🔖 #دریافت_مقاله موانع فهم متن از دیدگاه شهید صدر
🖊 حجةالاسلام سید علی‌رضا نقیب پور دام عزه
📚 فصلنامه پژوهش‌های اصولی، دوره ۶، شماره ۲۴، پاییز ۱۳۹۹
🌐 http://www.juosul.ir/article_120538_85b89b33243539584bc0e192938f343c.pdf
✔️ #چکیده
دستیابی به فهم متن، به عنوان یک مسئله مهم از #علم_اصول در گرو مباحث #هرمنوتیک معاصر است. اگر چه این اصل به گونه‌ای در علم اصول بیان شده اما با طرح مباحث هرمنوتیک رمانتیک #شلایرماخر و #دیلتای و به ویژه #هرمنوتیک_فلسفی #هایدگر و #گادامر این مسئله اهمیت ویژه یافته است.
اصولیان معتقدند که مخاطب متن، باید تنها با استفاده از قواعد عمومی فهم متن که همگی از شیوه و روش فهم #عقلایی گرفته شده‌اند، نیت مؤلف را کشف کند. در این میان، هرگونه دخالت شخصی، فعالیت #غیراکتشافی و تفسیر تحمیلی بر متن، خارج از #عرف مفاهیم عقلایی است. بنابراین نه تنها ارزش تفسیری ندارد بلکه دستیابی به نیت مؤلف را به عنوان عقلایی‌ترین برخورد با متن نادیده می‌‌گیرند. برای دریافت یک فهم دستورمند از متن، مفسر باید بکوشد تا از موانع مهمی چون: خوانش گزینشی متن، فاصله تاریخی مفسر با متن و تفسیر به رأی عبور کند. شهید صدر با برشمردن #موانع_فهم_متن، به این نکته اشاره دارد که امکان فهم درست متن در گرو برطرف کردن این دست از موانع، در افق دید مفسر است.
@halqat
🔖 #دریافت_مقاله بررسی حسن و قبح در اندیشه شهید صدر
🖊 محمد علی اسماعیلی
📚 فصلنامه کلام اسلامی (مرکز تخصصی کلام اسلامی امام صادق علیه السلام)، دوره ۲۴، شماره ۹۵، پاییز ۱۳۹۴
🌐 http://www.kalamislami.ir/article_61676.html
✔️ #چکیده
شهید صدر در مسئله حسن و قبح، به تبیین معناشناسی حسن و قبح، حسن و قبح در مقام ثبوت و اثبات، و تبیین سنخ قضایای حسن و قبح پرداخته، و برخی دیدگاههای جدیدی ارائه نموده است. در اندیشه ایشان، تفسیر حسن و قبح به «مصلحت و مفسده»، «استحقاق ثواب و عقاب»، «استحقاق مدح و ذم» و «میل و غریزه» صحیح نیست، و معنای حسن و قبح، ضرورت اخلاقیای است که در لوح واقع و با قطع نظر از دائره اعتباریّات، تحقّق داشته و غیر از ضرورت تکوینی است. به باور ایشان، تفاوت حسن و قبح ذاتی و شرعی، تفاوت جوهری بوده و در کیفیّت اسناد خلاصه نمیشود. ایشان به نقد برخی ادله عدلیّه برای اثبات حسن و قبح ذاتی و عقلی پرداخته و دو گزاره «عدل حسن است» و «ظلم قبیح است» را از قضایای ضروری به شرط محمول قلمداد مینماید. به باور ایشان قضایای حسن و قبح، برهان ناپذیر بوده و جزء یقینیّات‌اند و استدلال محقّق اصفهانی بر مشهوری بودن آنها صحیح نیست. دیدگاه شهید صدر در کنار نقاط قوّت، کاستی‌هایی نیز دارد که در این نوشتار به آنها پرداخته شده است.
@halqat
🔖 #دریافت_مقاله واکاوی مناسبات «حسن و قبح» و «مصلحت و مفسده» مبتنی بر رویکرد شهید صدر (ره)
🖊 حسن لاهوتیان - بهروز محمدی منفرد
📚 فصلنامه پژوهش‌های اصولی (مدرسه علمیه ولی عصر عجل الله فرجه)، دوره ۶، شماره ۲۴، پاییز ۱۳۹۹
🌐 http://www.juosul.ir/article_120541_eaf885491704075b13e0e89bdd1139e7.pdf
✔️ #چکیده
چگونگی تعیین حسن و قبح افعال در علم اصول، مسأله‌‌ای مبنایی است که تأثیر مستقیم در درک ماهیت «حجیّت» دارد. برخی از اصولیین که طرفداران حسن و قبح عقلایی هستند، با استفاده از آرای فیلسوفان مسلمان در باب قضایای مشهورات، سعی کرده‌‌اند میان حسن و قبح با مصالح و مفاسد افعال رابطه برقرار کرده و با معرفی مصلحت و مفسدۀ خاصی، خوبی‌‌ها و بدی‌‌ها را بر اساس آن تعیین و تبیین کنند. شهید صدر به عنوان یکی از طرفداران سرسخت حسن و قبح ذاتی و عقلی، با وجود چنین رابطه‌‌ای به شدت مخالف است و از این رو ضمن نقد دلایل مربوطه، بحثی را مبتنی بر تمام احتمالات ممکن دربارۀ مصلحت و مفسدۀ معیار شکل داده و بعد از تبیین آنها، هرگونه رابطه‌‌ای میان خوبی و بدی و این مصلحت و مفسده را مورد مناقشه قرار می‌‌دهد.
نوشتار پیش رو بعد از بیان نقدهای خرد و کلان شهید صدر، به ارزیابی آنها پرداخته و نشان می‌‌دهد به جز مبانی فرااخلاقی، دیدگاه اندیشمند در خصوص ماهیت «مصلحت و مفسدۀ معیار» و همچنین درک وجدانی از «قبح یا عدم قبح تجرّی» و «تفاوت فعل مضر با قبیح»، در میزان همراهی با اشکالات شهید صدر تأثیر دارد.
@halqat
🔖 #دریافت_مقاله کارکرد معناشناسی حسن و قبح عقلی در غایت‌مندی افعال الهی؛ مقایسه دیدگاه عدلیه و شهید صدر
🖊 مصطفی اسلامی
📚 فصلنامه تحقیقات کلامی (انجمن کلام اسلامی حوزه) دوره ۸، شماره ۲۸
بهار ۱۳۹۹
🌐 http://www.tkalam.ir/article_44804_bca0dfbb586d79600fd039e6c174c972.pdf
✔️ #چکیده
هدف‌مندی افعال خداوند متوقف بر معناشناسی دقیق حسن و قبح عقلی است. متکلمان عدلیه، افعال خداوند را هدفمند و در اصطلاح معلل به اغراض می‌دانند. مهم‌ترین استدلال ایشان برای اثبات این مدعا، مبتنی بر قاعده حسن و قبح عقلی است، اما به تأثیر معناشناسی حسن و قبح در صحت این استدلال توجه نشده‌است. معناشناسی مشهور عدلیه، «استحقاق مدح و ذم» است. شهید صدر به این معناشناسی اشکال نموده و «ضرورت اخلاقی» را معنای دقیق حسن و قبح می‌داند. با قرار دادن هر یک از این معانی در استدلال عدلیه و مقایسه کارکرد آنها، اهمیت معناشناسی حسن و قبح را در این مسئله نمایان ساخته و به روش تحلیلی اثبات نموده‌ایم که برای این استدلال، «ضرورت اخلاقی» معنای دقیق‌تری است.
@halqat
🔖 #دریافت_مقاله واقعیت از نگاه [شهید سید] محمدباقر صدر و ملاصدرا
🖊 حسن لاهوتیان / جمال سروش
🌐 http://pfk.qom.ac.ir/article_1628_97e171e001e06cdefa4d679d151c0a56.pdf
✔️ #چکیده
شناسایی #واقعیت از نگاه #صدرالمتألهین که تساوی واقع با وجود را امری #بدیهی تلقی می‌کند، همان وجودشناسی است. اما شهید سید محمدباقر صدر با انکار #بداهت این تساوی، سعی می‌کند با استناد به صدق قضایایی که مطابَقی موجود در خارج ندارند، واقعیت را #اعم از وجود نشان دهد. اگرچه این ادعا، در اندیشۀ اسلامی طرف‌دارانی چون #معتزله را دارد، اما شهید صدر در انگیزۀ بیان این ادعا، هم در محتوای آن و هم در ادلۀ ارائه شده برای آن، از معتزلیان فاصله گرفته و دیدگاهی مُتقن عرضه کرده است. به‌هرحال نتیجۀ این اختلاف مبنایی میان #صدر و #صدرا، دو توصیف کاملاً متفاوت از #عالم_واقع است، اگرچه نسبت واقعیت با وجود، ماهیات، #معقولات_ثانی_فلسفی، #معدومات و مدرکات #عقل_عملی در این دو نگاه، قرابت‌های زیادی نیز با هم دارند. پژوهش حاضر با نگاهی تطبیقی، ابتدا عالم واقعِ صدری را در کنار وجودشناسی صدرایی، تبیین و ارزیابی کرده است، سپس نشان داده که این دو متفکر با وجود اختلافات مبنایی در بداهت برخی گزاره‌ها، روش مشابهی را در شناسایی واقعیت به کار بسته و در تعارض میان #برهان و بداهت، هر دو جانب برهان را گرفته‌اند. در نهایت چرایی و چگونگی تجدیدنظر آنها در گزاره‌هایی که بدیهی به نظر می‌رسیدند، تبیین شده و منشأ آن، تفاوت و مرز میان وجدان عدم و عدم وجدان، دانسته شده است.
@halqat
🔖 #دریافت_مقاله رهاوردهای نظریه توالد ذاتی شهید صدر
🖊 حسن لاهوتیان / بهروز محمدی منفرد
🌐 http://zehn.iict.ac.ir/article_44515_3dc448fbe50a8a22a22ac98d225a2844.pdf
✔️ #چکیده
نظریۀ #توالد_ذاتی شهید سیدمحمدباقر صدر، نظریهای بدیع در #معرفت_شناسی است که مدعی است قضایای #یقینی، تنها #بدیهیات و قضایای برآمده از آنان با قیاس #برهانی نیستند، بلکه «نتیجۀ حاصل از دلیل استقرایی» نیز بر اساس #حساب_احتمالات طی دو مرحلۀ #توالد_موضوعی و توالد ذاتی، مورد #یقین واقع می‌شود. از آن‌جا که شهید صدر معتقد است بیشتر معارف بشری از همین طریق حاصل میآیند، این روش معرفتی را در حوزههای مختلف علمی به کار گرفته و توانسته است گرههایی را باز و حتی سؤالات بیجوابی را با پاسخی مدلّل روبهرو سازد. آن‌چه از رهاوردهای این نظریه در این مقاله مورد توجه قرار گرفته، مربوط به سه حوزۀ #منطق، #فلسفه و #کلام است. انحصار بدیهیات در «اولیات» و «فطریات» در علم منطق، اثبات «واقعیت خارجی»، «علم به خارج» و «رابطۀ علّی و معلولی» در فلسفه و اثبات «وجود صانع حکیم» و «نبوت پیامبر اسلام» در کلام از رهاوردهای نظریۀ توالد ذاتی است که در این مقاله بررسی، نقد و ارزیابی شده است.
@halqat
🔖 #دریافت_مقاله بررسی اصل عدالت در حکمرانی اقتصادی مبتنی‌بر نظریه شهید صدر (با تأکید بر عدالت توزیعی)
🖊مهدی رعایائی / محسن داودآبادی فراهانی
📚 فصلنامه علمی - پژوهشی تحقیقات بنیادین علوم انسانی / دوره هفتم، شماره اول / خرداد ۱۴۰۰
🌐 http://frh.sccsr.ac.ir/article-1-285-fa.html
🌐 http://frh.sccsr.ac.ir/article-1-285-fa.pdf
✔️ چکیده
یکی از عرصههای مهم هر کشور عرصه #اقتصاد است که #وظیفه_حکومت در آن برقراری #عدالت و توازن و زمینهسازی برای بهرهمندی حداکثری مردم از امکانات و مواهب است. تبیین وظایف #حکومت را میتوان در دانشی به نام «حکمرانی» پیگیری کرد و وظایف اقتصادی #دولت در دانش #حکمرانی اقتصادی مورد بررسی قرار میگیرد. در این تحقیق سعی بر آن است که #حکمرانی_اقتصادی از منظر اسلامی بررسی شود. با توجه به این‌که یکی از مهم‌ترین وظایف حکومت در عرصه اقتصاد برقراری عدالت است، پرسش اصلی تحقیق این است که برقراری عدالت (توزیعی) در حکمرانی #اقتصادی چه مؤلفههایی دارد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که در حکمرانی اقتصادی براساس قاعده عدالت، لازم است فرصتهای اقتصادی، آموزشی، درآمدها، امکانات و مواهب عمومی و نیز اطلاعات به‌صورت عادلانه در جامعه توزیع شود؛ به‌طوری‌که ضمن برخورداری همه افراد از حداقلها، زمینه بهرهبرداری بیشتر از این فرصتها و ثروتها برای همگان #مساوی باشد.
@halqat
🔖 #دریافت_مقاله نگاهی معرفت‌شناختی به گزاره‌های متواتر در انديشه اسلامی
📚 مجله معرفت کلامی، سال چهارم، شماره دوم، پاييز و زمستان ۱۳۹۲
🖊 محمد حسين‌زاده / استادِ موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی رحمه الله
🌐 http://kalami.nashriyat.ir/sites/kalami.nashriyat.ir/files/2_5.pdf
🌐 http://kalami.nashriyat.ir/node/681
✔️ چکيده
#متواترات که گونه‌ای از دليل‌های نقلی‌اند، در دانش‌هايی همچون #کلام، #فقه، #تاريخ و ديگر دانش‌های همگن که ادله نقلی در آنها کارآمدند هستند، نقشی بسيار دارند. در نوشتار حاضر، درباره گزاره‌های متواتر با نگاهی معرفت‌شناختی و از اين جهت که مفيد يقين‌اند و می‌توانند مبدأ #برهان قرار گيرند، بحث می‌كنيم. پيش از آن، از باب مقدمه، لازم است درباره تعريف خبر يا گزاره متواتر بحث، و تعريف‌های ارائه شده را ارزيابی کنيم و درباره شرايط اعتبار خبر متواتر بحث كنيم؛ سپس ببينيم متواترات چه معرفتی به ما می‌دهند: معرفت #ظنی يا #يقينی؟ و اگر يقينی، آيا نوعی معتبر است يا شخصی؟ سرانجام به مسئله اصلی، يعنی #بديهی و #مبدأ_برهان بودن آنها می‌رسيم. در اين باره، نقدهايی را که متوجه بداهت و بلکه يقينی بودنشان شده است طرح و ارزيابی می‌کنيم و بدين نتيجه رهنمون می‌شويم که درجه معرفتی آنها فروتر از يقين بالمعنی الاخص است.
⭕️ در این مقاله به مبنای #شهید_صدر رحمه الله در #تواتر و تفاوت آن با مبنای رایج میانِ منطق‌دانان اشاره شده است.
@halqat
🔖 #دریافت_مقاله مبانی منطقی استقرا و تطبيقات معرفت شناختی آن در انديشه شهيد صدر
🖊 محمدعلی اسماعیلی
🌐 https://www.sid.ir/FileServer/JF/14001613912501.pdf
🌐 https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?ID=223437
✔️ چکیده
مسئله «استقرا» از گذشته‌ی دور تا اکنون در منطق، معرفت‌شناسی و فلسفه علم مطرح بوده و از زوايای مختلفی مورد بررسی قرار گرفته است. #استقرا، به دو قسم #تام و #ناقص تقسيم می‌شود. آن‌چه بيش‌ترِ پژوهش‌ها را در باب استقرا به خود اختصاص داده، استقرای ناقص است. صحت استنتاج در استقرای ناقص بر اثبات سه اصل مبتنی است:
الف) استحاله اتفاق و تصادف مطلق؛
ب) استحاله اتفاق و تصادف خاص؛
ج) توجيه تعميم بر غير موارد استقرا شده.
اثبات اصول سه‌گانه بالا مورد توجه مکاتب مختلف فکری در باب استقرا واقع شده و هر کدام از طرفداران ديدگاه عقل‌گرايی ارسطويی و تجربه‌گرايی به ارائه تلاش‌هايی در اين زمينه پرداخته است.
شهيد صدر رحمه الله با طرح ديدگاه جديدی به نام «ديدگاه ذاتی» در کتاب گران‌سنگ «الأسس المنطقيهْْ للاستقراء» به نقد و بررسی ديدگاه #عقل‌گرايی #ارسطويی و تجربه‌گرايی پرداخته‌اند.
در ديدگاه شهيد صدر استقرای ناقص، مفيد يقين موضوعی است و حصول #يقين_موضوعی، با طی دو مرحله #توالد_موضوعی و #توالد_ذاتی سامان می‌پذيرد. در مرحله اول، احتمال مورد نظر افزايش می‌يابد و در مرحله دوم به يقين موضوعی تبديل می‌شود.
@halqat