ۱) کوتاه یعنی «تا اونجایی که می‌شه» خلاصه بنویسیم و از درازگویی دوری کنیم. چطوری؟ این‌طوری که اول هرچی به ذهنمون اومد، بی‌قیدوشرط، بنویسیم. بعد تا جایی که آسیبی به محتوا و معنا نزنه، از سروتهش بزنیم و حذف کنیم. ۲) مفید یعنی چیزی بنویسیم که به‌درد خواننده بخوره و به دانشش اضافه کنه. پس اگه می‌بینیم نوشتن یا ننوشتنِ مطلبی فرقی نداره، همون بهتر که ننویسیمش. ۳) اثرگذار یعنی محتوا و شیوۀ بیانش جدید و جذاب و متفاوت باشه، که در ذهن خواننده بمونه. همیشه هم قرار نیست کار خاصی بکنیم. گاهی همین که مطلبمون «مفید» و «کوتاه» باشه و «ساده» نوشته بشه، اثرگذاری خودش‌و داره. شیوه‌های دیگه‌ای هم هست. مثلاً از تجربه‌های دیگران یا خودمون بگیم یا حرفمون‌و غیرمستقیم در قالب داستان بزنیم. گاهی هم می‌تونیم از ضرب‌المثل‌ها و آرایه‌های ادبی استفاده کنیم. البته می‌دونیم که متن به متن فرق می‌کنه و شاید هر جایی نشه از همه یا بعضی از این روش‌ها استفاده کرد. حالا دو نمونه ببینیم،‌ که سعی کرده‌م طبق فرمول «کما» ویرایششون کنم. ناویراسته: می‌توان گفت رابطه‌ای بین اثربخشی آموزشی و جنسیت معلمان وجود ندارد. این نتیجه بیانگر آن است که اثربخشی آموزشی به جنسیت آموزگاران اصلاً بستگی ندارد و همۀ معلمان، چه زن و چه مرد، دارای این توانایی و قابلیت هستند که در آموزش اثربخش باشند. (۴۴ واژه) ویراسته: می‌توان گفت هیچ رابطه‌ای میان اثربخشیِ آموزشی و جنسیتِ معلمان وجود ندارد و همۀ آن‌ها می‌توانند در آموزش اثربخش باشند. (۲۰ واژه) ناویراسته: انگیزۀ اولیۀ نگارش این نوشته، معرفی دو مبحث «تدریس» و «یادگیری» مبتنی بر کلام زیبای امام علی (ع) بود که با توجه به بضاعت اندک مؤلف، قطعاً خالی از اشکال نیست. (از پیش‌گفتار یک کتاب دانشگاهی) (۳۱ واژه) ویراسته: هدف نگارنده بررسی و شناساندن «تدریس» و «یادگیری» از دیدگاه امام علی (ع) بوده‌است/ است. (۱۴ واژه) این را هم ببینید: مثلث سه‌میم در ویرایش. #ویرایش_زبانی ۱۴‌۰‌‌۲/۰‌‌‌‌۶/‌۳‌۰‌ سید محمد بصام @Matnook_com

✅دورۀ جامع ستارگان ویرایش متنوک یک دورۀ تخصصی با موضوع ویرایش و درست‌نویسی است که آن را بر پایۀ دستورزبان زبان‌شناختی آموزش می‌دهیم. ✅در این دوره، که با روش جدید ما (دستورمحور) ارائه‌ می‌شود، هر کسی با هر شرایطی می‌تواند ویرایش و درست‌نویسی را در ۳۰ ساعت بیاموزد. ✅بیش از ۶۰ درصد از منابع و مطالب این دوره جدید است و در هیچ کارگاهی در ایران تدریس نمی‌شود. همچنین براساس تحقیقات ده‌سالۀ ما و تجربیاتمان در آموزش به بیش از ۵۰۰۰ دانشجوست که به‌صورت کاربردی، فشرده، و پیشرفته در اختیار ویرایش‌آموزان قرار می‌گیرد. 👩🏻‍💻اطلاعات بیشتر و ثبت‌نام آسان:👇 @MatnookAdmin3 @Matnook_com

🔺نازی سنگ‌سفیدی، نویسنده و پژوهشگر، از سبزوار 🔰کانال مؤسسه در ایتا: @Matnook_com

استعمال «عدم» اکیداً ممنوع! سه شیوه برای تغییر «عدم» در جمله #ویرایش_زبانی ۱۴‌۰‌‌۲/۰‌‌‌‌۶/‌۳‌۱‌ سید محمد بصام @Matnook_com

یک نکته‌ات بگویم! ترکیب‌های عربیِ رایج در فارسی، که به‌عنوان یک واژه یا اصطلاح در فرهنگ‌ها می‌‌آیند، کاملاً با نیم‌فاصله یا بی‌فاصله نوشته می‌شوند: آیت‌الله، اعلی‌الله‌‌مقامه،‌ ام‌الفساد،‌ امیرالمؤمنین، ان‌شاء‌الله، باری‌تعالیٰ‌، باسمه‌تعالیٰ‌، بین‌التعطیلین، بین‌الملل، تبارک‌وتعالی، ثقة‌الاسلام، حتی‌الامکان، حتی‌المقدور، حجت‌الاسلام (و المسلمین)، حجرالاسود، حسب‌الامر، حفظه‌الله، حق‌التدریس، حق‌الناس، حق‌تعالی، الحق‌والانصاف، الحمدلله، خارق‌العاده، دایرة‌المعارف، رحمة‌الله‌علیه، رحِمَه‌ُالله،‌ رضوان‌الله‌علیه، سبحان‌الله، سِدرة‌المنتهیٰ‌، سلام‌الله‌علیه، سیدالشهدا، صلی‌الله‌علیه‌وآله، عجل‌الله‌فرجه،‌ علی‌الحساب، علی‌الخصوص، علی‌القاعده، علیٰ‌اَیِّ‌حال، علیٰ‌حِده، علیٰ‌رغمِ، علیٰ‌کل‌ِّحال، علیه‌السلام، العیاذبالله، فوق‌العاده، فی‌الفور، فی‌المجلس، قُدِّس‌سِرُّه، کثیرالانتشار، لااله‌الاالله، لیلة‌القدر، ماشاءالله، متساوی‌الساقین،‌ متوازی‌الاضلاع، مع‌ذلک، مع‌هذا، مِن‌‌بعد، مِن‌حیث‌المجموع، یاالله، و ... . #فاصله‌گذاری ۱۴‌۰‌‌۲/۰‌‌‌۷/‌۰‌‌۳ سید محمد بصام @Matnook_com

✅ درست: نیوزیلند، زلاند نو (New Zealand) ⛔️ نادرست: نیوزلند* ★ «نیوزلند» (newsland) یعنی «اخبارستان»! 😊 #واژه‌شناسی #املا_رسم‌الخط ۱۴‌۰‌‌۲/۰‌‌‌۷/‌۰‌‌‌۴‌ سید محمد بصام @Matnook_com

✅ درست: زیبایی‌شناسی ⛔️ نادرست: زیباشناسی - ترجمهٔ دقیق اصطلاح aesthetics / esthetics «زیبایی‌شناسی» است (فرهنگستان زبان و ادب فارسی نیز «زیبایی‌شناسی» را تصویب کرده‌است: شناخت مفاهیم و مبانی فلسفی زیبایی؛ دانش ضوابط و ارزش‌های هنری). - ساختِ صرفیِ این واژه اسم + -شناسی است، مانند «آسیب‌شناسی،‌ آینده‌شناسی، و زبان‌شناسی‌». - صفتِ «زیبایی‌شناسی» نیز «زیبایی‌شناختی» است: مطالعات زیبایی‌شناختی. یادآوری: ویرایش نام کتاب و آنچه بر روی جلد و پشت آن نوشته می‌شود نیز به‌عهدهٔ ویراستار است. این را هم ببینید: رایج‌ترین غلط‌های املایی. #واژه‌شناسی ۱۴‌۰‌‌۲/۰‌‌‌۷/‌۰‌‌‌‌۵‌ سید محمد بصام @Matnook_com

👆تخفیف ۵۱٪ کارگاه آنلاین «نخبگان ویرایش» + ۴ هدیهٔ ۱٫۸۰۰٫۰۰۰ (هرگز تمدید نخواهد شد!) شروع دوره: ۱۵ مهر 📍هدایا و مزایا: اینجا 👩🏻‍💻ثبت‌نام سریع و آسان:👇 @MatnookAdmin3 @Matnook_com

«آندرلاین» یا «آندرسکور»؟ آندرلاین (underline): خطی که در زیر نویسه‌ها کشیده می‌شود و به آن «زیرخط» نیز می‌گویند: این آندرلاین / زیرخط است. کلید میانبر آندرلاین Ctrl + U است. آندرسکور (underscore): خطی کوتاه که در میان نویسه‌ها گذاشته می‌شود و در زیر خطِ زمینه می‌نشیند. مثلاً آنچه میان واژه‌های هشتگ گذاشته می‌شود آندرسکور است، نه آندرلاین: #املا_رسم‌الخط. کلید میانبر آندرسکور - + Shift است. #واژه‌شناسی #نشانه‌گذاری ۱‌۴۰‌۲‌/‌۰‌۷/‌۰‌۸ سید محمد بصام @Matnook_com

یک نکته‌ات بگویم! «آلودگی صوتی» ترجمۀ قرضی noise pollution و یکی از گرده‌برداری‌های رایج در فارسی است (گرده‌برداری یکی از مرسوم‌ترین روش‌های واژه‌سازی در زبان است و به‌خودی‌خود درست و نادرست ندارد). فرهنگستان زبان و ادب فارسی «آلودگی نوفه‌ای» را برای noise pollution تصویب کرده و ترجیح داده‌است، ولی به‌کار نمی‌رود («نوفه» /nufe/ در فارسی قدیم به معنای «بانگ و فریاد» بوده‌است. ازاین‌رو فرهنگستان، برای زنده کردن این واژه، آن را به‌عنوان معادلی برای noise گذاشته و در ساخت چندین واژۀ مصوّبِ دیگر نیز به‌کار برده‌است). این را هم ببینید: شست‌وشوی مغزی. #گرده‌برداری ۱‌‌۴‌۰‌۲‌/‌‌۰‌۷/‌۱‌۰‌‌ سید محمد بصام @Matnook_com

ویراسته: آدمی که نمی‌خواند یا کم می‌خواند یا فقط پرت‌وپلا می‌خواند بی‌گمان اختلالی در بیان دارد؛ چنین آدمی بسیار حرف می‌زند، اما اندک می‌گوید. نکته‌ها: ۱) ویرگولِ اول اضافی است، چون پس از جمله‌ای آمده که در حکم نهاد است. ۲) به‌جای ویرگولِ دوم باید نقطه‌ویرگول گذاشت، چون جملهٔ پس از آن از نظر دستوری کامل است، ولی به‌تنهایی به‌کار نمی‌رود و فقط با جملۀ قبلی‌اش معنا می‌یابد. ۳) پیش از حرفِ ربطِ «اما» و «ولی»،‌ اگر مفهوم تقابل یا تباین را برسانند، ویرگول می‌آید. پس قبل از «اما» ویرگول لازم است. ۴) ویرگول‌گذاری نحوبنیاد است، نه گفتارمحور؛ مرزنماست، نه درنگ‌نما. پس مستلزم درک دقیقی از دستورزبان زبان‌شناختی است. ۵) ترکیب‌های عطفیِ واژگانی با نیم‌فاصله نوشته می‌شوند، مانند «پرت‌وپلا» (ترکیب عطفی واژگانی غیر از گروه نحوی عطفی است). چند مثال دیگر: حمل‌ونقل، دَم‌ودستگاه، رفت‌وآمد، کسب‌وکار. یادآوری: اگر قواعد ویرایش و دلایل آن‌ها را براساس دستورزبان زبان‌شناختی بیاموزید، خودتان می‌توانید درست و نادرست را تشخیص دهید. #تمرین_ویرایش #نشانه‌گذاری ۱۴‌۰‌۲/۰‌۷/۱‌۳ سید محمد بصام @Matnook_com

«درب» یا «در»؟ «درب» و «در» هردو درست‌اند، ولی به دو دلیل معمولاً «درب» می‌نویسند: ۱) «درب» را معمولاً گونهٔ رسمیِ «در» تلقی می‌کنند، درصورتی‌که «در» غیررسمی نیست و از قدیم (حتی پیش از «درب» و با بسامد فراوان) در فارسی به‌کار رفته و هنوز هم می‌رود: - «حاجبان [...] بر درِ سرای بودند.» (ترجمۀ تفسیر طبری، ۱۴۶‌۸/۶) - «چون به درِ خانه رسیدم، [...] درِ خانه بزدم.» (پند پیران، ۱۲۸) - «آرام‌آرام مرگ بر در می‌کوبد.» (اسلامی ندوشن، روزها، ۱۳/۱) - «مرد، بر درِ این معبد، مسحور شده‌است.» (شریعتی، هبوط در کویر، ۵۲۲) ۲) برای اشتباه نشدنِ «در» با حرف اضافهٔ «در»، معمولاً «درب» می‌نویسند، درصورتی‌که بافت زبانی ابهام‌زداست و بهتر است همه‌جا «در» بنویسیم («درب» نیز البته غلط نیست، هرچند نشان‌دار است). یادآوری: در گذشته، «درب» بیشتر به معنای «دروازۀ شهر یا کاروان‌سرا» به‌کار می‌رفته: قرن۹: «قم را چند راه است و چند درب و چند میدان.» (تاریخ قم، ۲۰) و گاهی به معنای «درِ» ورودی خانه و مانند آن: قرن ۱۰: «چون شام شود، درب خانه را مضبوط نمایند.» (ارشادالزراعه، ۲۷۹) #واژه‌شناسی ‌‌۱‌‌۴‌‌۰‌۲/‌۰‌‌۷/‌۲‌۰ سید محمد بصام @Matnook_com