💠 #فلسفه‌ی_فلسفه‌ی_اسلامی 💠 #استاد_یزدانپناه 💢بخش8️⃣2️⃣ 🌐 کنش های عقلی زمینه ساز علم یقینی 🔺 کنش های عقلی مولّد علم ضروری اضطراری و یقینی در پست های قبل مطرح شد. اما در فلسفه کنش های عقلی دیگری نیز در کارند که هرچند یقین به بار نمی آورند، زمینه ساز فراهم آمدن علم یقینی اند. 🔘 نمونه هایی از این کنش ها 🔘 1. عقل پرسشگر 🔺 در هیچ علمی تا پرسش جدی مطرح نشود، کار و تحلیل عمیق صورت نمی گیرد. از باب نمونه، پرسش اصالت وجود یا ماهیت، اول بار برای شیخ اشراق مطرح شد و رشته ای از بحث ها را درحکمت اسلامی به راه انداخت. 🔺 طرح پرسش فلسفی کار عقل است و این کنش عقلی را «عقل پرسشگر» می نامیم. پرسشگری مولّد علم نیست، اما برای تولید علم بسیار اهمیت دارد. 🔘 2. عقل احتمال دهنده 🔺 گاه در فرایند کار فلسفی، هنوز به پاسخ قطعی نرسیده ایم ،ولی پاسخ هایی را محتمل می دانیم. این احتمال خود نوعی پرتوافکنی بر ساحتی است که قصد داریم در آن غور کنیم. 🔺عقل احتمال دهنده نیز برای کارهای فلسفی سودمند است و زمینۀ یافتن علم حقیقی را آماده می کند. 🔺این کنش عقل بسیار به کار فلسفه می آید. اساساً برخی فیلسوفان بحث فلسفی خود را از همین نقطه می آغازند؛ بدین صورت که پس از مطرح شدن مسئله فلسفی، سراغ احتمالاتی که می توان مطرح کرد، می روند. 🔘 3. عقل نظریه پرداز 🔺 گاه عقل از حد احتمالات فراتر می رود و تحلیل هایی ارائه می دهد؛ به گونه ای که می توان گفت نظریه ای پرداخته شده است. 🔺 نظریه دستگاهی از آموزه هاست. با بسط پاسخ های احتمالی و ارائه تحلیل و تبیین هایی بر اساس آنها، می توان به نظریه دست یافت. در این مرحله هنوز علم یقینی فراهم نیامده است؛ اما تحلیل و تبیینی به دست آمده است که چه بسا به دستیابی به علم بینجامد. 🔘 4. دیگر کنش عقلی عرضۀ مثال و تشبیه برای نزدیک تر کردن موضوع به فهم خود یا دیگران است؛ به گونه ای که بعد از نزدیک تر شدن به فهم، از مثال عبور کنند. باید دانست که این کنش یقیین آور نیست. 🔘 کنش های عقل جدلی 🔺 دسته ای از کنش های عقلی نیز در کارند که آنها را «عقل جدلی» می نامیم. عقل جدلی، تنها در پی اقناع است و دغدغۀ رسیدن به واقع را ندارد. 🔘 برخی از انواع عقل جدلی 🔘 1. عقل عرفی 🔺 عقل عرفی همان عقل آسان گیر عمومی است. این عقل، فلسفی و یقین بخش نیست و استفاده از آن در فلسفه نادرست است. 🔘 2. عقل نظریه پرداز 🔺 گاه نظریه پردازی نه به انگیزۀ زمینه سازی برای رسیدن به واقع، بل از آن رو صورت می گیرد که راه دستیابی به واقع را مسدود می دانند. نظریه پردازی در جایگاه حل مسئله فلسفی می نشیند، بدن اینکه واقعیت را کشف کند یا در پی آن باشد. در فلسفۀ غربی از این کنش عقلی از این کنش عقلی بسیار بهره می گیرند. 🔺 در این رویکرد و شیوه، تبیینی را که بهتر است بر می گزینند، با اینکه تبیین های دیگری نیز در مقابل وجود دارد، و از سوی دیگر، این تبیینِ برتر به مرتبۀ قطع و یقین نمی رسد. بهترین تبیین سبب نمی شود که قطع و یقین نفس الامری به دست آید. 🔘 3. عقل تمثیلی 🔺 اینکه تمثیل را دارای نقش برجسته بدانند و از آن نتیجۀ فلسفی نیز بگیرند، در واقع، خروج از محدودۀ عقل فلسفی و ورود به فضای عقل جدلی است. منظور از نتیجه گیری بر اساس مشابهت، احکام یک ساحت به ساحت دیگر تسری داده شود. 🔺 استفاده از تمثیل برای نتیجه گیری در بحث های فلسفی، بسیار خلل آور است و از جملۀ مغالطات به شمار می آید. 📚 منبع: کتاب تأملاتی در فلسفه‌ی فلسفه‌ی اسلامی ص 173_177 —---— 🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی 🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

💠 #فلسفه‌ی_فلسفه‌ی_اسلامی 💠 #استاد_یزدانپناه 1️⃣ معرفی فلسفۀ فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/2526 2️⃣ دسته بندی مباحث فلسفۀ فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/2572 3️⃣ معیار بداهت تصوری در باب مفاهیم بدیهی https://eitaa.com/fvtt_ir/2600 4️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/2622 5️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/2644 6️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/2735 7️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/2858 8️⃣معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/2878 9️⃣معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۶) https://eitaa.com/fvtt_ir/2895 🔟معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۷) https://eitaa.com/fvtt_ir/2912 1️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/2942 2️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/2961 3️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/2990 4️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/3041 5️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/3056 6️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۶) https://eitaa.com/fvtt_ir/3083 7️⃣1️⃣شهورعقلی به مثابه پایهٔ فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3098 8️⃣1️⃣عقل به مثابه پایه فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3124 9️⃣1️⃣حجیت ذاتی شهود https://eitaa.com/fvtt_ir/3141 0️⃣2️⃣شهود قابل استفاده در فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3158 1️⃣2️⃣درهم تنیدگی شهود و عقل https://eitaa.com/fvtt_ir/3171 2️⃣2️⃣انواع کنش‌های عقل نظری https://eitaa.com/fvtt_ir/3180 3️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/3188 4️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/3195 5️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/3203 6️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/3211 7️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/3220 8️⃣2️⃣کنش های عقلی زمینه ساز علم یقینی https://eitaa.com/fvtt_ir/3231 9️⃣2️⃣نوع برهان استفاده شده در فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3243 ⏳ ادامه دارد ... 🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی 🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

💠 #فلسفه‌ی_فلسفه‌ی_اسلامی 💠 #استاد_یزدانپناه 💢بخش 9️⃣2️⃣ 🌐 نوع برهان استفاده شده در فلسفه 🔘 توضیحی دربارۀ برهان لمّی و انّی 🔺 با برهان، مجهولات معلوم می شود؛ بدین طریق که با استفاده از مقدماتی، نتیجه ای به دست می آید. 🔺 در همۀ انواع برهان ها، مقدمات را علت تصدیق نتیجه می دانند؛ زیرا مقدمات راه تصدیق نتیجه اند. 🔘 برهان لمّی 🔺اگر حد وسط، افزون بر اینکه علت تصدیق است، علت نفس الامری نتیجه نیز باشد، برهان، لمّی خواهد بود؛ یعنی حد وسط، هم علت تصدیق نتیجه در عقل است و هم علت خارجی و نفس الامری آن. در برهان لمّی، از راه علت خارجی، به تصدیق نتیجه دست می یابیم. 🔘 برهان انّی 🔺 اگر حد وسط تنها علت تصدیق نتیجه باشد، برهان، انّی خواهد بود. در این برهان تنها اصل ثبوت رابطه میان اصغر و اکبر اثبات می شود. در برهان انّی، حد وسط علت نفس الامری نتیجه نیست. 🔘 ملاک لمّی بودن برهان 🔺 حد وسط علت نتیجه، یعنی علت ارتباط حد اصغر و حد اکبر باشد. التبه ممکن است در مواردی حد وسط علت خود حد اصغر یا حد اکبر باشد، اما این علیت نقشی در لمّی بودن برهان ندارد. 🔺 حتی گاه حد وسط معلول اصغر یا اکبر است، اما علت ارتباط میان اصغر و اکبر است و در نتیجه برهان لمّی خواهد بود. 🔘 برهان های انّی غیر یقینی 🔺 دسته ای از برهان های انّی یقین آور نیستند و از همین رو، در فلسفه به کار نمی آیند. 🔺 برهانی لمّی به حتم یقین آور است؛ زیرا علت تصدیق در آن، همان علت خارجی است که میان اکبر و اصغر پیوند واقعی ایجاد کرده است. علت خارجی ارتباط اکبر و اصغر، باید علت تامۀ ارتباط میان آنها باشد. نیز باید علیت آن واضح و معلوم باشد. 🔺 این دو شرط باید برقرار باشند؛ زیرا بدون آنها از برهان لمّی یقین حاصل نمی آید. برهان انّی شقوق متعددی دارد؛ اما برخی انواع و شقوق آن یقین آور نیستند. 🔘 برخی شقوق برهان انّی 🔺 1. حد وسط معلول ثبوت اکبر برای اصغر است. معمولاً آن را «دلیل» می نامند. 🔺 2. حد وسط با ثبوت اکبر برای اصغر، دارای گونه ای «معیت بالطبع» است. معیت بالطبع خود انواعی دارد: 🔺 الف) یکی از گونه های معیت بالطبع، معیتی است که میان دو معلول یک علت برقرار است. اگر با یکی از دو معلول یک علت، بر معلول دیگر استدلال کنیم، برهانی انّی تشکیل داده ایم که در آن حد وسط با نتیجه معیت دارد. 🔺 ب) گونۀ دوم معیت بالطبع، «معیت بالاضافه» است. اگر ج و خ دو مضاف باشند، در این صورت می توان ج را حد وسط قرار داد و خ را اثبات کرد و به عکس. 🔺 ج) گونۀ سوم معیت بالطبع، معیتی است که میان لوازم ذاتی یک شیء برقرار است. اگر شیئی دو لازم ذاتی داشته باشد، می توان یکی از آنها را حد وسط قرار داد و دیگری را نتیجه گرفت. 🔺 از میان انواع مزبور، تنها گونۀ اخیر، یعنی برهان انّی مطلق از راه لوازم را یقین آور می دانند؛ زیرا گونه های دیگر، شروط یقین را برنمی آورند. «دلیل» یقین آور نیست، زیرا هیچ توجیه گری برای یقینی بودن صغرا در دست نیست، مگر همان علتش، که قرار است با این برهان اثبات شود. 🔺 استدلال انّی از راه یکی از دو معلول یک علت بر معلول دیگر نیز، نقصی مشابه نقص دلیل دارد. معیت بالطبع میان دو معلول تنها در صورتی یقینی خواهد بود که علت آن دو را بشناسیم. 🔺 بنابراین باید گفت علم یقینی به آنچه دارای سبب است، تنها از طریق سببش حاصل می آید. استدلال از راه یکی از دو مضاف بر دیگری نیز در علوم کارایی ندارد؛ زیرا با دانستن رابطۀ اضافه میان دو مضاف، هر دو معلوم خواهند بود و مجهولی در کار نیست تا آن را بجوییم. مثال «این عدد زوج است، پس فرد نیست» نیز همین گونه است. 🔺 در تمام موارد پیشین، استدلال بر امری که دارای سبب است، صورت گرفته و اشکال مشترک همه این است که آنچه سبب درد، تنها از راه سببش باید شناخته شود. اما استدلال از راه لوازم، چنین نیست و استدلال است از راه امری که ذاتی است، نه از راه مسبب. 📚 منبع: کتاب تأملاتی در فلسفه‌ی فلسفه‌ی اسلامی ص 181_188 —---— 🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی 🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

💠 #فلسفه‌ی_فلسفه‌ی_اسلامی 💠 #استاد_یزدانپناه 1️⃣ معرفی فلسفۀ فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/2526 2️⃣ دسته بندی مباحث فلسفۀ فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/2572 3️⃣ معیار بداهت تصوری در باب مفاهیم بدیهی https://eitaa.com/fvtt_ir/2600 4️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/2622 5️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/2644 6️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/2735 7️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/2858 8️⃣معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/2878 9️⃣معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۶) https://eitaa.com/fvtt_ir/2895 🔟معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۷) https://eitaa.com/fvtt_ir/2912 1️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/2942 2️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/2961 3️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/2990 4️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/3041 5️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/3056 6️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۶) https://eitaa.com/fvtt_ir/3083 7️⃣1️⃣شهورعقلی به مثابه پایهٔ فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3098 8️⃣1️⃣عقل به مثابه پایه فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3124 9️⃣1️⃣حجیت ذاتی شهود https://eitaa.com/fvtt_ir/3141 0️⃣2️⃣شهود قابل استفاده در فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3158 1️⃣2️⃣درهم تنیدگی شهود و عقل https://eitaa.com/fvtt_ir/3171 2️⃣2️⃣انواع کنش‌های عقل نظری https://eitaa.com/fvtt_ir/3180 3️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/3188 4️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/3195 5️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/3203 6️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/3211 7️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/3220 8️⃣2️⃣کنش های عقلی زمینه ساز علم یقینی https://eitaa.com/fvtt_ir/3231 9️⃣2️⃣نوع برهان استفاده شده در فلسفه(۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/3243 0️⃣3️⃣نوع برهان استفاده شده در فلسفه(۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/3253 ⏳ ادامه دارد ... 🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی 🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

💠 #فلسفه‌ی_فلسفه‌ی_اسلامی 💠 #استاد_یزدانپناه 💢بخش 0️⃣3️⃣ 🌐 نوع برهان مورد استفاده در فلسفه 🔘 برهان انّی از راه لوازم 🔺 در استدلال انّی مطلق از راه لوازم، اکبر لازم ذاتی اصغر است، اما این لزومْ بیّن نیست. آنچه بیّن است، لزوم اوسط برای اصغر و لزوم اکبر برای اوسط است. الف با ب رابطۀ ذاتی نفس الامری دارد، یعنی ب از درون الف بر می آید، نه اینکه ثبوت ب برای الف، معلول سببی باشد. ج نیز با ب همین رابطه را دارد. در اینجا یقین به صغرا و کبرا، به علم به سبب وابسته نیست. 🔺 پایۀ فلسفی پذیرش چنین استدلالی این است که یک ذات (اصغر) بتواند دو لازم ذاتی (اوسط و اکبر) داشته باشد. 🔺 سبب یقین در برهان انّی از راه لوازم، خودِ ذاتی است که در جایگاه موضوع صغرا و نتیجه قرار می گیرد. خود ذات موضوع، اقتضای این لوازم را دارد. 🔺 آنچه سبب دارد، تنها از راه برهان لمّی قابل تثبیت یقینی است. برهان انّی از راه لوازم، چیزی را تثبیت می کند که سبب ندارد، اما دیگر انواع براهین انّی این گونه نیستند؛ از همین رو یقین آور نیستند. 🔺 در برهان لمّی، حد وسط سبب نفس الامری ثبوت اکبر برای اصغر است. اگر ثبوت اکبر برای اصغر از لوازم ذاتی اصغر باشد، دیگر سبب نفس الامری نخواهد داشت. 🔺 اگر اکبر برای اصغر موجود باشد نه به توسط سبب، بلکه ذاتی آن باشد، اما وجودش برای اصغر آشکار نباشد، و اوسط هم ذاتی اصغر باشد و وجودش برای اصغر آشکار باشد، و وجود اکبر برای اوسط آشکار باشد، برهانی یقینی شکل خواهد گرفت و ابن برهان، انّی است نه لمّی. 🔺 ذات اصغر مقتضی اکبر است، و از آنجا که این اقتضا مخفی و نامعلوم است، بر آن برهان اقامه می شود. در برهان انّی از راه لوازم از طریق یک لازم بیّن، به لازم دیگر، که مخفی است، راه می برند. هم حد وسط و هم حد اکبر، لازم ذاتی اصغرند، اما لزوم حد وسط برای حد اصغر، و نیز لزوم حد اکبر برای حد وسط، آشکار است، ولی لزوم حد اکبر برای حد اصغر، نا آشکار. بنابراین با استفاده از دو نسبت لزومی بیّن، نسبت لزومی مخفی آشکار و اثبات می شود. 🔘 عدم سببیت در برهان انّی 🔺 در برهان انّی از راه لوازم، سببیت در کار نیست؛ یعنی حد وسط علت نفس الامری ثبوت اکبر برای اصغر نیست، بلکه اقتضای ذاتی در میان است و لوازم یک ذات، که با هم معیت دارند، اجزای برهان را تشکیل می دهند. بنابراین در برهان انّی از راه لوازم، نتیجه علت ندارد و به جای علت، ذات اصغر در کار است. 🔘 شرط انّی بودن برهان از راه لوازم 🔺 هم اوسط و هم اکبر ملازم ذاتی اصغر باشند، بدان صورت که یکی آشکار و دیگری نا آشکار است. اما اگر اوسط لازم ذاتی اصغر باشد، ولی اکبر، که لازم ذاتی اوسط است، لازم ذاتی اصغر نباشد، برهان انّی نخواهد بود؛ زیرا در این حال ثبوت اکبر برای اصغر سبب دارد. 📚 منبع: کتاب تأملاتی در فلسفه‌ی فلسفه‌ی اسلامی ص 188_192 —---— 🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی 🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

💠 #فلسفه‌ی_فلسفه‌ی_اسلامی 💠 #استاد_یزدانپناه 1️⃣ معرفی فلسفۀ فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/2526 2️⃣ دسته بندی مباحث فلسفۀ فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/2572 3️⃣ معیار بداهت تصوری در باب مفاهیم بدیهی https://eitaa.com/fvtt_ir/2600 4️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/2622 5️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/2644 6️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/2735 7️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/2858 8️⃣معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/2878 9️⃣معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۶) https://eitaa.com/fvtt_ir/2895 🔟معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۷) https://eitaa.com/fvtt_ir/2912 1️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/2942 2️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/2961 3️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/2990 4️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/3041 5️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/3056 6️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۶) https://eitaa.com/fvtt_ir/3083 7️⃣1️⃣شهورعقلی به مثابه پایهٔ فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3098 8️⃣1️⃣عقل به مثابه پایه فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3124 9️⃣1️⃣حجیت ذاتی شهود https://eitaa.com/fvtt_ir/3141 0️⃣2️⃣شهود قابل استفاده در فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3158 1️⃣2️⃣درهم تنیدگی شهود و عقل https://eitaa.com/fvtt_ir/3171 2️⃣2️⃣انواع کنش‌های عقل نظری https://eitaa.com/fvtt_ir/3180 3️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/3188 4️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/3195 5️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/3203 6️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/3211 7️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/3220 8️⃣2️⃣کنش های عقلی زمینه ساز علم یقینی https://eitaa.com/fvtt_ir/3231 9️⃣2️⃣نوع برهان استفاده شده در فلسفه(۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/3243 0️⃣3️⃣نوع برهان استفاده شده در فلسفه(۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/3253 1️⃣3️⃣دیدگاه علامه در خصوص حضور برهان لمی در فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3266 ⏳ ادامه دارد ... 🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی 🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

💠 #فلسفه‌ی_فلسفه‌ی_اسلامی 💠 #استاد_یزدانپناه 💢بخش 1️⃣3️⃣ 🌐 دیدگاه علامه طباطبایی در خصوص حضور برهان لمّی در فلسفه 🔺 در فلسفۀ اولی برهان لمّی راه ندارد. ایشان بر این مدعا چنین استدلال می کند: از آنجا که فلسفه اعم العلوم است، موضوع آن نیز اعم الموضوعات و اعم الاشیا خواهد بود. اعم الاشیا هرگز معلول واقع نمی شود؛ زیرا اگر معلول باشد؛ خارج از آن و ورای آن هم چیزی موجود است و در این صورت اعم الاشیا نخواهد بود. 🔘 برخی نقدها بر دیدگاه علامه طباطبایی 🔺 برخی صاحب نظران بر دیدگاه علامه طباطبایی سه اشکال گرفته اند: الف) حد وسط در برهان لمّی، تنها علت ثبوت اکبر برای اصغر است. در برهان فلسفی، موجود بما هو موجود را حد اصغر قرار می دهیم و حد وسط را برآن حمل می کنیم. همچنین در کبرا، حد وسط موضوع قرار می گیرد و حد اکبر بر آن حمل می شود. در نتیجه، حد اکبر بر حد اصغر، یعنی موضوع فلسفه، حمل می شود و آنچه مجهول است، ثبوت اکبر برای اصغر است. اگر این برهان لمّی باشد، حد وسط علت ثبوت خارجی حد اکبر برای موضوع فلسفه خواهد بود، اما لازم نیست علت خارجی خود موضوع فلسفه، که حد اصغر است، نیز باشد. بنابراین از علت نداشتن موضوع فلسفه، نمی توان نتیجه گرفت که برهان لمّی در فلسفه وجود ندارد. علت نداشتن حد اصغر، ربطی به علت نداشتن ثبوت اکبر برای اصغر ندارد. 🔺 ب) علامه عرض ذاتی را مساوی با موضوع می داند، اما حق آن است که عرض ذاتی می تواند اخص از موضوع نیز باشد. 🔺 ج) در بحث های الهیات بالمعنی الاعم گاه از راه صفات الهی به افعال الهی می رسیم، که سلوک از راه برهان لمّی است؛ زیرا در خارج نیز صفات، منشأ افعال اند. 🔘 توجیه دیدگاه علامه طباطبایی بر اساس مبانی ایشان 🔺 برخی از اشکال های مطرح شده، مبنایی و برخی بنایی اند. بر اساس دیدگاه علامه، سخن علامه قابل تبیین است؛ علامه طباطبایی بر آن است که در هر مسئله ای محمول باید مساوی موضوع باشد، نه اخص و نه اعم از آن. 🔺 ایشان سپس نتیجه گرفته است که موضوعات مسائل باید مساوی موضوع علم باشند؛ بدین صورت که در علم حقیقی، یا احوال مساوی خود موضوع علم بررسی می شوند یا احوالی که مقابل هایشان مساوی با موضوع علم می شوند. بنابراین دسته ای از گزاره های علم، از نوع مرددة المحمول اند. مطابق این مبانی، برهان فلسفی چنین خواهد بود: موضوع فلسفه، یعنی موجود بما هو موجود، موضوع صغرا قرار می گیرد و حد اوسط، محمولی است که مساوی موضوع فلسفه است. آنچه مساوی موضوع فلسفه است، نفس آن است. 🔺 در کبرا، حد وسط، که مساوی و نفس موجود بما هو موجود است، موضوع قرار می گیرد و حد اکبر بر آن حمل می شود. مطابق مبنای علامه، حد اکبر نیز باید مساوی حد اوسط باشد. بنابراین حد اکبر هم مساوی و نفس موجود بما هو موجود خواهد بود. در این حال ارتباط میان حد اکبر و حد اصغر، که موجود بما هو موجود است نیز علتی ورای موجود نخواهد داشت؛ چنان که ثبوت حد اوسط بر حد اصغر نیازمند چنین علتی نبود. بنابراین ثبوت اکبر برای اصغر علت ندارد و این برهان، لمّی خواهد بود. 📚 منبع: کتاب تأملاتی در فلسفه‌ی فلسفه‌ی اسلامی ص 192_197 —---— 🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی 🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

💠 #فلسفه‌ی_فلسفه‌ی_اسلامی 💠 #استاد_یزدانپناه 1️⃣ معرفی فلسفۀ فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/2526 2️⃣ دسته بندی مباحث فلسفۀ فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/2572 3️⃣ معیار بداهت تصوری در باب مفاهیم بدیهی https://eitaa.com/fvtt_ir/2600 4️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/2622 5️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/2644 6️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/2735 7️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/2858 8️⃣معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/2878 9️⃣معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۶) https://eitaa.com/fvtt_ir/2895 🔟معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۷) https://eitaa.com/fvtt_ir/2912 1️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/2942 2️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/2961 3️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/2990 4️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/3041 5️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/3056 6️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۶) https://eitaa.com/fvtt_ir/3083 7️⃣1️⃣شهورعقلی به مثابه پایهٔ فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3098 8️⃣1️⃣عقل به مثابه پایه فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3124 9️⃣1️⃣حجیت ذاتی شهود https://eitaa.com/fvtt_ir/3141 0️⃣2️⃣شهود قابل استفاده در فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3158 1️⃣2️⃣درهم تنیدگی شهود و عقل https://eitaa.com/fvtt_ir/3171 2️⃣2️⃣انواع کنش‌های عقل نظری https://eitaa.com/fvtt_ir/3180 3️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/3188 4️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/3195 5️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/3203 6️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/3211 7️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/3220 8️⃣2️⃣کنش های عقلی زمینه ساز علم یقینی https://eitaa.com/fvtt_ir/3231 9️⃣2️⃣نوع برهان استفاده شده در فلسفه(۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/3243 0️⃣3️⃣نوع برهان استفاده شده در فلسفه(۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/3253 1️⃣3️⃣دیدگاه علامه در خصوص حضور برهان لمی در فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3266 2️⃣3️⃣منظور از ملازمات عامه در دیدگاه علامه https://eitaa.com/fvtt_ir/3278 ⏳ ادامه دارد ... 🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی 🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

💠 #فلسفه‌ی_فلسفه‌ی_اسلامی 💠 #استاد_یزدانپناه 💢بخش 2️⃣3️⃣ 🌐 منظور از ملازمات عامه در دیدگاه علامه 🔺 علامه معتقد است در فلسفه تنها برهان انّی، که در آن بر ملازمات عامه تکیه می شود، به کار می رود. 🔺 ایشان دو ملازم عام را دو صفت عام متلازم خوانده است. برخی گفته اند منظور از ملازمات عامه، اموری اند که به فلسفۀ اولی اختصاص دارند؛ زیرا فلسفه علم عام، و مسائلش نیز عام است. اما باید گفت منظور از عام بودن لزوم، جزئی و شخصی و موردی نبودن آن است. لازم عام الف، لازم ذات الف است، نه لازم آن در موردی خاص. شرط افادۀ یقین کلی در برهان انّی از راه لوازم این است که لزوم عمومی برقرار باشد. این همان نکته ای است که شیخ رئیس در بیان شرط یقینی بودن این نوع از برهان بیان کرده است. 🔘 بررسی و نقد دیدگاه علامه طباطبایی 🔺 دیدگاه علامه بر پایۀ اندیشیۀ ایشان در باب عرض ذاتی و اینکه محمولات مسائل علم باید مساوی موضوع علم باشند، شکل گرفته است. پس اگر این مبنا پذیرفته نشود، نتیجه ای که علامه از آن به دست آورده است نیز استوار نخواهد ماند. 🔘محمول اخص از موضوع نیز می تواند باشد 🔺 بنابراین حضور برهان لمّی در فلسفه با مشکلی روبه رو نخواهد بود. البته انکار نمی کنیم که برخی برهان های فلسفی، انّی مطلق اند و از راه ملازمات عامه به نتیجه می رسند، لیکن تمام براهین فلسفی از این دست نیستند. اما افزون بر این، حتی بر مبنای خود علامه نیز نمی توان اثبات کرد که برهان لمّی در فلسفه راه ندارد. 🔺 در برهان لمّی، حد وسط علت ثبوت حد اکبر برای حد اصغر است. آن گاه که برهان اقامه می کنیم، از ثبوت اکبر برای اصغر آگاه نیستیم، وگرنه نیازی به برهان نداشتیم. در برهان فلسفی، قرار است به واسطۀ حد وسط، محمولی را بر موضوع فلسفه (الموجود) حمل کنیم که از ثبوت آن برای موضوع آگاه نیستیم. 🔺 اگر برهان فلسفی، لمّی باشد، تنها لازم است حد وسط علت خارجی پیوند حد اکبر و حد اصغر باشد، و لازم نیست علت خود اصغر یا اکبر باشد. این علت، لازم نیست ورای موجود بما هو موجود باشد، و حتی لوازم «الموجود» می توانند علت چنین پیوندی باشند. نیز حد وسط می تواند از معالیل الموجود باشد، اما نمی تواند از علل آن باشد؛ زیرا الموجود علتی ورای خود ندارد. حتی حد وسط می تواند معلول حد اکبر باشد؛ لیکن آنچه اهمیت دارد این است که علت خارجی پیوند اکبر و اصغر باشد. 🔺 می شود معلول الموجود، علت خارجی ثبوت برخی از احوال الموجود باشد. در این صورت، هم برهانِ اقامه شده لمّی خواهد بود و هم محذوری که علامه طباطبایی از آن سخن گفته است (الموجود علتی ورای خود ندارد) روی نخواهد داد. 🔘 خلل بیان توجیه گر دیدگاه علامه 🔺 برپایۀ بیان پست قبل، محمولاتْ نفسِ موضوع اند. در این صورت همۀ محمولات باید بیّن باشند و دیگر نامعلوم نخواهند بود تا اثبات آنها نیازمند برهان باشد؛ مگر اینکه گفته شود در واقع محمولات نفس موضوع اند، ولی ما از همۀ آنها خبر نداریم و با برهان به آنها آگاهی می یابیم. در این صورت باید علت تصدیق به ثبوت محمول برای موضوع را بررسی کرد. اگر علت تصدیق، در خارج نیز علت ثبوت محمول برای موضوع باشد، برهان اقامه شده لمّی، وگرنه انّی خواهد بود. اما اگر ثبوت محمول برای موضوع اصلاً نیازمند علت خارجی نباشد، بیّن و بدیهی خواهد بود و به اقامۀ استدلال نیازی ندارد. 🔘 در برهان لمّی فلسفی، وراء بودن علت لازم نیست 🔺 محمول می تواند مساوی موضوع و عین آن باشد و از موضوع بجوشد، اما در عین حال گونه ای مغایرت نیز با آن داشته باشد، و همین اندازه از مغایرت، برای صحت تحقق میان موضوع و محمول و شکل گیری برهان لمّی کافی است. 🔺 اگر علیت مطرح در برهان لمّی، به نحو وراء بودن هم تصویر شود، نباید آن را لزوماً به گونه ای مطرح کرد که از دایرۀ موجود مطلق بیرون رود. 🔺 هر علتی ورای معلول است؛ اما لازم نیست وراء بودن به معناسی بیرون بودن از موطن وجود باشد. 🔺 در علم منطق معیار لمّی یا انّی بودن برهان بیان شده است، اما برای تشخیص اینکه چه برهانی انّی و چه برهانی لمّی است، باید معیار مطرح شده در منطق را با واقعیت تطبیق کرد. اگر حد وسط برهان، علت خارجی ثبوت اکبر برای اصغر بود، برهان لمّی، وگرنه انّی است. 📚 منبع: کتاب تأملاتی در فلسفه‌ی فلسفه‌ی اسلامی ص 201_207 —---— 🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی 🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

💠 #فلسفه‌ی_فلسفه‌ی_اسلامی 💠 #استاد_یزدانپناه 1️⃣ معرفی فلسفۀ فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/2526 2️⃣ دسته بندی مباحث فلسفۀ فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/2572 3️⃣ معیار بداهت تصوری در باب مفاهیم بدیهی https://eitaa.com/fvtt_ir/2600 4️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/2622 5️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/2644 6️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/2735 7️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/2858 8️⃣معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/2878 9️⃣معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۶) https://eitaa.com/fvtt_ir/2895 🔟معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۷) https://eitaa.com/fvtt_ir/2912 1️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/2942 2️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/2961 3️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/2990 4️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/3041 5️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/3056 6️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۶) https://eitaa.com/fvtt_ir/3083 7️⃣1️⃣شهورعقلی به مثابه پایهٔ فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3098 8️⃣1️⃣عقل به مثابه پایه فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3124 9️⃣1️⃣حجیت ذاتی شهود https://eitaa.com/fvtt_ir/3141 0️⃣2️⃣شهود قابل استفاده در فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3158 1️⃣2️⃣درهم تنیدگی شهود و عقل https://eitaa.com/fvtt_ir/3171 2️⃣2️⃣انواع کنش‌های عقل نظری https://eitaa.com/fvtt_ir/3180 3️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/3188 4️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/3195 5️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/3203 6️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/3211 7️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/3220 8️⃣2️⃣کنش های عقلی زمینه ساز علم یقینی https://eitaa.com/fvtt_ir/3231 9️⃣2️⃣نوع برهان استفاده شده در فلسفه(۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/3243 0️⃣3️⃣نوع برهان استفاده شده در فلسفه(۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/3253 1️⃣3️⃣دیدگاه علامه در خصوص حضور برهان لمی در فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3266 2️⃣3️⃣منظور از ملازمات عامه در دیدگاه علامه https://eitaa.com/fvtt_ir/3278 3️⃣3️⃣روش اشراقی به مثابه روش خاص حکمت متعالیه https://eitaa.com/fvtt_ir/3290 ⏳ ادامه دارد ... 🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی 🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

💠 #فلسفه‌ی_فلسفه‌ی_اسلامی 💠 #استاد_یزدانپناه 💢بخش 3️⃣3️⃣ 🌐روش اشراقی به مثابه روش خاص حکمت متعالیه 🔺 از مؤلفه های ممتازگر هر فلسفه ای، روش آن است. در فلسفۀ اسلامی دو روش فلسفی به کار رفته است: روش بحثی، که از مختصات فلسفۀ مشائی است، و روش اشراقی، که دو مکتب حکمت اشراق و حکمت متعالیه آن را به کار گرفته اند. 🔘 روش خاص و روش عام 🔺 روش هایی که در هر علمی، از جمله در فلسفه می توان به کار گرفت، بر دو دسته اند: روش خاص و روش عام. 🔺 روش خاص، شیوۀ ویژه ای است که هر علمی در کار خود آن را به کار می گیرد و از مقوّم های آن علم است. ممکن است بتوان از راه دیگری نیز به کشف حقایق مربوط به یک علم پرداخت، اما تا از راه و روش خاص آن علم بهره گرفته نشود، حقایق کشف شده جزو مسائل آن علم قرار نمی گیرند. 🔺 در کنار روش خاص، گاه می توان از روش های دیگری نیز بهره گرفت که مربوط به حوزه های دیگر دانش یا معطوف به کشف حقایق مربوط به آن علم باشند، ولی نه تا جایی که از آن شیوه ها برای تثبیت مسائل علم استفاده شود، برای اینکه دستاورد شیوه های مربوط به حوزه های دیگر بتواند در علمی وارد شود، باید ابتدا با روش خاص آن علم، تثبیت شود؛ البته به این شرط که آن حوزه های دیگر به حقایق مربوط به آن علمِ نخست، به نحو دیگر و از سَر کشف حقیقت بپردازد. 🔺 استفاده از دین یا هر منبع اطمینان بخش دیگری در علم طب، روش عام است، نه روش خاص. 🔘 روش خاص فلسفی 🔺 روشی که در فلسفه به کار می رود و قوام فلسفه بدان است و بهره گیری از این روش خاص، موجب افزوده شدن مسائل این دانش می شود. فیلسوف گاه از منابع دیگری نیز در کار خود بهره می گیرد، ولی نه به این معنا که آن منابع، تأمین کنندۀ بُعد فلسفی کار او باشند. این بهره گیری از منابع دیگر را «روش عام» می خوانیم. 🔘 روش عام 🔺 بهر گیری فیلسوف از منابع مفید دیگر که آن منابع مرتبط با حقایق و معارف مربوط به علم فلسفه، مطالبی را عرضه می کنند و به روش و شیوه های دیگر، موجب کشف این حقایق به نحو نفس الامری می شوند و این دستیابی به حقایق از روش های دیگر می تواند برای فیلسوف مفید و راه گشا باشد. اما این حقایق در متن فلسفه اش، نمی تواند به گونۀ مباحثی فلسفی حاضر شوند. 🔺 فیلسوف مسلمان از دین و عرفان نیز بهره می برد، اما سرانجام خود باید به شیوۀ فلسفی نتایج را تثبیت کند. وقتی سخن از روش عام در میان است، حوزه هایی در نظرند که فیلسوف بدان ها اعتنا می کند و از آنها بهره هایی می برد. 🔘 چیستی روش اشراقی 🔺 روش خاص فلسفی، گاه تنها «بحثی» است، یعنی فیلسوف فقط از استدلال و بحث و نظر عقلی در کار خویش بهره می گیرد؛ ولی گاه شهود را نیز به کار می گیرد. این شیوه را «روش اشراقی» می خوانیم. 🔺 روش مکتب فلسفی اشراق، اشراقی است. ملاصدرا نیز همین روش را در فلسفۀ خویش به کار بسته است. 🔺 منظور از شهودی که با بحث و نظر همراه می شود و روش اشراقی را شکل می دهد، شهود خود فیلسوف است، نه شهود شخصی دیگر. از شهود دیگران در فلسفه می توان استفاده کرد، اما به مثابه روش عام. 🔺 منظور از شهود، وصول به واقعیت با شهود قلبی است که معمولاً عارفان از آن سخن می گویند. منظور از اینکه فلسفه ای دارای روش اشراقی است، این است که از شهود قلبی در آن فلسفه استفاده می شود. 📚 منبع: کتاب تأملاتی در فلسفه‌ی فلسفه‌ی اسلامی ص 215_220 —---— 🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی 🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

💠 #فلسفه‌ی_فلسفه‌ی_اسلامی 💠 #استاد_یزدانپناه 1️⃣ معرفی فلسفۀ فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/2526 2️⃣ دسته بندی مباحث فلسفۀ فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/2572 3️⃣ معیار بداهت تصوری در باب مفاهیم بدیهی https://eitaa.com/fvtt_ir/2600 4️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/2622 5️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/2644 6️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/2735 7️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/2858 8️⃣معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/2878 9️⃣معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۶) https://eitaa.com/fvtt_ir/2895 🔟معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۷) https://eitaa.com/fvtt_ir/2912 1️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/2942 2️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/2961 3️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/2990 4️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/3041 5️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/3056 6️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۶) https://eitaa.com/fvtt_ir/3083 7️⃣1️⃣شهورعقلی به مثابه پایهٔ فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3098 8️⃣1️⃣عقل به مثابه پایه فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3124 9️⃣1️⃣حجیت ذاتی شهود https://eitaa.com/fvtt_ir/3141 0️⃣2️⃣شهود قابل استفاده در فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3158 1️⃣2️⃣درهم تنیدگی شهود و عقل https://eitaa.com/fvtt_ir/3171 2️⃣2️⃣انواع کنش‌های عقل نظری https://eitaa.com/fvtt_ir/3180 3️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/3188 4️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/3195 5️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/3203 6️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/3211 7️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/3220 8️⃣2️⃣کنش های عقلی زمینه ساز علم یقینی https://eitaa.com/fvtt_ir/3231 9️⃣2️⃣نوع برهان استفاده شده در فلسفه(۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/3243 0️⃣3️⃣نوع برهان استفاده شده در فلسفه(۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/3253 1️⃣3️⃣دیدگاه علامه در خصوص حضور برهان لمی در فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3266 2️⃣3️⃣منظور از ملازمات عامه در دیدگاه علامه https://eitaa.com/fvtt_ir/3278 3️⃣3️⃣روش اشراقی به مثابه روش خاص حکمت متعالیه https://eitaa.com/fvtt_ir/3290 4️⃣3️⃣روش اشراقی https://eitaa.com/fvtt_ir/3307 ⏳ ادامه دارد ... 🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی 🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

💠 #فلسفه‌ی_فلسفه‌ی_اسلامی 💠 #استاد_یزدانپناه 💢بخش 4️⃣3️⃣ 🌐 روش اشراقی 🔘 روش اشراقی در فلسفه ابن سینا 🔺 ابن سینا در کنار استدلال عقلی، فی الجمله به شهود نیز توجه داشته و این راه را تقریباً باز کرده است. او حتی گاه در این باره تحلیل نیز عرضه کرده است و در برخی مواضع قوت هایی را هم در این زمینه می توان در کار وی شناسایی کرد، لیکن چهرۀ غالب فلسفۀ او، بحثی است. 🔺 ابن سینا در نمط نهم الاشارات و التنبیهات راه عرفانی را توضیح داده و بیان کرده است که چگونه با سلوک، معرفت حاصل می شود. 🔺 نیز شیخ رئیس در نمط دهم اشارات، سخن از راسخان در حکمت متعالیه به میان آورده است. بوعلی می گوید مسئلۀ ناطقه بودن نفوس افلاک، مسئله ای صرفاً بحثی نیست، بل عارفان آن را یافته اند، و از همین رو وی در فلسفه اش آن را بیان کرده است. 🔘 روش اشراقی در حکمت اشراق 🔺 شیخ اشراق خود اهل شهود و مکاشفه بود و در عمل، روش اشراقی را در فلسفۀ خود برجسته ساخت. وی در آغاز حکمة الاشراق می گوید این کتاب محصول فلسفی مشاهداتی است که در خلوت های خود داشته است. 🔺 شیخ اشراق می گوید: «پس همان گونه که اگر سالک قوۀ بحثی نداشته باشد، ناقص است، اهل بحث نیز اگر آیاتی از ملکوت را مشاهده نکند، ناقص و غیرمعتبر است و نمی تواند از عالم قدس خبر بیاورد». 🔺 شیخ اشراق برآن است که بدون همراهی شهود با بحث، حکمت حقیقی شکل نمی گیرد و آن که شهود ندارد، حکیم حقیقی نیست. 🔺 شیخ اشراق به فیلسوفان فاقد شهود خرده می گیرد و علت بازایستادن آنها را در برخی اقوال و سخنان ظاهری، همین نقصان می شمارد. 🔺 شیخ اشراق برآن است که می توان مشهود را مقدمۀ استدلال قرار داد، هرچند خود در عمل چندان از این شیوه بهره نگرفته است. مقصود وی در اصل این است که باید در فلسفه به مشهودات اعتنا کرد، نه اینکه همان امر مشهود را می توان مقدمۀ استدلال قرار داد و بحث ها را بر پایۀ آن پیش برد. 🔘 روش اشراقی در حکمت متعالیه 🔺 ملاصدرا در مواضع متعددی می گوید که روش او برهانی است، و درعین حال از کشف نیز بهره می برد. وی می گوید علوم شهودی را در حکمت بحثی پنهان کردم. منظور این است که در این فلسفه، همانند حکمت مشائی، کار بحثی و استدلالی انجام می شود، و مطالب کشفی به شکل تعلیمی و به شیوۀ فلسفی بیان می شود. این طرح نشان می دهد که روش فلسفۀ ملاصدرا، اشراقی است. 🔺 مقصود وی این است که در حکمت متعالیه از فضای برهانی و بحثی جدا نمی شود، و در عین حال از کشف نیز مدد می گیرد. 🔺 ملاصدرا شهود را برتر از استدلال عقلی می داند و بر این اساس معتقد می شود که حکیم برای کار فلسفی خود باید از شهود نیز بهره گیرد. اما نکته اینجاست که وی نمی گوید همان مشهود را می توان مقدمۀ استدلال فلسفی قرار داد. 🔺 ملاصدرا بر آن است که تمام جوانب بحث فلسفی باید رعایت شود. ملاصدرا معتقد است باید به قوانین بحثی و امور برهانی ملتزم بود. 🔺 راه معرفت فیلسوف، راه عقلی و برهانی است؛ یعنی با استفاده از کنش های عقلی، به معرفت یقینی دست می یابد. این نکته را که عارفْ حکیم حقیقی است، شیخ اشراق بیان کرده است. 🔺 ملاصدرا این نکته را می پذیرد، اما قیدی ویژه بدان می افزاید. عارفْ حکیم است، اما از جهت معرفت، نه از جهت طریق. این قید بسیار با اهمیت است: «هر ولی الهی، حکیم است از حیث معرفت، نه از حیث طریق، و نه بالعکس». ملاصدرا تصریح کرده است که در کتاب های حکمی خود، راه فلسفی راپیموده است و این گونه نیست که تنها بر شهود تکیه کند. 🔺 او هرگز مشهود را مقدمۀ استدلال فلسفی قرار نمی دهد؛ بل همواره مشهودات قلبی را با استدلال و فعالیت های عقلی همراه می سازد و سپس در فلسفه از آن بهره می گیرد. از باب نمونه، وحدت شخصیۀ وجود را از راه فقر وجودی اثبات می کند. 📚 منبع: کتاب تأملاتی در فلسفه‌ی فلسفه‌ی اسلامی ص 221_231 —---— 🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی 🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

💠 #فلسفه‌ی_فلسفه‌ی_اسلامی 💠 #استاد_یزدانپناه 1️⃣ معرفی فلسفۀ فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/2526 2️⃣ دسته بندی مباحث فلسفۀ فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/2572 3️⃣ معیار بداهت تصوری در باب مفاهیم بدیهی https://eitaa.com/fvtt_ir/2600 4️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/2622 5️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/2644 6️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/2735 7️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/2858 8️⃣معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/2878 9️⃣معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۶) https://eitaa.com/fvtt_ir/2895 🔟معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۷) https://eitaa.com/fvtt_ir/2912 1️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/2942 2️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/2961 3️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/2990 4️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/3041 5️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/3056 6️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۶) https://eitaa.com/fvtt_ir/3083 7️⃣1️⃣شهورعقلی به مثابه پایهٔ فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3098 8️⃣1️⃣عقل به مثابه پایه فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3124 9️⃣1️⃣حجیت ذاتی شهود https://eitaa.com/fvtt_ir/3141 0️⃣2️⃣شهود قابل استفاده در فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3158 1️⃣2️⃣درهم تنیدگی شهود و عقل https://eitaa.com/fvtt_ir/3171 2️⃣2️⃣انواع کنش‌های عقل نظری https://eitaa.com/fvtt_ir/3180 3️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/3188 4️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/3195 5️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/3203 6️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/3211 7️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/3220 8️⃣2️⃣کنش های عقلی زمینه ساز علم یقینی https://eitaa.com/fvtt_ir/3231 9️⃣2️⃣نوع برهان استفاده شده در فلسفه(۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/3243 0️⃣3️⃣نوع برهان استفاده شده در فلسفه(۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/3253 1️⃣3️⃣دیدگاه علامه در خصوص حضور برهان لمی در فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3266 2️⃣3️⃣منظور از ملازمات عامه در دیدگاه علامه https://eitaa.com/fvtt_ir/3278 3️⃣3️⃣روش اشراقی به مثابه روش خاص حکمت متعالیه https://eitaa.com/fvtt_ir/3290 4️⃣3️⃣روش اشراقی (۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/3307 5️⃣3️⃣روش اشراقی (۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/3314 ⏳ ادامه دارد ... 🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی 🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

💠 #فلسفه‌ی_فلسفه‌ی_اسلامی 💠 #استاد_یزدانپناه 💢بخش 5️⃣3️⃣ 🌐 روش اشراقی 🔘 چگونگی استفاده از شهود قلبی در فلسفه 🔺 ملاصدرا معتقد است از ضوابط و قوانین عقلی نباید دست کشید و در فلسفه به لحاظ روش فقط می باید از کنش های عقل بهره برد. ملاصدرا به صراحت گفته است تا مشهود را مبرهن نسازیم، در کتاب های حکمی خود آن را نمی آوریم. بنابراین هرچند مطلبی مشهود باشد، باید با تلاش عقلی مبرهن شود تا مجوز حضور در دانش فلسفه را بیابد. این همان است که ملاصدرا از آن با تعبیر «التزام به قوانین» یاد می کند. 🔺 از باب نمونه، او گزارش کرده که می دانسته است حکیمان بزرگ به اتحاد عقل و عاقل و معقول معتقد بوده اند و خود نیز آن را شهود کرده و بدان معتقد بود، اما مدتی در تلاش بود تا آن را مبرهن سازد. سرانجام در پی التجا به کریمۀ اهل بیت، حضرت معصومه علیه السلام برهان براین مطلب به وی داده شد و سپس آن را در کتاب های خود نگاشت. 🔺 برای شخص صاحب شهود، خودِ شهود کافی است، اما تلاش برهانی فلسفی باعث می شود که مطلب برای دیگران نیز قابل استفاده شود. 🔘 دخول شهود قلبی در مشاهدات 🔺 واقعیت این است که مشهودات قلبی نیز جزو مشاهدات اند. معرفت یقینی دو پایه دارد: اولیات و مشاهدات. شهود نیز انواعی دارد و اعم است از شهود حسی، شهود عقلی و شهود قلبی، که قسم اخیر از دو شهود پیشین رتبۀ والاتری دارد. در حقیقت اگر حجیت ذاتی شهود پذیرفته شود، دیگر فرقی میان انواع آن در این مسئله باقی نمی ماند. 🔺 در کنار اولیات، مشاهدات هم مطرح اند، که شامل همۀ انواع مشاهدات می شودند؛ زیرا شهود حجیت ذاتی دارد. بنابراین شهود قلبی نیز جزو پایه های معرفت یقینی قرار می گیرد. معمولاً در فلسفه از شهود های همگانی، یعنی شهودهایی که همگان از آن برخوردارند، بهره می گیریم. شهود عقلی در فلسفه به کار می آید؛ زیرا همگانی است. اما از آنجا که شهود قلبی همگانی نیست، نمی توان آن را مستقیماً در فلسفه به کار برد. لیکن این بدان معنا نیست که این شهود حجیت ندارد و برهانی نیست. 🔺 معمولاً قوی ترین شهود را شهود انسان به ذات خود می دانند. شهود قلبی گاه آن قدر قوت می یابد که همانند شهود ذات می شود. شهود قلبی مبرّر شهودی را دارد و دارای حجیت است؛ بنابراین هویت برهانی و یقینی دارد. 🔺 شهود قلبیِ فیلسوف برای خود او حجیت دارد. فیلسوف می تواند مشهود قلبی اش را برای خود مقدمۀ برهان قرار دهد. مشهود قلبی شرایط مقدمات برهان را داراست، اما چنین برهانی برای دیگران قابل استفاده نیست و از همین رو در فلسفه به کار نمی رود. 🔺 روش اشراقی یعنی روش شهودی همراه با بحث؛ یعنی همراهی کار فلسفی متعارف با شهود. 🔺 شهود قلبی به طور مستقیم در فلسفه قابل استفاده نیست، اما آنچه باعث شده است روش اشراقی روش ویژه ای دانسته شود، کاربردها و بهره های غیرمستقیم شهود قلبی فیلسوف در فلسفه اش است. 📚 منبع: کتاب تأملاتی در فلسفه‌ی فلسفه‌ی اسلامی ص 231_234 —---— 🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی 🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

💠 #فلسفه‌ی_فلسفه‌ی_اسلامی 💠 #استاد_یزدانپناه 1️⃣ معرفی فلسفۀ فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/2526 2️⃣ دسته بندی مباحث فلسفۀ فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/2572 3️⃣ معیار بداهت تصوری در باب مفاهیم بدیهی https://eitaa.com/fvtt_ir/2600 4️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/2622 5️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/2644 6️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/2735 7️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/2858 8️⃣معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/2878 9️⃣معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۶) https://eitaa.com/fvtt_ir/2895 🔟معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۷) https://eitaa.com/fvtt_ir/2912 1️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/2942 2️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/2961 3️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/2990 4️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/3041 5️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/3056 6️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۶) https://eitaa.com/fvtt_ir/3083 7️⃣1️⃣شهورعقلی به مثابه پایهٔ فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3098 8️⃣1️⃣عقل به مثابه پایه فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3124 9️⃣1️⃣حجیت ذاتی شهود https://eitaa.com/fvtt_ir/3141 0️⃣2️⃣شهود قابل استفاده در فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3158 1️⃣2️⃣درهم تنیدگی شهود و عقل https://eitaa.com/fvtt_ir/3171 2️⃣2️⃣انواع کنش‌های عقل نظری https://eitaa.com/fvtt_ir/3180 3️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/3188 4️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/3195 5️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/3203 6️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/3211 7️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/3220 8️⃣2️⃣کنش های عقلی زمینه ساز علم یقینی https://eitaa.com/fvtt_ir/3231 9️⃣2️⃣نوع برهان استفاده شده در فلسفه(۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/3243 0️⃣3️⃣نوع برهان استفاده شده در فلسفه(۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/3253 1️⃣3️⃣دیدگاه علامه در خصوص حضور برهان لمی در فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3266 2️⃣3️⃣منظور از ملازمات عامه در دیدگاه علامه https://eitaa.com/fvtt_ir/3278 3️⃣3️⃣روش اشراقی به مثابه روش خاص حکمت متعالیه https://eitaa.com/fvtt_ir/3290 4️⃣3️⃣روش اشراقی (۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/3307 5️⃣3️⃣روش اشراقی (۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/3314 6️⃣3️⃣فواید شهود قلبی برای فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3323 ⏳ ادامه دارد ... 🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی 🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

💠 #فلسفه‌ی_فلسفه‌ی_اسلامی 💠 #استاد_یزدانپناه 💢بخش 6️⃣3️⃣ 🌐 فواید شهود قلبی برای فلسفه 🔺 اینکه ملاصدرا گفته است علوم تألهی را در حکمت بحثی مندمج کردم یا برهان کشفی می آورم، به چه معناست؛ و او چه کارهایی برای رسیدن به این مطلب انجام داده است. 🔺 در اینجا چهار فایدۀ شهود قلبی را برای فلسفه برمی شماریم. 1️⃣ ارائه تصویر صحیح 🔺 یکی از مهم ترین کاربرد های شهود قلبی برای فلسفه این است که تصویر صحیحی از مسئله را برای عقل می سازد. واضح شدن صورت مسئله در فلسفه بسیار با اهمیت است و معمولاً می گویند تصویر صحیح قضیه مهم تر از تصدیق آن است. 🔺 دو نوع فهم دربارۀ مسئلۀ فلسفی وجود دارد: فهم پیش از استدلال و فهم پس از استدلال. گاه در بحث های فلسفی، چنان که شایسته است به فهمِ مقدّم بر استدلال توجه نمی شود. 🔺 نمونه ای از تأثیر فهم مقدّم بر استدلال، در مسئلۀ حرکت جوهری نمایان است. ابن سینا حرکت در جوهر را انکار کرده است. از نگاه او، در حرکت امر ثابتی باید در کار باشد تا در ضمن حرکت، احوالش تغییر کند. 🔺 اساساً تصویری که او از حرکت دارد، حرکت در اعراض است. بنابراین می بینیم که مشکل ابن سینا در تصویر مسئلۀ حرکت است. او تصویر دقیقی از حرکت ندارد. مشکل کار بوعلی در بحث مُثُل نیز همین است. 🔺 نمونه دیگر، اتحاد عاقل و معقول است. لازمۀ استدلال ملاصدرا بر اثبات این مسئله معنایی ویژه از اتحاد است. بحث ما دربارۀ فهم مقدّم بر استدلال است. اگر این فهم، دقیق باشد، مسئله به سرعت اثبات می شود. یکی از کارکردهای شهود قلبی برای فلسفه، ارائه فهم دقیق و نیکو تصویری صحیح از مسائل، پیش از پرداختن به استدلال است. شهود، فهم صحیحی برای عقل فراهم می آورد و درنتیجه استدلال آوردن بر مسئله نیز آسان می شود. اگر فهمِ مقدّم بر استدلال به درستی شکل نگیرد، طبیعی است که استدلال و نثبیت درست و دقیقی را نیز نمی توان فراهم آورد. 🔺 یکی از کارهایی که ملاصدرا معمولاً انجام می دهد، عرضۀ تصویر درست از مسئله است که به برکت شهودْ بدان دست یافته است، و از همین روست که به خوبی از عهدۀ تثبیت مسئله نیز برمی آید. برای نمونه می توان به موارد زیر اشاره کرد. 🔺 بحث تشکیک خاصی، مسئلۀ اتحاد عقل و عاقل و معقول، تصویر صحیح حرکت جوهری، نمونۀ دیگر: ملاصدرا کینونتِ پیشین نفوس در عقول را به گونۀ اندماجی بودن همۀ نفوس در عقول تصویر می کند، مسئلۀ وجود فقری، وحدت حقه و مسئلۀ مُثُل. 2️⃣ یافتن حد وسط برهان 🔺 یافتن حد وسط بسیار اهمیت دارد؛ زیرا باعث حرکت پیش رونده است. گاه در شهود، نه فقط صورت مسئله روشن می گردد، بلکه لمّ مسئله نیز یافت می شود؛ حال گاه به شکل صریح و گاه به شکل مطوی. 🔺 گاه خودِ لمّ مسئله شهود می شود و گاه نیز چیزی دیده می شود که اگر خوب توضیح داده شود، دلیل و برهان خواهد بود. دراین صورت می گوییم حد وسط مطوی است. گاه عارف افزون بر خود حقیقت، سرّ آن را نیز، که باعث شده است آن حقیقت پدید آید، می بیند. در این صورت دلیل و برهان بر مطلب نیز از شهود به دست می آید. 🔺 گاه حقیقتی که شهود شده است، لوازم مطوی یا لوازم بیّنی دارد که اگر پس از شهود دربارۀ آن حقیقت و لوازمش تأمل شود، حد وسط آن هم به دست می آید. 🔺 یکی از مهم ترین کارکردهای شهود برای عقل، پدیدار کردن حد وسط است. اینکه ملاصدرا می گوید کار او ارائه برهان های کشفی است، منظور این است که یا خودِ حد وسط را در شهود می یابد، و یا شهود لوازم بیّنی دارد که می توانند حد وسط برهان قرار گیرند. 📚 منبع: کتاب تأملاتی در فلسفه‌ی فلسفه‌ی اسلامی ص 234_243 —---— 🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی 🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

💠 #فلسفه‌ی_فلسفه‌ی_اسلامی 💠 #استاد_یزدانپناه 1️⃣ معرفی فلسفۀ فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/2526 2️⃣ دسته بندی مباحث فلسفۀ فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/2572 3️⃣ معیار بداهت تصوری در باب مفاهیم بدیهی https://eitaa.com/fvtt_ir/2600 4️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/2622 5️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/2644 6️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/2735 7️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/2858 8️⃣معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/2878 9️⃣معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۶) https://eitaa.com/fvtt_ir/2895 🔟معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۷) https://eitaa.com/fvtt_ir/2912 1️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/2942 2️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/2961 3️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/2990 4️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/3041 5️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/3056 6️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۶) https://eitaa.com/fvtt_ir/3083 7️⃣1️⃣شهورعقلی به مثابه پایهٔ فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3098 8️⃣1️⃣عقل به مثابه پایه فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3124 9️⃣1️⃣حجیت ذاتی شهود https://eitaa.com/fvtt_ir/3141 0️⃣2️⃣شهود قابل استفاده در فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3158 1️⃣2️⃣درهم تنیدگی شهود و عقل https://eitaa.com/fvtt_ir/3171 2️⃣2️⃣انواع کنش‌های عقل نظری https://eitaa.com/fvtt_ir/3180 3️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/3188 4️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/3195 5️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/3203 6️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/3211 7️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/3220 8️⃣2️⃣کنش های عقلی زمینه ساز علم یقینی https://eitaa.com/fvtt_ir/3231 9️⃣2️⃣نوع برهان استفاده شده در فلسفه(۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/3243 0️⃣3️⃣نوع برهان استفاده شده در فلسفه(۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/3253 1️⃣3️⃣دیدگاه علامه در خصوص حضور برهان لمی در فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3266 2️⃣3️⃣منظور از ملازمات عامه در دیدگاه علامه https://eitaa.com/fvtt_ir/3278 3️⃣3️⃣روش اشراقی به مثابه روش خاص حکمت متعالیه https://eitaa.com/fvtt_ir/3290 4️⃣3️⃣روش اشراقی (۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/3307 5️⃣3️⃣روش اشراقی (۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/3314 6️⃣3️⃣فواید شهود قلبی برای فلسفه(۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/3323 7️⃣3️⃣فواید شهود قلبی برای فلسفه(۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/3331 ⏳ ادامه دارد ... 🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی 🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

💠 #فلسفه‌ی_فلسفه‌ی_اسلامی 💠 #استاد_یزدانپناه 💢بخش 7️⃣3️⃣ 🌐 فواید شهود قلبی برای فلسفه 3️⃣ هدایت عقل به نحو سلبی 🔺 گاه شهود، عقل را از اینکه در محدوده های خاصی برداشت هایی کند و در آن فضاها پیش رود، بحذر می دارد. 🔺 علت روشن بودن برخی مطالب برای ملاصدرا و دور بودن او از برخی اشتباهات، همین است. از باب نمونه، ملاصدرا به خوبی می تواند دریابد که عقل مفارق چگونه وحدتی دارد و نزد وی روشن است که عقل می تواند در عین تشخص و و حدت، در هزار جا نیز باشد. یکی از مشکلات ابن سینا که بر اثر آن نمی توانست مُثُل افلاطونی را بپذیرد، این بود که نمی توانست تصویر کند چگونه مثالی واحد، در دل هزاران فرد می تواند موجود باشد، ولی همچنان واحد بماند و هزارپاره نشود. اما ملاصدرا تشخص عقلی را شهود کرده و دیده که چگونه با هزاران هزار فرد و مرتبه جمع شدنی است. 🔺 شهود عقل را از مشوب بودن به در می آورد. عقل مشوب به وهم است که در فلسفه مشکل می آفریند. وقتی اوهام در کنار امور عقلیِ صریح و ناب قرار می گیرند، در کار عقلی خلل می افتد. عقل ضعیف و مشوب، برخی برداشت های ناصواب را بر واقع می افزاید و فضا را برهم می زند. 4️⃣ هدایت عقل به گونۀ اثباتی 🔺 گاه از دل شهود، حد وسط استدلال برنمی آید، اما چیزهایی به دست می آید که فیلسوف را وامی دارد برای اثبات آنها در پی برهان باشد. این مورد در فلسفه نمونه های بسیار دارد. شیخ اشراق عالم مثال را شهود، و سپس بر آن استدلال اقامه کرد. نیز ممکن است فیلسوفی ملائکۀ مُهَیِّمه را مشاهده کند، و بعد بکوشد بر وجود آنها استدلال بیاورد. 🔺 نمونه دیگر، اتحاد عقل و عاقل و معقول است. اینها مواردی است که شهود، عقل را به گونۀ اثباتی هدایت می کند و مسیر حرکت آن را مشخص می سازد. 🔘 عدم خروج از حدود فلسفه در روش اشراق 🔺 دربارۀ همۀ کارکرد های یاد شده، فضای کار عقلی برهم نمی خورد، و فقط شهود به یاری عقل می آید. در هیچ یک این گونه نیست که عقل دیگر کارایی نداشته، و حل مسئله بر عهدۀ شهود گذاشته شده باشد. 🔺 در کار ملاصدرا روش عقلی بر جای است و فلسفه همچنان فلسفه است. این گونه نیست که او فلسفه را به عرفان تبدیل، یا در فلسفه اش ناهمگون عمل کرده باشد. 🔺 فیلسوفی که می خواهد از شهود خود در فلسفه اش بهره بگیرد، باید در کار فلسفی بسیار ورزیده باشد و ممارست فلسفی کافی داشته باشد. برخی عارفانی که شهودات قوی نیز داشته اند، نتوانسته اند اقتدار فلسفی و نظری از خود نشان دهند. اینکه صدرالمتألهین به خوبی از عهدۀ این کار برآمده، از همین روست که افزون بر اینکه صاحب شهود است، فیلسوف مقتدری است. 🔺 در روش اشراقی، که شهود قلبی فیلسوف هم در فلسفه اش به کار می رود، هرگز قرار نیست فلسفه از حدود خویش خارج، و کار عقلی فروگذاشته شود. در ساحت کار فلسفی، التزام به قوانین بحثی و برهانی ضروری است. 🔺 در روش اشراقی، از شهود استفاده می شود تا عقل ارتقا یابد، نه اینکه فلسفه با عرفان در هم آمیزد. روش اشراقی بر آن نیست که عقل را کنار نهد یا آن را کم اهمیت شمارد، بل بر نقش عقل تأکید می کند و می گوید عقل را باید ارتقا داد تا بتواند بهتر بفهمد. 🔺 بدین ترتیب روش اشراقی روش خاص فلسفی است، نه روش عام. فیلسوف مسلمان برای بحث دقیق تر و عالی تر دربارۀ حقایق ماورایی، خود را نیازمند شهود می بیند. با روش اشراقی، فلسوف برای دریافت حقایق، گام شهودی نیز برمی دارد، اما این بدان معنا نیست که مشهودات خود را، بدون اینکه از راه برهانی تثبیت کند، در فلسفه وارد سازد. فیلسوف صاحب شهود، مسائل را بسیار بهتر می تواند حل و فصل کند. 📚 منبع: کتاب تأملاتی در فلسفه‌ی فلسفه‌ی اسلامی ص 243_247 —---— 🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی 🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

💠 #فلسفه‌ی_فلسفه‌ی_اسلامی 💠 #استاد_یزدانپناه 1️⃣ معرفی فلسفۀ فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/2526 2️⃣ دسته بندی مباحث فلسفۀ فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/2572 3️⃣ معیار بداهت تصوری در باب مفاهیم بدیهی https://eitaa.com/fvtt_ir/2600 4️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/2622 5️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/2644 6️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/2735 7️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/2858 8️⃣معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/2878 9️⃣معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۶) https://eitaa.com/fvtt_ir/2895 🔟معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۷) https://eitaa.com/fvtt_ir/2912 1️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/2942 2️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/2961 3️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/2990 4️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/3041 5️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/3056 6️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۶) https://eitaa.com/fvtt_ir/3083 7️⃣1️⃣شهورعقلی به مثابه پایهٔ فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3098 8️⃣1️⃣عقل به مثابه پایه فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3124 9️⃣1️⃣حجیت ذاتی شهود https://eitaa.com/fvtt_ir/3141 0️⃣2️⃣شهود قابل استفاده در فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3158 1️⃣2️⃣درهم تنیدگی شهود و عقل https://eitaa.com/fvtt_ir/3171 2️⃣2️⃣انواع کنش‌های عقل نظری https://eitaa.com/fvtt_ir/3180 3️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/3188 4️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/3195 5️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/3203 6️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/3211 7️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/3220 8️⃣2️⃣کنش های عقلی زمینه ساز علم یقینی https://eitaa.com/fvtt_ir/3231 9️⃣2️⃣نوع برهان استفاده شده در فلسفه(۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/3243 0️⃣3️⃣نوع برهان استفاده شده در فلسفه(۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/3253 1️⃣3️⃣دیدگاه علامه در خصوص حضور برهان لمی در فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3266 2️⃣3️⃣منظور از ملازمات عامه در دیدگاه علامه https://eitaa.com/fvtt_ir/3278 3️⃣3️⃣روش اشراقی به مثابه روش خاص حکمت متعالیه https://eitaa.com/fvtt_ir/3290 4️⃣3️⃣روش اشراقی (۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/3307 5️⃣3️⃣روش اشراقی (۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/3314 6️⃣3️⃣فواید شهود قلبی برای فلسفه(۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/3323 7️⃣3️⃣فواید شهود قلبی برای فلسفه(۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/3331 8️⃣3️⃣مبانی ملاصدرا در استفاده از روش اشراقی https://eitaa.com/fvtt_ir/3339 ⏳ ادامه دارد ... 🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی 🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

💠 #فلسفه‌ی_فلسفه‌ی_اسلامی 💠 #استاد_یزدانپناه 💢بخش 8️⃣3️⃣ 🌐 مبانی ملاصدرا در استفاده از روش اشراقی 1️⃣ توافق و عدم مخالفت عقل و شهود 🔺 عقل و شهود هر دو می توانند به واقع دست یابند. برهان حقیقی، هیچ گاه با شهود کشفی مخالفت ندارد؛ زیرا هر دو رساننده به واقع اند؛ هر دو حجیت دارند و ضرورت به ارمغان می آورند. 🔺 از دید ملاصدرا، هم شهود و هم برهان حجیت ذاتی دارند. 2️⃣ قوت شهود و قصور عقل در شناخت حقایق بسیار غامض 🔺 عقل عادی دربارۀ امور بسیار غامض نقصان دارد و برای فهم آنها نیازمند یاری شهود است. عقلْ خود می فهمد که پاره ای از امور برایش وضوح کافی ندارند. و نیز می داند که شهودْ قوی تر است. بنابراین عقل خود بدین نکته اذعان می کند که باید از شهود مدد گیرد. 🔘 تلقی ویژه صدرا از شهود 🔺 عقل به وجود راه می یابد، اما از راه آثار، و متن وجود به دست عقل نمی افتد. معرفت عقلی به وجود، معرفت از راه آثار است، و از همین رو، معرفتی ضعیف است؛ اما شهود، راه مستقیم به شناخت متن وجود است و خود وجود از این طریق شناخته می شود. از نگاه ملاصدرا تنها راه رسیدن به متن وجود و خود اشیا، شهود و علم حضوری است که در آن، میان عالم و معلوم ارتباط وجودی برقرار می شود. 🔺 اگر شهود در کار باشد، عقلِ ضغیف قوی می شود و از نقصان به کمال می رسد. وقتی عقل کامل تر شد، می تواند فعالیت فلسفی انجام دهد. 🔺 تجرد یافتن و تلطیف سرّ از آن رو لازم است که علوم الهی شبیه عقول مجردند. بنابراین برای درک آنها مناسبت لازم است. مناسبت عقل با این حقایق و علوم، به برکت شهود قلبی تأمین می شود. 3️⃣ قوام یافتن فلسفه با روش عقل 🔺 کار فلسفی نیازمند و متقوم به روش فلسفی است. حکیمِ اصطلاحی آن است که از حیث طریق خاص نیز به دنبال کشف حقایق باشد. 🔺 قوام فلسفه تنها به این نیست که واقع آن گونه که هست، به دست آید، بلکه باید این واقع به شیوۀ عقلی و همراه با پاسداشت قوانین و ضوابط عقل به دست آید. 🔺 نتیجۀ سه مبنای پیش گفته این است که در فلسفه باید از شهود استفاده کرد، اما به نحو فلسفی. عقل از شهود تصویر صحیح می گیرد؛ حد وسط برهان استخراج می کند؛ و با آن به نحو سلبی یا اثباتی هدایت می شود. 🔺 معنای کاربست روش اشراقی، دست کشیدن از روش فلسفی نیست، بل به معنای بهره گیری از شهود برای ارتقای عقل است. عقل برای اینکه در فلسفه ورزی قوت بیشتری یابد و در حوزه های عمیق تری بتواند وارد شود، باید منوّر گردد. با کاربست روش اشراقی، با کار فلسفی خالص روبه روییم و محصول آن، فلسفه ای است همگانی و قابل عرضه به دیگران. 🔺 آنچه ملاصدرا از شهودات خود در لابه لای آثارش گزارش کرده، پشت صحنه های کار اوست، و از آن جهت که گزارش شهوداتش است، جزو فلسفه اش نیست. فلسفۀ او همان بررسی ها و برهان های عقلی است. 🔺 حاصل کار ملاصدرا این شده است که پس از او، حتی کسانی که شهود ندارند، می توانند حقایق پیچیده و دشواری را که ملاصدرا توضیح داده و بر آنها برهان اقامه کرده است، بفهمند. ملاصدرا حقایقی را کشف کرده و باب هایی را گشوده است؛ سپس ره آورد شهود خود را برای دیگران به ارمغان آورده است. 📚 منبع: کتاب تأملاتی در فلسفه‌ی فلسفه‌ی اسلامی ص 247_259 —---— 🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی 🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

💠 #فلسفه‌ی_فلسفه‌ی_اسلامی 💠 #استاد_یزدانپناه 1️⃣ معرفی فلسفۀ فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/2526 2️⃣ دسته بندی مباحث فلسفۀ فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/2572 3️⃣ معیار بداهت تصوری در باب مفاهیم بدیهی https://eitaa.com/fvtt_ir/2600 4️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/2622 5️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/2644 6️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/2735 7️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/2858 8️⃣معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/2878 9️⃣معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۶) https://eitaa.com/fvtt_ir/2895 🔟معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۷) https://eitaa.com/fvtt_ir/2912 1️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/2942 2️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/2961 3️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/2990 4️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/3041 5️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/3056 6️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۶) https://eitaa.com/fvtt_ir/3083 7️⃣1️⃣شهورعقلی به مثابه پایهٔ فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3098 8️⃣1️⃣عقل به مثابه پایه فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3124 9️⃣1️⃣حجیت ذاتی شهود https://eitaa.com/fvtt_ir/3141 0️⃣2️⃣شهود قابل استفاده در فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3158 1️⃣2️⃣درهم تنیدگی شهود و عقل https://eitaa.com/fvtt_ir/3171 2️⃣2️⃣انواع کنش‌های عقل نظری https://eitaa.com/fvtt_ir/3180 3️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/3188 4️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/3195 5️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/3203 6️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/3211 7️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/3220 8️⃣2️⃣کنش های عقلی زمینه ساز علم یقینی https://eitaa.com/fvtt_ir/3231 9️⃣2️⃣نوع برهان استفاده شده در فلسفه(۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/3243 0️⃣3️⃣نوع برهان استفاده شده در فلسفه(۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/3253 1️⃣3️⃣دیدگاه علامه در خصوص حضور برهان لمی در فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3266 2️⃣3️⃣منظور از ملازمات عامه در دیدگاه علامه https://eitaa.com/fvtt_ir/3278 3️⃣3️⃣روش اشراقی به مثابه روش خاص حکمت متعالیه https://eitaa.com/fvtt_ir/3290 4️⃣3️⃣روش اشراقی (۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/3307 5️⃣3️⃣روش اشراقی (۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/3314 6️⃣3️⃣فواید شهود قلبی برای فلسفه(۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/3323 7️⃣3️⃣فواید شهود قلبی برای فلسفه(۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/3331 8️⃣3️⃣مبانی ملاصدرا در استفاده از روش اشراقی https://eitaa.com/fvtt_ir/3339 9️⃣3️⃣عقل سلیم https://eitaa.com/fvtt_ir/3347 ⏳ ادامه دارد ... 🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی 🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

💠 #فلسفه‌ی_فلسفه‌ی_اسلامی 💠 #استاد_یزدانپناه 💢بخش 9️⃣3️⃣ 🌐 عقل سلیم 🔺 عقل سلیم در برابر عقل مشوب به وهم است. عقل مشوب به وهم، گاه براساس مقایسۀ حوزه ای با حوزۀ دیگر، به اشتباه حکم یکی را به دیگری تسری می دهد و حرکت درست عقلی را منحرف می سازد. مثلاً عقل وهم آلود، از آنجا که معمولاً با موجودات مادی آشناست، حکم می کند که موجودْ منحصر در عالم ماده است. 🔺 برای کار برهانیِ منتج به نتیجۀ صادق و یقینی، باید مقدمات درستی را به کار گرفت. فلسفۀ ملاصدرا این مقدمات درست را فراهم آورده و تیزبینی و هشیاری فراوانی را ممکن کرده است. با این امکاناتی که ملاصدرا به دست داده، فهم حقایق ماورایی ژرف و پیچیده، آسان تر و دست یافتنی تر شده است. 🔺 عقل سلیم همراه با قوتی که می یابد و به یاری نازک بینی هایی که در فضای علم حصولی پیدا می کند، می تواند به درک حقایق ماورایی نایل آید. 🔺 بنابراین پس از آنکه ملاصدرا راه را باز کرده است، عقل سلیم می تواند به فضای اندیشۀ وی راه یابد. اگر به عقل سلیم مواد درست بدهید، با روش صحیح برهانی می تواند به نتیجۀ مطلوب برسد. پیچیدگی حقایق ماورایی، می طلبد که برای فهم آنها افزون بر مواد و روش صحیح، خوش فهمی و باریک بینی هم در کار باشد. عقل سلیم باید با نوعی لطف قریحه همراه شود تا نتیجۀ مطلوب به دست آید. به بیان ملاصدرا، برای فهم پاره ای از حقایق، داشتن ذهن ثاقب و تعمیق شدید و غور کامل لازم است. 🔺 ملاصدرا گفته است که در عالم مجردات، متناقضات با هم جمع می شوند. موجود متشخص عقلی، در عین وحدت و بساطت، با هزاران چیز جمع می شود. برای فهم این گونه حقایقْ نازک یابی و باریک اندیشی لازم است. 🔺 برای حصول تعمیق، ممارست علمی و لطف قریحه لازم است. برخی توصیه می کنند که برای حصول لطف قریحه و تلطیف سِرّ، باید هرچه بیشتر با عوالم بالاتر مناسبت یافت، و برای این کار باید هرچه بیشتر اهل دیانت و ایمان و عبادت و بلکه شهود بود. 🔘 مشاء هم به لطف قریحه نیازمند بود 🔺 ملاصدرا گاهی نیز مطالبی را از مشائیان نقل می کند که با جمع کردن آنها باید نتیجه ای مهم گرفته شود، اما خود مشائیان به این نتیجه دست نیافته اند. وی می گوید ادراک این نکته نیازمند لطف قریحه است. محض نمونه، مشائیان می گویند از سویی وجودها انواع متخالف اند، و از سویی دیگر، وجود امری بسیط است که جنس و فصل ندارد. جمع دو نکتۀ مزبور به این است که وجود مشکک است. ادراک این نکته که خاستگاه تخالف انواعْ شدت و ضعف درجات وجودهاست، نه وجود جنس و فصل ها، نیازمند قریحۀ لطیف است. 🔘 اهمیت تعمق 🔺 تعمق شدید نیز بسیار اهمیت دارد. باید ممارست علمی فراوان داشت و از شیوه هایی پیروی کرد که موجب صفای ضمیر می شوند. البته این نکته را نیز باید درنظر داشت که اگر کسی بتواند درحد ایمان خود مناسبت هایی با عالم بالا پیدا کند و ارتباط نیکویی با عالم ماورا بیابد، می تواند فهم درستی نیز پیدا کند. 🔺 علوم مربوط به عالم ماورا، یعنی علوم مبدأ و علوم آخرت، که معمولاً فلسفۀ اسلامی با آنها سروکار دارد، همگی غامض اند. 🔺 انسان یا باید خود شهود داشته و از «عقل منوّر» بهره مند باشد، یا باید مقدمات درست فراهم آورد و یا از مقدمات درستِ فراهم آمده بهره بَرَد و با «عقل سلیم» حرکت کند تا بتواند حقایق پیچیده و ژرف فلسفی را نیک دریابد. از این رو کسانی که از شهود برخوردار نیستند، برای درک این حقایق ژرف، باید به ضوابط عقل سلیم رجوع کنند. 📚 منبع: کتاب تأملاتی در فلسفه‌ی فلسفه‌ی اسلامی ص 260_266 —---— 🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی 🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

💠 #فلسفه‌ی_فلسفه‌ی_اسلامی 💠 #استاد_یزدانپناه 1️⃣ معرفی فلسفۀ فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/2526 2️⃣ دسته بندی مباحث فلسفۀ فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/2572 3️⃣ معیار بداهت تصوری در باب مفاهیم بدیهی https://eitaa.com/fvtt_ir/2600 4️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/2622 5️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/2644 6️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/2735 7️⃣ معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/2858 8️⃣معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/2878 9️⃣معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۶) https://eitaa.com/fvtt_ir/2895 🔟معیار بداهت مفاهیم از دیدگاه فیلسوفان مسلمان (۷) https://eitaa.com/fvtt_ir/2912 1️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/2942 2️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/2961 3️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/2990 4️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/3041 5️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/3056 6️⃣1️⃣مولفه‌های معرفت یقینی (۶) https://eitaa.com/fvtt_ir/3083 7️⃣1️⃣شهورعقلی به مثابه پایهٔ فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3098 8️⃣1️⃣عقل به مثابه پایه فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3124 9️⃣1️⃣حجیت ذاتی شهود https://eitaa.com/fvtt_ir/3141 0️⃣2️⃣شهود قابل استفاده در فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3158 1️⃣2️⃣درهم تنیدگی شهود و عقل https://eitaa.com/fvtt_ir/3171 2️⃣2️⃣انواع کنش‌های عقل نظری https://eitaa.com/fvtt_ir/3180 3️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/3188 4️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/3195 5️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۳) https://eitaa.com/fvtt_ir/3203 6️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۴) https://eitaa.com/fvtt_ir/3211 7️⃣2️⃣کنش‌های عقلی تحقق‌بخش علم یقینی(۵) https://eitaa.com/fvtt_ir/3220 8️⃣2️⃣کنش های عقلی زمینه ساز علم یقینی https://eitaa.com/fvtt_ir/3231 9️⃣2️⃣نوع برهان استفاده شده در فلسفه(۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/3243 0️⃣3️⃣نوع برهان استفاده شده در فلسفه(۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/3253 1️⃣3️⃣دیدگاه علامه در خصوص حضور برهان لمی در فلسفه https://eitaa.com/fvtt_ir/3266 2️⃣3️⃣منظور از ملازمات عامه در دیدگاه علامه https://eitaa.com/fvtt_ir/3278 3️⃣3️⃣روش اشراقی به مثابه روش خاص حکمت متعالیه https://eitaa.com/fvtt_ir/3290 4️⃣3️⃣روش اشراقی (۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/3307 5️⃣3️⃣روش اشراقی (۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/3314 6️⃣3️⃣فواید شهود قلبی برای فلسفه(۱) https://eitaa.com/fvtt_ir/3323 7️⃣3️⃣فواید شهود قلبی برای فلسفه(۲) https://eitaa.com/fvtt_ir/3331 8️⃣3️⃣مبانی ملاصدرا در استفاده از روش اشراقی https://eitaa.com/fvtt_ir/3339 9️⃣3️⃣عقل سلیم https://eitaa.com/fvtt_ir/3347 0️⃣4️⃣تفاوت فلسفه اولی با عرفان نظری https://eitaa.com/fvtt_ir/3355 ⏳ ادامه دارد ... 🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی 🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac

💠 #فلسفه‌ی_فلسفه‌ی_اسلامی 💠 #استاد_یزدانپناه 💢بخش 0️⃣4️⃣ 🌐 تفاوت فلسفۀ اولی با عرفان نظری 🔺 متافیزیک اشراقی، هویتاً فلسفه است و روش عقلی دارد، و براین اساس آشکارا با عرفان نظری متفاوت است. 🔺 عرفان نظری و فلسفۀ اولی در برخی مسائل شباهت فراوانی دارند؛ چنان که می توان گفت تمام فضاهای هستی شناسانۀ فلسفه را در عرفان نظری نیز می توان سراغ گرفت. 🔘 تفاوت این دو فن 🔺 فلسفه هستی شناسی عقلی است و موضوعش وجود مطلق و بی رنگ است که در تمام ساحت های واقعیت می توان آن را یافت. همچنین هستی شناسی فلسفی، برهانی است. 🔺 فیلسوف از راه عقل به معرفت یقینی ضروری دست می یابد. در مقابل، عرفان نظری دستگاهی هستی شناسانه و شهودی است بر محور وحدت شخصیۀ وجود. بنابراین دستگاه، هستی منحصر در حضرت حق است . بقیه، ظهورات حق اند. 🔺 ساحت های هستی شناسانه که فیلسوف بدانها می پردازد، مطمح نظر عارف نیز هست، همراه با بحث هایی دربارۀ برخی ساحات هستی که در فلسفه بدان نپرداخته اند. 🔘 کتاب های عرفان نظری محصول مکتوب شدن شهودات قلبی 🔺 این شهودات قلبی بیشتر به نحو کشف معنوی اند نه صوری. همچنین عمدتاً شهودات قلبی حق الیقینی در نظرند نه حتی عین الیقینی. در شهود عین الیقینی، میان عالم و معلوم، و مکاشف و مکشوف فاصله هست و مغایرتشان دیده می شود، ولی حق الیقین در واقع صیرورت وجودی است و صاحب چنین شهودی، با خودِ موطن واقعیتی که به حق الیقین آن را یافته، متحد می شود، که نوعی عالی از اتحاد و قرب است. 🔺 عارفی که معارفی را بدین شیوه یافت، برای تبدیل آنها به علم حصولی، به کنش های مختلف عقلی نیازمند است. 🔺 هرچند عارف برای عرضۀ عرفان نظری از برخی کنش های عقلی استفاده می کند، توجیه کنندۀ معرفتی او، شهود است. 🔘 تفاوت از لحاظ قوت معرفت 🔺 فلسفه از راه عقل حرکت می کند و عقل نیز از راه آثار، معرفت به دست می دهد. اما در شهود قلبی حق الیقینی، از راه خود وجود شیء، آن را می یابند. 🔺 شهود به ساحت های عمیق هستی راه می برد، اما عقل غالباً به تنهایی نمی تواند در آن ساحت ها وارد شود. عقل برای ورود به این حیطه ها می باید به نور شهود منوّر گردد. 🔘 مددرسانی حکمت متعالیه به عرفان نظری 🔺 با اینکه عرفان نظری دانشی همگانی نیست، کسانی از راه فلسفه و با کاربست شیوۀ عقلی، به حقانیت مطالب آن عارف پی می برند و می توانند از عرفان نظری بهره بگیرند. کسی که وحدت شخصیۀ وجود را با برهان بپذیرد، وارد حیطۀ عرفان شده است. 🔺 در حکمت متعالیه تلاش وزین عقلی صورت گرفته و ملاصدرا توانسته است مباحث اصلی عرفانی را در فلسفۀ خود تثبیت کند. این باعث شده است که همه به ساحت عرفان کشیده شوند. 🔺 از باب نمونه، اواخر جلد دوم اسفار را بنگرید که ملاصدرا به تثبیت و حل چند بحث عرفانی، از جمله وحدت شخصیه، نفس رحمانی، اعیان ثابته و اسمای الهی می پردازد. مباحث فراوانی از عرفان نظری در کار ملاصدرا برهانی شده است. 🔘 با ظهور صدرالمتألهین، دورۀ سوم عرفان نظری آغاز شد 🔺 دورۀ نخست عرفان نظری، از ابتدا تا ظهور ابن عربی است، که آموزه هایی پراکنده اما نه بسط یافته و عمیق را می توان در آن یافت. دورۀ دوم از زمان ابن عربی تا قرن نهم است که با عبدالرحمان جامی به پایان می رسد. پس از ملاصدرا نیز دورۀ سوم عرفان نظری آغاز می شود و نسلی تازه از محققان حوزۀ عرفان نظری پای به عرصه می گذارند. 🔺 در عین حال التبه عرفان نظری غیر از حکمت متعالیه است. باید در نظر داشت که برای فهم عمیق حکمت متعالیه، لازم است عرفان نظری هم خوانده شود. 📚 منبع: کتاب تأملاتی در فلسفه‌ی فلسفه‌ی اسلامی ص 266_272 —---— 🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی 🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac