بسم الله 🔵شیعه، #اهل_سنت را #تکفیر نمی‌کند در مناظره معروفی که مدتی پس از جنگ #نهروان بین اشعث و امیرالمؤمنین علیه السلام روی داد، امیرالمؤمنین علیه السلام تأکید می‌کردند که در مسائل مربوط به #خلافت پیامبر صلی الله علیه و آله، فقط تعداد اندکی از صحابه به حق عمل کرده‌اند. 🔸در پایان مناظره، #اشعث از حضرت پرسید: اگر آنچه تو می‌گویی درست باشد، پس همه‌ی امت هلاک شده‌اند و تنها تو و شیعیانت اهل نجات هستید! 📢حضرت فرمودند: البته حق همواره با من بود ولی همه‌ی امت پیامبر (صلی الله علیه و آله) را هم هلاک شده نمی‌دانم بلکه از همه‌ی این امت فقط #ناصبی‌ها و کسانی که از روی لج و عناد حق مرا رد کرده باشند هلاک شده‌اند اما کسانی که خدای یگانه را قبول داشته‌ باشند، به نبوت محمد صلی الله علیه و آله اقرار بکنند، اهل قبله باشند، با ما دشمنی نکرده باشند، در دشمنی با ما با ظالمان همدستی نکرده باشند و فقط در #خلافت شک داشته باشند و جانشین واقعی پیامبر را گم کرده باشند، اینها [کافر نیستند بلکه] مسلمانان ضعیفی هستند که برای آنها به رحمت پروردگار امید دارم و جز گناهان احتمالی خودشان هیچ گونه نگرانی درباره‌ی آنها وجود ندارد. #ارشاد_القلوب دیلمی، ج 2 ص 397 و 398 #شیعه_و_سنی #با_معارف_نهج، شماره 80 https://eitaa.com/banahjolbalaghe

بسم الله 🔵مخالفان اصل #امامت، مسلمان‌ هستند یا کافر؟ 🔸اشاعره و معتزله به خاطر تصور ناقصی که از منصب امامت دارند، نصب امام را بر عهده مردم و یکی از افعال مکلفان می‌دانند. برای همین معتقدند مسأله انتخاب امام یک فرع فقهی (نه یک مسأله کلامی) است و در نتیجه امامت را از #اصول_دین نمی‌دانند بلکه از #فروع_دین می‌دانند و لذا مخالفان اصل امامت را #تکفیر نمی‌کنند. در مقابل، عالمان امامیه (به خاطر درک متعالی و کاملی که از منصب امامت دارند) معتقدند نصب امام بر عهده مردم نیست بلکه از طرف خداوند صورت می‌گیرد. امامت در این منظومه‌ی معرفتی، یک فرع فقهی نیست تا از فروع شمرده شود بلکه از اصول دین شمرده می‌شود. پرسشی که در این منظومه معرفتی پیش میآید این است که آیا اگر کس این اصل را انکار کند، کافر شمرده می‌شود؟ 🔹برخی از عالمان امامیه (از صدوق تا برخی معاصران) با همین استدلال #مخالفان امامت را تکفیر کرده‌اند. به تدریج در بین عالمان امامیه دیدگاهی شکل گرفت که #اهل_سنت را تکفیر نمی‌کرد. این دیدگاه مسلمان انگاری اهل سنت را با یکی از این سه شکل تبیین کرده است: 👇 1️⃣بیان اول این است که «اسلام» از «ایمان» جدا شود و #توحید و #نبوت و #معاد شرط لازم و کافی برای اسلام شمرده شود و اعتقاد به امامت از شرایط اسلام نباشد بلکه از شرایط ایمان باشد (تستری احقاق الحق (تعلیقه) ج 2 ص 294) 2️⃣در بیان دوم به جای تفکیک اسلام از ایمان، بر تفکیک «اسلام واقعی» از «اسلام ظاهری» تأکید می‌شود و همان سه اصل، برای "اسلام ظاهری" کافی شمرده می‌شود و در نتیجه هر کس این سه اصل را بپذیرد ظاهرا مسلمان شمرده می‌شود (مجلسی بحار ، خویی التنقیح ج 3 ص 84 و 85 و 87) 3️⃣در بیان سوم (که فرق چندانی با بیان دوم ندارد) «اصول دین» از «اصول مذهب» جدا می‌شود و اعتقاد به سه اصل اول برای تدیّن به دین اسلام ،کافی قلمداد می‌شود #میرزای_قمی (رساله خطی اصول دین، ذیل مقدمه)، کاشف الغطاء (محمدحسین کاشف الغطا, اصل الشیعه و اصولها ص 126) #علامه_طباطبایی در تفسیر آیه 110 کهف (المیزان ج 13 ص 405)، شهید #مطهری (مجموعه آثار 1: 97)، #امام_خمینی (کتاب الطهارة ج 3 ص 428) و #میرزا_جواد_تبریزی (صراط النجاة، ج 3 ص 415) به همین بیان سوم (تفکیک اصول دین از اصول مذهب) تمایل یافته و تلویحا یا تصریحا از #تکفیر اهل تسنن خودداری کرده‌‌اند. #با_معارف_نهج شماره ۸۵ https://eitaa.com/banahjolbalaghe

بسم الله 🔵کفر یا فسق مخالفان امیرالمؤمنین قُلتُ:... أَ بِمَنْزِلَةِ رِدَّةٍ أَمْ بِمَنْزِلَةِ فِتْنَةٍ؟ فَقَالَ: بِمَنْزِلَةِ فِتْنَة) #خطبه_156 امیرالمؤمنین علیه‌السلام فرموده است وقتی پیامبر مرا از فتنه‌های پس از خودشان آگاه می‌کردند از ایشان پرسیدم این فتنه‌ها درحد ارتداد [و کفر] است یا در حد فتنه؟ فرمودند: در حد #فتنه! ✍️در مقابل این روایتِ نهج البلاغه، دسته‌ی دیگری از روایات وجود دارد که ثابت می‌کند کسانی که با امیرالمؤمنین علیه‌السلام جنگیده‌اند کافر هستند (مانند روایت «یاعلی حربُک حربی») شارحان شیعی نهج البلاغه این روایت را با آن روایات جمع کرده و کفر کسانی که با علی جنگیده‌اند را اثبات کرده‌اند (ن ک: بهج الصباغة ج 4 ص 296، منهاج‏ البراعة خوئي، ج 9، ص 306 تا 308 و شرح نهج البلاغه #مجلسی ج 2 ص 103) اما #ابن_ابی_الحدید در ذیل همین خطبه 156 سعی کرده است کفر باغیان جنگ جمل را رد کند (شرح ابن ابی الحدید ج 9 ص 208). ↩️پ ن: متکلمان امامیه در بحث #امامت خاصّه این مساله را مطرح کرده‌اند که آیا بین کسانی که با علی جنگیده‌اند و کسانی که صرفا با او مخالف بوده‌اند فرقی وجود دارد؟ #خواجه_نصیرالدین طوسی در تجرید الاعتقاد نوشته است: «محاربان علی علیه السلام (کسانی که با او جنگیدند) کافر هستند اما مخالفان او [کافر نیستند بلکه صرفاً] فاسق هستند.» #امامیه برای اثبات کفر محاربان امیرالمؤمنین به روایات نبوی استناد کرده‌اند (#شیخ_مفید در افصاح، #شیخ_طوسی در اقتصاد، #علامه_حلی در شرح تجرید و ...) اما درباره مخالفان امیرالمومنین علیه‌السلام اختلاف نظر وجود دارد. برخی عالمان امامیه مخالفان علی را به خاطر اینکه امامت علی را که ضروری دین (از اصول دین) بوده، رد کرده‌اند کافر می‌دانند اما علامه در شرح تجرید قول به فسق آنها را اقوی دانسته است. ◀️ به نظر می‌رسد قول مشهور در بین امامیه، همان فاسق بودن مخالفان باشد نه کافر بودن آنان.▶️ در کلام #اهل_سنت نیز یکی از کهن‌ترین مسائل که از دیرباز در ذیل مسأله اعتبار و احترام صحابه مطرح می‌شده این است که #صحابه و تابعانی که بر دو تن از خلفای راشدین (#عثمان و امیرالمؤمنین علیه‌السلام) شمشیر کشیده‌اند، کافر‌اند یا فاسق‌اند یا اینکه صرفا خطا کرده‌اند؟ ⤵️در این منابع کفر یا عدم کفر مخالفان و محاربان علی علیه‌السلام واکاوی شده است: 1.الافصاح شیخ مفید ص 117 تا 131 2.الاقتصاد شیخ طوسی ص 358 تا ص 365 3.ابكار الأفكار في أصول الدين، ج‏5، ص: 293 4.شرح المواقف، ج‏8، ص: 374 #تکفیر #با_معارف_نهج، شماره 118 https://eitaa.com/banahjolbalaghe