📌مدرسه فلسفی حوزه علمیه قم
بخش اول:
🔹مدرسه فلسفی معاصر قم همزمان با تأسیس حوزه علمیه قم توسط آیت الله حاج شیخ عبدالکریم حائری شکل گرفت. این مدرسه فلسفی با حضور حکیم متأله میرزا علی اکبر حکمی یزدی، آیت الله رفیعی قزوینی و آیت الله میرزا جوادآقا ملکی تبریزی در قم آغاز شد و به تدریج رشد کرد.
🔹پس از مدتی با هجرت آیت الله محمد علی شاه آبادی به قم این مدرسه تقویت شد و برخی از طلاب بر درس ایشان حاضر می شدند که مهمترین آنها، حضرت امام خمینی بودند که در نبود آنها، این مدرسه را ادامه و توسعه دادند و جمعی از طلاب فاضل در درس محدود فلسفی ایشان شرکت می کنند و البته عموم طلاب و حتی بازاریان قم از درس اخلاق عمومی ایشان در مدرسه فیضیه بهره می بردند.
🔸در حقیقت ریاست مدرسه فلسفه قم را امام خمینی عهده دار شدند و به طوری که ایشان ممتحن علوم معقول و مرجع این علوم در حوزه علمیه قم معرفی می شدند.
🔸در واقع این جریان فلسفی در ادامه مدرسه فلسفی تهران و در ادامه حکمت متعالیه و عرفان نظری تکون یافت. مهمترین ویژگی های این جریان فلسفی از این قرار است:
1. توجه کامل به ابعاد مختلف حکمت متعالیه و جمع آن با عرفان نظری و عرفان عملی؛
2. اهتمام ویژه به دو بحث توحید و نفس؛
3. مهمترین دغدغه این جریان، تبیین حکمی و عرفانی معارف اسلامی و تربیت نفوس مستعده در مسیر اسفار اربعه است.
4. انتخاب طلاب فاضل و مستعد و پرهیز از عمومی سازی درس فلسفه و بخصوص عرفان؛
5. توجه به وضعیت اجتماعی و سیاسی و ارائه تحلیل فلسفی - عرفانی از برخی وقایع و مشکلات جامعه اسلامی و ارائه طرح ها و پیشنهادهایی جهت رفع انها؛
6. اهتمام به فقه و کسب اجتهاد در علوم نقلی و فهم دقیق متون دینی.
🔹با ورود آیت الله بروجردی در سال 1323 شمسی و همچنین هجرت علامه طباطبایی در سال 1325 از تبریز به قم. امام خمینی درس فلسفه و عرفان خود را تعطیل به فقه و اصول پرداخت هر چند در لابلای اصول، از بیان برخی تدقیقات فلسفی ابا نداشت اما هم و غم جدی ایشان فقه و اصول شد و ریاست مدرسه فلسفی قم به علامه طباطبایی منتقل شد.
🔸با حضور علامه طباطبایی و مرجعیت ایشان در علوم عقلی، دوران جدیدی در مدرسه فلسفی قم آغاز شد.
ادامه دارد ....
#مدرسه_فلسفی_قم
#امام_خمینی
#امتداد_حکمت_و_فلسفه
ایتا
https://eitaa.com/hekmat121
بله
https://ble.ir/hekmat121
هدایت شده از امتداد حکمت قرآنی و فلسفه الهی
⭕ کار خطرناک فرهنگستان
آیت الله العظمی امام خامنه ای
❇️ بیانات بسیار مهم و تذکرات جدی حضرت آیت الله العظمی امام خامنه ای به حجتالاسلام میرباقری و اعضای دفتر #فرهنگستان قم در ۱۳۸۹/۴/۱۴ :
❗️در آموزشهای بنیانی با طلبه ها سر و کار دارد، دست زدن به پایه های اساسی #کار_خطرناک است، #توجه میکنید؟
❗️چه در زمینهی منطق، چه در زمینهی اصول، چه حتی گاهی در زمینهی نحو و ادبیات.
❗️یک وقت آدم میبیند که به یک پایهای دست میزنند و یک چیزی کنارش درست می کند این پایهها طاقت نمی آورد و سقف میآید پایین. یعنی خیلی باید به این #توجه داشت.
❗️چون پایهها هم در طول سالهای متمادی و با تراکم اذهان بسیار برجسته و پیچیده و والا به وجود آمده.
🔆یعنی واقعاً "#شیخانصاری" را هیچ نمی شود دست کم گرفت،
🔆یا فرض کنید "#صاحب_جواهر" را
🔆یا مثلاً فرض کنید در زمینه مسائل عقلی منطق "#خواجهنصیر" را
🔆یا "#علامهحلی" را
🔆یا "#ملاصدرا" را.
🔆اینها #خیلی_مغزهای_برجسته_و_بزرگی بودند
🔆آنی هم که الان دست ماست این محصول و این کار متراکم و در هم تنیده مجموعهی این هاست.
❗️اگر چنانچه بنا کنیم این پایه ها را #دستکاری کردند یک وقتی میبینیم که نتوانستیم آن پایهی مناسب محکم را کنارش درست کنیم آن وقت سقف میآید پایین؛ یعنی به این باید #توجه بشود!
❗️دو سه سال قبل از این، بعضی از این نوشته ها را (که نمی دانم مربوط به منطق بود یا چی بود) آوردند پیش من، به نظرم این معنا آمد و منتظر بودم یک وقتی با جنابعالی ملاقات بشود و این را عرض بکنم. خیلی خوب، حالا غرض همین؛ مهم است؛ این #خیلی_نکته_مهم_است که این را #توجه بکنید.
منشور حوزه و روحانیت ج۵ ص۶ و۷.
#امتداد_حکمت_و_فلسفه
ایتا
https://eitaa.com/hekmat121
بله
https://ble.ir/hekmat121
📌امتداد حکمت در نقش "طلب فرهنگ"
دکتر رضا داوری اردکانی:
«علم زمان ما کارها و راه انجام دادن آنها را می شناسد ولی برای آنکه بدانیم چه کارها باید کرد و چه نباید کرد و هر کار را کی و کجا باید انجام داد خرد و فرهنگ خاص لازم است.
این خرد و فرهنگ را باید به جدّ طلبید و طلب آن برعهده همه کسانی است که به آینده کشورشان می اندیشند و پیداست که در این میان اهل دانش و معرفت و حکمت و ادب و سیاستمداران دلبسته به مصالح کشور، وظیفه اصلی را برعهده دارند و آنها باید چراغ افسرده فرهنگ را برافروزند و روشن نگاه دارند.
اگر این خرد و فرهنگ نباشد، از علم و سواد و اطلاعات، سودی که باید عاید نمی شود و چه بسا که بعضی داشته ها مصروف بیهوده کاری شود. نیاز اصلی ما، نیاز به فرهنگ راهنما و صورتبخش و هماهنگ کننده است.»
#امتداد_حکمت_و_فلسفه
ایتا
https://eitaa.com/hekmat121
بله
https://ble.ir/hekmat121
📌امتداد حکمت در نقش رویارویی نظری با اشعری گری و اخباری گری
بخش اول:
🔹 یکی از بزرگترین موانع پیشرفت و توسعه جامعه اسلامی تفکرات اشعری گری و تلقی های اخباری گری است که به سکون جامعه و سکوت در برابر امر جدید و ستیز با نظم جدید دعوت می کند که نتیجه خارجی آن ناامیدی و هضم در دنیای جدید بر اساس قاعده جواز خوردن مردار در دوران گذار و شرایط اضطرار است.
🔸 به طور قطع و یقین هیچ خطری برای جامعه و سیاست بالاتر از سیطره اشعری گری و اخباری گری نیست. این خطر وقتی بیشتر می شود که از یک سو برای آن فلسفه ای دست و پا شود و صورت شبه منطقی و شبه علمی به خود بگیرد و از دیگر سو، با نفاق خود را چهره ای معقول و اهل تفاهم نشان دهد و مکنونات قلبی و تحجر درونی را پنهان کند و قیافه حکمت و فقاهت به خود بگیرد. در این صورت، مسئله بسیار پیچیده می شود و عموم اهل جامعه و حتی اهل علم و عمل را اقناع می کند. و از این هم خطرناکتر وقتی است که با قدرت و اهل سیاست همنشین شود و در آنها نفوذ کند و با قدرت رسانه ای سنتی و مدرن، سعی در انتشار تدریجی تلقی های خود به افکار عمومی باشد که در این صورت با درورزدن نهاد علم قدرت و پشتوانه مردمی برای خود ایجاد کند. قدرتی که می تواند در آینده منشأ تحولات بزرگی باشد.
🔹خطر اصلی اشعری گری و اخباری گری، تخریب بنیانهای حکمی و فقاهتی جامعه و تضعیف زیرساخت های فرهنگ، ادب، شعر و هنر است. چرا که هرجامعه پویا و پایداری بر نوع خاصی از حکمت و عقلانیت و همچنین دستگاهی از منطق فقاهت(اصول فقه) و ساخت فقهی، حقوقی و هنجاری استوار است که در جان مردم رسوخ یافته و فرهنگ و هنر متناسب با خود را ساخته است و به تبع آن، نظم سیاسی، اقتصادی و اجتماعی را پدید آورده است. بر این اساس قوام هر جامعه ای به فرهنگ، حکمت و فقاهت آن جامعه است. هر جامعه ای بواسطه #اتصال_فرهنگی و تاریخی که از طریق دانش، هنر و ادب دارای هویت و شخصیت مستقل است و از سایر جوامع متمایز می شود و همین اتصال فرهنگی و تاریخی برآمده از علوم، هنر و ادب، بزرگترین حصن و دژ اجتماعی دربرابر تهاجم نرم و سخت دشمن خارجی است.
🔸اشعری گری و اخباری گری با تعطیل کردن عقل و تقلیل گرایی معرفتی و اصرار بر ایمان گرایی شخصی و نقلی، راه را بر تأملات عقلی و نظری فقاهت و اجتهاد می بندد و با نفی حجیت میراث فقهی و منطق اصولی، از ساخت فقه و اصول دیگری سخن به میان می آورد سخنی که هیچ گاه به عمل صحیح نمی انجامد بلکه التقاطی از مکاتب شرقی و غربی را در پوششی از دغدغه خلوص و ادعای تکامل در پی دارد. در واقع اشهری گری و اخباری گری بر طبل #انقطاع_فرهنگی وتاریخی می کوبد و به بهانه های مختلف و تعصبات متنوع به تحریم و حذف عناصر هویتی و فرهنگی جامعه اسلامی می پردازند. یک روز فلسفه و منطق را، روز دیگر شعر و ادب را، برخی سعدی، حافظ و مولانا را، گروهی علم اصول فقه و منطق فقاهت را. گاه قرآن را دایره فهم خارج می کنند و خواب را جایگزین آن می کنند، گاه روایات و احادیث صحیح را با اسرائلیات و غلویات در می آمیزند و به رؤیاپردازی و تاریخ سازی و قهرمان سازی از خود می پردازند و گاه تکنولوژی غربی را آرمان بشر قلمداد می کنند و از ساخت فلسفه و فقهی جدید برای دست یابی به تکنولوژی و ابزارِ سرپرستی احتماع سخن می گویند.
🔹براساس این تحلیل آینده پژوهانه، یکی از بزرگترین اقدامات لازم برای حفاظت از فرهنگ جامعه و بخصوص "جامعه مبتنی بر اندیشه حکمت و فقاهت"، این است که باید در برابر این خطر بزرگ ایستد و ازبنیانهای حکمی و فقاهتی فرهنگ و ادب، هنر و شعر و سنتهای اجتماعی پاسبانی کرد. و به افشای بنیان های فکری غلط و آثار مخرب بلند مدت اشعری گری و اخباری گری پرداخت.
سکوت و انفعال در برابر این جریان به هر بهانه ای همچون وحدت جبهه ای شاید در کوتاه مدت ثمرات مقطعی داشته باشد اما در بلندمدت چنین نخواهد بود بلکه به بی بنیان کردن جامعه و فروریختن سقف ساختمان فرهنگ، اجتماع، اقتصاد و سیاست می انجامد.
🔸آن دانشی که می تواند در برابر این موج تخریبی ویران گر، بایستد و از حریم منطق فقاهت، دانش فقه و بنیانهای فرهنگ و جامعه پاسداری و دفاع کند حکمت و عقلانیت است. حکمت و عقلانیت برآمده از همه معارف دینی (قرآن و سنت) و برآمده از تأملات، دقت نظرها و تجربه های صحیح متکلمان، فقیهان، محدثان، حکیمان، عارفان، مفسران و مورخان مسلمان. عقلانیتی که توسط امام خمینی (ره) و متفکران اصیل انقلاب اسلامی صورت بندی به روز و جدیدی یافته است و در آثار این متفکران به طور مبسوط تبیین شده است.
ادامه دارد ....
#امتداد_حکمت_و_فلسفه
ایتا
https://eitaa.com/hekmat121
بله
https://ble.ir/hekmat121
📌امتداد حکمت در نقش رویارویی نظری با اشعری گری و اخباری گری
بخش دوم:
🔹 یکی از اقدامات بسیار مهم متفکران معاصر مسلمان همچون امام خمینی، امام خامنه ای، علامه طباطبایی، شهید مطهری، شهید بهشتی، شهید مفتح،آیت الله مصباح یزدی، آیت الله جوادی آملی و علامه جعفری، مقابله با جریان اخباری گری و اشعری گری بوده است. این مقابله و مبارزه عمیق و طولانی مدت با تفکرات اخباری و اشعری و همچنین ترسیم صحیح عقلانیت اسلامی و دفاع از زیرساخت های فقاهت و فرهنگ اسلامی و ایرانی، نقش بسیار مهمی در اققبال عمومی همه اقشار اجتماع و همراهی مردم با امام خمینی و نقش آفرینی در انقلاب اسلامی و ساخت نظام جمهوری اسلامی ایران بود.
🔸از آنجا که علت بقای هر انقلابی، همان علت حدوث و ایجاد است؛ ضروری است که از بنیانهای حکمت، فقاهت و فرهنگ حفاظت وپاسداری شود و مانع تحریف و تخریب آن و نفوذ تفکرات اشعری گری و اخباری گری در برنامه ریزی و سیاستگذاری جامعه اسلامی شد. نفوذ اشعری گری و اخباری گری در لباس انقلابی گری و تکامل حکمت و فقاهت، خطر بزرگی برای جامعه و نظام اسلامی است. البته این به معنای حذف آنها و برخورد فیزیکی و امنیتی با آنها نیست چرا که با اندیشه و تفکر نمی توان پلیسی و امنیتی مواجه شد بلکه باید هوشیار بود و خطرات آن را به درستی شناخت و برای مواجهه و استفاده هوشمندانه از آنها برنامه داشت. برنامه ای که بتواند آنها را کنترل و مدیریت کند و در عین حال از برخی نقطه نظرات مثبت و آسیب شناسی های برآمده از فکر و اندیشه استقبال کرد و براساس آن تمهیداتی برای اصلاح فراهم کرد.
🔹سخن آخر اینکه، در این صحنه و میدان جدال علمی و نظری که امتداد اجتماعی و سیاسی دارد، حکمت و فلسفه الهی و عقلانیت انقلابی برآمده از آثار متفکران انقلاب اسلامی، رسالتی بزرگ و مهم دارد و در ادامه همان حرکت رو به جلوی متفکران و رهبران انقلاب اسلامی، باید اقدامات مهمی را انجام دارد که بر ازمهمترین آنها این قرار است:
📌رسالت حکمت در مقابله با اشعری گری و اخباری گری
📎1. حکمت و عقلانیت می بایست با ترسیم صحیح مبادی و مبانی معرفت شناسی، خلأها و خطاهای معرفت شناسی اشعری گری و اخباری گری را نشان دهد و از مغالطات آنها پرده بردارد.
📎2. پاسخ به شبهات اشعریان و اخباریان در باب ماهیت حکمت و فقاهت و آشکار سازی سوء برداشت ها و سطحی نگری های آنها که نوعا محصول عدم تحصیل صحیح علوم و معارف و عجله در نوآوری و علاقه به تأسیس علم و موسس بودن است.
📎3. یکی از دغدغه اشعریان و اخباریان، دغدغه خلوص و استناد به روایات و احادیث نقلی است. از این رو، بر جریان حکمت و فقاهت فرض است تا به مستندات روایی و نقلی اصول و پایه های خود اهتمام بیشتری داشته باشند و آثاری را با مرکزیت روایات و احادیث تدوین کنند که به صراحت نشان دهد که بنیانهای حکمت و اصول فقه (به مثابه منطق فقاهت) در قرآن و حدیث است و از این آبشخور فیاض الهی سیراب شده و می شود.
📎 4. مهمترین دلیل گرایش مردم و اهل جامعه به جریان اشعری گری و اخباری گری، شعارهای جذاب و وسوسه انگیز ناظر به زندگی، ایمان و سعادت است. این جریانها اینچنین به جامعه القا می کنند که حکمت و فقاهت اموری خارج از دایره حجیت و محصول عقل انتزاعی اندیش و غیر ناظر به زندگی، ایمان و سعادت مردم است. از این رو با سوء استفاده از اصطلاح #امتداد خود را جریان ناظر به عینیت و زندگی معرفی می کنند و تمام جریان حکمت و فقاهت را منقطع از عینیت و زندگی اجتماعی و سرپرستی جامعه معرفی می کنند. به این جهت لازم است تا اهل حکمت و فقاهت به مقوله امتداد اجتماعی توجه بیشتری داشته باشند و الگوهای سیاستگذاری و مدیریتی جامعه را به زبان قوم و اهل علم و دانش عرضه کنند. "عملیاتی سازی مفاهیم اسلامی" بزرگترین رسالتی است که امروز بر دوش حکیمان و فقیهان انقلاب اسلامی است که فقط بر اساس بنیانهای همین حکمت و فقاهت اسلامی موجود قابل تحقق است.
📎 5. فهم عمیق فرهنگ و جامعه امروز و مناسبات انسانی و معادلات اجتماعی حاکم بر جهان و تلاش برای ارائه توصیف و روایت حکمی و فقاهتی از آن (غربشناسی/ تجددشناسی) از دیگر عرصه ها و میدان های حضور حکمت و فقاهت و کنار زدن اشعری گری و اخباری گری است.
📎 حضور سازنده در اجتماع و برقراری ارتباط وثیق و صمیمی با عموم مردم و بخصوص اهل علم و هنر و هیئات مذهبی، از دیگر رسالت های مهم حکیمان و فقیهان انقلاب اسلامی است. غفلت از مردم از یک سو موجب دوری از مسائل اصیل و جاری در میدان و زندگی می شود و قدرت گفتگو را پایین می آورد از سوی دیگر مروجان اشعریگری و اخباری گری از طریق منبر و رسانه، افکار عمومی را مدیریت می کنند و با سطحی سازی مردم و بدبین کردن آنها نسبت به حکمت و فقاهت، اندیشه ها و تفکرات خود را جایگزین می کنند.
#امتداد_حکمت_و_فلسفه
ایتا
https://eitaa.com/hekmat121
بله
https://ble.ir/hekmat121
استاد شیخ محمد حسین زاده یزدی
متخصص معرفت شناسی اسلامی
معرفی و خرید آثار:
https://eshop.iki.ac.ir/shop/7/search¶m=%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%20%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86%20%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D9%87
#امتداد_حکمت_و_فلسفه
ایتا
https://eitaa.com/hekmat121
بله
https://ble.ir/hekmat121
قال رسول الله (صلى الله علیه و آله و سلم):
إِنَّ لِقَتْلِ الْحُسَيْنِ (علیه السلام) حَرَارَةً فِي قُلُوبِ الْمُؤْمِنِينَ لَا تَبْرُدُ أَبَداً
مستدرك الوسائل: ج 10، ص 318
#امتداد_حکمت_و_فلسفه
ایتا
https://eitaa.com/hekmat121
بله
https://ble.ir/hekmat121
امام کاظم عَلَيْهِ السَّلاَمُ :
اَلْمَالُ يَكْشِفُ عَنْ مِقْدَارِ عَقْلِ صَاحِبِهِ
وَ اَلْحَاجَةُ تَدُلُّ عَلَى عَقْلِ صَاحِبِهَا
وَ اَلْمُصِيبَةُ تَدُلُّ عَلَى عَقْلِ مَنْ نَزَلَتْ بِهِ
وَ اَلْغَضَبُ يَدُلُّ عَلَى عَقْلِ اَلْغَضْبَانِ .
تنبيه الخواطر و نزهة النواظر (مجموعة ورّام) , جلد۲ ص۱۱۱
#امتداد_حکمت_و_فلسفه
ایتا
https://eitaa.com/hekmat121
بله
https://ble.ir/hekmat121
پيامبر اکرم (صلی الله علیه و آله)
وَ قَالَ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ:
سَبْعَةُ أَشْيَاءَ تَدُلُّ عَلَى عُقُولِ أَصْحَابِهَا
اَلْمَالُ يَكْشِفُ عَنْ مِقْدَارِ عَقْلِ صَاحِبِهِ
وَ اَلْحَاجَةُ تَدُلُّ عَلَى عَقْلِ صَاحِبِهَا
وَ اَلْمُصِيبَةُ تَدُلُّ عَلَى عَقْلِ صَاحِبِهَا إِذَا نَزَلَتْ بِهِ
وَ اَلْغَضَبُ يَدُلُّ عَلَى عَقْلِ صَاحِبِهِ
وَ اَلْكِتَابُ يَدُلُّ عَلَى عَقْلِ صَاحِبِهِ
وَ اَلرَّسُولُ يَدُلُّ عَلَى عَقْلِ مَنْ أَرْسَلَهُ
وَ اَلْهَدِيَّةُ تَدُلُّ عَلَى مِقْدَارِ عَقْلِ مُهْدِيهَا.
از حضرت روايت شده كه فرمود هفت چيز است كه دلالت دارد بر اندازه عقل صاحبان آنها يكى مال است كه از آن بعقل صاحبش پى ميتوان برد ديگر حاجتست ديگر مصيبت است كه از او پى برده مىشود بر عقل مصيبت زده ديگر غضب است كه دلالت دارد بر عقل غضبناك ديگر كتاب و كاغذ است كه دلالت عقل دارد بر اندازه عقل نويسندهاش ديگر پيام آورنده است كه دلالت دارد بر اندازه فرستندهاش ديگر هديه است كه دارد بر عقل هديه فرستنده
نزهة النواظر ; ج ۱ ص ۸۱
معدن الجواهر و ریاضة الخواطر , جلد۱ , صفحه۶۰
#امتداد_حکمت_و_فلسفه
ایتا
https://eitaa.com/hekmat121
بله
https://ble.ir/hekmat121
📌دوران آشوب و آشفتگی فکر
🔸هیچ دورانی به اندازه زمانه ما فکر اسلامی اینقدر آشفته و اشوبناک نبوده است.
🔹غفلت از حکمت و فقاهت اسلامی و اندیشه متفکران اصیل اسلامی به بهانه های مختلفی همچون تحول، تکامل، خلوص، تاسیس، سیستم، زوائد و... تحیر علمی و نظری را به وجود آورده است و هر کدام هم رسانه خاص خود را دارند و به فرقه سازی و تشکیل تیم های هماهنگ مشغولند.
🔸شناخت عمیق وضعیت آشوبناک فکری و آشفتگی های نظری امروز و طبقه بندی منطقی آنها براساس معیارها و اصول حکمی و فقاهتی یک ضرورت اساسی برای مشارکت علمی و عملی است.
🔺معیار ما چیست؟
🔺مفسر واقعی آن معیار ها کیست؟
🔺چقدر به اثار و اندیشه های مفسر واقعی مراجعه می کنیم؟
🔺چقدر جریانها و افراد را بر این اساس تحلیل کرده ایم و صحت و سقم تفسیرهای آنها را کشف کرده ایم.
"خطر از آنچه می بینید به شما نزدیکتر است"
📌ره چنان رو که رهروان رفتند.
#امتداد_حکمت_و_فلسفه
ایتا
https://eitaa.com/hekmat121
بله
https://ble.ir/hekmat121
📌درنگی در طلبی
🔹چنانکه خوب نظر فرمایی برای تو روشن گردد که دانش و حکمت محصول تامل و دقت است و هر عصری را حکمتی باید و اهلی را خواهد که شب از روز نشناسد و دائما سر در گریبان تفکر فرو برد و در هستی و کار مردمان روزگار خویش اندیشه کند تا رمز و راز هستی را دریابد و طرحی برای حیات طیبه به ظهور آورد و جامعه را نوید فردایی بهتر دهد.
🔸حکیمان در هر مصر و عصری، از خور و خواب خود کاسته و بر تلاش و کوشش خود افزوده اند تا مانعی از سر راه فروبسته مردمان مصر و عصر خود باز کنند، موانع را از سر راه عقل بردارند و روایتی از حرکت و ثبات، وحدت و کثرت، هستی و عدم، ضرورت و امکان، ذهن و عین عرضه بدارند که راهنمای فکر باشد و نشان عمل.
🔹اینکه چقدر طرح های متنوع حکیمان صائب و کارآمد باشد بحثی است مهم که همواره باید بدان اهتمام ورزید و نسبت به طرح های جدید و امکان های بدیع گشوده بود.
🔸اما گذار از حکمت موجود و طلب حکمت جدید امری دستوری و توصیه ای نیست و با جار و جنجال شبه علم و نفی حکمت موجود و تخریب تراث و تبلیغ در رسانه و منبر میسر نمی شود. حکمت نه محصول سخنوری است نه نتیجه تفاهم گروی و گرته برداری نظری.
🔹برخی سخن از ناکارآمدی حکمت و فلسفه موجود در عرصه عینیت و میدان عمل به میان می آورند و حکم بر کنار گذاردن حکمت موجود و تاسیس فلسفه جدید و یا کلام متفاوت می کنند. و به صورت تحکمی از اهل حکمت می خواهند که آنچه در اختیار دارند را به کناری نهند و با آنها هم سخن شوند و از نو در طلب تاسیسی نوین باشند که متناسب با مقتضای زمان و مطابق با اخبار باشد. هر چند خود این دعوا را نه از دل کتاب و سنت بلکه از متن اندیشه ورزان پست مدرن غرب آموخته اند.
🔸با قطع نظر از انگیزه ها و انگیخته های قائلان این سخن، اندکی درنگ بایسته و شایسته است و می بایست به این نکته توجه داشت که حکمت تاسیسی و دستوری و تجویزی نیست. حکمت جوششی است در ذهن و صیرورتی است در میراث و تراث پیشینیان. تولید حکمت به حکم و دستور ، تخریب و تحکم نیاز ندارد بلکه به تامل و دقت و تلاش و کوشش وابسته است.
🔹به جای تخریب تراث و نفی میراث و تمنای تاسیس و تبلیغ، می بایست با دقتی دو چندان میراث موجود را درک و هضم کرد و در حاشیه آن، افق های جدید را گشود و پس از تلاشی متمرکز و طبیعی، نسخه جدیدی از حکمت را عرضه کرد که بتواند بیش از تراث پیشینیان در توصیف حقیقت و تبیین واقعیت و تجویز فضیلت موفق باشد تا به طور طبیعی، همگان درک کنند این نسخه جدیدتر از حکمت، کارآمدتر است و بدان اقبال نمایند.
#امتداد_حکمت_و_فلسفه
ایتا
https://eitaa.com/hekmat121
بله
https://ble.ir/hekmat121
معرفی و دانلود کتاب : عاشورا پژوهی"
(الگویی از نقش معرفت شناسی در تحلیل تاریخی)
🔹حجت الاسلام استاد حسینزاده یزدی، پژوهشگر و عضو هیئت علمی گروه فلسفه مؤسسه امام خمینی(ره) در کتاب " عاشورا پژوهی"در دو باب به سیر کلی معرفتی و روشی در مباحث مطالعات عاشورا پرداخته است.
در دفتر نخست مبانی معرفتشناختی و روششناختی پژوهش در نهضت عاشورا یا عاشوراپژوهی را تبیین کرده است.
در دفتر دوم پس از تحلیلی در باب پیروزی خون بر شمشیر، برخی از جانگدازترین مصیبتهای عاشورا را با استناد به معتبرین مدارروایی به شیوهای عنوان محوربه تصویر کشیده است.
🔸نویسنده بنابر سنت حسنه وقف کتاب را به صورت رایگان در اختیار علاقهمندان قرار داده است تا منبعی برای استفاده اهل علم و فرهیختگان و همچنین محبان اهل بیت عصمت و طهارت(ع) قرار گیرد.
لینک دانلود👇👇👇
https://iqna.ir/files/fa/news/1400/3/12/2072525_838.pdf
#امتداد_حکمت_و_فلسفه
ایتا
https://eitaa.com/hekmat121
بله
https://ble.ir/hekmat121
📌تاثیر معرفت شناسی در تحلیل تاریخی و تولید نظریه انقلاب
🔹 یکی از نظریه های #امتداد حکمت و فلسفه ، نظریه نقش فلسفه در تولید زیرساخت علوم انسانی و علوم اجتماعی و تاریخ است. یکی از بنیانهای فلسفی علوم انسانی و علوم اجتماعی معرفت شناسی است.
🔸 معرفت شناسی یکی از بخش های مهم فلسفه است که بنیان منطق و فلسفه و مایز آن از سفسطه است. در معرفت شناسی از ملاک و معیار صدق و ارزش معرفتی قضایای خبری و قلمرو معرفت صادق بحث می شود. بدین جهت این دانش فلسفی نقش اساسی در اعتبارسنجی همه معارف و دانش های بشری دارد.
🔹مدرسه فلسفی قم، بیش از سایر مدارس فلسفی جهان اسلام، به معرفت شناسی توجه دارد و از دهه ۲۰ تا کنون به این مهم پرداخته است و آثار ارزشمندی در این زمینه تولید شده است و حضرت امام خمینی در نامه به گورباچف (رئیس اتحادیه جماهیر سوسیالیستی شوروی) به معرفت شناسی اسلامی تذکر داده است و بحران دنیای مدرن را در معرفت شناسی حاکم بر آن دانسته است.
🔸 معرفت نقلی و تاریخی یکی از اساسی ترین معرفت های آدمی است و به نوعی می توان آن را وجه غالب اندیشه بشری دانست. به این معنا که اطلاعات عموم افراد از دانش و علوم نه براساس تجربه شخصی و اقامه برهان، بلکه بر گواهی آگاهان و نقل از متخصصان و اعتماد به آنها استوار است. این امر در علوم انسانی و علوم اجتماعی دوچندان است. چرا که امور انسانی، امور تاریخمند و در زمان و مکان است و پدیده های امروز و آینده در ادامه وقایع و حوادث گذشته است.
🔹 با توجه به دو مقدمه ذکر شده، این نتیجه طبیعی است که علوم انسانی و علوم اجتماعی مبتنی بر معرفت شناسی است و هر نوعی از معرفت شناسی نوع خاصی از علوم انسانی و علوم اجتماعی را نتیجه می دهد. زیرا قلمرو علوم انسانی و علوم اجتماعی و اعتبارسنجی قضایا و قوانین آن در گرو اصول موضوعه ثابت شده در معرفت شناسی است.
🔸 تاریخ هم به عنوان منبع علوم انسانی و علوم اجتماعی مبتنی بر معرفت شناسی است و براساس نظریه معرفتی پذیرفته شده در آن، تحلیل تاریخی هویت می یابد.
🔹 این تاثیرگذاری فلسفه بر علوم انسانی و علوم اجتماعی یکی از مهمترین کاربست ها در امتداد حکمت و فلسفه است همانگونه که علامه طباطبایی در "اصول فلسفه و روش رئالیسم" و نظریه اعتبارات و استاد شهید مطهری و سایر متفکران انقلاب اسلامی در آثار متعدد که به تولید معرفت شناسی پرداخته اند نقش بسیار مهمی در انقلاب اسلامی و زمینه سازی نظریه اجتماعی انقلاب اسلامی داشتند و بر همین اساس به نقد اندیشه های مارکسیسم و اگزیستانسیالیسم و لیبرالیسم پرداختند و ضعف های اساسی تنها را آشکار ساختند و در عوض، زمینه استنباط معارف اجتماعی و اعتبار وقایع تاریخی را فراهم کردند و جبهه انقلاب اسلامی بر این اساس به عملیاتی سازی معارف اسلامی و وقایع تاریخی پرداختند.
🔸 اگر نبود زیر ساخت های فلسفی و معرفت شناسی واقع گرایانه بر آمده از منابع دینی و حکمت اسلامی، امکان بهره گیری از تاریخ اسلام و عملیاتی سازی معارف اسلامی در جامعه متجدد عصر پهلوی فراهم نمی شد و به طور قطع بسیاری از تحصیل کردگان علوم جدید و روشنفکران اجتماعی با جریان انقلاب اسلامی همراه نمی شدند و گمشده خود را در مکاتب غربی جستجو می کردند و مارکسیسم و اگزیستانسیالیسم تولید کننده نظریه و برنامه انقلاب اسلامی می شد. در حالی که چنین نشد و "نظریه انقلاب اسلامی" مبتنی بر حکمت و فقاهت با استفاده از منابع اسلامی راهنمای نظر و عمل جامعه اسلامی شد.
#امتداد_حکمت_و_فلسفه
ایتا
https://eitaa.com/hekmat121
بله
https://ble.ir/hekmat121
📌تحجر و جنایت
🔷چرا بدترین جنایات در تاریخ توسط خشکهمقدسان صورت گرفته است؟
🔹به طور کلی افرادی که به دین میگروند و سپس بیرون میروند از افرادی که از اول گرایش پیدا نکردهاند خشنتر و ضد انسانتر میشوند؛ زیرا دین به حکم نیروی عظیم خود همه عواطف دیگر انسانی را تحتالشعاع قرار میدهد و اگر رفت همه آنها را که در خود هضم و جذب کرده بود نیز با خود میبرد. این است که افرادی که زمانی متدین بوده و سپس بیدین شدهاند از بیدینهای اوّلی خشنتر و بیعاطفهتر و خطرناکتر میشوند.
🔸اما خطرناکتر از این طبقه، متدینان منحرفشده و کجسلیقه خشکه مقدساند. این طبقه علاوه بر اینکه عواطف انسانیشان تحتالشعاع عاطفه دینی قرار گرفته و از تأثیر مستقل افتاده، نیروی دین به حکم اینکه منحرف شده اثر خود را نمیبخشد و از آن طرف چون زائل نشده و به صورت انحرافی کار میکند به همان قدرت که مقتضای نیروی دین است فعال است. اینها دیگر از هر سبع خطرناکتر و وحشتناکترند.
🔹 تاریخ نشان میدهد که بیرحمانهترین جنگها، کشتارها، زجر و شکنجهها به وسیله خشکه مقدسان صورت گرفته است. بزرگترین نمکنشناسیها را اینها انجام میدهند زیرا «یحْسَبونَ انَّهُمْ یحْسِنونَ صُنْعاً». جنگهای صلیبی، جنگهای خوارج، حتی فاجعه کربلا ساخته دست این طبقه است.
📝 استاد مطهری، پاسخهای استاد به نقدهایی بر کتاب مسئله حجاب، ص۷۵-۷۴
#امتداد_حکمت_و_فلسفه
ایتا
https://eitaa.com/hekmat121
بله
https://ble.ir/hekmat121
📌مخالفت با حکمت براساس خلط وحی با رشته علمی
🔺برخی از جریانهای ضد حکمت و فلسفه، با تقلیل وحی و معارف دینی به سطح رشته های علمی ، برای مقابله باحکمت و فلسفه این گونه القا می کنند که با وجود وحی و انبیا نیازی به حکمت و حکما نداریم.
🔹در جواب باید گفت هیچ فیلسوف حقیقی فلسفه را در عرض وحی قرار نمی دهد بلکه همگان آن را در طول وحی تعریف می کنند و جای می دهند و سعی دارند با روش عقلی مضامین هستی شناسی نهفته در کتاب الهی را آشکار کنند و از این طریق به توحید حقیقی راه پیدا کنند و به شبهات ملاحده و زنادقه با روش عقلی و برهانی پاسخ دهند.
🔸فیلسوفان مسلمان همواره برای راه یابی به مضامین هستی شناسی و توحیدی وحیانی تلاش کرده اند و مرحله به مرحله جلوتر آمده اند و بر عمق بینش ها و گستره تلاش های خود افزوده اند. این سیر تکاملی در متفکران انقلاب اسلامی به اوج خود رسیده است. آثار و اندیشه های امام خمینی، علامه طباطبایی، شهید مطهری، و دیگران گواه روشنی بر این مدعا است.
🔹فلسفه همچون کلام، فقه، اصول و ... یک دانش و رشته علمی بشری است که در عین ارتزاق از وحی ، به صورت دانش و رشته علمی در آمده است و از فهرست و چینش و قواعد علمی برخوردار گشته است که ممکن است این چینش و قواعد در متون دینی این چنین نیامده باشد. همچنان که کلام، فقه و اصول فقه، ادبیات عرب این چنین هستند اما همه این علوم و رشته های دانشی خود را ذیل وحی و معارف حقیقی دین تعریف می کنند.
🔸 بنابراین وحی را به رشته علمی فرو نکاهیم و لاجرم هر قرائتی از وحی اگر در چارچوب یک علم و دانش ضابطه مند و روش مند باشد قابل اعتنا و قابل ارزیابی و سنجش است و الا صرف چند نکته پراکنده اعتقادی و چند نقد روبنایی به حکمت و فلسفه نمی تواند اعتبار آن را مخدوش کند. بلکه مخالفان باید یک قرائت جامع و همه جانبه از کل هستی شناسی وحی در قالب یک دانش ضابطه مند و روش مند ارائه دهند که علاوه بر داشتن همه مزایا و دقت های حکمی و فلسفی، اشکالات ادعایی آنها را نداشته باشد.
🔹حکمت و فلسفه، امری تفننی، کشکولی، دستوری، توصیه ای و خطابی نیست. با هیاهوی تبلیغاتی و حرف های قشنگ رسانه ای و تفاهم گروی اغواگرایانه حاصل نمی شود.
🔸حکمت و فلسفه یک دانش جامع و همه جانبه ناظر به واقعیت و هستی است، دانشی روش مند، ضابطه مند، جوششی و تکاملی است و باید در قالب دانش و کتاب و اثر علمی به جامعه علمی عرضه شود تا مورد مطالعه و سنجش و ارزشیابی قرار گیرد.
🔹حکمت و فلسفه ره آورد دوستی و محبت به حقیقت است و ریشه در فطرت حقیقت جویی آدمی و زیبایی دوستی او دارد. حکیم حقیقت هستی، انسان و فضیلت را می جوید تا بتواند خود را به زیبایی فضیلت متخلق سازد و به توحید راه یابد.
#امتداد_حکمت_و_فلسفه
ایتا
https://eitaa.com/hekmat121
بله
https://ble.ir/hekmat121
📌وحی پایان عقل نیست، بلکه آغاز عقل است.
#امتداد_حکمت_و_فلسفه
ایتا
https://eitaa.com/hekmat121
بله
https://ble.ir/hekmat121
📌فلسفه ذکر مصيبت
🔸جواني از من پرسيد که آيا اين کار ضرورتي يا حسني دارد يا نه؟ اگر بناست مکتب امام حسين عليه السلام احيا بشود، آيا ذکر مصيبت امام حسين هم ضرورتي دارد؟
🔹گفتم بله، دستوري است که ائمه اطهار به ما دادهاند و اين دستور فلسفهاي دارد و آن اينکه هر مکتبي اگر چاشنيي از عاطفه نداشته باشد و صرفاً مکتب و فلسفه و فکر باشد، آنقدرها در روحها نفوذ ندارد و شانس بقا ندارد، ولي اگر يک مکتب چاشنيي از عاطفه داشته باشد، اين عاطفه به آن حرارت ميدهد.
🔸معنا و فلسفه يک مکتب، آن مکتب را روشن ميکند، به آن مکتب منطق ميدهد، آن مکتب را منطقي ميکند.
🔹بدون شک مکتب امام حسين منطق و فلسفه دارد، درس است و بايد آموخت اما اگر ما دائماً اين مکتب را صرفاً به صورت يک مکتب فکري بازگو کنيم حرارت و جوشش گرفته ميشود و اساساً کهنه ميگردد.
🔸اين، بسيار نظر بزرگ و عميقانهاي بوده است، يک دورانديشي فوق العاده عجيب و معصومانهاي بوده است که گفتهاند براي هميشه اين چاشني را از دست ندهيد؛ چاشني عاطفه، ذکر مصيبت حسين بن علي عليه السلام يا اميرالمؤمنين يا امام حسن يا ائمه ديگر و يا حضرت زهرا (سلام اللَّه عليها). اين چاشني عاطفه را ما حفظ و نگهداري کنيم.
🔺منبع: استاد مطهری، سیری در سیره نبوی ص۵۵
#امتداد_حکمت_و_فلسفه
ایتا
https://eitaa.com/hekmat121
بله
https://ble.ir/hekmat121
📌 مدرسه فلسفی قم
بخش دوم: ریاست امام خمینی
🔸امام خمینی که در سالهای آغازین حوزه علمیه قم به حاج آقا روح الله معروف بود حکمت و فلسفه و عرفان را از محضر ملاعلی اکبر یزدی، ایت الله رفیعی قزوینی و ایت الله شاه آبادی بهره گرفت و به سرعت در زمان حیات استادان، استاد معروف علوم عقلی حوزه علمیه قم شد و به تدریس منطق، فلسفه و عرفان پرداخت.
🔹حاج آقا روح الله بیش از ۲۰ سال استاد فلسفه و عرفان حوزه علمیه قم بود و به نوعی ریاست جریان علوم عقلی و حکمت متعالیه را در این حوزه بر عهده داشت.
🔸حاج آقا روح الله علاوه بر تدریس نیمه خصوصی فلسفه و عرفان به درس اخلاق عمومی هم اهتمام جدی داشت و هر هفته در مدرسه فیضیه درس اخلاق داشت و عموم طلاب و کسبه در آن درس شرکت می کردند. هرچند تدریس عمومی بود اما محتوای ان کاملا عرفانی و فلسفی بود و مباحث تخصصی با بیان شیرین و ساده بیان می شد و بر جان و دل مخاطب می نشست و در افراد #تحول_روحی ایجاد می کرد. محتوای برخی از این دروس کتابهای ارزشمند "شرح چهل حدیث"، "شرح حدیث جنود عقل و جهل"، "آداب الصلوه" است.
🔹در تدریس و ساختار حکمت امام خمینی چند مفهوم بسیار برجسته و پر تکرار بود و بر همان اساس یک شبکه مفهومی و نظام معنایی متمایزی ایجاد شد که نقش سرنوشت سازی بر آینده ایران داشت.
🔹مفاهیم مهم در فلسفه و حکمت امام خمینی (ره) عبارتند از:
🔺فطرت
🔺عمل
🔺توحید
🔺ولایت
🔺شریعت
🔸حکیم قم امام خمینی، در انسان شناسی فلسفی و عرفانی بر مفهوم #فطرت تاکید دارد و فطرت کمال خواهی و تنفر از نقص را اساس انسان و سازنده وجود و هویت انسان می داند.
🔹 ایشان در فلسفه، به #عمل توجه جدی دارد و نظر را مقدمه عمل، و عقل نظری را یاری دهنده عقل عملی می داند و بر همین اساس ارزش همه علوم حکمی و عرفانی را در نتیجه آن در عرصه عمل و زندگی می داند و علم بدون عمل را فاقد ارزش و حجاب می خواند.
🔸 اساس هستی بر #توحید استوار است و غایت همه علوم را توحید و مهار طبیعت به سمت توحید بر می شمارد.
🔹 #ولایت و خلافت انسان نشانگر جایگاه وجودی او در نظام هستی و چراغ هدایت بشریت برای وصول به توحید و ظهور فطرت انسان در سراسر گیتی است.
🔸 براساس این شبکه مفهومی و نظام معنایی، کل فلسفه و عرفان طرح صیرورت و شدن توحیدی انسان و وصول به مقام قرب الهی در همه عرصه های فردی و اجتماعی است. اساس این وصول، #تحول_روحی انسان و جهت گیری توحیدی اجتماع انسانی است و بدون تحول روحی امکان هیچ تغییر و حرکتی وجود ندارد.
🔹 در این طرح فلسفی و حکمی، فرد در ارتباط با جامعه و در ارتباطات انسانی و معادلات اجتماعی رشد می کند و به کمال لایق نائل می شود. به تعبیر دیگر، جامعه یکی از متغیرهای تاثیر گذار در سعادت و شقاوت انسان است که اگر تحت ولایت الهی قرار گیرد موجب ظهور فطرت مخموره انسانی می شود. از این رو #شریعت الهی برنامه مدیریت توحیدی اجتماع و راهبری انسان از گهواره تا گور است.
🔸 در طرح فلسفی امام خمینی، در نسبت با توحید و کمال انسانی، همه علوم و معارف بشری از رتبه و جایگاه مخصوصی برخوردارند و بر این اساس الگوی جدیدی از طبقه بندی علوم عرضه شده است که موجب سازماندهی معارف بشری و ساماندهی عرصه های مختلف حیات انسان می شود. در این الگو، علوم جدید و علوم قدیم همه در تناسب و تلائم دائمی می توانند موجب تعالی انسان و ترقی جامعه باشند.
ادامه دارد ....
#مدرسه_فلسفی_قم
#امام_خمینی
#امتداد_حکمت_و_فلسفه
ایتا
https://eitaa.com/hekmat121
بله
https://ble.ir/hekmat121
🔺کلام امام حسین بن علی در صبح عاشورا
🔰امام سجاد علیه السلام
🔻لمّا صَبَّحَتِ الخَيلُ الحُسَينَ عليه السلام ، رَفَعَ يَدَيهِ وقالَ : اللّهُمَّ أنتَ ثِقَتي في كُلِّ كَربٍ ، ورَجائي في كُلِّ شِدَّةٍ ، وأنتَ لي في كُلِّ أمرٍ نَزَلَ بي ثِقَةٌ وعُدَّةٌ ، كَم مِن هَمٍّ يَضعُفُ فيهِ الفُؤادُ ، وتَقِلُّ فيهِ الحيلَةُ ، ويَخذُلُ فيهِ الصَّديقُ ، ويَشمَتُ فيهِ العَدُوُّ ، أنزَلتُهُ بِكَ وشَكَوتُهُ إلَيكَ ، رَغبَةً مِنّي إلَيكَ عَمَّن سِواكَ ، فَفَرَّجتَهُ وكَشَفتَهُ ، وأنتَ وَلِيُّ كُلِّ نِعمَةٍ ، وصاحِبُ كُلِّ حَسَنَةٍ ، ومُنتَهى كُلِّ رَغبَةٍ .
▫️ـ از امام زين العابدين عليه السلام ـ
: صبح [عاشورا] ، چون امام حسين عليه السلام چشم گشود ولشكر را ديد ، دستانش را بالا برد و گفت : «خداوندا! تو تكيه گاه من در هر سختى و اميد من در هر گرفتارى هستى. در هر امرى كه بر من درآمده ، تو تكيه گاه و ساز و برگِ منى . بسى پريشانى كه دل ، در آن سست مى شود و چاره ، اندك مى گردد و دوست ، انسان را وا مى گذارد و دشمن ، شماتت مى كند و من ، از سرِ رغبت به تو ، و نه ديگران ، شكايتش را نزد تو آورده ام و تو در آن ، برايم گشايش داده اى و آن را برطرف ساخته اى . تويى ولىّ هر نعمت و صاحب هر نيكى و نهايت هر مقصود» .
📚الإرشاد : ج ٢ ص ٩٦
📌باور و ایمان، مقدمه امتداد حکمت
🔹امتداد هر دانش و پدیده ای فرع بر باور و ایمان صادقانه به آن دانش و پدیده است. بدون باور و ایمان صادقانه نه تنها امکان امتداد نیست بلکه اگر کسی بدون باور به وادی امتداد وارد شود:
🔸 یا ناپخته سخن خواهد گفت و نااگاهانه مسیر را به انحراف می کشاند و با افراط و تفریط موجبات سوء رفتارها و سوءتفاهم ها را در سطح جامعه ایجاد می کند.
🔸یا منافقانه وارد این میدان خطیر شده است و قصد ضربه زدن و به انحراف کشاندن آگاهانه را دارد. حتی ممکن است تعريف هایی هم از دانش مربوطه داشته باشند و دست و پاشکسته هم از برخی متفکران و اندیشمندان آن یادی کنند اما خروجی نهایی آنها، تضعیف آن دانش و ناامید کردن عموم افراد جامعه از امتداد آن دانش است.
🔹 امروزه در فضای مطالبه عمومی #امتداد_حکمت_و_فلسفه می بایست به اين مسئله توجه داشت و مواظب نفوذ جریانهای مخالف و منتقد حکمت و فلسفه بود. هر چند باید حکیمانه با مخالفت ها و انتقادهای آنان روبرو شد و از آن در جریان امتداد حکمت و فلسفه بهره گرفت. اما نباید ساده لوحانه سخنان ظاهری آنان را حمل بر همراهی و توبه از مبانی ضد فلسفی و حکمی آنان تفسیر کرد. (متاسفانه برخی دچار این خلط بزرگ شده اند و به بهانه برخی تعریفات و همراهی های سطحی ضد حکمت، نسبت به خطر بزرگ نفوذ اخباری گری و اشعری گری بی تفاوت شده اند.)
🔸اولین شرط ورود در وادی مخاطره آمیز و در عین حال ضروری و اساسی #امتداد_حکمت_و_فلسفه، باور و ایمان صادقانه به حکمت و فلسفه و فرایند رو به رشد آن است. همین باور و ایمان موجب فهم همدلانه و درک عمیق مباحث فلسفه و آرا حکما و متالهین می شود که براساس این فهم همدلانه و درک عمیق می توان واقعیت ها را شناخت و طرحی برای امتداد اجتماعی حکمت و راهبری حکیمانه علم، فرهنگ، هنر، جامعه و سیاست ارائه کرد.
امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمودند:
مَنْ كَشَفَ مَقَالاَتِ اَلْحُكَمَاءِ اِنْتَفَعَ بِحَقَائِقِهَا .(غررالحکم، ح۹۲۴۱)
آن کس که از سخنان حکما پرده برگیرد (با فهم همدلانه و درک عمیق) از حقایق آن بهرمند می گردد.
🔹ایمان و باور عمیق چهار رکن دارد:
صبر
يقين
عدالت
جهاد
#امتداد_حکمت_و_فلسفه
ایتا
https://eitaa.com/hekmat121
بله
https://ble.ir/hekmat121
📌صِفَةِ الْإِيمَانِ
بـِالْإِسـْنـَادِ الْأَوَّلِ عـَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ يَعْقُوبَ السَّرَّاجِ عَنْ جَابِرٍ عَنْ أَبِى جَعْفَرٍ ع قَالَ سُئِلَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع عَنِ الْإِيمَانِ
فَقَالَ: إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ جَعَلَ الْإِيمَانَ عَلَى أَرْبَعِ دَعَائِمَ عـَلَى الصَّبـْرِ وَ الْيـَقـِيـنِ وَ الْعـَدْلِ وَ الْجـِهَادِ
فَالصَّبْرُ مِنْ ذَلِكَ عَلَى أَرْبَعِ شُعَبٍ عَلَى الشَّوْقِ وَ الْإِشـْفـَاقِ وَ الزُّهْدِ وَ التَّرَقُّبِ فَمَنِ اشْتَاقَ إِلَى الْجَنَّةِ سَلَا عَنِ الشَّهَوَاتِ وَ مَنْ أَشـْفـَقَ مـِنَ النَّارِ رَجـَعَ عـَنِ الْمـُحَرَّمَاتِ وَ مَنْ زَهِدَ فِى الدُّنْيَا هَانَتْ عَلَيْهِ الْمُصِيبَاتُ وَ مَنْ رَاقَبَ الْمَوْتَ سَارَعَ إِلَى الْخَيْرَاتِ
وَ الْيَقِينُ عَلَى أَرْبَعِ شُعَبٍ تَبْصِرَةِ الْفِطْنَةِ وَ تَأَوُّلِ الْحـِكـْمـَةِ وَ مـَعْرِفَةِ الْعِبْرَةِ وَ سُنَّةِ الْأَوَّلِينَ فَمَنْ أَبْصَرَ الْفِطْنَةَ عَرَفَ الْحِكْمَةَ وَ مَنْ تَأَوَّلَ الْحـِكـْمـَةَ عـَرَفَ الْعِبْرَةَ وَ مَنْ عَرَفَ الْعِبْرَةَ عَرَفَ السُّنَّةَ وَ مَنْ عَرَفَ السُّنَّةَ فَكَأَنَّمَا كَانَ مَعَ الْأَوَّلِينَ وَ اهْتَدَى إِلَى الَّتِى هِيَ أَقْوَمُ وَ نَظَرَ إِلَى مَنْ نَجَا بِمَا نَجَا وَ مَنْ هَلَكَ بِمَا هَلَكَ وَ إِنَّمَا أَهـْلَكَ اللَّهُ مـَنْ أَهـْلَكَ بـِمـَعـْصـِيـَتِهِ وَ أَنْجَى مَنْ أَنْجَى بِطَاعَتِهِ
وَ الْعَدْلُ عَلَى أَرْبَعِ شُعَبٍ غـَامـِضِ الْفَهْمِ وَ غَمْرِ الْعِلْمِ وَ زَهْرَةِ الْحُكْمِ وَ رَوْضَةِ الْحِلْمِ فَمَنْ فَهِمَ فَسَّرَ جَمِيعَ الْعِلْمِ وَ مـَنْ عـَلِمَ عـَرَفَ شـَرَائِعَ الْحـُكـْمِ وَ مـَنْ حـَلُمَ لَمْ يُفَرِّطْ فِى أَمْرِهِ وَ عَاشَ فِى النَّاسِ حَمِيداً
وَ الْجـِهـَادُ عـَلَى أَرْبـَعِ شـُعـَبٍ عـَلَى الْأَمـْرِ بـِالْمـَعْرُوفِ وَ النَّهْيِ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ الصِّدْقِ فِي الْمـَوَاطـِنِ وَ شـَنَآنِ الْفَاسِقِينَ فَمَنْ أَمَرَ بِالْمَعْرُوفِ شَدَّ ظَهْرَ الْمُؤْمِنِ وَ مَنْ نَهَى عَنِ الْمُنْكَرِ أَرْغـَمَ أَنـْفَ الْمـُنـَافـِقِ وَ أَمـِنَ كَيْدَهُ وَ مَنْ صَدَقَ فِى الْمَوَاطِنِ قَضَى الَّذِى عَلَيْهِ وَ مَنْ شَنِئَ الْفَاسِقِينَ غَضِبَ لِلَّهِ وَ مَنْ غَضِبَ لِلَّهِ غَضِبَ اللَّهُ لَهُ فَذَلِكَ الْإِيمَانُ وَ دَعَائِمُهُ وَ شُعَبُهُ
اصول كافى ج : 3 ص : 83 رواية :1
🔶 ترجمه روايت شريفه :
امـام بـاقـر (ع ) فـرمـود:
امـيـرالمـؤ مـنـيـن (ع ) را از ايـمـان سـؤ ال كردند،
فرمود: خداى عزوجل ايمان را بر چهار پايه قرار داده است : 1ـ صبر، 2ـ يقين ، 3ـ عدالت ، 4ـ جهاد.
🔷صبر
و صـبـر چـهـار شعبه داده است: ۱. اشتياق و ۲. ترس و ۳. زهد و ۴. مراقبت (انتظار)
پس هر كه اشتياق بـهـشـت داشـتـه باشد، هوس رانيها را كنار گذارد، و هر كه از دوزخ بيم دارد، از چيزهاى حرام رو گرداند، و هر كه در دنيا زهد ورزد (و بى رغبت شود)، مصيبتها بر او آسان شود، و هـر كـه مـنـتـظـر مـرگ بـاشـد بـانـجام دادن نيكيها شتاب كند.
🔷يقين
و يقين چهار شعبه دارد: 1ـ زيركى و روشن بينى ، 2ـ رسيدن بحقايق ، 3ـ عبرت شناسى 4ـ روش پيشينيان ،
پس هر كـه روشـن بـيـن شود حقيقت شناس گردد و هر كه بحقايق رسد عبرت شناس شود و هر كه عـبـرت شـنـاس بـاشـد،سـنـت و روش را بـفـهـمـد و هـر كـه سـنـت را شـنـاسـد مثل اينستكه با پيشينيان بوده و بطريقه ايكه درست تر است هدايت شود و نگاه كند هر كه نجات يافته بچه وسيله نجات يافته و هر كه هلاك شده براى چه هلاك شده ، و همانا خدا هر كه اهلاك نمود تنها بسبب نافرمانيش هلاك نموده و هر كه را نجات بخشيده بسبب اطاعتش بوده .
🔷عدالت
و عـدالت چهار شعبه دارد: 1ـ فهميدن امر مشكل (دقت در فهميدن ) 2ـ رسيدن بحقيقت دانش 3ـ روشنى حكم (داورى )، 4ـ خرمى شكيبائى
پس هر كه بفهمد همه دانش را تفسير كند، و هر كه بداند آبگاههاى داورى را بشناسد و هر كه بردبارى ورزد، در كارش زياد روى نكند و ميان مردم ستوده زندگى نمايد.
🔷 جهاد
و جـهـاد چـهـار شـعـبـه دارد: 1ـ امـر بـمـعـروف 2ـ نـهـى از مـنـكـر 3ـ راسـتـگـوئى در هـر حال 4ـ دشمنى با بد كاران .
پـس هر كه امر بمعروف كند، مؤ من را يارى كرده و پشتش را محكم نموده ، و هر كه نهى از مـنـكر كند، بينى منافق را بخاك ماليده و از نيرنگش ايمن گشته هر كه همه جا راستگويد، وظيفه ايكه بر او بوده انجام داده و هر كه با بدكاران دشمنى كند براى خدا خشم نموده و هـر كه براى خدا خشم نمايد، خدا هم بخاطر او خشم نمايد، اينست ايمان و پايه ها و شعبه هايش .
#امتداد_حکمت_و_فلسفه
ایتا
https://eitaa.com/hekmat121
بله
https://ble.ir/hekmat121
📌ارکان یقین
🔸امیرالمؤمنین صلواتاللهعلیه فرمودند:
وَالْیَقِینُ مِنْهَا عَلَى أَرْبَعِ شُعَبٍ عَلَى تَبْصِرَةِ الْفِطْنَةِ وَتَأَوُّلِ الْحِكْمَةِ وَمَوْعِظَةِ الْعِبْرَةِ وَسُنَّةِ الْأَوَّلِینَ فَمَنْ تَبَصَّرَ فِی الْفِطْنَةِ تَبَیَّنَتْ لَهُ الْحِكْمَةُ وَمَنْ تَبَیَّنَتْ لَهُ الْحِكْمَةُ عَرَفَ الْعِبْرَةَ وَمَنْ عَرَفَ الْعِبْرَةَ فَكَأَنَّمَا كَانَ فِی الْأَوَّلِینَ
🔷شرح:
ايت الله مصباح يزدی:
حضرت میفرمایند: وَ الْیَقِینُ مِنْهَا عَلَى أَرْبَعِ شُعَبٍ؛ دومین ستون ایمان یعنی یقین، چهار شعبه دارد:
عَلَى تَبْصِرَةِ الْفِطْنَةِ وَ تَأَوُّلِ الْحِكْمَةِ وَ مَوْعِظَةِ الْعِبْرَةِ وَ سُنَّةِ الْأَوَّلِینَ؛
«فطنه» یعنی تیزهوشی و زیركی. انسان تیزهوش و زیرک بینش و بصیرت عمیقی نسبت به قضایا پیدا خواهد کرد و به آنها سَرسَری نگاه نمیكند. این بینش و بصیرتْ عنصری است كه در حصول یقین دخالت دارد، به این معنا که كسانی میتوانند چنین یقینی پیدا كنند كه از چنین هوش و نگاهی برخوردار باشند (تَبْصِرَةِ الْفِطْنَةِ). چنین کسی بعد از اینكه نظر تیزبینانه به حوادث روزگار داشت باید آن حوادث را تفسیر كند. ما در هنگام نقل بسیاری از مطالب میگوییم: «فلان چیز را دیدم یا شنیدم». اما در حقیقت ما خودِ این مطلب را ندیده یا نشنیدهایم؛ بلکه این تفسیری است كه ما از حوادث داریم.
پس تفسیر دیدنیها غیر از خود دیدن است. در روانشناسی مراحلی را برای حصول چنین تفاسیری ذكر كردهاند. پس بعد از دیدن دقیق حادثهها باید بتوان تحلیل درستی از آن ارائه داد.
امیرالمؤمنین علیهالسلام از این تحلیل به تَأَوُّلِ الْحِكْمَةِ تعبیر میفرمایند؛
یعنی تفسیر و تحلیلی كه ناشی از حكمت و اصول صحیح عقلایی باشد، نه تفسیری دلخواه. بعد از این باید نقاط قوت و ضعف آن حادثه و جریان را روشن کنیم و از آن پند بگیریم و این آمادگی خاصی را میطلبد (مَوْعِظَةِ الْعِبْرَةِ). بعد از پندگرفتن باید از تجارب دیگران هم درست مانند تجارب خودمان استفاده كنیم (وَ سُنَّةِ الْأَوَّلِینَ).
ما منبعی بیكران از تجارب دیگران در اختیار داریم که میتوانیم از آن بهره ببریم و آن سرگذشت پشینیان است.
این چهار چیز كه به هم ضمیمه شوند انسان دارای یقینی میشود كه در رفتار او اثرگذار است و این رفتار موجب تقویت ایمان او و حفاظت از آن خواهد شد.
تاریخ درس اخلاق: ۲، ۶، ۱۳۹۰
#امتداد_حکمت_و_فلسفه
ایتا
https://eitaa.com/hekmat121
بله
https://ble.ir/hekmat121