#نکات_فقهی 💠ارتباط «علم به معروف» با «امر به معروف» 🔰حضرت استاد شب زنده دار «دام ظله»: 🔹شرط اول از شرایط امر به معروف و نهی از منکر، علم به معروف و منکر است؛ رابطة «علم به معروف» با «امر به معروف» چه رابطه‌ای است؟ در این باره چهار قول وجود دارد: 🟠قول اول: شرط شرعی وجوب قول اول این است که این شرط، شرط وجوب است؛ آمر به معروف، مادامی که علم به معروف نداشته باشد، امربه‌معروف بر او واجب نیست. مثل استطاعت برای حج است؛ کسی که استطاعت نداشته باشد، حج بر او واجب نیست، اینجا هم کسی که علم به معروف و منکر نداشته باشد، امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر بر او واجب نیست. حضرت امام«ره» در تحریر این قول را پذیرفته. 🔴قول دوم: شرط شرعی واجب قول دوم این است که این شرط، شرط واجب است، نه شرط وجوب؛ مثل طهارت برای صلات است؛ اگر کسی متطهر نباشد، طهارت خبثی یا حدثی نداشته باشد، اینطور نیست که نماز بر او واجب نباشد، لکن چون آنچه واجب است، نمازِ مشروط به طهارت است، باید برود طهارت تحصیل کند. پس حتی آن جایی که علم ندارد، امربه‌معروف بر او واجب است، لکن باید برود علم را تحصیل کند. 🟢قول سوم: شرط عقلی وجوب قول سوم این است که این شرط، نه شرط واجب است، نه شرط وجوب است، بلکه یک شرط عقلی است و بازگشتش به شرط «قدرت» است. تکالیف، مشروط به قدرت هستند، اما نه به عنوان شرط شرعی، بلکه شرط عقلی است، از شرایط عامة تکلیف است. بعضی قائلند که علم به معروف، شرط وجوب نیست (شارع وجوبش را معلق به این علم نکرده‌است) شرط واجب هم نیست، بلکه یک شرط عقلی است؛ چون دخیل در قدرت بر امربه‌معروف است. این هم نظریة آقاضیاء در شرح تبصره است. 🟡قول چهارم: از باب مقدمة عقلی واجب است قول چهارم این است که لا شرطا شرعیا، و لا عقلیا. بلکه اگر می‌گوییم: «علم لازم است»، همانطور که صاحب شرائع در متن فرموده، «الاول ان یأمنه من الغلط فی الانکار»؛ برای این است که اگر انسان معروف را نشناسد و همینجور اقدام به امر و نهی کند، ممکن است غلط از کار دربیاید. برای این که در چالة امربه‌منکر نیفتد، عقل می‌گوید: «برو یاد بگیر»؛ همانجور که عقل می‌گوید: «باید مقدمة واجب را بیاوری» و مقدمة واجب، نه شرط شرعی برای وجوب است و نه شرط شرعی برای واجب است. عقل است که می‌گوید مقدمات سفر حج را باید فراهم کنی. اینجا هم همین که یک منکری واقع شد، وجوب امربه‌معروف فعلی می‌شود، من برای این که امنیت پیداکنم از این که در غلط بیفتم و عقاب آن کار دامنگیرم بشود، عقل می‌گوید: «برو علم پیداکن». پس وزان علم به معروف، وزان مقدمات واجب است؛ که نه شرط شرعی است نه شرط عقلی (از شرایط عام تکلیف) است، فلیُحذَف العلم بالمعروف من سجلّ الشروط؛ کما این که شارع فقط همینقدر می‌گوید که: «نمازِ با طهارت، واجب است.»، و این را نمی‌گوید که: «باید از رختخواب بلند بشوی بروی شیر آب را بازکنی و…». 🔷ثمرة چهار قول: نتیجه این می‌شود که اگر معصیتی از کسی واقع شد و کسی او را بدون علم به آن منکر نهی کرد بعد رفت و فهمید آن عمل منکر بوده و آن نهیْ وَقَعَ فی محله، اگر شرط وجوب بوده (طبق قول اول)، چیزی بر او واجب نبوده (و لذا معصیتی نکرده. بنابراین پس از علم، اگر موضوع باقی باشد، باید مجدداً نهی کند.) اگر شرط واجب بوده (طبق قول دوم)، واجب را اتیان نکرده (و در صورت تقصیر در کسب علم، در امتثال نهی از منکر، معصیت کرده)؛ چون نمی‌دانسته، مثل نمازِ بی‌وضو خواندن است. و لذا اگر موضوع باقی است، باید دومرتبه نهی کند. اگر شرط عقلی وجوب بوده (طبق قول سوم)، چون به شرط «قدرت» برمی‌گردد، پس عاجز از امتثال بوده (و لذا معصیتی هم نکرده حتی اگر در تحصیل علم به معروف مقصّر بوده‌است. حال که علم پیداکرده، وجوب می‌آید. و اگر موضوع باقی است، باید مجدداً نهی کند.). اما اگر نه شرط وجوب است نه شرط واجب (طبق قول چهارم)، چون واجبْ توصلی است، فصدر عنه الامتثال و تکلیف را انجام داده، الا این که نمی‌دانسته: «نهی‌ازمنکر است یا نه؟»، پس یک تجرّی از او صادرشده‌است. چرا تجری است؟ چون وقتی که نداند: «این عملی که دارد از آن نهی می‌کند، واجب است یا حرام؟»، و حتی اگر نداند که «حرام است یا حلال؟»، و بگوید: «لاتفعل هذا الحرام»، قول بلا علم گفته و آنچه نمی‌دانسته حرام است را به شریعت نسبت داده. لکن اگر بگوید: «لاتفعل هذا»، تجرّی نکرده‌است. 📚 برگرفته از دروس خارج فقه (امر به معروف) استاد #شب‌زنده‌دار (1395ش) #حضرت_آیت‌الله_شب‌زنده‌دار «دام ظله» #آثار #فقه 🔗 @book_feghahat

📚نام کتاب: «کتاب کافی شریف» برگرفته از دروس حضرت استاد #شب_زنده_دار«دام ظله» 🔶 توضیحات: این کتاب مبحثی تفصیلی راجع به اعتبار روایات کتاب #کافی شریف می باشد، که نقدها و پاسخهایی است که از درسهای خارج حضرت استاد شب زنده دار «دام ظله» استخراج، مستند و بازنویسی شده است. 🔷فهرست اجمالی کتاب به شرح زیر می باشد: ✅حجیت روایات کافی با استناد به فرمایش مرحوم کلینی«ره» ✅معنای واژه «صحیحه» و دو احتمال موجود در آن ✅بیان احتمال اول در معنای واژه «صحیحه» و حجیت روایات کافی بنابر این احتمال ✅بیان راه های اطلاع از صدور خبر از طریق حس در عصر مرحوم کلینی«ره» ✅بیان احتمال دوم در معنای واژه «صحیحه» و حجیت روایات کافی بنابر این احتمال ✅بیان و پاسخ به 12 اشکال در رابطه با اعتبار روایات کتاب کافی ✅بیان دو نکته: 1️⃣لزوم اجازات نقل روایت در عصر حاضر 2️⃣بررسی اعتبار «الکافی کاف لشیعتنا» 💠خلاصه و جمع بندی 📖 تعداد صفحه: 52 #آثار #رجال #کتاب_کافی_شریف 🔗 @book_feghahat

📚 نام کتاب: «مسعدة بن صدقه» برگرفته از دروس خارج حضرت استاد #شب_زنده_دار«دام ظله» 🔷فهرست اجمالی کتاب به شرح زیر می باشد: 🟢بیان راههای توثیق مسعده بن صدقه و بررسی هر یک از آن راهها 1️⃣ذکر نام «مسعده بن صدقه» در اسناد کامل الزیارات 2️⃣وجود «مسعده بن صدقه» در راویان تفسیر علی بن ابراهیم قمی 3️⃣عدم ذکر قدح برای راویان مشهور 4️⃣فرمایش مرحوم علامه مجلسی(عمل طایفه به روایات مسعده بن صدقه) 5️⃣راه دیگر از علامه مجلسی(غایت متانت روایات مسعده بن صدقه) 6️⃣کلام مرحوم آیت الله حائری(نقل یکی از اجلاء یعنی هارون بن مسلم از مسعده بن صدقه) 7️⃣اتحاد «مسعده بن صدقه» با «مسعده بن الیسع» 8️⃣اتحاد «مسعده بن صدقه» و «مسعده بن زیاد» و «مسعده بن الیسع» 9️⃣اتحاد «مسعده بن صدقه» و «مسعده بن زیاد» 🔟کثرت روایات «مسعده بن صدقه»، به ویژه در کتب مفتی بها نزد اصحاب 1️⃣1️⃣نقل کثیر هارون بن مسلم از مسعده و عدم قدح هارون از سوی رجالیون ❇️نتیجه بحث از راههای وثاقت مسعده بن صدقه 🟠بیان راههای تضعیف مسعده بن صدقه و بررسی هر یک از آن راهها 1️⃣اعمّ بودن دلیل از مدّعی 2️⃣ذکر «مسعده بن صدقه» در قسم ثانی از کتاب رجال ابن داود 3️⃣تضعیف «مسعده بن صدقه» از سوی علامه مجلسی دوم در وجیزه 4️⃣عامی شمردن مسعده از سوی شیخ طوسی 5️⃣بتری شمردن مسعده از سوی مرحوم کشّی ❇️نتیجه بحث از راههای تضعیف مسعده بن صدقه 🔴نتیجه نهایی بحث از وثاقت«مسعده بن صدقه» 📖 تعداد صفحه: 63 #آثار #رجال #مسعدة_بن_صدقه 🔗 @book_feghahat

✅✅✅اثر تازه منتشر شده✅✅✅ 📚 نام کتاب: « اصول فقه امامیه «تخییر»» 🔰تقریرات درس اصول حضرت استاد #شب_زنده_دار«دام ظله» 💠توضیحات: در موارد دوران امر بین محذورین، که جنس تکلیف و اصل الزام معلوم است اما نوع آن مشکوک بوده و ندانیم که آیا الزام در قالب وجوب هست یا در قالب حرمت، وظیفه چیست؟ آیا جانب حرمت مقدم است یا در انتخاب هر کدام از وجوب و حرمت، مخیر هستیم؟ آیا برائت عقلی و شرعی نسبت به هر طرف جاری می شود؟ در کتاب پیش رو، این سوالات به صورت مفصل پاسخ داده شده و مورد بررسی واقع شده است. 🔹فهرست اجمالی کتاب، به شرح زیر می باشد: ✅ دوران امر بین محذورین در توصلیات و در یک رویداد. ✅ بررسی جریان برائت عقلی و شرعی، اصالة الاباحة و استصحاب در مقام. ✅ دوران امر بین محذورین در تعبدیات و در یک رویداد. ✅ دوران امر بین محذورین در رویدادهای متعدد. ✅ تخییر بدوی یا استمراری؟ 📖 تعداد صفحه: 136 #آثار #اصول #اصول_عملیه #تخییر 🔗 @book_feghahat

📚 آثار جدید منتشر شده حضرت استاد #شب_زنده_دار«دام ظله»: 🔻رجال: 📗بررسی کتاب اشعثیات 🔻اصول: 📗اصول عملیه(تخییر) 🔻 اخلاق: 📗آیین علم آموزی 🔸سفارش و تهیه کتاب: می توانید از طریق روشهای زیر کتب را تهیه فرمائید: 👤 هماهنگی از طریق ادمین کانال (جهت ارسال پستی): @mahmodkh1369 📮آدرس: قم ، بلوار سمیه ، خیابان شهیدین، پلاک 14، مدرسه علمیه آل یاسین علیهم السلام، زیر زمین، مرکز پژوهشی ذکر 🔗 @book_feghahat

#نکات_فقهی 💠 انواع احتیاط واجب: 🔰حضرت استاد شب زنده دار «دام ظله»: 1️⃣ گاهی مجتهد احتیاط واجب را مطرح می‌کند؛ چون به دلیل نداشتن فرصت یا ابزار استفراغ وسع، حکم برای خود او روشن نیست. 👈 مثلا ایام ذی الحجّه می‌رسد و استفتائی در مورد حجّ می‌شود که پاسخ دادن آن به دو هفته فرصت احتیاج دارد و فرصت عمل می‌گذرد. 2️⃣ گاهی حکم برای مجتهد روشن است، ولی او به دلیل مصالحی حکم را اظهار نمی‌کند. در اینجا مقلّدان باید احتیاط کنند؛ چون مجتهد ابراز رأی نکرده و مورد برای آن‌ها شبهه حکمیه قبل از فحص است. و در شبهات حکمیه قبل از فحص، عقل حکم می‌کند که وظیفه، احتیاط است. 👈 مثلا مجتهد از ادله استفاده نکرده حلق لحیه حرام است، اما چون یک ارتکاز متشرّعی بر حرمت وجود دارد و او احتمال می‌دهد این ارتکاز معاصر با معصوم (علیه السلام) بوده، فتوای به حلیّت نمی‌دهد. یا مثلا ادله مساله تمام است اما مجتهد چون تفرّد دارد، دغدغه دارد که ممکن است اشتباه کرده و حکم خدا چیز دیگری باشد. 3️⃣ گاهی هم خود عقل حکم به احتیاط می‌کند، مانند اطراف علم اجمالی. البته اینجا مجتهد فتوا به احتیاط می‌دهد. 👈 مثلا می‌گوید اگر مکلّف نمی‌داند نمازش قصر یا تمام است، باید بین قصر و تمام جمع کند. 📚 برگرفته از دروس خارج فقه (امر به معروف) استاد #شب‌زنده‌دار (1396ش) #حضرت_آیت‌الله_شب‌زنده‌دار «دام ظله» #آثار #فقه 🔗 @book_feghahat

📚 نام کتاب: «تفسیر علی بن ابراهیم قمی» برگرفته از دروس خارج حضرت استاد #شب_زنده_دار«دام ظله» 🔸 توضیحات: یکی از معروفترین تفاسیر شیعه در قرن سوم و چهارم هجری، #تفسیر_علی_بن_ابراهیم_قمی است. این تفسیر، خصوصاً در قرون اخیر، یکی از منابع مهم تفسیر روایی برای دیگر کتابهای تفسیری تلقی شده است، به گونه ای که کمتر کتابی در تفسیر یافت می شود که از روایات آن بهره نبرده باشد. 🔷فهرست اجمالی کتاب به شرح زیر می باشد: ✅معرفی اجمالی جناب علی بن ابراهیم و تفسیر ایشان ✅بررسی وثاقت رجال تفسیر علی بن ابراهیم ✅بیان اشکالات هشتگانه و بررسی هر یک از اشکالات 1️⃣ تلفیقی بودن تفسیر 2️⃣ تشکیک در نسبت فراز محل استشهاد به علی بن ابراهیم 3️⃣ ظهور عطف، در تغایر مشایخ و ثقات 4️⃣ مقصود از مشایخ، راوی مباشر امام ع است. ✅اقوال مختلف در رابطه با معنای متن دیباچه قول اول:توثیق همه ی رجال سند قول دوم: توثیق مشایخ بلا واسطه ی علی بن ابراهیم قول سوم:توثیق راوی مباشر امام ع 5️⃣انحصار توثیق در مشایخ بلا واسطه به سبب قرائن ثلاثه 6️⃣ مقصود علی بن ابراهیم، اعتبار بخشی به کتابش بدون توثیق افراد سند است. 7️⃣ عدم دلالت عبارت علی بن ابراهیم بر حصر در روایت از ثقات 8️⃣ اجمال و تردّد عبارت«مشایخنا و ثقاتنا» بین محتملات چهارگانه ✅نتیجه گیری 📖 تعداد صفحه: 57 #آثار #رجال #تفسیر_علی_بن_ابراهیم_قمی 🔗 @book_feghahat

#سخن_بزرگان 💠 الزامات تحصیل در #درس خارج: 🔰حضرت استاد شب زنده دار «دام ظله»: 1️⃣سعی بلیغ و مجاهدانه: در کنار علاقمندی وافر به علم، باید سعی و #تلاش بلیغی شود. ابن سینا با آن نبوغ علمی می‌گوید: «من بعضی از کتابها را بیست و پنج بار مطالعه کردم تا فهمیدم». اگر این دو باشد، ولو سایر امور ناقص باشد، شخص به جایی می‌رسد. چه بسیار افراد با استعداد که موفقیتی پیدا نکردند، و په بسیار افراد کم استعداد که کار کردند و به موفقیت‌هایی دست یافتند. 2️⃣انتخاب محدوده های درسی عمیق و پرچالش اولاً باید مبحث عمیق باشد. از حضرت امام (قدس سره) نقل شده که ایشان سفارش می‌فرمود خارج طهارت یا بیع بروید؛ چون باب طهارت روایات فراوان دارد و در باب بیع اِعمال قواعد بیشتر است. اگر هفت ـ هشت سال این ابواب را درس بروید، خودکفا می‌شوید. مباحث بکر نباید در درس مطرح گردد، موضوعات نو باید در #لجنه های علمی بررسی گردد و سپس نتایج آن به کلاس‌ها منتقل شود. 3️⃣#دقیق بودن استاد مهمتر از #خوش_بیان بودن دقت استاد از #خوش_بیانی وی مهمتر است. اگر استاد دقیق نباشد، خوش بیان هم باشد، طلبه فکر می‌کند مطلب آسان است و با #استدلال‌های_آبکی قانع می‌شود. 4️⃣فکر قبل و فکر بعد و سپس #تقریر نویسی قبل از حضور در کلاس در مورد موضوع فکر کنید ولو ظناً یک موقفی اتخاذ کنید. بعد از درس هم فکر کنید، سپس تقریر درس را بنویسید. البته تقریر غیر از #املاء است. در تقریر باید اتخاذ رأی شود، مطلب حلاجی شود، اگر استدلال نیاز به مقدمه یا تکمله دارد، اضافه شود. این تقریر است که به درد خود شخص و دیگران می‌خورد. 🔗 @book_feghahat

💢درس خواندن برای...💢 🔰حضرت استاد شب زنده دار «دام ظله»: «♦️متأسفانه چیزی که امروز هست، این است که امتحاناتی گرفته می‌شود و همّ و غمّ طلبه این شده است که این را بگذراند و امتحان بدهد و بیابد بالا، اما حساسیت اینکه من می‌خواهم این علم را یاد بگیرم، نیست. فقط در نظر دارد که این درس را پاس کند و مدرک بگیرد. 🔸بر خلاف گذشته که مثلاً می‌گفتند فلانی دو بار مغنی خوانده است. مثلاً آیت‌الله جوادی آملی، بعضی از مجلدات اسفار را سه بار پیش استاد خوانده‌اند( آقای شعرانی، آقای الهی و علامه طباطبایی). ❓این (تکرار) برای چیست؟ برای اینکه مفاد این کتب را من درست تلقّی کنم. 🔹متأسفانه در روزگار ما اینکه همّ و غمّ طلبه این باشد که علم را درست فرا بگیرد و به زوایا و خفایایش پی ببرد، خیلی کم شده است. الان خیلی از کتاب‌ها را نمی‌خوانند و می‌روند و امتحان می‌دهند.» 🔗 @book_feghahat

#نکات_حدیثی 💠 تفکیک در حجیت در چند بخش از یک روایت 🔰حضرت استاد شب زنده دار «دام ظله»: 🔹 روایات دو گونه هستند: 1️⃣ گاهی در یک روایت تمام فقرات یک جمله به هم پیوسته هستند، یعنی هیچ فقره‌ای معنای مستقلی ندارد مگر با سایر اجزاء. در این نوع از روایات #تفکیک در حجیت امکان‌پذیر نیست. 2️⃣ گاهی فقراتی که روایت را تشکیل داده‌اند جمله‌هایی هستند که هر کدام معنای خاص و مستقل خودشان را دارند؛ یعنی هر جزء کامل است و می‌شود سایر اجزاء را حذف کرد. در این نوع از روایات #تبعیض در حجیت امکان دارد. 🔸 با توجه به اینکه ادله حجیت، #انحلالی هستند و شامل تک تک اجزاء می‌شوند، پس شارع می‌تواند بفرماید نسبت به آن بخش کلام تو را متعبّد نمی‌کنم، اما نسبت به این بخش متعبّد می‌کنم. 🔹 علما در روایتی که مشتمل بر بعضی از احکام خلاف اجماع یا ضرورت است، فقط قسمتی که مخالفت دارد را کنار گذاشته‌اند و به بخش‌های دیگر عمل کرده‌اند. 🔸 به عنوان مثال در روایت «سَأَلْتُهُ عَنْ رَجُلٍ كَذَبَ فِي شَهْرِ رَمَضَانَ؟ فَقَالَ: قَدْ أَفْطَرَ وَعَلَيْهِ قَضَاؤُهُ وَهُوَ صَائِمٌ يَقْضِي صَوْمَهُ وَوُضُوءَهُ إِذَا تَعَمَّدَ» (تهذیب الأحکام، ج4، ص 203) فقها نقض وضو را نپذیرفته‌اند چون خلاف ضرورت است؛ اما به نقض صوم فتوا می‌دهند با اینکه کلمه «یقضی» هم تکرار نشده است. 📚 برگرفته از دروس خارج فقه (امر به معروف) استاد #شب‌زنده‌دار (1397ش) #حضرت_آیت‌الله_شب‌زنده‌دار «دام ظله» #آثار #فقه 🔗 @book_feghahat

🔸بیانات مهم حضرت آیت الله شب زنده دار "دام ظله" در آغاز درس خارج فقه در مسجد اعظم۱۴۰۲/۱۱/۱۶، پیرامون دهه فجر و پیروزی انقلاب اسلامی و انتخابات. 🔹فضلایی که توان روشنگری دارند از جهاد تبیین و روشنگری دریغ نکنند. 🔹در مقام تبیین دو راه داریم یا به صورت تفصیلی و یا اجمالی ورود کنیم. 🔹خیلی از اشکالات یا وارد نیست و یا جواب دارند و برخی هم که جواب ندارند را بپذیریم. 🔹تا اسلامی شدن همه امور، خیلی زمان نیاز است. 🔹شرکت جوانان در مناسک مذهبی مثل اعتکاف افزایش یافته است. 🔹اگر پای کار انقلاب باشیم، نصرت الهی حتمی است. 🔹داستان ختم چله زیارت عاشورا مرحوم حضرت آیت الله شیخ مرتضی حائری با پیروزی انقلاب اسلامی در ۲۲بهمن۱۳۵۷ 🔹در کنار انجام وظایف،از دعا و توسل و زیارت برای امور کشور و دفع فتنه دشمنان و رفع کج فهمی ها و تعالی و رشد خودمان غفلت نکنیم. @pand_saadat