👆 قدیمی‌ترین قرآن وقفی حرم امام رضا علیه السلام و تصویر امروز 🔶 قرآن کَشواد بن اِملاس ✅ در قرن چهارم هجری از سوی کَشواد بن املاس، حاکم وقت اصفهان در زمان سامانیان، نسخه‌ای 14 پاره از متن کامل قرآن، وقف حرم امام رضا «ع» شده است. در حقیقت، کشواد بن املاس، کاتب قرآن نیست؛ او فقط این نسخه از قرآن را که در سال 327 هـ.ق کتابت شده، بر حرم امام رضا «ع» وقف کرده است. ✅ گفتنی است نام کشواد در #شاهنامه مکررا آمده است. وی فرزند بشخوره، از نسل کاوه آهنگر و از پهلوانان بزرگ ایرانی در زمان فریدون و جانشینان اوست که در شاهنامه از او به عنوان کشواد زرین‌کلاه یاد شده است. احتمالا وی فردی متنفذ، وزیر یا حاکمی محلی در #اصفهان در عصر سامانیان بوده است. ✅ از 14 پاره اصلی این قرآن، سه پاره در کتابخانه آستان قدس رضوی باقی مانده است. یک پاره دیگر آن در حراج کریستیز لندن فروخته شده است که از سرنوشت فعلی آن، اطلاعی در دست نیست. ✅ قرآن کَشواد به خط #کوفی_جدید نوشته شده است. خط این قرآن را افراد مختلف به نام‌هایی چون کوفی نسخ، کوفی مشرقی و کوفی ایرانی نامیده‌اند. ویژگی‌های نوشتاری خاص برخی از کلمات این قرآن، نوع نامگذاری سوره‌ها و علامت‌گذاری کلمات آن، توجه نسخه‌شناسان و علاقه‌مندان را به خود جلب کرده است. 🔸 منبع: #قرآن_های_کوفی_در_ایران صص389-398 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🗓️ چهارشنبه 4 مهر 1403 🔅 اِيّاكَ نَعبُدُ وَ اِيّاكَ نَستَعينُ (حمد/5) 📝 فهرست نکات: 1️⃣ نکات لغوی-ادبی 2️⃣ شرح تفسیری 3️⃣ اشاره روایی 4️⃣ نکات نگارشی و علامت‌گذاری

🔰 بر کرانه آیه‌ها #نکات_لغوی_ادبی (حمد/5) اِيّاكَ: فقط تو را... نَعبُدُ: می‌پرستيم، بردگی می‌کنيم. اِيّاكَ نَستَعينُ: فقط از تو کمک می‌خواهيم. 🔸منبع: #در_محضر_قرآن_کریم ، ج1، ص14 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها #شرح_تفسیری_آیه اِيّاكَ نَعبُدُ وَ اِيّاكَ نَستَعينُ (حمد/5) (خدایا) تنها تو را می‌پرستیم و تنها از تو یاری می‌جوییم. ✅ «اِيّاكَ نَعبُدُ» بیانگر سه مطلب است: 1- انحصار یعنی *فقط* تو را عبادت می‌کنیم و هیچ موجود دیگری را جز تو عبادت نمی‌کنیم؛ یعنی در مقابل خدا خضوع و خشوع می‌کنیم و در مقابل غیر خدا از انسان‌ها، قدرت‌های مادی و... خضوع و خشوعی نداریم. طبق قواعد ادبیات عربی هنگامى‌كه مفعول بر فعل، مقدم شود، معنى #حصر از آن استفاده مى‌شود و در اينجا مقدم شدن كلمه «اياك» بر «نعبد» و «نستعين» دليل بر انحصار است. 2- بندگی فضیلت‌ یعنی بندگی خدایی که منشأ همه خیرات است، یعنی بنده کمال، خیر، نور مطلق و فضیلت‌ها این بر خلاف #بندگی برای انسان‌هاست که محدود و ناقص‌ هستند و نتیجه آن، #ذلت است. همچنین بندگی هوا و هوس و بندگی قدرت‌های ظالم برای انسان، ذلت‌بار است. 3- بیان رابطه بین انسان و خدا این رابطه در بعضی ادیان مثل مسیحیت به‌جای بندگی، رابطه پدر و فرزندی معرفی شده است. این موضوع، زاییده تفکرات شرک مردم و یونان قدیم است که آنها خدایان را پدرها و مادرها می‌دانستند؛ برخلاف قرآن که می‌گوید: «لَم يَلِد وَلَم يولَد» 🔸 منابع: با بهره‌گیری از تفسیر نمونه، ج1، ص42؛ سایت مقام معظم رهبری، فیش‌های مرتبط با «ایاك نعبد و ایاك نستعین.» 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها #اشاره_روایی (حمد/5) ✅ عَنِ الرِّضا عَلَیهِ السَّلامُ: «اِيّاكَ نَعبُدُ» رَغبَةٌ وَتَقَرُّبٌ اِلَى اللهِ تَعالىٰ ذِكرُه وَ اِخلاصٌ لَه بِالعَمَلِ دونَ غَيرِه‏ٖ وَ «اِيّاكَ نَستَعينُ‏» استِزادَةٌ مِن تَوفيقِهٖ وَعِبادَتِهٖ وَاستِدامَةٌ لِما اَنعَمَ اللهُ عَلَيهِ وَنَصَرَه. ✅ امام رضا علیه السلام: انسان با ذکر «ایاك نعبد» #اشتیاق خود را به خدای والامقام نشان می‌دهد و به او نزدیک می‌شود و اعمالش را برای او -نه برای هیچ‌کس دیگر-، خالص می‌کند و با گفتن «اياك نستعين» از خدا می‌خواهد توفیقاتش را افزون و به او کمک کند تا بیشتر خدا را عبادت کند و از او بخواهد که نعمت‌هایی را که بر او ارزانی داشته #تداوم بخشد و او را یاری رساند. 🔸 منبع: من لا یحضره الفقیه، 1/310 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها #نکات_نگارشی_و_علامتگذاری (حمد/5) 💢 نکات قابل توجه در آیه 5 سوره حمد: 1⃣ همزه قطع: در ابتدای دو جمله‌ای که این آیه را تشکیل داده‌اند #همزه_قطع با حرکت کسره (اِیاك) آمده است. ❇️ در ضبط #مصری ، زیر الف، علامت «ء» به همراه حرکت کسره آمده است (إِیاك). ❇️ توجه: نام علمی علامت زیر الف، رَأسُ العَین است که با شکل «ء» نشان داده می‌شود و در نزد عموم، با نام «همزه» مشهور است؛ در حالی که در ضبط‌های #ایرانی ، #هندی و #کم‌_علامت ، رأس‌العین (ء) وجود ندارد و الف به‌تنهایی با حرکت کسره نوشته شده است (اِیاك). البته این رویه در نگارش همزه قطع با حرکت‌های فتحه و ضمه نیز به همین منوال است. 2⃣ حرکات همراه صداهای مدی: به نحوه علامت‌گذاری در کلمات این آیه با توضیحات زیر توجه فرمایید. ❇️ حرکت فتحه قبل از #الف_مدی در «ایاك»: 🔻ضبط مصری، هندی و ترکی: فتحه همراه با تشدید (ایَّاك) 🔻ضبط ایرانی: الف کوچک همراه با تشدید (ایّٰاك) 🔻ضبط کم‌علامت: بدون هیچ حرکت غیرضروری و فقط استفاده از علامت تشدید (ایّاك) ❇️ حرکت کسره قبل از #یاء_مدی در «نستعین»: 🔻ضبط مصری و هندی: کسره زیر حرف «ع» (نستعِین) 🔻ضبط ترکی و ایرانی: #کسره_اشباعی گاه زیر حرف «ع» (نستعٖین) و گاهی زیر یاء مدی (نستعیٖن) 🔻ضبط کم‌علامت: بدون هرگونه علامت غیرضروری (نستعین) ❇️ این موضوع در مورد حرکت #ضمه قبل از #واو_مدی هم در کلمات دیگر قرآن وجود دارد. ⏺ به طور کلی در ضبط #کم_علامت قبل از صداهای مدی هیچ علامت دیگری به عنوان حرکت همراه نیامده است. 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 سیمای یهود در قرآن 👈 وَقالَتِ الیَهودُ یَدُ اللهِ مَغلولَةٌ (مائده/64) ✅ ترجمه: یهود گفت دست خدا بسته است. ✅ این آیه، اشاره به آلوده بودن تفکرات یهود دارد. ✅ از تورات کنونی چنین برمی‌آید که برخی از امور می‌تواند خدا را درمانده کند و مانع رسیدن به اهداف او گردد. ✅ امام صادق علیه‌السلام در تفسیر آیه می‌فرمایند: «منظور یهود از اینکه گفتند دست خدا بسته است این است که آنها گفتند: خدا کار خلقت را تمام کرده و دیگر هیچ کار جدیدی نمی‌کند.» ✅ این درحالی است که خداوند در ادامه آیه شریفه، پاسخ یهودیان را داده و فرموده: بلکه دستان او باز است و هرگونه بخواهد می‌بخشد و انفاق می‌کند. 📌 منبع: قرآن حکیم، چاپ مرکز طبع و نشر 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔸@moshaf_org🔸

🗓️ شنبه 7 مهر 1403 🔅 اهدِنَا الصِّراطَ المُستَقيمَ (حمد/6) 📝 فهرست نکات: 1️⃣ نکات لغوی-ادبی 2️⃣ شرح تفسیری 3️⃣ اشاره روایی 4️⃣ نکات نگارشی و علامت‌گذاری

🔰 بر کرانه آیه‌ها #نکات_لغوی_ادبی (حمد/6) اؚهدِنا: راهنمايی کن ما را به...، برسان ما را به...، #هدايت يعنی «مقصد را نشان دادن» و گاهی به‌معنای «رساندن به مقصد» نيز هست، نه صرفا «نشان دادن راه». الصِّراطَ: راه، طريق 🔸منبع: #در_محضر_قرآن_کریم ، ج1، ص14 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها #شرح_تفسیری_آیه اؚهدِنَا الصِّراطَ المُستَقيمَ (حمد/6) ما را به راه راست، هدایت فرما. ✅ صراط مستقیم یعنی راه روشن، وسیع و همواری که به هیچ طرف، انحراف ندارد و مراد از آن، همان آیین خداپرستی و دین حق و پایبند بودن به دستورهای خداست. در آیه 161 سوره #انعام می‌خوانیم: «بگو: پروردگارم، مرا به راه راست هدایت کرده است (که) دینی، راست و درست است» اگر در روایاتی، صراط مستقیم به قرآن و در روایاتی دیگر به اهل‌بیت علیهم‌السلام تفسیر شده، بدین دلیل است که تنها برنامه‌ای که انسان را به سعادت ابدی می‌رساند و ذره‌ای اشتباه در آن راه ندارد، برنامه‌ای است که خداوند از طریق قرآن و معصومین علیهم‌السلام بیان کرده است. ✅ «صراط» را راه راست از هرگونه انحراف و اعوجاج دانسته‌اند. لفظ «مستقیم» نیز تأکیدی بر همین معناست. خداوند برای بشر و بلکه برای تمام مخلوقات خود، راهی را معرفی کرده تا از آن راه به سوی پروردگارشان سیر کنند. از کلام خداوند برمی‌آید که راهِ به سوی خدا، دو تاست؛ یکی دور (فصلت/44) و دیگری نزدیک (یس/61). راه نزدیک، راه مؤمنان و راه دور، راه غیر ایشان است. 🔸منابع: قرآن حکیم (ویژه عموم مردم)، قرآن حکیم (ویژه دانشجویان)، ص1 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها #اشاره_روایی (حمد/6) ✅ عَنِ المُفَضَّلِ بنِ عُمَر: سَاَلتُ اَبا عَبدِ اللهِ عَلَیهِ السَّلامُ عَنِ «الصِّراط» فَقالَ: هُوَ الطَّريقُ اِلىٰ مَعرِفَةِ اللهِ جَلَّ جَلالُه وَهُما صِراطانِ‏: صِراطٌ فِي الدُّنيا وَصِراطٌ فِي الآخِرَةِ؛ وَاَمَّا الصِّراطُ الَّذي فِي الدُّنيا فَهُوَ الاِمامُ المُفتَرَضُ الطّاعَةِ. مَن عَرَفَه فِي الدُّنيا وَاقتَدىٰ بِهُداهُ مَرَّ عَلَى الصِّراطِ الَّذي هُوَ جِسرُ جَهَنَّمَ فِي الآخِرَةِ وَمَن لَم يَعرِفهُ فِي الدُّنيا زَلَّت قَدَمُه عَنِ الصِّراطِ فِي الآخِرَةِ فَتَرَدّىٰ في نارِ جَهَنَّمَ. ✅ مفضل بن عمر می‌گوید: درباره «صراط» از امام صادق علیه‌السلام پرسیدم. حضرت فرمودند: آن، راه رسیدن به شناخت خداست و دو صراط وجود دارد: صراطی در دنیا و صراطی در آخرت. اما صراطی که در دنیاست، #امامی است که اطاعت از او #واجب است، هر کس او را بشناسد و از راهنمایی او پیروی کند، از صراطی که در آخرت به صورت پلی بر جهنم قرار دارد، عبور می‌کند و هرکس در دنیا او را نشناسد، قدمش بر صراط آخرت می‌لغزد و در آتش #دوزخ سقوط خواهد کرد. 🔸 منبع: معانی الاخبار، ص32 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها #نکات_نگارشی_و_علامتگذاری 💢 کلمه «اؚهدِنَا»: این کلمه دارای یک همزه و یک الف مدی است: ✓ همزه ابتدای کلمه: #همزه_وصل و ذاتا بدون حرکت است: اؚ ✓ الف مدی انتهای کلمه: در وقف، خوانا و در وصل، ناخواناست. درباره #همزه_وصل_ابتدای_کلمه، در مطلب مربوط به #نکات_نگارشی_و_علامتگذاری آیه ۲ همین سوره، توضیحاتی ارائه شد که می‌توانید برای مطالعه آن، اینجا ضربه بزنید. نکته قابل توجه در اینجا این است که همچنانکه در خصوص حذف علامت فتحه قبل از الف، کسره قبل از یاء و ضمه قبل از واو در قرآن #کم_علامت توضیحاتی در مطلب آیه قبل (ایّاك نعبد ...) ارائه شد؛ اما اکنون در کلمه «اهدنَا» با حالت دیگری از این موضوع مواجه می‌شویم که این حرکت‌ها -که در اینجا فتحه است- حتی در قرآن کم‌علامت، مانند عموم مصاحف، نه‌تنها حذف نشده است؛ بلکه وجود آن در اینجا کاملا لازم و ضروری است. ✓ دلیل این نوع علامت‌گذاری: با توجه به اینکه کلمه «اهدنا» معمولا همراه با کلمه بعد (الصّراط)، قرائت می‌شود؛ لذا الف آخر «اهدنَا» و همزه اول کلمه «الصراط» در حالت وصل، #ناخوانا هستند و در قرائت این دو کلمه، حرف نون با حرکت فتحه بلافاصله به صاد مشدَّدِ مکسور ( ‍صِّ‍ ) چسبیده و قرائت می‌شود (نَـ … ـصّـِ). ← بنابراین بر خلاف کلمه «ایَّاك» در آیه قبل، که دارای #الف_مدی بوده و فتحه آن، غیرضروری است وجود فتحه نون در «اهدنَا» و تمام کلمات دیگر که فتحه، قبل از #الف_ناخوانا قرار گرفته باشد، ضروری بوده و در قرآن #کم_علامت نیز درج شده است. 💢 کلمه «الصّراط»: مطابق قواعد زبان عربی، در این کلمه و تمام کلمات دیگر با شرایط مشابه، حرف «لام» هنگامی‌که بعد از الف و قبل از #حروف_شمسی بیاید #همواره ناخواناست. حروف شمسی عبارتند از: ت، ث، د، ذ، ر، ز، س، ش، ص، ض، ط، ظ، ل، ن نکته: باید توجه داشت که بر خلاف سه حرف «و، ا، ی» که در شرایط مختلف، ناخوانا می‌شوند، حرف «لام» تنها در این موقعیت (بعد از الف و قبل از حروف شمسی)، ناخواناست و در هیچ‌یک از شیوه‌های علامت‌گذاری، روی این حرف در موضع ناخوانا علامتی گذاشته نشده است. 💢 کلمه «المستقیم»: با توجه به توضیحات بالا، چنانچه می‌بینیم در کلمه «المستقیم»، به این دلیل که حرف میم از #حروف_شمسی نیست، لذا حرف لام پیش از آن، ناخوانا نبوده و کامل تلفظ می‌شود. 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org