#نکات_اصولی #قاعده_اصولی #قاعده_فقهی 💠 تفاوت قاعده #اصولی با قاعده #فقهی: ✅ قدر مشترک از تعاریف لغویون، اصولیون و فقها در تعریف #قاعده، این است: 👈 «قاعده، قانون و ضابطه ای کلی است که مصادیق متعدد دارد و فروعاتی ـ چه در یک باب و چه در ابواب متعدد ـ بر آن مترتب می شود». (قواعد اصول الفقه، ص13) 🔻 برای شناخت معنای قاعده فقهی، می‌بایست تفاوت های قاعده فقهی و اصولی روشن شود: 🔹 در فرق بین قاعده اصولی و فقهی حدود #پانزده فرق ارائه شده، که به اهم آنها اشاره می‌شود: 1️⃣ قاعده ای که نتیجه و فایده آن مختص مجتهد باشد؛ مثل استصحاب، قاعده اصولی و قاعده ای که نتیجه آن مشترک بین مجتهد و مکلف باشد؛ مثل قاعده طهارت، فقهی است. (رسائل، ج 3، ص 18) 2️⃣ اگر امکان استنتاج حکم جزئی از قاعده وجود نداشته باشد، اصولی و الا فقهی است؛ مثلا از حجیت خبر واحد، بدون ضمیمه کردن صغری، نمی‌توان وجوب نماز جمعه را نتیجه گرفت و به همین جهت قاعده اصولی محسوب می شود. (فوائد الاصول، ج1، ص 19) 3️⃣ قاعده اصولی حکم کلی است که مستقیما به افعال مکلف تعلق نمی گیرد؛ مثل حجیت خبر واحد، بر خلاف قاعده فقهی؛ مثل قاعده طهارت. (فوائد الاصول، ج 4، ص 309) 4️⃣ در قاعده اصولی استنتاج حکم شرعی به نحو استنباط است، در حالی که در قاعده فقهی به نحو تطبیق. (محقق خویی، محاضرات، ج1، ص 5) 5️⃣ قواعد اصولی در همه ابواب فقه جاری می شوند، ولی قواعد فقهی مختص یک یا چند باب است. (کفایة الاصول، ج3، ص 7) 🔻 به نظر می رسد همه این فرق ها، بیان تفاوت ها در مقام تطبیق می باشد و فرق حقیقی قاعده فقهی با قاعده اصولی، این است: 🔺«قاعده اصولی، قاعده ای #آلی است که کبرای استنتاج احکام کلی یا وظیفه عملی قرار می گیرد، اما قاعده فقهی، حکم کلی الهی #غیرآلی است که خودش مد نظر است و احکام کلی دیگری نیز توسط آن ثابت می شود». (امام خمینی، مناهج الوصول، ج1، ص51) 🔰 مدرسه عالی فقه و اصول شهیدین قم 🆔 @Dar_masire_ejtehad

#نکات_فقهی #قاعده_فقهی #ارشاد_جاهل 💠 محل جریان قاعده ارشاد جاهل: ✅ شخصی که جاهل است، یا جهل به موضوع دارد (مثل اینکه نمی‌داند این شیء خمر است) و یا جهل به حکم دارد (مثل اینکه نمی‌داند خوردن خمر حرام است) 1️⃣ حکم جهل به #موضوع: 🔻 دو حالت دارد: 🔹 الف. موضوع از موضوعاتی است که شارع مقدس به آن اهتمام ویژه دارد (بحث دماء و اعراض و اموال) 👈 مثال: جهل به موضوع موجب خطرات جانی و یا مالی شود؛ مثلا شکارچی به سمت انسانی به خیال اینکه حیوان است در حال تیر اندازی است؛ در این صورت قطعا ارشاد جاهل #واجب است. 🔸ب. موضوع از موارد فوق نیست. 👈 مثال: پاکی و نجاست اشیاء یا اشتباه در تشخیص قبله و...؛ که در این صورت ارشاد جاهل واجب نیست، بلکه راجح هم نیست. 2️⃣ حکم جهل به #حکم: 🔻 سه حالت دارد، که تنها در یک حالت بحث ارشاد جاهل مطرح است: 🔹 الف. گاهی شخص مسأله را می‌داند، ولی عمداً خطا می‌کند، در اینجا ارشاد او از باب «#نهی‌ازمنکر» واجب است. 🔸 ب. گاهی شخص مسأله را می‌داند، ولی از روی غفلت خطا می‌کند، در اینجا ارشاد او از باب «#تذکر» واجب است. 🔹 ج. گاهی شخص مسأله را نمی‌داند، در این صورت ارشاد او از باب «#ارشادجاهل» واجب است. 📚 ر.ک: مکاسب، شیخ انصاری، ج1، ص76؛ مستمسک، مرحوم حکیم، ج1، ص523؛ مصباح الهدی، ج2، ص42. 🔰 مدرسه عالی فقه و اصول شهیدین قم 🆔 @Dar_masire_ejtehad